1 Dipol elektryczny Układ dwóch ładunków tej samej wielkości i o przeciwnych znakach umieszczonych w pewnej odległości od siebie. Linie sił pola pochodzącego od takiego rozkładu ładunku Znajdziemy natężenie i potencjał w dowolnym punkcie takiego pola.

2 Potencjał pola w punkcie P

3 Jest to rozwiązanie dla dowolnego układu ładunków. Jeśli układem tym jest dipol – to oznacza, że odległość d pomiędzy ładunkami jest bardzo mała w porównaniu z odległością punktu P od środka rozkładu ładunków – początku układu współrzędnych. Jeśli obydwa ładunki stykają się, obydwa potencjały znoszą się i pole elektryczne znika. Jeśli ale niewielkie, możemy wprowadzić pewne przybliżenia.

4 1 pomijamy dla dipola 2

5

6 pomijamy

7

8  wartość wektora momentu dipolowego Wektor ma kierunek zgodny z osią dipola, zwrot od ładunku ujemnego do dodatniego

9 Potencjał pola pochodzącego od dipola zależy od kąta pomiędzy osią dipola a wektorem wodzącym punktu P. Dla punktów leżących na osi dipola Dla punktów leżących na prostopadłej do osi dipola

10 Natężenie pola w punkcie P

11

12 Składowe natężenia pola leżą w płaszczyźnie prostopadłej do osi dipola – składowa transwersalna

13 Wartość wektora natężenia pola w punkcie P

14 Natężenie pola pochodzącego od dipola zależy od kąta pomiędzy osią dipola a wektorem wodzącym punktu P. Dla punktów leżących na osi dipola Dla punktów leżących na prostopadłej do osi dipola Natężenie pola w punktach leżących na osi dipola jest dwa razy większe od natężenia w punktach leżących na prostopadłej do osi.

15 Linie sił pola zbiegają się tam gdzie pole jest silne, ulegają rozproszeniu – gdy zbliżamy się do obszarów słabego pola.

16 + + - molekuła niesymetryczna molekuła symetryczna

17 Moment dipolowy cząsteczki jest sumą wektorową momentów dipolowych poszczególnych wiązań. Moment dipolowy cząsteczki można wyznaczyć doświadczalnie badając zachowanie się cząsteczek w polu elektrycznym wypadkowy moment dipolowy białka

18 nazwaMoment dipolowy [Cm]·10 -10 HCl3.4 H2OH2O6.07 NH 3 4.72 CH 3 OH5.61 HI1.25

19 Przybliżenie dipolowe dla rozkładu ładunków Potencjał pola w punkcie P jeśli

20 Punkt P znajduje się w takiej odległości, że ale nie jest spełnione. Przybliżenie na odległość punktu P od dowolnego ładunku długość rzutu wektora na kierunek wektora

21 gdy

22 moment dipolowy rozkładu ładunku wektor jednostkowy Daleko od dowolnego rozkładu ładunków – który jako całość jest elektrycznie obojętny – potencjał jest potencjałem dipolowym.

23 monopol dipol kwadrupol

24 Linie pola ładunku punktowego

25 Linie pola dipola

26 Linie pola kwadrupola