1 dr Agnieszka Górnicz-MulcahyPrawo pracy dr Agnieszka Górnicz-Mulcahy

2 Prawo pracy. L. Florek (red.), Warszawa 2016.Literatura Prawo pracy . Zarys wykładu. T. Kuczyński, Z. Kubot, A. Tomanek, H. Szurgacz, Warszawa 2016. Prawo pracy. L. Florek (red.), Warszawa 2016. Prawo pracy. J. Stelina (red.) Warszawa 2016. Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych. K. W. Baran, Warszawa 2014. Prawo pracy - wykład

3 celowa działalność człowieka, PRACA celowa działalność człowieka, w procesie której przekształca on z pomocą narzędzi pracy (maszyn, urządzeń, środków technicznych) przedmioty pracy i przystosowuje je do określonych potrzeb oraz świadczy określone usługi materialne i niematerialne. Prawo pracy - wykład

4 Prawo pracy - wykład PRACA świadoma czynność polegająca na wkładanym wysiłku (działalność lub oddziaływanie) człowieka w celu osiągnięcia założonego przez niego celu; czynności umysłowe i fizyczne podejmowane dla realizacji zamierzonego celu.

5 Pracą ludzką jest każdy wysiłek człowieka, który jest ukierunkowany na osiągnięcie jakiegoś użytecznego społecznie celu. Prawo pracy - wykład

6 ZATRUDNIENIE W SZEROKIM ZNACZENIUPraca zarobkowa lub niezarobkowa (np. wolontariat), wykonywana przez osobę fizyczną na rzecz innego podmiotu w ramach określonej więzi prawnej lub bez żadnej więzi prawnej (np. praca na czarno), świadczona dobrowolnie lub przymusowo. Prawo pracy - wykład

7 ZATRUDNIENIE W ŚCISŁYM ZNACZENIUpraca zarobkowa dobrowolna zatrudniony: osoba fizyczna podmiot zatrudniający stosunek prawny, którego przedmiotem jest odpłatne świadczenie pracy samodzielność lub niesamodzielność (podporządkowanie) wykonawcy. Prawo pracy - wykład

8 ZATRUDNIENIE pracownicze niepracowniczecywilnoprawne, administracyjnoprawne ustrojowe i penalne Prawo pracy - wykład

9 Prawo pracy to ogół norm prawnych, które regulują stosunki związane z pracą człowieka. Prawo pracy - wykład

10 Prawem pracy objęta jest:praca podporządkowana; praca na warunkach dobrowolnie przyjętych; wykonywana osobiście; w celach zarobkowych; przez osobę fizyczną, zwaną pracownikiem; na rzecz i pod kierownictwem drugiej strony stosunku pracy, zwaną pracodawcą. Prawo pracy - wykład

11 O prawie pracy mówimy w czterech ujęciach:przedmiotowym - ogół obowiązujących norm, które regulują prawa i obowiązki pracowników i pracodawców; praktycznym (aplikacyjnym) - sądowe, administracyjne oraz zakładowe stosowanie przepisów prawa pracy; teoretycznym - prawo pracy jako odrębna gałąź prawa w systemie prawa oraz akademickim - jako przedmiot dydaktyczny na studiach prawniczych, administracyjnych czy innych. Prawo pracy - wykład

12 Art. XII § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 rArt. XII § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, stanowił, że „Kodeks cywilny nie narusza przepisów ustawodawstwa pracy”. Prawo pracy - wykład

13 Art. XII § 3 przewidział dla przypadków nieuregulowanych ustawodawstwem pracy możliwość odpowiedniego stosowania do stosunków pracy przepisów kodeksu cywilnego pod warunkiem ich zgodności z zasadami prawa pracy. Prawo pracy - wykład

14 Definicja legalna pojęcia „prawa pracy”Zgodnie z art. 9 § 1 k.p. przez „prawo pracy” należy rozumieć: przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określających prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron. Prawo pracy - wykład

15 System prawa w nauce prawa rozumiany jest jako zbiór wszystkich obowiązujących przepisów (norm) prawnych. Prawo pracy - wykład

16 Dwa kryteria wyodrębniania gałęzi prawaKryterium metody regulacji prawnej Kryterium przedmiotu regulacji Prawo pracy - wykład

17 Przedmiotem prawa pracy są społeczne stosunki pracy (indywidualne i zbiorowe) związane z pełnieniem pracy dobrowolnie podporządkowanej. Prawo pracy - wykład

18 Stosunek pracy Stosunki powstałe wraz ze stosunkiem pracyStosunki poprzedzające nawiązanie stosunku pracy Stosunki stanowiące konsekwencję zakończonego już stosunku pracy Stosunek pracy Stosunki związane z rozstrzyganiem sporów ze stosunku pracy Stosunki nadzoru nad warunkami pracy Prawo pracy - wykład

19 wykonywanie pracy osobiście na rzecz podmiotu zatrudniającegoSTOSUNEK PRACY dobrowolność podporządkowanie odpłatność wykonywanie pracy osobiście na rzecz podmiotu zatrudniającego zobowiązanie do starannego działania ryzyko pracodawcy Prawo pracy - wykład

20 Prawo pracy nie obejmuje:osób wykonujących samodzielną pozarolniczą działalność gospodarczą, w tym samozatrudnionych; osób samodzielnie wykonujących pracę rolniczą; osób świadczących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak umowa o dzieło, umowa zlecenia czy umowa agencyjna; Prezydenta RP, premiera, ministrów, posłów senatorów; pracy wolontariuszy; Prawo pracy - wykład

21 Prawo pracy nie obejmuje:nakładców (chałupników); więźniów wykonujących prace przymusową w ramach odbywania kary pozbawienia wolności; żołnierzy wykonujących służbę wojskową, policjantów, funkcjonariuszy Straży Granicznej, Służby Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu itp.; osób wykonujących pracę na podstawie obowiązku mającego źródło w ustawie. Prawo pracy - wykład

22 Prawo pracy zazwyczaj dzieli się na:część ogólną indywidualne prawo pracy zbiorowe prawo pracy procesowe prawo pracy Prawo pracy - wykład

23 Prawo pracy pełni następujące funkcje:Prawo pracy - wykład Prawo pracy pełni następujące funkcje: ochronną organizacyjną

24 Funkcja ochronna prawa pracy polega na działaniu jego norm w sposób chroniący interesy zawodowe i socjalne pracowników. Prawo pracy - wykład

