1 Dr Krzysztof Jonas Wykład 9Rachunkowość Dr Krzysztof Jonas Wykład 9

2 Pozostałe elementy sprawozdawczości finansowej.

3 Składniki sprawozdawczości finansowej.Sprawozdanie finansowe składa się z: - bilansu - rachunku zysków i strat - informacji dodatkowej Oraz - rachunku przepływów pieniężnych * - zestawienia zmian w kapitale własnym * * jednostki poddawane badaniu

4 Które jednostki poddawane są badaniu?Badaniu podlegają roczne sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz kontynuujących działalność: - banków, zakładów ubezpieczeń oraz zakładów reasekuracji - spółdzielczych kas oszczędnościowo- kredytowych - jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych - jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych - krajowych instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego

5 Które jednostki poddawane są badaniu?- spółek akcyjnych z wyjątkiem będących na dzień bilansowy w organizacji, - pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym spełniły co najmniej dwa warunki: 1) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób 2) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej euro 3) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość co najmniej euro

6 Terminy sporządzania sprawozdań finansowych.Sprawozdania sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg oraz na inny dzień bilansowy. W myśl UoR jest to: 1. dzień kończący rok obrotowy 2. dzień zakończenia działalności w tym również dzień sprzedaży lub zakończenia likwidacji czy postępowania upadłościowego 3. dzień poprzedzający zmianę formy prawnej 4. dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek

7 Terminy sporządzania sprawozdań finansowych.5. dzień połączenia lub przejęcia – jednostka przejmowana 6. dzień poprzedzający dzień postawienia w stan likwidacji lub upadłości 7. inny dzień bilansowy określony przepisami Księgi powinny zostać zamknięte nie później niż 3 m-ce od dnia zaistnienia tych zdarzeń. Zamknięcie ksiąg oznacza nieodwracalne wyłączenie możliwości dokonywania zapisów księgowych w tych księgach. Sprawozdanie finansowe sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej. Dane liczbowe można zaokrąglać do tysięcy złotych jeśli to nie zniekształca prawdziwego i wiernego obrazu jednostki.

8 Cechy informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych.1. Rzeczowość – informacje użyteczne w podejmowaniu decyzji 2. Zrozumiałość – najprostsza forma + objaśnienia 3. Wiarygodność – zapewnienie wiarygodności 4. Kompletność – całościowy obraz jednostki 5. Obiektywizm – wolne od stronniczości 6. Aktualność – dostarczenie w odpowiednim czasie 7. Porównywalność – wymaga spójności stosowania zasad rachunkowości, istotne przy podejmowaniu decyzji

9 Rachunek przepływów pieniężnych Cash Flow.

10 RPP – CF Cel sporządzaniaCelem CF jest dostarczanie informacji na temat zaistniałych zmian w środkach pieniężnych i ich ekwiwalentach (ich faktycznych wpływów i wydatków).

11 RPP - CF RPP przedstawia informacje o przepływach pieniężnych zaistniałych w okresie w podziale na: - działalność operacyjną, - działalność inwestycyjną - działalność finansową. RPP sporządza się metodą pośrednią i metodą bezpośrednią.

12 RPP - CF Działalność operacyjna – podstawowy rodzaj działalności oraz inne niezaliczone do działalności inwestycyjnej i finansowej Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej są głównie skutkiem zdarzeń ujmowanych w r. z. i s. Działalność inwestycyjna – nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz związane z nimi pieniężne koszty i korzyści.

13 RPP - CF Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej wskazują na zakres poniesionych nakładów mających służyć wytwarzaniu zysków. Działalność finansowa – pozyskiwanie lub utrata źródeł finansowania oraz związane z nimi pieniężne korzyści i koszty (zmiana wysokości i struktury kapitału własnego i zobowiązań). Przepływy pieniężne z działalności finansowej informują o możliwościach pozyskiwania kapitału przez jednostkę

14 Struktura RPP – CF Działalność operacyjna Wpływy lub Zysk netto- Wydatki lub - Korekty = Przepływy pieniężne Działalność inwestycyjna Wpływy - Wydatki Działalność finansowa

