1 Dr inż. Barbara Szymoniuk, Politechnika Lubelska Klaster Dolina Ekologicznej Żywności Innowacyjny system sprzedaży bezpośredniej ekologicznych produktów spożywczych z regionu South Ostrobothnia w Finlandii Prezentacja została oparta na badaniach dokonanych w ramach projektu EmpInno 1 Promocja współpracy badawczo-rozwojowej przedsiębiorstw i uczelni w branży żywności - Warsztat I Lublin, 31. sierpnia 2017 r. 1

2 Sprzedaż bezpośrednia z gospodarstw 1/2Od 1 stycznia 2017 r. można w Polsce prowadzić tzw. sprzedaż bezpośrednią żywności z domowej produkcji rolników. Rolnicy mogą sprzedawać nie tylko surowce, ale także przetworzone produkty. Warunkiem koniecznym, żeby taka sprzedaż bezpośrednia miała miejsce, jest wytwarzanie jej w domach i niezatrudnianie przy niej dodatkowych osób, czyli musi to być produkcja z wykorzystaniem własnych środków.  W przypadku sprzedaży produktów przetworzonych, warunkiem koniecznym jest także, aby minimum 50% surowców pochodziło z własnego gospodarstwa.

3 Sprzedaż bezpośrednia z gospodarstwSprzedaż bezpośrednia z gospodarstw rolnych może być prowadzona: w gospodarstwach na targowiskach i kiermaszach u klientów, z dowozem przez rolników

4 Przykłady polskich zorganizowanych systemów sprzedaży quasi bezpośredniejSprzedaż internetowa paczek ekoproduktów za pośrednictwem wyspecjalizowanych portali, jak na przykład Klient wnosi opłatę za produkty i za dostawę. Grupy zakupowe skupione wokół portali, np. https://lokalnyrolnik.pl/ Klient dołącza się bezpłatnie do wybranej grupy w swojej okolicy. Zamawia produkty online do każdego wtorku do godziny 12:00. Odbiera w wybranej grupie. Koordynatorzy mają korzyści finansowe.

5 Przykłady polskich zorganizowanych systemów sprzedaży quasi bezpośredniej c.d.Kooperatywy spożywcze. Produkty zamawiane są raz w tygodniu u małych dostawców, za to w sporych ilościach. Wszyscy zainteresowani zamawiają je poprzez arkusz zamówień i odbierają w umówionym miejscu. Każdy członek kooperatywy musi w danym miesiącu przepracować określoną liczbę godzin. Najczęściej spotkania odbywają się w zaprzyjaźnionych kawiarniach albo w prywatnych mieszkaniach.  Przykład: https://lubelskakooperatywa.wordpress.com/ W Kooperatywie LBN dostawy są realizowane w soboty.

6 Oferta produktów spożywczych w wymienionych systemachLokalne produkty żywnościowe, bezpośrednio od sprawdzonych i zaufanych rolników „w najlepszych cenach na rynku” Bez chemii, dla alergików, dzieci i dorosłych: wegańskie, bezglutenowe, bezcukrowe, ekologiczne certyfikowane Warzywa i owoce, wiejski nabiał, świeże mięso i tradycyjne wędliny, domowe pierogi , ręcznie robiony chleb, soki tłoczone ze świeżych owoców naturalne kosmetyki i wiele innych (prawie 1000 produktów do wyboru)

7 Innowacyjny system sprzedaży bezpośredniej ekologicznych produktów spożywczych z regionu South Ostrobothnia Badania przeprowadzono podczas wizyty studyjnej w Seinäjoki w Finlandii, w dniach czerwca b.r. Trwały tam targi FARMARI, przypominające naszą lokalną imprezę o nazwie Dzień Otwarty Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli. Wizyta była zorganizowana w ramach projektu „S3- Empowering for Innovation and Growth in Medium- Sized Cities and Regions (EmpInno)”

8 Miejsce badań: Seinajöki

9 Grupa uczestników projektu EmpInno podczas targów FARMARI w Seinäjoki

10 Metody badawcze i respondenci badań10 Metody badawcze i respondenci badań Metodą badawczą był pogłębiony wywiad osobisty przeprowadzony z: Doradcą z organizacji Pro Agria, odpowiednika polskich Ośrodków Doradztwa Rolniczego, Panią Essi Tarsia (z lewej), oraz Animatorką z Fińskiego Stowarzyszenia Produktów Ekologicznych (The Finnish Organic Association), Panią Elisa Niemi (z prawej).