25 ZASADA UPRZYWILEJOWANIA PRACOWNIKÓW Pracownicy i pracodawcy w umowach mogą kształtować treść stosunku pracy w taki sposób, który im najbardziej odpowiada, pod warunkiem, że będą stosować się do minimalnych standardów uprawnień pracowników określonych w powszechnie obowiązujących przepisach prawa pracy (art. 18 § 1 k.p.). Prawo pracy - wykład

26 Indywidualne prawo pracy:normy dotyczące trwałości stosunku pracy (np. art. 45 k.p.) normy antymobingowe (art. 943 k.p.) normy antydyskry-minacyjne (art. 183a – 183e k.p.) normy regulujące status pracowników szczególnie chronionych przepisy BHP (art. 207 – k.p.) Prawo pracy

27 Funkcja organizacyjna polega na zabezpieczeniu prawidłowego wykonywania przez pracodawców uprawnień kierowniczych względem zatrudnionych pracowników. Prawo pracy - wykład

28 zasady ogólnosystemowe zasady międzysystemowe zasady gałęziowePodział zasad prawa zasady ogólnosystemowe zasady międzysystemowe zasady gałęziowe Inny podział zasady ujmowane dyrektywalnie zasady ujmowane opisowo zasady normatywne zasady postulatywne Prawo pracy - wykład

29 Zasady prawa pracy (w znaczeniu normatywnym)to normy prawne o zasadniczym znaczeniu dla prawa pracy, wyrażające podstawowe wartości, idee, cele i założenia ustroju pracy. Prawo pracy - wykład

30 Najczęściej wyróżnia się następujące zasady prawa pracy:konstytucyjne; zwykłe (mające miejsce w ustawach); albo zasady indywidualnego prawa pracy; zasady zbiorowego prawa pracy. Prawo pracy - wykład

31 W prawie pracy wyróżniamy:podstawowe zasady prawa pracy wyróżnione w art. 10 – 183 k.p., inne niż podstawowe, wyróżnione przez judykaturę i naukę prawa pracy. Prawo pracy - wykład

32 Podstawowe zasady prawa pracy:Zasada prawa do pracy Zasada swobody nawiązania stosunku pracy Zasada poszanowania godności i dóbr osobistych pracownika Zasada równego traktowania w zatrudnieniu Zasada niedyskryminacji w zatrudnieniu Zasada prawa do godziwego wynagrodzenia Zasada prawa do wypoczynku Zasada bezpiecznych i higienicznych warunków pracy Prawo pracy - wykład

33 Zasada ułatwiania podnoszenia kwalifikacji zawodowych Zasada zaspokajania potrzeb socjalnych, bytowych i kulturalnych pracowników Zasada ułatwiania podnoszenia kwalifikacji zawodowych Zasada uprzywilejowania pracownika Zasady zbiorowego prawa pracy: Zasada wolności koalicji Zasada partycypacji, Zasada dialogu społecznego, Zasada autonomii partnerów społecznych Prawo pracy - wykład

34 Normy prawne dzielimy na:normy względnie obowiązujące – ius dispositivum normy semiimperatywne normy bezwzględnie obowiązujące – ius cogens Prawo pracy - wykład

35 Cztery kategorie źródeł prawa pracy:źródła powszechnie obowiązujące: akty normatywne rangi ustawowej, tj. kodeks pracy i inne ustawy, akty podustawowe o charakterze wykonawczym (np. rozporządzenia), źródła autonomiczne: porozumienia zbiorowe o charakterze ponadindywidualnym, tj. układy zbiorowe pracy i inne porozumienia zbiorowe oparte na ustawie, regulaminy i statuty Prawo pracy - wykład

36 Źródła prawa pracy możemy podzielić na:źródła powszechnie obowiązujące: Konstytucja RP, i regulacje wspólnotowe, które regulują funkcjonowanie stosunków pracy, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe za zgodą wyrażoną w ustawie, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia autonomiczne źródła prawa pracy: układy zbiorowe pracy i inne porozumienia zbiorowe, regulaminy i statuty. Prawo pracy - wykład

37 określa istotne elementy ustroju pracy w PolsceKonstytucja RP określa istotne elementy ustroju pracy w Polsce art. 2 art. 20 art. 24 art. 30 art. 31 art. 32 art. 33 zawiera przepisy odnoszące się do indywidualnych stosunków pracy art. 65 ust. 1, 2 i 3 art. 65 ust. 4 art. 66 ust. 2 Prawo pracy - wykład

38 zawiera przepisy odnoszące się do zbiorowych stosunków pracy:Konstytucja RP zawiera przepisy odnoszące się do zbiorowych stosunków pracy: art. 12 art. 59 ust. 1 art. 59 ust. 2 art. 59 ust. 3 Prawo pracy - wykład

39 KODEKS PRACY Prawo pracy - wykład

40 Cechy kodeksu pracy: powszechność kompleksowość Prawo pracy - wykład

41 Systematyka Kodeksu pracy:część ogólna kodeksu pracy część szczegółowa Prawo pracy - wykład

42 Ustawa z 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy; Ustawy zwykłe Ustawa z 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (ustawa o zwolnieniach grupowych); Ustawa z 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę; Ustawa z 13 lipca 2006 roku o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy; Ustawa z 13 kwietnia 2007 roku o Państwowej Inspekcji Pracy; Ustawa z 24 czerwca 1983 roku o Społecznej Inspekcji Pracy; Ustawa z 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska; Ustawa z 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej; Prawo pracy - wykład

43 Pragmatyki pracowniczeUstawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela; Ustawa z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (dział III); Ustawa z 21 listopada 2008 r. – o pracownikach samorządowych; Ustawa z 21 listopada 2008 r. – o służbie cywilnej; Ustawa z 27 lipca 2001 r. – o służbie zagranicznej; Ustawa z 16 września 1982 r. – o pracownikach urzędów państwowych; Ustawa z 18 grudnia 1998 r. – o pracownikach sądów i prokuratury. Prawo pracy - wykład

44 Źródła zbiorowego prawa pracyUstawa z 23 maja 1991 r. - o związkach zawodowych; Ustawa z 23 maja 1991 r. – o organizacjach pracodawców; Ustawa z 5 kwietnia 2002 r. – o europejskich radach zakładowych; Ustawa z 23 maja 1991 r. – o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Prawo pracy - wykład

45 Warunki stosowania Kodeksu cywilnego:sprawa dotycząca stosunku pracy nie jest unormowana przepisami prawa pracy; przepisy Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio; przepisy Kodeksu cywilnego mogą być zastosowane tylko wówczas, gdy nie są sprzeczne z zasadami prawa pracy. Prawo pracy - wykład