15 Struktura RPP – CF – metoda bezpośrednia.Zmiana stanu środków pieniężnych = środki pieniężne na koniec okresu – środki pieniężne na początek okresu (zgodnie z definicją na potrzeby RPP)

16 RPP – CF – metoda bezpośredniaPozycja Kwota A. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej I. Wpływy Sprzedaż 2. Inne wpływy z działalności operacyjnej II. Wydatki Dostawy i usługi 2. Wynagrodzenia netto 3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne 4. Podatki i opłaty o charakterze publiczno prawnym 5. Inne wydatki operacyjne III. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej (I – II)

17 RPP – CF – metoda bezpośrednia.Pozycja Kwota B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej I. Wpływy 1. Zbycie WNiP oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Zbycie inwestycji w nieruchomości i WNiP 3. Z aktywów finansowych 4. Inne wpływy inwestycyjne II. Wydatki 1. Nabycie WNiP oraz rzeczowych aktywów trwałych 2. Inwestycje w nieruchomości i WNiP 3. Na aktywa finansowe 4. Inne wydatki inwestycyjne III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (B.I – B.II)

18 RPP – CF - metoda bezpośrednia.Pozycja Kwota C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej Wpływy 1. Wpływy netto z emisji akcji i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału 2. Kredyty i pożyczki 3. Emisja dłużnych papierów wartościowych 4. Inne wpływy finansowe II. Wydatki 1. Nabycie udziałów (akcji) własnych 2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli 3. Inne niż wypłaty na rzecz właścicieli wydatki z tytułu podziału zysku 4. Spłata kredytów i pożyczek

19 RPP – CF – metoda bezpośredniaPozycja Kwota 5. Wykup dłużnych papierów wartościowych 6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych 7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego 8. Odsetki 9. Inne wydatki finansowe III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (C.I – C.II) D. Przepływy pieniężne netto razem (A.III + B.III + C.III) E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych F. Środki pieniężne na początek okresu G. Środki pieniężne na koniec okresu

20 RPP – CF – metoda pośredniaPozycja Kwota A. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej I. Zysk (strata) netto II. Korekty razem Amortyzacja 2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych 3. Odsetki i udziały w zyskach 4. Zyski z działalności inwestycyjnej 5 - 9 Zmiana stanu rezerw / zapasów / należności /zobowiązań / rozliczeń międzyokresowych 10. Inne korekty III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

21 Zestawienie zmian w kapitale własnym

22 Kto sporządza to sprawozdanie?Od 2002 roku zestawienie zmian w kapitale własnym (z. z. w k. w.) sporządzają podmioty, których sprawozdania podlegają obowiązkowemu badaniu przez biegłych rewidentów. Z. z. w k. w. ma na celu dostarczenie użytkownikom informacji o: - wielkości i powodach zmian w poszczególnych elementach kapitału własnego - wielkości kosztów i przychodów, które zostały bezpośrednio odniesione na kapitał własny z pominięciem r. z. i s.

23 Z. z. w k. w. Błąd podstawowy – błąd wykryty w bieżącym okresie obrotowym, którego znaczenie jest na tyle duże, iż w świetle ich wykrycia nie można uznać, że sprawozdania finansowe za poprzedni okres lub okresy nie mogą one być uznane za rzetelne i wiarygodne na dzień ich publikacji. Błąd wynikać może z: - pomyłek matematycznych - błędnych zastosowań zasad rachunkowości - błędnych interpretacji faktów - oszustw czy niedopatrzeń.

24 Z. z. w k. w. Korekta błędów podstawowych wpływa na stan zysków zatrzymanych. Dzięki takiemu ujęciu nie powoduje zniekształcenia wyniku finansowego. Informację o dokonanej korekcie uwidacznia się w z. z. w k. w. Układ i struktura zestawienia odpowiada układu grupy „Kapitał własny” z bilansu.

