1 dr Łukasz Ambroziak Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Warszawa, 7 lipca 2016 r.

2 1. Charakterystyka rynku pojazdów elektrycznych 2. Instrumenty wsparcia ze środków publicznych rynku pojazdów elektrycznych 3. Perspektywy rozwoju rynku pojazdów elektrycznych w Polsce

3 Pojazd hybrydowy – samochód z napędem hybrydowym, wyposażony w silnik spalinowy i jeden lub kilka silników elektrycznych. Silniki elektryczne wykorzystują energię odzyskiwaną podczas hamowania oraz nadwyżki wytwarzane w wyniku pracy silnika spalinowego. Energia ta jest magazynowana w akumulatorach. Pojazd elektryczny – pojęcie to obejmuje kilka rodzajów pojazdów: Pojazd typu „plug-in hybrid” (Plug-in Hybrid Electric Vehicle – PHEV), wyposażony w silnik elektryczny i spalinowy, które pracują równolegle. W przeciwieństwie do pojazdu hybrydowego, akumulator w pojazdach plug-in hybrid można doładowywać korzystając z zewnętrznego źródła zasilania; Pojazd wyposażony wyłącznie w silnik elektryczny i zasilany akumulatorem (Battery Electric Vehicle - BEV); Pojazd elektryczny z ogniwami paliwowymi (Fuel Cell Electric Vehicles – FCEV), zasilanymi wodorem. Pojazd z napędem na płynny gaz ziemny (LPG). Pojazd z napędem na sprężony gaz ziemny (CNG).

4 Źródło: Ł. Ambroziak, Rynek samochodów elektrycznych i hybrydowych – stan i perspektywy rozwoju, „Unia Europejska.pl”, 2015, nr 5, s. 38.

5 udział pojazdów elektrycznych w sprzedaży pojazdów ogółem (2014) Źródło: Ł. Ambroziak, Rynek samochodów elektrycznych i hybrydowych – stan i perspektywy rozwoju, „Unia Europejska.pl”, 2015, nr 5, s. 38.

6 łączny koszt posiadania samochodu z silnikiem spalinowym TCO łączny koszt posiadania samochodu z silnikiem elektrycznym TCO Total Cost of Ownership koszt nabycia opłata rejestracyjna koszt użytkowania przez 4 lata = + +

7 Pobudzanie sprzedaży samochodów elektrycznych Instrumenty wsparcia mają wprost przełożenie na wzrost sprzedaży samochodów elektrycznych – sprzedaż spada, gdy kończy się wsparcie Inwestycje w rozwój produkcji samochodów elektrycznych Inwestycje oddziałują z opóźnieniem Inwestycje w rozwój infrastruktury do ładowania akumulatorów Duża rola administracji publicznej we wsparciu rozwoju infrastruktury Rozwój infrastruktury nawiązuje do dylematu typu „co było pierwsze: jajko czy kura” (chicken-and-egg problem)

8 Jednorazowe dopłaty do zakupu pojazdu spełniającego określone normy emisji spalin – Francja, Wielka Brytania, Irlandia, Szwecja i Niemcy (od maja 2016r.) oraz Chiny, USA, Japonia i Korea Płd.). Zwolnienia z jednorazowych podatków i opłat związanych z zakupem pojazdów elektrycznych: całkowite zwolnienie z podatku VAT (Norwegia); całkowite zwolnienie z podatku od rejestracji samochodu (Dania, Norwegia, Holandia, Japonia, Grecja, Rumunia, Chiny, Portugalia, Łotwa i Węgry); częściowe zwolnienie z podatku od rejestracji (Holandia i Finlandia). Zwolnienia z opłat związanych z użytkowaniem samochodów elektrycznych: głównie zwolnienia z podatku drogowego – bezterminowe lub okresowe (np. Austria, Czechy, Słowacja, Węgry, Wielka Brytania, Niemcy i Włochy); zwolnienia z opłat za parkowanie w miastach, za przejazd autostradami, z opłat mostowych (np. Norwegia). Niefinansowe instrumenty wsparcia, np. możliwość korzystania z buspasów oraz specjalnie wyznaczone miejsca do parkowania. Polska