46 art. 56 o skutkach jakie wywołuje czynność prawna;Do stosunków pracy mają zastosowanie następujące przepisy Kodeksu cywilnego: art. 56 o skutkach jakie wywołuje czynność prawna; Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów. art. 60 o sposobie wyrażania woli przy dokonywaniu czynności prawnej; Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). art. 65 o wykładni oświadczeń woli; Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. art i art. 70 o rokowaniach jako sposobie zawarcia umowy. Prawo pracy - wykład

47 Układ zbiorowy pracy jest umową zbiorową o charakterze normatywnym zawieraną pomiędzy związkami zawodowymi a pracodawcą, którego celem jest uregulowanie warunków zatrudnienia pracowników oraz określenie wzajemnych zobowiązań jego stron. Prawo pracy - wykład

48 Układu nie zawiera się dla:Układ zbiorowy pracy zawiera się dla wszystkich pracowników zatrudnionych przez pracodawcę objętego postanowieniami układu, chyba że strony w układzie postanowią inaczej. Układu nie zawiera się dla: członkowie korpusu służby cywilnej, urzędników państwowych zatrudnionych na podstawie mianowania i powołania, urzędników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru i powołania, sędziów i prokuratorów. Prawo pracy - wykład

49 Treść UZP może obejmować trzy części:Część normatywną Część obligacyjną Część socjalną Prawo pracy - wykład

50 Warunki zaliczenia porozumienia zbiorowego do źródeł prawa pracy:warunek treściowy, czyli określenie praw i obowiązków stron stosunku pracy warunek formalny, czyli oparcia na ustawie Prawo pracy - wykład

51 porozumienie o stosowaniu układu zbiorowego pracy, De lege lata ustawowe oparcie posiadają następujące kategorie porozumień: porozumienie o stosowaniu układu zbiorowego pracy, porozumienie o zawieszeniu stosowania układu zbiorowego pracy, porozumienie związane z przejściem zakładu pracy na nowego pracodawcę, porozumienie o zawieszeniu przepisów prawa pracy, porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia, porozumienie o warunkach stosowania telepracy, porozumienia koncyliacyjne, mediacyjne, arbitrażowe zawierane w sporze zbiorowym, porozumienie strajkowe bądź postrajkowe zawierane w sporze zbiorowym, porozumienie w sprawie zwolnień grupowych Prawo pracy - wykład

52 regulaminy pracy (art. 104 k.p.), regulaminy wynagradzania (art. 772 k.p.), regulaminy telepracy (art. 677 k.p.), regulaminy świadczeń socjalnych (art. 3 u.z.f.ś.s.), regulaminy zwolnień grupowych (art. ust. 5 u.z.g.). Prawo pracy - wykład

53 Regulamin pracy jest aktem normatywnym o charakterze wewnątrzzakładowym ustalającym organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników. Prawo pracy - wykład

54 W regulaminie pracy można wyróżnić dwie części: część normatywną regulaminu, która określa: organizację pracy, w tym warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu oraz zasady potwierdzenia obecności w pracy, indywidualne uprawnienia i obowiązki pracowników w zakresie bhp, zasady organizacji czasu pracy, zasady wypłaty wynagrodzenia, część informacyjną regulaminu, która określa: wykaz stosowanych kar porządkowych u tego pracodawcy. Prawo pracy - wykład

55 Regulamin wynagradzaniaustala warunki wynagradzania pracowników oraz przyznawania innych świadczeń związanych z pracą, jak również zasady ich przyznawania. Prawo pracy - wykład

56 Statuty regulują funkcjonowanie niektórych jednostek organizacyjnych zatrudniających pracowników. statuty spółdzielni, szkół wyższych, spółek akcyjnych. Prawo pracy - wykład

57 pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 k.p.) Prawo pracy – wykład

58 zobowiązaniowy, wzajemnyStosunek pracy pracownik pracodawca dwustronny wykonywanie pracy określonego rodzaju pod kierownictwem pracodawcy w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę zatrudnianie pracownika za wynagrodzeniem zobowiązaniowy, wzajemny Prawo pracy - wykład

59 PRACOWNIK PRACODAWCA wzajemne prawa i obowiązkiStosunek dwustronnie zobowiązujący, wzajemny PRACOWNIK wzajemne prawa i obowiązki PRACODAWCA Prawa i obowiązki stron określane są: - w drodze czynności prawnych oraz - przez obowiązujące prawo, - zasady współżycia społecznego i - ustalone zwyczaje.

60 podporządkowany (pod kierownictwem pracodawcy); odpłatny; osobisty; Cechy stosunku pracy: zobowiązaniowy; dobrowolny; podporządkowany (pod kierownictwem pracodawcy); odpłatny; osobisty; na ryzyko pracodawcy (ryzyko ekonomiczne, techniczne, socjalne, osobowe); przedmiot świadczenia ma charakter ciągły; Prawo pracy - wykład

61 Cechy stosunku pracy Zobowiązaniowy Stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym zachodzącym między dwoma stronami, z których każda jest wobec drugiej zobowiązana i zarazem uprawniona do określonego świadczenia. Stosunek pracy jest stosunkiem prawnym o charakterze dwustronnie zobowiązującym. Prawo pracy - wykład

62 Cechy stosunku pracy Dobrowolność pracy oznacza, że zobowiązanie do jej wykonywania może powstać jedynie z mocy swobodnej decyzji (oświadczeń woli) pracownika i pracodawcy, w drodze umowy. Prawo pracy - wykład

63 Cechy stosunku pracy Dobrowolność pracyZgodnie z art. 65 ust. 1 i 2 Konstytucji RP każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy (wyjątki określa ustawa). Obowiązek pracy może być nałożony tylko przez ustawę. Zgodnie z art. 10 k.p., każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu. Prawo pracy - wykład

64 Podporządkowanie (kierownictwo pracodawcy)Cechy stosunku pracy Podporządkowanie (kierownictwo pracodawcy) Oznacza możność wydawania pracownikowi poleceń przez pracodawcę. Podporządkowanie umowne: co do rodzaju pracy (stanowiska pracy); co do miejsca pracy; co do czasu pracy; co do sposobu wykonywania pracy. Prawo pracy - wykład

65 Pracownik, zgodnie z art. 100 k.p., Cechy stosunku pracy Pracownik, zgodnie z art. 100 k.p., zobowiązany jest do wykonywania tylko takich poleceń, które nie są sprzeczne z: umową o pracę lub przepisami prawa (ustawą) oraz zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p.) Prawo pracy - wykład

66 Jest to cecha bezwzględna stosunku pracy.Cechy stosunku pracy Odpłatność Jest to cecha bezwzględna stosunku pracy. Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę (art. 84 k.p.). Prawo pracy - wykład

