1 Systemy nawigacji w hipertekstowym środowisku informacyjnym Projektowanie i badanie użytecznościdr Stanisław Skórka Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie ORGANIZACJA INFORMACJI O KULTURZE REGIONU Metodologia badań standardów zastosowanych w serwisach internetowych Gdańsk, listopada 2008 r.
2 navigare necesse est, vivere non est necessePlutarch (Żywoty równoległe: Pompejusz, 50)
3 Nawigowanie (nawigacja)polega na znajdowaniu drogi i podążaniu nią w celu dotarcia do poszukiwanej informacji (celu), wymaga wiedzy i informacji o środowisku, w którym się odbywa.
4 Nawigujemy… W przestrzeni: rzeczywistej wirtualnej mentalnej
5 Nawigowanie w World Wide WebTeoria i praktyka poruszania się od strony do strony w hiperprzestrzeni; Proces poszukiwania zorientowany na cel i lokalizowania informacji powiązanej hiperłączami; Przeglądanie sieci; Linki, etykiety i inne elementy które umożliwiają dostęp do stron i pomagają ludziom zachować poczucie orientacji podczas interakcji w serwisach WWW.
6 Nielinearność
7
8 użytkownik, podobnie jak podróżnik, potrzebuje drogowskazów,
9 Narzędzia nawigacji Przestrzeń rzeczywistalatarnia morska kompas sekstans log ręczny Nawigacja jest ułatwiona ponieważ znamy już narzędzia
10 Pomoce w nawigacji przestrzeń rzeczywistaGwiazda Polarna Strony świata Ukształtowanie terenu Charakterystyczne miejsca (znaki, budynki itp.) Pomoce w orientacji użytkownika
11 Potrzeby użytkownika nawigującegoGdzie jestem? Gdzie mogę się udać? Jak mogę się tam dostać? W jaki sposób mogę wrócić do miejsca, gdzie już wcześniej byłem?
12 Proces nawigowania
13 Etapy procesu nawigowania wg S. Jul i G. Furnasa (1997)
14 Trzy aspekty nawigowaniaprzenoszenie się (locomotion) - ukierunkowane i celowe przemieszczanie się użytkownika, podejmowanie decyzji - występuje w sposób ciągły podczas nawigowania, użytkownik decyduje o wyborze kierunku, zakończeniu poszukiwania, uzależnione jest od wiedzy deklaratywnej i proceduralnej, przetwarzanie - proces przyrostowy odbywający się w czasie rzeczywistym, obejmuje wspomniane wyżej elementy składowe.
15 Modele nawigowania i kryteria ich podziałuKryterium poznawcze: - eksploracja - znajdowanie drogi - identyfikacja obiektów Narzędzia nawigacyjne: - oparte na zapytaniach - oparte na linkach Przestrzenie informacyjne: - przestrzenne - semantyczne - społeczne Teoria grafów: - przeszukiwanie głębokie - przeszukiwanie wszerz
16 Systemy nawigacji James Kalbach nawigacja strukturalna n. łączonan. użyteczna (wspomagająca) L. Rosenfeld, P. Morville globalny lokalny kontekstowy
17 Kategorie nawigacji (J. Kalbach)główna 1 1.1 1.2 2 2.1 2.2 3 3.1 3.2 strukturalna wspomagająca łącząca
18 Wspieranie nawigowania (mechanizmy)nawigacja stopniowa (sekwencyjne) i stronicowa okruchy chleba (nić Ariadny) mapa serwisu, drzewa nawigacyjne, chmury tagów dynamiczne menu paski nawigacyjne przyciski Wstecz i Dalej Historia
19 Problemy użytkownika nawigującegoGdzie jestem? Gdzie mogę się udać? Jak mogę się tam dostać? W jaki sposób mogę wrócić do miejsca gdzie już wcześniej byłem?
20 Cykl nawigowania (wg D.Danielsona)przyzwyczajenie reorientacja prognozowanie
21 Narzędzia nawigacji Przestrzeń cyfrowaLinki Etykiety Mapy stron Historia odwiedzin Przyciski WSTECZ i DALEJ
22 Pomoce w nawigacji Przestrzeń cyfrowanagłówki etykiety podpowiedzi „ścieżki okruszków”
23 Rozmieszczenie elementów nawigacyjnychWbudowane systemy nawigacyjne: globalny, lokalny i kontekstowy
24 Dlaczego nie lubimy nawigować?Brak czasu Nie znamy granic przestrzeni Za dużo różnorodnych i niejednolitych elementów Brak umiejętności i wiedzy Wolimy zapytać (np. wyszukiwarki)
25 Problemy podczas nawigowaniaZagubiony w hiperprzestrzeni (lost in hyperspace) Przeładowanie poznawcze (cognitive overload) Przeładowanie informacji (information overload) „pustynna mgła” (desert fog) „co jest za drzwiami?”
26 Cechy i zadania Systemy nawigacyjne w WWW łatwość wyuczeniaelementy nawigacyjne zawsze w tym samym miejscu oferowanie alternatywnego wyboru (opcje) prezentowanie czytelnych komunikatów stosowanie precyzyjnych i zrozumiałych etykiet (tytułów) zgodność z tematyką strony (dokumentu) wspomaganie celów i zachowań użytkowników.
27 Systemy nawigacyjne ZaleceniaNie zmieniaj lokalizacji menu Wyróżniaj etykiety linków Stosuj kilka systemów nawigacji Informuj o aktualnej lokalizacji użytkownika Buduj kontekst (scenariusz) nawigowania Ograniczaj występowanie zagubienia w przestrzeni i przeładowania poznawczego
28 Wnioski systemy nawigacji stosowane są w każdej formie przekazu informacji dają możliwość samodzielnego i swobodnego wyboru drogi do celu nawigowanie jako metoda poszukiwania posiada kontekst poznawczy i przemieszczania w przestrzeni jest aktywną formą poszukiwania informacji
29 Wnioski (2) na początku ewolucji s.n. bazowano na istniejących w świecie rzeczywistym znakach i standardach, po kilkunastu latach role się odwracają…
30 Nawigowanie liniowe
31 Nawigowanie bazowe <<<
32 Zadanie nr 2 Na kartce papieru rozrysuj nawigację globalną serwisunawigację lokalną nawigację kontekstową narysuj szkic strony (layout) z rozmieszczeniem poszczególnych elementów W Power Point: zaprojektuj narysowane wcześniej schematy
33 Jak rysować nawigację
34 główna 1 2 3 1.1 1.2 2.1 2.2 3.1 3.2
35 główna 1 2 3 1.1 1.2 2.1 2.2 3.1 3.2
36 główna 1 1.1 1.2 2 2.1 2.2 3 3.1 3.2
37 2.1 2.2 2.3 2.4
38 Opisywanie tras nawigacyjnychStrona 1 Strona 2 Strona 3 Strona 1 > Strona 1.1 > Strona 2.2 > Strona 3.3 Strona 2 ↓ Strona 2.3 Strona 3.1
39 Chmura tagów
40 Paski nawigacyjne
41 Nawigacja stronicowa
42 Drzewa nawigacyjne
43 Dynamiczne menu
44 Nawigacja stopniowa (sekwencyjna)
45 Okruchy chleba albo „nić Ariadny”
46 Mapa serwisu
47
48