1 Dr Ewelina Sokołowska, UG prof. dr hab. Jerzy Witold Wiśniewski, UMKPrognozy cen wody i ścieków w Polsce na lata 2015 – 2020 Woda – źródło życia Poszukiwanie śladów życia poza naszą planetą = poszukiwanie H2O
2 Prognozy cen wody i ściekówJednostkowe zużycie wody (m3/1 osobę) Źródło: badania ankietowe Izby Gospodarczej WODOCIĄGI POLSKIE
3 Prognozy cen wody i ściekówWykres 1. Ceny wody (wg GUS) w latach Źródło: dane Głównego Urzędu Statystycznego
4 Prognozy cen wody i ściekówWykres 2. Ceny wody w latach 2000 – 2014 (badania ankietowe) Źródło: badania ankietowe Izby Gospodarczej WODOCIĄGI POLSKIE
5 Prognozy cen wody i ściekówWykres 4. Rozpiętość cen wody wg województw (badanie ankietowe) Źródło: obliczenia własne
6 Prognozy cen wody i ściekówWykres 5. Ceny ścieków w Polsce w latach 1999 – 2014 (badania ankietowe) Źródło: badania ankietowe Izby Gospodarczej WODOCIĄGI POLSKIE
7 Prognozy cen wody i ściekówWykres 6. Rozpiętość cen ścieków wg województw (badanie ankietowe) Źródło: obliczenia własne
8 Prognozy cen wody i ściekówZgromadzone szeregi statystyczne umożliwiają zastosowanie metodyki ekonometrii i statystyki do budowy adekwatnych modeli ekonometrycznych, opisujących mechanizmy cen wody i ścieków w Polsce. Najczęściej wykorzystywana postać analityczna modelu ma charakter liniowy: Logitowa transformacja cen wody oraz cen ścieków:
9 Prognozy cen wody i ściekówEkonometryczne modele cen wody w Polsce Modele autoregresyjno-trendowe – dla średnich cen wody Przyjęto za wzorzec obecną średnią cenę wody w Niemczech, która wynosi 1,80 € za 1m3 . Stosując realny kurs 4,20 zł za 1 € otrzymujemy ymax = 7,56 zł za 1 m3. Równocześnie założono, że ymin = 0. W tablicy 2 znajdują się zatem wyniki dla logitowej transformacji cen, danej wzorem:
10 Prognozy cen wody i ściekówMaksymalne i minimalne ceny wody wg województw: Mechanizmy kształtowania się cen maksymalnych i minimalnych dobrze opisują liniowe empiryczne modele trendu. Liniowy model trendu maksymalnych cen wody informuje, że w rozpatrywanym okresie cena wody wzrastała średnio co roku o ponad 25 groszy za 1 m3. Natomiast z liniowego modelu trendu cen minimalnych wynika, że średnioroczny przyrost ceny minimalnej wynosił nieco ponad 10 groszy za 1 m3.
11 Prognozy cen wody i ściekówTablica 12. Prognozy średnich cen wody w Polsce na lata 2015 – 2020 (w zł za 1 m3) Okres prognozowany Prognozy autoregresyjno-trendowe Prognozy z modelu logitowego (1) (2) (3) 2015 3,96 3,98 2016 4,07 4,14 2017 4,19 4,32 2018 4,34 4,52 2019 4,72 2020 4,90 Źródło: obliczenia własne z wykorzystaniem pakietu EViews
12 Prognozy cen wody i ściekówWykres 18. Prognozy średnich cen wody w Polsce z modelu z logitową transformacją cen na lata 2015 – 2020 (w zł za 1 m3) Źródło: tablica 12
13 Prognozy cen wody i ściekówTablica 13. Prognozy maksymalnych cen wody w Polsce na lata 2015 – 2020 (w zł za 1 m3) Okres prognozowany Prognoza ceny wody 2015 6,24 2016 6,50 2017 6,75 2018 7,01 2019 7,26 2020 7,51 Źródło: obliczenia własne z wykorzystaniem pakietu Eviews
14 Prognozy cen wody i ściekówWykres 19. Prognozy maksymalnych cen wody w Polsce na lata 2015 – 2020 (w zł za 1 m3) Źródło: tablica 13
15 Prognozy cen wody i ściekówTablica 14. Prognozy minimalnych cen wody w Polsce na lata 2015 – 2020 (w zł za 1 m3) Okres prognozowany Prognozy cen wody 2015 2,96 2016 3,06 2017 3,16 2018 3,27 2019 3,37 2020 3,47 Źródło: obliczenia własne z wykorzystaniem pakietu Eviews
16 Prognozy cen wody i ściekówWykres 19. Prognozy minimalnych cen wody w Polsce na lata 2015 – 2020 (w zł za 1 m3) Źródło: tablica 14
17 Prognozy cen wody i ściekówWykres 20. Zestawienie prognoz cen wody w Polsce na lata 2015 – 2020 (w zł za 1 m3) – minimalnych, średnich i maksymalnych Źródło: tablice
18 Prognozy cen wody i ściekówPrognozy cen ścieków Prognozy średnich cen ścieków w Polsce oszacowano z wykorzystaniem predyktorów opartych na empirycznych modelu autoregresyjnym (kolumna (2) tablicy 15) oraz na modelu autoregresyjno-trendowym z logitową transformacją średnich cen ścieków (kolumna (3)). W drugim przypadku założono wskazaną wcześniej w niniejszym opracowaniu granicę cenową, równą obecnej średniej cenie ścieków w Niemczech, do której w średnim okresie zmierzać będą polskie ceny. Przyjęto za wzorzec obecną średnią cenę wody w Niemczech, która wynosi 4,47 € za 1 m3 . Stosując realny kurs 4,20 zł za 1 € otrzymujemy ymax = 18,77 zł za 1 m3.