67 Wymóg osobistego świadczenia pracyCechy stosunku pracy Wymóg osobistego świadczenia pracy Pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy (art. 22 § 1 k.p.). Nie ma możliwości samodzielnego podstawienia zastępcy. Prawo pracy - wykład

68 Cechy stosunku pracy Ryzyko ekonomiczne Polega na obciążeniu pracodawcy obowiązkiem wypłaty wynagrodzenia i realizacji innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy niezależnie od efektów ekonomicznych prowadzonej działalności. Prawo pracy - wykład

69 Cechy stosunku pracy Ryzyko techniczne Pracodawca jest zobowiązany wypłacać wynagrodzenie za czas nieświadczenia pracy z przyczyn techniczno-organizacyjnych, jeśli pracownik był gotowy do wykonywania pracy. Prawo pracy - wykład

70 Cechy stosunku pracy Ryzyko socjalne Pracodawca jest zobowiązany wypłacać wynagrodzenie za czas nieświadczenia pracy w razie nieobecności pracownika w pracy z ważnych względów osobistych (np. choroby, opieki nad dzieckiem itd.). Prawo pracy - wykład

71 Cechy stosunku pracy Ryzyko osobowe Podmiot zatrudniający obciążony jest skutkami niezawinionych, a niekiedy także zawinionych przez pracownika działań wyrządzających pracodawcy szkodę. Prawo pracy - wykład

72 zobowiązaniowy, wzajemnyStosunek pracy pracownik pracodawca dwustronny wykonywanie pracy określonego rodzaju pod kierownictwem pracodawcy w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę zatrudnianie pracownika za wynagrodzeniem zobowiązaniowy, wzajemny Prawo pracy - wykład

73 Roszczenia pracodawcy: roszczenie o świadczenie pracy podporządkowanej oraz roszczenie stosowania się przez pracownika do poleceń. Roszczenia pracownika: roszczenie o zapłatę wynagrodzenia, roszczenie o dopuszczenie do pracy. Prawo pracy - wykład

74 Cechy stosunku pracy zobowiązaniowy dobrowolnypodporządkowany (pod kierownictwem pracodawcy) odpłatny Cechy stosunku pracy osobisty na ryzyko pracodawcy (ryzyko ekonomiczne, techniczne, socjalne, osobowe) przedmiot świadczenia ma charakter ciągły Prawo pracy - wykład

75 Pracownikiem jest osoba, która została zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 k.p.). Prawo pracy - wykład

76 Podstawą prawną nawiązania stosunku pracy jest : umowa o pracę; akt powołania; akt mianowania; akt wyboru; zawarcie spółdzielczej umowy o pracę. Prawo pracy - wykład

77 na podstawę prawną nawiązania stosunku pracy, Bez względu na podstawę prawną nawiązania stosunku pracy, zatrudnienie zawsze ma charakter umowny, ponieważ wymaga zgodnego oświadczenia woli pracownika i pracodawcy. (por. art. 11 k.p.) Prawo pracy - wykład

78 może być podstawą nawiązania stosunku pracy Powołanie może być podstawą nawiązania stosunku pracy tylko wtedy, gdy przepis prawa stanowi, że z powołaniem na stanowisko lub z pełnieniem funkcji wiąże się jednoczesne nawiązanie stosunku pracy (art. 68 k.p.). Na podstawie powołania zatrudniany jest np.: zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta); dyrektor instytutu badawczego; Prawo pracy - wykład

79 jako podstawa nawiązania stosunku pracy Mianowanie jako podstawa nawiązania stosunku pracy stosowane jest w przypadkach uzasadnionych szczególnym charakterem pracy, określonych odrębnymi przepisami (art. 76 k.p.). Na podstawie mianowania zatrudniani są np.: sędziowie urzędnicy służby cywilnej; nauczyciele. Prawo pracy - wykład

80 Wybór jest podstawą nawiązania stosunku pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika (art. 73 k.p.). Prawo pracy - wykład

81 Wybór jako podstawa nawiązania stosunku pracy występuje najczęściej: w organizacjach społecznych, w organizacjach związkowych, w organizacjach politycznych. Na podstawie wyboru zatrudniani są pracownicy samorządowi w : w urzędzie marszałkowskim: marszałek województwa, wicemarszałek. wójt, burmistrz, prezydent miasta Prawo pracy - wykład

82 Pracownikami nie są następujące osoby:wykonujące pracę na podstawie umów typu cywilnoprawnego, np. umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy agencyjnej, kontraktu menedżerskiego, jednoosobowo prowadzące samodzielną działalność gospodarczą, Prawo pracy - wykład

83 4) wykonujące pracę nakładczą3) zatrudnione w tzw. służbach mundurowych: policjanci, funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Straży Więziennej, Straży Granicznej, zawodowi żołnierze i funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej; stosunki prawne, na jakich świadczą oni pracę, nie są stosunkami pracy, lecz stosunkami służbowymi o charakterze administracyjnym, które regulowane są przez tzw. pragmatyki służbowe, 4) wykonujące pracę nakładczą (na podstawie rozp. RM z r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą, Dz.U. z 1976 r. Nr 3, poz. 19 ze zm.). Prawo pracy - wykład

84 Warunki jakie należy spełnić aby móc ubiegać się o status pracownika:określony wiek (18 lat) ; co najmniej ograniczoną zdolność do dokonywania czynności prawnych (por. art. 22 § 2 i 3 k.p.). Prawo pracy - wykład

85 a także zezwolenia właściwego inspektora pracy.Wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez osoby, które nie ukończyły 16 roku życia, jest dozwolone: wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową i wymaga uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy. Prawo pracy - wykład

86 Wpływ zdolności do czynności prawnych na możliwość bycia pracownikiemPrawo pracy - wykład Ukończone 18 lat pełna zdolność do czynności prawnych częściowe ubezwłasnowolnienie; ograniczona zdolność do czynności prawnych (art. 22 § 2 i 3 k.p.). Ukończone 18 lat 16-18 lat ograniczona zdolność do czynności prawnych (pracownik młodociany, art. 190 k.p.). ograniczona zdolność do czynności prawnych; zakaz zatrudniania skierowany do pracodawców (art. 190 k.p.) 13-16 lat brak zdolności do czynności prawnych (0-13 lat); ograniczona zdolność do czynności prawnych (13-16); możliwość zatrudnienia na warunkach określonych w art. 304⁵ k.p. 0-16 lat

87 W doktrynie prawa pracy wyróżnia się dwa modele teoretyczne pracodawcy:model właścicielski; model zarządczy. Prawo pracy - wykład