25 Kapitał własny na początek okresuStruktura z. z. w k.w. Kapitał własny na początek okresu + / - korekty błędów podstawowych = = Kapitał własny na początek okresu po korektach Kapitał podstawowy Na początek okresu Zwiększenia / zmniejszenia Na koniec okresu Kapitał zapasowy

26 Struktura z. z. w k. w. Na początek okresu Zwiększenia / zmniejszeniaKapitał z aktualizacji wyceny Na początek okresu Zwiększenia / zmniejszenia Na koniec okresu Pozostałe kapitały rezerwowe Zysk z lat ubiegłych Korekty błędów podstawowych Na początek okresu po korektach

27 Kapitał własny na koniec okresuStruktura z. z. w k. w. Strata z lat ubiegłych Korekty błędów podstawowych Na początek okresu po korektach Zwiększenia / zmniejszenia Na koniec okresu Wynik netto Zysk netto Strata netto Odpisy z zysku Kapitał własny na koniec okresu Kapitał własny po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku

28 Informacja dodatkowa.

29 Informacja dodatkowa. Informacja dodatkowa zwykle jest podzielona na dwie części: 1. Wprowadzenie do sprawozdania finansowego (umieszczane przed sprawozdaniami, stanowi wstęp do nich) 2. Dodatkowe informacje i objaśnienia (umieszczane po sprawozdaniach, stanowi ich uszczegółowienie)

30 Informacja dodatkowa. Informacja dodatkowa zawiera szczegółowe informacje wyjaśniające zasady i politykę rachunkowości stosowane przez jednostkę sporządzającą sprawozdanie finansowe. Umożliwia prawidłową interpretację danych ze sprawozdań.

31 Wprowadzenie do sprawozdania finansowego.Powinno zostać w nim ujęte: 1. Nazwa jednostki, jej siedziba, przedmiot podstawowej działalności i nazwa organu prowadzącego rejestr. 2. W wypadku ograniczonego czasu trwania działalności – podanie tego czasu 3. Określenie okresu objętego sprawozdaniem 4. Rodzaj danych (łączne, jednostkowe) 5. Informacje o zachowaniu zasady kontynuacji działania lub jej niestosowaniu (przesłanki)

32 Wprowadzenie do sprawozdania finansowego.6. Informacje o połączeniu spółek – tylko w pierwszym sprawozdaniu po połączeniu 7. Omówienie polityki rachunkowości i przyjętych zasad rachunkowości w tym: - informacje o metodach wyceny aktywów i pasywów (wraz z amortyzacją) - informacje o przyjętych metodach pomiaru wyniku finansowego

33 Dodatkowe informacje i objaśnienia.Zawierają szczegółowy opis kategorii, które zostały przedstawione w sprawozdaniach finansowych. Oprócz nich powinny zawierać informacje: - o podziale zysku (pokryciu straty), - podstawowe informacje o pracownikach i organach zarządzających jednostki oraz - inne informacje ułatwiające zrozumienie sprawozdań finansowych Dodatkowe informacje i objaśnienia mogą być prezentowane w ujęciu blokowym

34 Sprawozdanie z działalności jednostki.

35 Sprawozdanie z działalności jednostki.Mają obowiązek je sporządzać: - spółki kapitałowe - towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych - spółdzielnie - przedsiębiorstwa państwowe Ma ono obejmować ważne informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej jednostki. Powinna być zawarta ocena uzyskanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opisy zagrożeń. Ma formę dowolną, opisową, lecz określoną treść.

36 Sprawozdanie z działalności jednostki.W szczególności trzeba przedstawić informacje o zdarzeniach, które: - w znaczący sposób wpłynęły na działalność jednostki - nastąpiły w roku obrotowym oraz po jego zakończeniu do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego Sprawozdanie winno też zawierać informacje o: - przewidywanym rozwoju jednostki, - wcześniejszych osiągnięciach badawczo rozwojowych - aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej

37 Inwentaryzacja

38 Inwentaryzacja Inwentaryzacja rozumiana jest jako zespół czynności umożliwiających zbadanie rzeczywistego stanu składników majątku firmy. Celem inwentaryzacji jest również wyjaśnienie różnic pomiędzy stanem stwierdzonym podczas inwentaryzacji (rzeczywistym), a stanem wynikającym z ewidencji księgowej (teoretycznym).

39 Rozróżnia się następujące rodzaje inwentaryzacji:spis z natury - dokonywany przez członków komisji inwentaryzacyjnej, na podstawie bezpośrednich obserwacji i pomiarów środków majątkowych w jednostce gospodarczej. uzgadnianie sald z kontrahentami . weryfikacja stanu ewidencyjnego - dotyczy aktywów i pasywów, których stanu nie można ustalić przez spis inwentaryzacyjny lub uzgodnienie sald z kontrahentami.