19 Prognozy cen wody i ściekówTablica 15. Prognozy średniej ceny ścieków w Polsce (zł za 1 m3) Okres prognozowany Ekstrapolanty autoregresyjno-trendowe Prognozy z modelu logitowego (1) (2) (3) 2015 7,00 8,11 2016 7,57 10,13 2017 8,17 12,99 2018 8,81 14,22 2019 9,49 14,54 2020 10,22 14,47 Źródło: obliczenia własne z wykorzystaniem pakietu EViews
20 Prognozy cen wody i ściekówWykres 21. Prognozy średniej ceny ścieków w Polsce (zł za 1 m3), oparte na modelu z logitową transformacją cen Źródło: tablica 15
21 Prognozy cen wody i ściekówSzacowanie prognoz maksymalnych cen ścieków będzie miało inny charakter, w porównaniu do poprzednio zastosowanych procedur. Empiryczny model cen maksymalnych jest typu przyczynowo-skutkowego. Wśród zmiennych objaśniających pojawia się wysokość przeciętnej płacy z poprzedniego roku. Mechanizm zmienności minimalnych cen ścieków powodował konieczność posiadania modeli opisujących minimalne zużycie wody w przeliczeniu na 1 mieszkańca oraz wartości inwestycji w gospodarkę ściekową.
22 Prognozy cen wody i ściekówTablica 16. Prognozy maksymalnych cen ścieków w Polsce (zł za 1 m3) Okres prognozowany Prognozy maksymalnych cen ścieków Prognozy średniej płacy (1) (2) (3) 2015 12,05 4003 2016 13,17 4196 2017 14,27 4386 2018 15,36 4577 2019 16,47 4776 2020 17,61 4985 Źródło: obliczenia własne z wykorzystaniem pakietu EViews
23 Prognozy cen wody i ściekówWykres 22. Prognozy maksymalnych cen ścieków w Polsce (zł za 1 m3) Źródło: tablica 16
24 Prognozy cen wody i ściekówTablica 17. Prognozy minimalnych cen ścieków w Polsce (zł za 1 m3) Okres prognozowany Inwestycje Zużycie wody Prognoza min. ceny (1) (2) (3) (4) 2015 1294 28,3 5,04 2016 1626 28,1 5,33 2017 45,7 27,8 2018 53,7 27,6 5,57 2019 2245 27,4 6,12 2020 2110 27,1 6,32 Źródło: obliczenia własne z wykorzystaniem pakietu EViews
25 Prognozy cen wody i ściekówWykres 22. Prognozy minimalnych cen ścieków w Polsce (zł za 1 m3) Źródło: tablica 17
26 Prognozy cen wody i ściekówWykres 23. Zestawienie prognoz cen ścieków w Polsce na lata 2015 – 2020 (w zł za 1 m3) – minimalnych, średnich i maksymalnych Źródło: tablice
27 Prognozy cen wody i ściekówPróba podsumowania 1. Trafność oszacowanych prognoz uzależniona jest od realizmu sformułowanych założeń. Wadliwe założenia skutkują zasadniczo błędnymi prognozami. Dlatego też konstruktor prognoz winien kłaść wielki nacisk na założenia, które nie mogą być abstrakcyjne. 2. Zaprezentowane w niniejszym opracowaniu mają charakter przedziałów, w których mieścić się będą ceny wody oraz ceny ścieków w latach 2015 – Należy oczekiwać wzrostu cen w każdej z rozpatrywanych kategorii.
28 Prognozy cen wody i ścieków3. Można spodziewać się też, że ceny wody pozostaną nadal „polskie”, czyli relatywnie niskie, wyraźnie niższe od cen „niemieckich”. Równocześnie trzeba przygotować się na znaczący wzrost cen ścieków, których trajektoria wskazuje znaczne zbliżenie się do obecnych cen, jakie obowiązują w Niemczech. Tylko minimalne ceny ścieków w układzie wojewódzkim będą rosły nieznacznie. Natomiast przeciętne i maksymalne ceny ścieków wzrosną znacząco, zbliżając się do obecnych przeciętnych cen niemieckich.