88 zakład pracy ≠ pracodawca zakład pracy ≠ przedsiębiorcaPrawo pracy - wykład

89 Zakład pracy oznacza zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym gruntów, budynków i pomieszczeń pracy, na bazie których pracownicy wykonują pracę. Prawo pracy - wykład

90 jest każdy podmiot, który zatrudnia pracowników we własnym imieniu.Pracodawcą jest każdy podmiot, który zatrudnia pracowników we własnym imieniu. Bez względu na: status prawny jednostki zatrudniającej (osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, osoba fizyczna), - jej formę organizacyjną (spółka, fundacja, spółdzielnia, zakład opieki zdrowotnej, szkoła, osoba prywatna itp.), - cel działalności (gospodarczy, niezarobkowy). Prawo pracy - wykład

91 W systemie prawa polskiego jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do właściwego rejestru (np. Krajowego Rejestru Sądowego). Prawo pracy - wykład

92 Status pracodawcy mają np.:przedsiębiorstwa państwowe, stowarzyszenia, spółki handlowe , fundacje, spółdzielnie, zakłady opieki zdrowotnej, agencje, partie polityczne, szkoły wyższe, organizacje społeczne, instytuty badawcze, organizacje pracodawców, związki zawodowe. Prawo pracy - wykład

93 została wyodrębniona organizacyjnieJednostka nieposiadająca osobowości prawnej może mieć przymiot pracodawcy jeżeli: przyznano jej zdolność do zatrudniania pracowników we własnym imieniu oraz została wyodrębniona organizacyjnie i została wyodrębniona finansowo. Prawo pracy - wykład

94 Zdolność samodzielnego zatrudniania pracownikówmusi mieć podstawę w aktach regulujących ustrój osoby prawnej (np. statucie spółki) albo w aktach jej organów kreujących strukturę organizacyjną (np. w uchwałach zarządu spółki). Prawo pracy - wykład

95 Wyodrębnienie organizacyjno-finansowe jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnejoznacza formalne wydzielenie jej ze struktur jednostki organizacyjnej posiadającej osobowość prawną oraz odrębny status finansowy (np. własne konta bankowe). Minimum posiadanie wyodrębnionego funduszu płac, z którego są wypłacane pracownikom wynagrodzenia. Prawo pracy - wykład

96 Spółka akcyjna z siedzibą w WarszawieOddział w Krakowie Oddział w Łodzi Oddział we Wrocławiu Zdolność do samodzielnego zatrudniania pracowników Wyodrębnienie organizacyjne Wyodrębnienie finansowe

97 Skarb Państwa nie jest pracodawcą, choć posiada osobowość prawną.Prawo pracy - wykład

98 Pracodawcą może być również osoba fizyczna zatrudniająca pracownikówPracodawcą może być również osoba fizyczna zatrudniająca pracowników. Nie ma znaczenia, czy osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą, czy też zatrudnia pracowników we własnym imieniu dla realizacji własnych potrzeb. Prawo pracy - wykład

99 Reprezentacja jednostki organizacyjnej w sprawach ze stosunku pracy (art. 31 k.p.)Za pracodawcę czynności takich dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona osoba (osoba wyznaczona przez zarządzającego jednostką organizacyjną, będącą pracodawcą). Prawo pracy - wykład

100 organów administracji, władz publicznych, związków zawodowych, Zasada reprezentacji pracodawcy w sprawach ze stosunku pracy (art. 31 k.p.), stosowana jest więc do czynności dokonywanych wobec: pracownika, organów administracji, władz publicznych, związków zawodowych, organizacji pracodawców, wszelkich podmiotów partycypacyjnych. Prawo pracy - wykład

101 Czynności z zakresu prawa pracyoświadczenia woli pracodawcy kształtujące treść łączącego strony stosunku pracy (np. zawarcie umowy o pracę, wypowiedzenie umowy, wypowiedzenie warunków pracy i płacy), jak i inne działania wywołujące określone przepisami skutki prawne (np. wydanie świadectwa pracy, udzielenie urlopu wypoczynkowego lub okolicznościowego, udzielenie kary porządkowej, itp.). Prawo pracy - wykład

102 Postanowienia art. 31 k.p. mają zastosowanie zarówno do:jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, jak i jednostek organizacyjnych, które osobowości prawnej nie posiadają. Prawo pracy - wykład

103 aktu, na mocy którego został utworzony dany podmiot (np. statut), lubUprawnienie osoby zarządzającej do działania za pracodawcę w sprawach z zakresu prawa pracy, może nastąpić na podstawie: aktu, na mocy którego został utworzony dany podmiot (np. statut), lub aktu wewnętrznego określającego strukturę organizacyjną jednostki (np. regulamin organizacyjny, regulamin pracy), lub przepisu prawa określającego, kto w imieniu jednostki organizacyjnej dokonuje czynności z zakresu prawa pracy. Prawo pracy - wykład

104 O tym, kto wystąpi w roli organu decydują:przepisy prawa lub statuty, regulujące ustrój danej jednostki organizacyjnej. Prawo pracy - wykład

105 Organ lub osoba, która na podstawie przepisów prawa lub statutu zarządza jednostką organizacyjną będącą pracodawcą, może wyznaczyć inną osobę do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy. "Inna wyznaczona do tego osoba" może być osobą fizyczną lub prawną. Prawo pracy - wykład

106 Osoba wyznaczona może wykonywać czynności z zakresu prawa pracy:na podstawie czynności prawnej; na podstawie decyzji i zarządzenia administracyjnego; w drodze orzeczenia organów ochrony prawnej Prawo pracy - wykład

107 Niektóre przepisy szczególne, npNiektóre przepisy szczególne, np. zawarte w pragmatykach zawierają własne regulacje dotyczące osoby reprezentującej pracodawcę, np.: w pragmatyce urzędniczej, podmiotem uprawnionym do reprezentacji pracodawcy (urzędu) jest kierownik danej jednostki. Prawo pracy - wykład

108 W przypadku, gdy pracodawcą jest osoba fizyczna, czynności z zakresu prawa pracy dokonuje ona osobiście albo przez inną wyznaczoną do tego osobę. Prawo pracy - wykład

109 Osoba lub organ zarządzającyO tym, kto występuje w tej roli decyduje: Przepisy prawa Akty wewnętrzne Umowy cywilne Prawo pracy - wykład

110 Inna wyznaczona osoba do dokonywania czynności z zakresu prawa pracyOrgan zarządzający jednoosobowy (dyrektor przedsiębiorstwa państwowego) kolegialny (zarząd spółki handlowej) Osoba zarządzająca kierownik wew. jednostki organizacyjnej osoby prawnej syndyk upadłości Inna wyznaczona osoba do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy każdy kogo pracodawca upoważnił do dokonywania takich czynności upoważnienie wynika z aktów wew. jed. ogr. lub pełnomocnictwa Prawo pracy - wykład

111 ETAP I Przejście zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę ETAP II Obowiązki informacyjne dotychczasowego i nowego pracodawcy U pracodawców, u których nie działają związki zawodowe U pracodawców, u których działają związki zawodowe ETAP III Przejście zakładu pracy lub jego części (nowy pracodawca staje się z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy) ETAP IV Decyzja pracowników co do kontynuacji stosunku pracy z nowym pracodawcą

112 Zakład pracy zorganizowany zespół środków materialnych i niematerialnych, służący realizacji przez pracodawcę konkretnej działalności, stanowiący miejsce zatrudnienia dla związanych z nim pracowników.