40 Przedmiot i metoda inwentaryzacji1. aktywa pieniężne (bez rachunków bankowych), papiery wartościowe, zapasy, środki trwałe, maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie – spis z natury 2. aktywa finansowe na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki, należności, udzielone pożyczki i powierzone aktywa – uzgodnienia z kontrahentami 3. środki trwałe do których dostęp jest utrudniony, grunty, należności sporne i wątpliwe, zagrożone, publiczno prawne i inne – weryfikacja stanu ewidencyjnego z odpowiednimi dokumentami

41 Przedmiot i metoda inwentaryzacjiDrogą spisu z natury obejmuje się również znajdujące w jednostce składniki aktywów będące własnością innych jednostek, powierzone do sprzedaży, przechowania lub używania powiadamiając te jednostki o wynikach spisu.

42 Zdarzenia po dniu bilansowym

43 Zdarzenia po dniu bilansowymDefiniowane jako zdarzenia zarówno korzystne jak i niekorzystne, które mają miejsce pomiędzy dniem bilansowym a datą zatwierdzenia sprawozdania finansowego do publikacji. (MSR 10) Zdarzenia te mogą być dwojakiego rodzaju: - zdarzenia, które dostarczają dowodów na istnienie określonego stanu na dzień bilansowy – zdarzenia wymagające dokonania korekt - zdarzenia, które wskazują na stan zaistniały po dniu bilansowym – zdarzenia niewymagające dokonania korekt

44 Zdarzenia wymagające korektA) rozstrzygnięcie sprawy sądowej po dniu bilansowym, które potwierdza istniejące już na dzień bilansowy zobowiązanie jednostki B) uzyskanie informacji po dniu bilansowym o tym, że na dzień bilansowy nastąpiła utrata wartości składnika aktywów C) ustalenie po dniu bilansowym ceny nabycia aktywów zakupionych lub przychodów ze sprzedaży aktywów sprzedanych przed dniem bilansowym

45 Zdarzenia wymagające korektD) ustalenie po dniu bilansowym kwot wypłat z zysku lub premii jeśli na jednostce ciążyło na dzień bilansowy prawne lub zwyczajowe zobowiązanie do dokonania wypłat do których tytuł powstał w wyniku zdarzeń mających miejsce przed dniem bilansowym E) wykrycie oszustw lub błędów wskazujących na nieprawidłowość sprawozdania finansowego

46 Zdarzenia niewymagające korektA) spadek wartości rynkowych inwestycji następujący pomiędzy dniem bilansowym a dniem zatwierdzenia sprawozdania do publikacji B) istotne połączenie jednostek gospodarczych lub sprzedaż jednostki zależnej po dniu bilansowym C) ogłoszenie zamiaru zaniechania działalności, zbycie aktywów lub uregulowanie zobowiązań związane z działalnością zaniechaną D) znaczące zakupy lub sprzedaż aktywów lub konfiskata kluczowych aktywów przez państwo

47 Zdarzenia niewymagające korektE) zniszczenie przez pożar ważnego zakładu produkcyjnego po dniu bilansowym F) znaczące transakcje dotyczące akcji zwykłych (dokonane lub planowane) po dniu bilansowym G) ogłoszenie lub wdrożenie restrukturyzacji H) nadzwyczaj duże zmiany cen aktywów lub kursów walut po dniu bilansowym I) zmiany stawek podatkowych lub przepisów podatkowych, które weszły w życie lub zostały ogłoszone po dniu bilansowym

48 Zdarzenia niewymagające korektJ) podjęcie znaczących zobowiązań w tym również warunkowych (np. wysokie gwarancje) K) wniesienie do sądu sprawy wynikającej wyłącznie ze zdarzeń, które nastąpiły po dniu bilansowym W przypadku takich zdarzeń jednostka ma obowiązek ujawnić fakt ich zaistnienia wraz z kwoty w jakich wpływają na sytuację majątkową i finansową jednostki.

49 I to jest już koniec.