1 Doświadczenia 3 letnie w prowadzeniu szczepień po narażeniu na wściekliznę w podregionie Konińskim województwa Wielkopolskiego Romana Łukaszewska-Olszewska NZOZ Przychodnia Specjalistyczna „Gemini” Poradnia Chorób Zakaźnych Os. Słoneczne 2, Żychlin

2 Romana Łukaszewska-Olszewska, Rafał KrygierNiepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Specjalistyczna „Gemini” Poradnia chorób zakaźnych Ewa Lewicka, Zygmunt Jasiński, Agnieszka Dybała-Kamińska, Alfred Rajczyk Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Kole, Słupcy, Koninie, Turku Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Koninie

3 2009 440 tys. mieszkańców wschodniej wielkopolski i obszar 5139 km² (odpowiednio 13% mieszkańców i 17% obszaru województwa)

4 Regulacje ustawa z dnia r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt - wścieklizna należy do chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania na terytorium RP rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia r. w sprawie przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie - szczepionka jest dwa razy do roku dystrybuowana na obszarach lasów oraz w miejscach bytowania lisów Program Szczepień Ochronnych na rok 2015 (Dz.U. z 2013 poz. 947 oraz z 2014 r. poz. 619 i 1138)

5 Mapa obszarów objętychszczepieniem lisów w 2015r

6 Epidemiologia W roku 2012 rozpoznano wściekliznę u 257 zwierząt w tym 219 u wolno żyjących, z czego 200 u lisów (gł.podkarpackie) W kolejnych latach liczba zmniejszała się – w a w 2014 tylko u 106 zwierząt. Populacja lisów w latach w Polsce oszacowana na podstawie statystyk myśliwskich wynosiła 210 tys. Czyli u mniej niż 0,1% populacji lisa stwierdza się wściekliznę. Narażenie na kontakt ze zwierzęciem, które zakończyło się szczepieniem, miało w ostatnich latach w Wielkopolsce po osób rocznie. W całej Polsce wartości te wahały się od osób w 2011 do w 2014r.

7 Cel badania Celem badania była ocena sytuacji epidemiologicznej wścieklizny w podregionie konińskim w latach oraz faktycznego zapotrzebowania na szczepienia przeciw wściekliźnie.

8 Pacjenci/materiał Zebrano retrospektywne dane z włączonych do badania PSSE dotyczące zgłoszeń pokąsania osób przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę lub zanieczyszczenia śliną tych zwierząt, w szczególności tych, po których podano szczepienia przeciw wściekliźnie (Z20.3/Z24.2/Z28 wg ICD). Dane zostały udostępnione z PSSE w postaci tabel. Dodatkowo analizowano kartoteki pacjentów przyjmowanych w poradni chorób zakaźnych NZOZ „Gemini” z ww. rozpoznaniami ICD.

9 Metody Wyniki z PSSE porównano z danymi z odpowiadających lat dotyczących ww. szczepień z województwa wielkopolskiego oraz z Polski na podstawie biuletynu GIS choroby zakaźne i zatrucia w Polsce. Analizowano także koszty zapobiegania wściekliźnie w Polsce na podstawie przetargów na szczepionkę lisów i ludzi oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie wprowadzenia programu zwalczania wścieklizny na rok 2015.

10 Wyniki Zaczepiono poekspozycyjnie w latach – 193 osoby, co stanowiło 12% zaczepionych w tym czasie w całym województwie wielkopolskim. Równie często zgłaszali się mężczyźni i kobiety (102/91) nieznacznie częściej mieszkańcy wsi niż miast (109/84). Najczęściej szczepione były osoby po narażeniu przez psy (78%) i koty (15%), u których to zwierząt nie wykluczono wścieklizny.

11 Wyniki Podobnie jak całej Polsce najwyższa liczba szczepionych przypadła na II i III kwartał każdego roku. Większość pacjentów (84%) zgłosiła się na cały, 5 dawkowy, cykl szczepień. W analizowanych latach ilość konsultowanych w poradni pacjentów (także telefonicznie), ale niezaszczepionych p/wściekliźnie była około dziesięciokrotnie wyższa. Nie obserwowano odczynów poszczepiennych miejscowych ani ogólnych. Nie podawano swoistej immunoglobuliny ludzkiej przeciw wściekliźnie.

12 2014 2013 2012 Razem Mężczyźni 41 29 32 102 Kobiety 26 27 38 91 Miasto 31 28 25 84 Wieś 36 45 109 5 dawek 60 47 55 162 (84%) 2-3 dawki 3 7 11 21 (10%) Pies 56 152 (78%) Kot 13 10 30 (15%) inne 11 (6%)

13 Koszty weterynaryjne zaplanowane na 2015r.Koszt pobierania próbek od zwierząt wolno żyjących i domowych Koszty analizy –immunofluorescencja odcisków mózgowych Koszt analizy – RFFIT/Elisa u lisów, TC u lisów Koszt analizy – izolacja wirusa na myszach 78 000 Koszt analizy – sekwencjonowanie wirusa, RTCIT Koszt analizy – mianowanie żywej szczepionki 15 400 Zakup szczepionki lisów (8 mln szczepionek) 18  Dystrybucja szczepionki 10  Czyszczenie i dezynfekcja powierzchni 10 000 Koszty unieszkodliwienia odpadów laboratoryjnych Materiały weterynaryjne i informacyjne 76 070 Koszt obserwacji zwierząt podejrzanych o wściekliznę 3  Koszty Ministerstwa Zdrowia i NFZ 2014 3  Koszty zakupu szczepionki dla ludzi (8 000 os x 5 dawek x 50 zł szt) 2  Koszty wizyt lekarskich z AOS (8 000 x 5x 30 zł) 1  Koszty nierefundowane co roku ??? Koszty zabiegu szczepienia (8 000 x 5 x 5 zł) Koszty sprawozdawczości do PSSE (SOR, AOS) 16 000 Koszty konsultacji telefonicznych w AOS (8000 x 10zł) 80 000 Koszty transportu szczepionek, funkcjonowania gabinetu szczepień, zapewnienia łańcucha chłodniczego w PSSE i w AOS ? Koszty dojazdów pacjentów Koszty zwolnień z pracy

14 Wnioski 1. Mimo braku wścieklizny w województwie wielkopolskim utrzymuje się stabilna ilość konsultacji i wykonywanych szczepień poekspozycyjnych po kontakcie ze zwierzętami domowymi (pies i kot 95%). 2. Zbyt często stosowane są szczepienia ze względu na brak danych o kąsającym zwierzęciu, niechęci do jego szukania i doprowadzenia na obserwację.

15 Wnioski 3. Niewystarczające informacje na izbach przyjęć/SOR i POZ o sposobie postępowania po pokąsaniu powodują duży niepokój pacjentów pilnie szukających pomocy w poradni chorób zakaźnych. Celowym jest edukowanie pracowników ochrony zdrowia oraz stworzenie wzorów informacji dla pacjenta, które otrzymywałby po pokąsaniu. 4. Koszty programu zwalczania wścieklizny w Polsce powinny być dostosowane do stabilnej sytuacji epizootycznej. 5. Ubezpieczenie OC właściciela psa daje szansę, że nie będzie on oszczędzał na szczepieniu zwierzęcia, dowiezieniu jego na obserwację i będzie współpracował z strażą miejską i weterynarzami.