113 Prawne podstawy przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę:czynności prawne (np. umowa dzierżawy); decyzje administracyjne; inne zdarzenia prawne (np. przekształcenia organizacyjne, śmierć pracodawcy). Prawne podstawy przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę:

114 Przejście zakładu pracy może mieć miejsce w sytuacji:przejścia całego zakładu pracy na nowego pracodawcę lub części zakładu pracy. Przejście zakładu pracy może mieć miejsce w sytuacji:

115 Przejście oznacza że zakład pracy (bądź jego część)przechodzi z posiadania jednego podmiotu (dotychczasowego pracodawcy) w posiadanie kolejnego, który w skutego tego przejścia staje się pracodawcą dla przejętych pracowników. Przejście oznacza Prawo pracy - wykład

116 Zasada automatyzmu prawnego polega na tym, że skutek w postaci zmiany pracodawcy następuje automatycznie, z mocy samego prawa, z chwilą, w której dochodzi do przejęcia zakładu pracy w sensie faktycznym. Prawo pracy - wykład

117 przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcękontynuacja dotychczasowych stosunków pracy przejęcie przez nowego pracodawcę prawa i obowiązków pracodawcy dotychczasowego Skutek przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę

118 W przypadku przejścia na nowego pracodawcę jedynie części zakładu pracy za zobowiązania powstałe przed przejściem tej części, stary i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie

119 W przypadku przejścia na nowego pracodawcę jedynie części zakładu pracy - wówczas za zobowiązania powstałe przed przejściem tej części, stary i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie. Prawo pracy - wykład

120 Konsekwencja przejścia zakładu pracy bądź jego części na nowego pracodawcę jest:zmiana pracodawcy i wejście nabywcy w rolę nowego pracodawcy wobec wszystkich pracowników, którzy byli związani z działalnością przejmowanego zakładu pracy; wstąpienie nabywcy zakładu w prawa i obowiązki zbywcy, będącego do tej pory stroną stosunkach pracy z pracownikami; Prawo pracy - wykład

121 Prawo pracy - wykład

122 Prawo pracy - wykład

123 KAZUS Z dniem 14 grudnia pracownicy zostali przejęci w trybie określonym w art. 231 kodeksu pracy. Nowy pracodawca przejął 5 pracowników, którzy byli zatrudnieni na dzień 14 grudnia. W firmie w ciągu roku zostało zwolnionych trzech pracowników. W między czasie były również zawarte 4 umowy cywilno-prawne, które zostały zakończone w listopadzie 2015 r. Po czyjej stronie leży obowiązek wystawienia PIT-11 oraz przekazania deklaracji PIT-4R do urzędu skarbowego? W przypadku przejęcia pracowników w trybie kodeksowym przyjęło się, że nowy pracodawca powinien wystawić PIT-4R za cały rok i wystawić informacje PIT-11. Prawo pracy - wykład

124 PRACOWNIK PRACODAWCA wzajemne prawa i obowiązkiStosunek dwustronnie zobowiązujący, wzajemny PRACOWNIK wzajemne prawa i obowiązki PRACODAWCA Prawa i obowiązki stron określane są: - w drodze czynności prawnych oraz - przez obowiązujące prawo, - zasady współżycia społecznego i - ustalone zwyczaje.

125 §2. Pracownik jest obowiązany w szczególności: Art. 100. §1. Pracownik jest obowiązany wykonywać prace sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. §2. Pracownik jest obowiązany w szczególności: przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy, przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku, przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych, dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach, przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego. Prawo pracy - wykład

126 Pracownik jest zobowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie.Prawo pracy - wykład

127 Pojęcie staranności wskazuje na miarę obiektywną.Staranne wykonywanie pracy należy utożsamiać z dołożeniem przez pracownika staranności, jaka jest ogólnie wymagana w zależności od rodzaju wykonywanej pracy. Prawo pracy - wykład

128 Według Sądu Najwyższego, wykonywanie pracy starannie, zgodnie z artWedług Sądu Najwyższego, wykonywanie pracy starannie, zgodnie z art. 100 § 1 k.p., oznacza stosowanie się do reguł technicznych (prakseologicznych) narzucających powinność racjonalnego postępowania, to znaczy do reguł dobrej roboty, uwzględniającej reguły wiedzy praktycznej i - w zależności od rodzaju pracy - również naukowej. Prawo pracy - wykład

129 Sumienność Przy ocenie sumienności bierze się pod uwagę czynniki subiektywne, zindywidualizowane. Prawo pracy - wykład

130 kryteriów obiektywnych (czyli kryterium staranności), Dla oceny wykonania zobowiązania pracowniczego konieczne jest stosowanie zarówno: kryteriów obiektywnych (czyli kryterium staranności), jak i subiektywnych (czyli sumienności). Prawo pracy - wykład

131 Obowiązek stosowania się do poleceń przełożonychPracownik ma obowiązek stosować się do poleceń przełożonych, które spełniają trzy warunki: dotyczą pracy, nie są sprzeczne z przepisami prawa, nie są sprzeczne z umową o pracę. Prawo pracy - wykład

132 art. 42 § 4 k.p. - wystąpienie uzasadnionej potrzeby pracodawcy; Obowiązek wykonania poleceń, które dotyczą innych zachowań niż wykonywanie umówionej pracy: art. 42 § 4 k.p. - wystąpienie uzasadnionej potrzeby pracodawcy; art. 81 i art. 151 k.p. – przestój. Prawo pracy - wykład

133 Przekroczenie przez pracodawcę granic podporządkowania sprawia, że pracownik nie jest związany wydanym poleceniem. Prawo pracy - wykład

134 Obowiązki porządkowe pracownikaDo obowiązków pracownika należy: przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy; przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku; przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych. Prawo pracy - wykład