11 Historia systemu REKO System REKO wzorowany jest na francuskim systemie Amap. Jego nazwa, która jest skrótowcem, wywodzi się z języka szwedzkiego i oznacza uczciwą konkurencję. Sprzedaż REKO rozwija się bardzo dynamicznie. Pierwsza dostawa została zorganizowana w Pietarsaari w czerwcu 2013 roku. Dwie pierwsze grupy zakupowe były grupami eksperymentalnymi, na których doskonalono funkcjonowanie systemu i z których pomocą go promowano. System promocyjno-informatyczny, wspomagający funkcjonowanie grup REKO, został opracowany przez Uniwersytet w Turku (http://www.aitojamakuja.fi/reko_eng.php) Obrót w ramach systemu, w skali całej Finlandii (liczącej 5,5 mln obywateli) szacowany jest obecnie na 60 mln euro rocznie.

12 Sprzedaż bezpośrednia w grupach zakupowych REKOGrupy zakupowe REKO (ang. REKO circles), to grupy klientów liczące zazwyczaj kilkanaście osób, pragnące zakupić produkty ekologiczne bezpośrednio od lokalnych producentów. Podstawowe zasady handlu grup zakupowych REKO to: Zakupy na własne potrzeby, nie w celu odsprzedaży Konsumenci jak najbliżej dostawców (wspieranie produkcji lokalnej) Produkcja musi być etyczna - najlepiej ekologiczna Działanie jawne i przejrzyste - producent ma obowiązek na życzenie uczestników grupy zaprezentować swoje procesy produkcyjne.

13 Zasady komunikacji w ramach grupW odróżnieniu od innych podobnych systemów zakupowych, REKO korzysta z Facebooka jako platformy komunikacyjnej. Obsługa systemu jest bardzo prosta.  Producenci ogłaszają, co mają do sprzedania i w jakiej ilości, a także jaką formę płatności preferują. W odpowiedzi na opublikowaną ofertę zgłaszają się klienci. Sprzedaż odbywa się w umówionym miejscu i czasie. Miejsce ma charakter przestrzeni publicznej i jest to zazwyczaj boisko lub plac przy szkole. Spotkania handlowe zazwyczaj odbywają się w dni powszednie, po pracy. Są one organizowane dogodnie dla rolników, aby wyruszając w trasę mogli zrealizować kolejno kilka spotkań handlowych w pobliskich miejscowościach.

14 W ramach systemu REKO współpracują: klienci jako strona popytowa, producenci jako strona podażowa, oraz tzw. administratorzy (moderatorzy) jako organizatorzy tych mini-rynków REKO. Wszyscy w zakresie organizacji spotkań handlowych pracują jako wolontariusze.

15 Zasady funkcjonowania grupProducenci i konsumenci, którzy chcą uczestniczyć w spotkaniach handlowych REKO, muszą poprosić o członkostwo w wybranej grupie.  Członkostwa udzielają administratorzy, którymi są zazwyczaj wybrani konsumenci. Administrowanie grupami REKO nie jest skomplikowane. Polega głównie na akceptacji członkostwa w grupach oraz określaniu daty, czasu i miejsca dostawy. 

16 Zasady funkcjonowania grup c.d.Dostawy są organizowane co tydzień lub co dwa tygodnie, w zależności od wielkości grupy. Producenci, którzy chcą uczestniczyć w danej dostawie, informują o swoim zamiarze i ofercie w postaci ogłoszeń na stronie Facebooka. Podają też informację o preferowanej formie płatności: gotówką, kartą kredytową lub na rachunek. Wówczas konsumenci zaczynają umieszczać swoje zamówienia jako komentarze pod ich ogłoszeniami.  Link do filmu o funkcjonowaniu systemu REKO: https://www.youtube.com/watch?v=JeAEpHCQvOc&fe ature=youtu.be

17 Projekt współpracy lokalnych producentów przemysłu spożywczego ze szkołami wyższymi: Projekt finansowany jest przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Realizuje go Agencja Rozwoju Seinäjoki oraz Sedu – Centrum Edukacji Dorosłych. Wspierany jest przez lokalne szkoły wyższe o profilu praktycznym. W ramach projektu realizowanych jest wiele przedsięwzięć, z których najważniejsze to: kiermasze produktów lokalnych oraz akcja skierowana do studentów. Na zdjęciu obok, z prawej: Pani Suvi Mäki-Pirilä z firmy Into Seinäjoki Oy.

18 Współpraca lokalnych producentów przemysłu spożywczego ze szkołami wyższymi c.d.Akcja skierowana do studentów jest realizowana w szkołach wyższych o profilu praktycznym. Studenci w ramach obowiązkowych wizyt studyjnych odwiedzają lokalne sklepy i producentów (zazwyczaj odbywa się to w piątki i soboty) oraz zapoznają się z procesem produkcyjnym i marketingiem tych jednostek. W ten sposób wśród młodych obywateli Finlandii, a także wśród ich najbliższych osób, szerzy się wiedza o ofercie regionów. Przy tej okazji przedsiębiorcy również zapraszają studentów na staże lub składają tym najbardziej zainteresowanym oferty pracy.

19 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ! 19 Barbara Szymoniuk: [email protected]