135 Obowiązek przestrzegania przez pracownika czasu pracy oznacza nakaz respektowania wymiaru tego czasu (ustalonych norm czasu pracy w zakładzie pracy, w którym pracuje pracownik) oraz jego rozkładu. Prawo pracy - wykład

136 sposób usprawiedliwiania nieobecności w pracy (art. 1041 § 1 KP).Regulamin pracy ustala organizację i porządek w procesie pracy a w szczególności: organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, a także przyjęty u danego pracodawcy sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz sposób usprawiedliwiania nieobecności w pracy (art § 1 KP). Prawo pracy - wykład

137 Przestrzegania przepisów i zasad BHP oraz przepisów przeciwpożarowych jest podstawowym obowiązkiem pracownika. Prawo pracy - wykład

138 powstrzymywać się od działań, które są wymierzone w pracodawcę, Obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy, ochrony mienia, zachowania tajemnicy Pracownik powinien: powstrzymywać się od działań, które są wymierzone w pracodawcę, podejmować działania, wykraczające poza obowiązek wykonywania pracy określonego rodzaju, jeśli jest to uzasadnione szczególnymi potrzebami pracodawcy oraz chronić mienie pracodawcy oraz dbać o jego niemajątkowe interesy. Prawo pracy - wykład

139 Pracownik powinien także zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Prawo pracy - wykład

140 Tajemnica przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 11 ustTajemnica przedsiębiorstwa. Zgodnie z art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przez tę tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się "nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, handlowe lub organizacyjne przedsiębiorstwa, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności". Prawo pracy - wykład

141 Informacje niejawne mogą być udostępniane wyłącznie osobie dającej rękojmię zachowania tajemnicy i tylko w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nią pracy lub pełnienia służby na zajmowanym stanowisku albo wykonywania czynności zleconych. Prawo pracy - wykład

142 Cztery klauzule tajności informacji: „ściśle tajne” – w odniesieniu do informacji których nieuprawnione ujawnienie spowoduje wyjątkowo poważną szkodę dla RP; „tajne” – w odniesieniu do informacji, których nieuprawnione ujawnienie spowoduje poważną szkodę dla RP; „poufne” – w odniesieniu do informacji, których nieuprawnione ujawnienie spowoduje szkodę dla RP; „zastrzeżone” – w odniesieniu do informacji, których nieuprawnione ujawnienie może mieć szkodliwy wpływ na wykonywanie przez ograny władzy publicznej lub innej jednostki organizacyjnej, zadań w zakresie obrony narodowej, polityki zagranicznej, bezpieczeństwa publicznego, przestrzegania praw i wolności obywateli, wymiaru sprawiedliwości albo interesów ekonomicznych RP. Prawo pracy - wykład

143 Tajemnice zawodowe obejmują pewne informacje związane z wykonywaną funkcją, pracą, zajmowanym stanowiskiem czy prowadzoną działalnością. Prawo pracy - wykład

144 tajemnicę statystyczna, tajemnica lekarska, tajemnica skarbowa, tajemnica bankową, tajemnicę statystyczna, tajemnica lekarska, tajemnica skarbowa, tajemnica dziennikarska Prawo pracy - wykład

145 Obowiązek przestrzegania w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego zawiera w sobie powinność stosowania norm o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza moralnych, obyczajowych, etycznych i zwyczajów. Prawo pracy - wykład

146 Zwolnienia grupowe USTAWA z dnia 13 marca 2003 r.o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z dnia 22 maja 2003 r.)

147 Przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej: 1) 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników, 2) 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników, 3) 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników - zwanego dalej "grupowym zwolnieniem".

148 Do stanu zatrudnienia (co najmniej 20 osób) wlicza się: osoby mające status pracownika (osoby wykonujące pracę na podstawie powołania, mianowania, a nawet wyboru) osoby nieświadczące pracy z jakichkolwiek powodów (np. zwolnienia lekarskiego bądź urlopu)

149 Zwolnienia pracowników mają przymiot zwolnień grupowych, jeżeli następują w okresie 30 dni liczonych od daty złożenia oświadczenia woli pierwszemu pracownikowi.

150 Podstawową przesłanką stosowania ustawy o zwolnieniach grupowych jest konieczność rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

151 Są to przyczyny dotyczące pośrednio bądź bezpośrednio pracodawcy:przyczyny ekonomiczno-finansowe; przyczyny organizacyjno-strukturalne; przyczyny technologiczno-ekologiczne; przyczyny o charakterze losowym (np. klęska żywiołowa); upadłość lub likwidacja.

152 Rozwiązanie stosunku pracy musi nastąpić:w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenie definitywne, wypowiedzenie warunków pracy lub/i płacy ("zmieniające"); na mocy porozumienia stron jeżeli dotyczy co najmniej pięciu pracowników.

153 Procedura informacyjno-konsultacyjna ma dla pracodawcy charakter obligatoryjny.Przedmiotem konsultacji powinny być następujące kwestie: możliwość uniknięcia lub zmniejszenia rozmiaru zwolnień, status zwalnianych pracowników, możliwości uzyskania innego zatrudnienia przez zwolnionych pracowników, przedmiotem rokowań mogą być wszelkie zagadnienia dotyczące projektowanych zwolnień.

154 Pismo pracodawcy wystosowane do zakładowych organizacji związkowych powinno zawierać informacje o:przyczynach zamierzanego grupowego zwolnienia, liczbie zatrudnionych pracowników, grupach zawodowych pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia,

155 okresie, w ciągu którego ma nastąpić zwolnienie,kryteriach doboru pracowników, kolejności dokonywanych zwolnień, propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych związanych z planowanym zwolnieniem, a jeżeli obejmują one świadczenia pieniężne, także sposobu ustalenia ich wysokości.

156 Zawiadomienie skierowane do powiatowego urzędu pracy powinno zawierać następujące dane:liczbę zatrudnionych pracowników, grupy zawodowe pracowników objętych zamiarem grupowego zwolnienia, okres, w ciągu którego ma nastąpić zwolnienie, kryteria doboru pracowników do grupowego zwolnienia kolejność zwolnień.

157 Porozumienie zawarte na podstawie artPorozumienie zawarte na podstawie art. 3 ustawy ma przymiot źródła prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p., jeżeli reguluje prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

158 Porozumienie powinno w szczególności regulować kwestie dotyczące :liczby zwalnianych pracowników, kryteriów doboru pracowników do zwolnienia, kolejności zwolnień, terminów dokonywania wypowiedzeń, zasad opuszczania mieszkań zakładowych i hoteli pracowniczych przez zwalnianych pracowników, zasad zwrotu pożyczek udzielonych pracownikom, obowiązków pracodawcy wobec zwalnianych pracowników, przede wszystkim tych o charakterze finansowym.

159 pracodawca wydaje regulamin zwolnieńgdy nie jest możliwe zawarcie porozumienia pracodawcy ze wszystkimi działającymi u niego organizacjami związkowymi gdy u pracodawcy nie działają związki zawodowe gdy pracownicy nie wyłonią swych przedstawicieli po upływie wyznaczonego na ten cel terminu

160 Regulamin zwolnień grupowych jest źródłem prawa pracy w rozumieniu artRegulamin zwolnień grupowych jest źródłem prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p., gdyż jest wydawany na podstawie ustawy i reguluje prawa i obowiązki stron.

161 Na treść regulaminu zwolnień grupowych powinny składać się następujące kwestie:liczba zwalnianych pracowników, kryteria doboru pracowników do zwolnień, kolejność zwolnień, terminy zwolnień, obowiązki pracowników związane ze zwolnieniami grupowymi, obowiązki pracodawcy związane ze zwolnieniami grupowymi.

162 W ramach zwolnień grupowych mechanizmy trwałości stosunku pracy nie mają zastosowania wobec:pracownika będącego członkiem rady nadzorczej w spółce powstałej z przekształceń w procesie komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych, pracownika będącego członkiem rady naukowej w jednostce badawczo-rozwojowej, pracownicy-żony, której mąż odbywa zasadniczą służbę wojskową,

163 pracownika na urlopie wychowawczym, jeżeli trwa on dłużej niż trzy miesiące,pracownika młodocianego w czasie trwania umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, pracownika mającego status kombatanta albo osoby represjonowanej, pracownika mającego status inwalidy wojennego bądź wojskowego, pracownika zatrudnionego przy zwalczaniu epidemii,

164 członków rady nadzorczej spółdzielni,członków rady nadzorczej spółki powstałej w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa komunalnego, pracownika będącego członkiem komitetu założycielskiego związku zawodowego, pracownika będącego członkiem organów samorządu zawodowego, posłów i senatorów, radnych wszystkich szczebli samorządu terytorialnego.

165 Możliwość jedynie wypowiedzenia warunków pracy i/lub płacy, dotyczy (art. 5 ust.5):pracowników w okresie przedemerytalnym, którym brakuje nie więcej niż cztery lata do nabycia prawa do emerytury, pracowników w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego, pracowników - członków rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego w okresie trwania kadencji tej rady oraz w ciągu jednego roku po jej upływie,

166 pracowników - członków zarządu zakładowej organizacji związkowej przez okres określony uchwałą zarządu, pracowników - członków specjalnego zespołu negocjacyjnego albo europejskiej rady zakładowej w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu, pracowników - członków specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawiciela pracowników w spółdzielni europejskiej,

167 pracowników - członków specjalnego negocjacyjnego organu przedstawicielskiego bądź przedstawiciela pracowników w spółce europejskiej, pracowników - członków specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawiciela pracowników w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznych spółek, pracowników będących społecznymi inspektorami pracy w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu, pracowników powołanych do odbycia czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych, pracowników będących członkami rady pracowników.

168 Przy rozwiązywaniu z pracownikami stosunków pracy w ramach grupowego zwolnienia z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy ochrony zostają pozbawieni: pracownicy w wieku przedemerytalnym, pracownicy na urlopie bądź nieświadczący pracę z innego usprawiedliwionego powodu, pracownice w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego,

169 pracownicy wychowujący dziecko w okresie urlopu macierzyńskiego,pracownicy na urlopie wychowawczym, pracownicy uprawnieni do urlopu wychowawczego, którzy złożyli wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy, pracownicy młodociani zatrudnieni na podstawie umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego.

170 Odprawa pieniężna to jednorazowe świadczenie pieniężne stanowiące dla pracownika rekompensatę za niezawinioną utratę miejsca pracy, spełniające funkcję alimentarną.

171 Odprawa pieniężna przysługuje w następującej wysokości:jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż dwa lata, dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat, trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

172 W razie ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej pracodawca powinien zatrudnić pracownika, z którym rozwiązał stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia, jeżeli zwolniony pracownik zgłosi zamiar podjęcia zatrudnienia u tego pracodawcy w ciągu roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy.

173 Indywidualny tryb zwolnień Ma on zastosowanie w sytuacji, gdy pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników rozwiązuje z pracownikiem stosunek pracy z przyczyn niedotyczących tego pracownika, a zwolnienia w okresie 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników, niż określona w art. 1 ustawy.

174 Pracownicy, wobec których ustawa nie dopuszcza możliwości objęcia ich procesem zwolnień indywidualnych: posłowie, senatorowie, radni.

175 Pracownicy, wobec których dopuszczalne jest jedynie wypowiedzenie warunków pracy i płacy:pracownicy w wieku przedemerytalnym, pracownicy w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego, pracownicy będących członkami rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego,

176 pracownicy będący członkami zakładowej organizacji związkowej uprawnieni do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy, pracownicy będący społecznymi inspektorami pracy, pracownicy będący członkami specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej, pracownicy - członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego bądź przedstawiciela pracowników w spółce europejskiej,

177 pracownicy - członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego organu przedstawicielskiego bądź przedstawiciela pracowników w spółdzielni europejskiej, pracownicy powołani do czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych, zasadniczej służby wojskowej, albo przeszkolenia wojskowego, pracownicy pozostający na urlopach krótszych niż trzy miesiące oraz nieobecni w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, pracownicy - członkowie rad pracowników lub przedstawiciele pracowników.

178 Pracownicy wobec których jest dopuszczalne wypowiedzenie stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia: członkowie rad nadzorczych w spółkach powstałych z przekształceń w procesie komercjalizacji, żony, których mężowie odbywają zasadniczą służbę wojskową, pracownicy na urlopie wychowawczym, jeżeli trwa on dłużej niż trzy miesiące, pracownicy młodociani w czasie trwania umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,

179 kombatanci, osoby represjonowane, inwalidzi wojenni lub wojskowi,pracownicy zatrudnieni przy zwalczaniu chorób zakaźnych, członkowie organów samorządu zawodowego, członkowie komitetów założycielskich związków zawodowych, członkowie rad naukowych w jednostkach badawczo-rozwojowych.

180 Przepisów ustawy nie stosuje się do pracowników zatrudnionych na podstawie mianowania.

181 Prawo pracy - wykład

182 Prawo pracy - wykład

183 Prawo pracy - wykład

184 Prawo pracy - wykład

185 Prawo pracy - wykład