9 Jednorazowa dopłata Jednorazowe opłaty związane z zakupem pojazdu Podatek drogowy Inne koszty użytkowania pojazu Austria XX Belgia XX ChinyXX X Czechy X Dania X X Finlandia X FrancjaX X Grecja XX HolandiaXXX IrlandiaXX JaponiaXXX Łotwa X Niemcy X Norwegia XXX Portugalia XX Rumunia X Słowacja X SzwecjaX XX USAX Węgry XX Wlk. BrytaniaX X Włochy X Źródło: Overview of purchase and tax incentives for electric vehicles in the EU in 2015, Europejskie Stowarzyszenie Producentów Pojazdów (ACEA), 27.03.2015 r.; S. Harryson, M. Ulmefors, A. Kazlova, Overview and analysis of electric vehicle incentives applied across eight selected country markets, InnoVentum AB/Copenhagen Business School, 2015; Promoting electric vehicles in Korea, 19.01.2016 r.

10 Aby osiągnąć korzyści skali, a tym samym zmniejszyć jednostkowy koszt produkcji, niezbędne jest prowadzenie prac badawczo-rozwojowych nad alternatywnymi źródłami napędu samochodów. Prace badawczo-rozwojowe koncentrują się głównie na rozwoju technologii produkcji akumulatorów, tj. obniżenia ceny produkowanych akumulatorów i zwiększenia ich pojemności. Wśród instrumentów należy wymienić: dotacje bezpośrednie na prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej w zakresie nowych technologii, dotacje do produkcji samochodów elektrycznych, ulgi podatkowe dla przedsiębiorstw inwestujących w nowe rozwiązania technologiczne, niskooprocentowane pożyczki rządowe, zakupy rządowe, stworzenie przyjaznego środowiska do prowadzenia badań. Wymienione formy wsparcia były często elementem różnego rodzaju programów i inicjatyw ogłoszonych i wdrożonych przez rządy wielu krajów.

11 Ideałem ładowania jest „ładowanie, gdy parkujemy”, a nie „parkowanie, żeby naładować”. Dobrze rozwinięta infrastruktura powinna umożliwiać ładowanie akumulatora podczas każdego postoju. W większości krajów rozbudowa infrastruktury dla samochodów elektrycznych przybiera formę partnerstwa publiczno-prywatnego. Konieczna standaryzacja wtyczek służących do ładowania.

12 Podczas konferencji „W drodze do elektromobilności” (7.06.2016) wicepremier i minister rozwoju Mateusz Morawiecki oraz minister energii Krzysztof Tchórzewski zapowiedzieli, że za 10 lat będzie w Polsce 1 mln samochodów z silnikiem elektrycznym, a elektryfikacja motoryzacji będzie kołem zamachowym naszej gospodarki. Plan Rozwoju Elektromobilności (w tym program e-Bus) jest jednym z ważnych elementów filaru „Reindustralizacja” wymienionym w przyjętym w lutym 2016 r. Planie na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Oprócz programu „e- Bus” brak dalszych szczegółów. Źródło: Materiały Ministerstwa Rozwoju.

13 Cele łatwiej definiować niż realizować (np. Niemcy, Francja, USA ale Norwegia). Samochód elektryczny = samochód ekologiczny? Należy uwzględnić całkowitą emisję CO2 (od momentu wytworzenia energii do jej wykorzystania na drodze) => odpowiedź zależy od wykorzystywanych źródeł energii elektrycznej; Nawet jeśli odpowiedź jest przecząca to samochody ekologiczne przyczyniają się do poprawy jakości powietrza w miastach (emisja CO2 w momencie produkcji energii); Proces produkcji samochodu elektrycznego często jest wyższy niż produkcji pojazdu z silnikiem spalinowym. Zwiększenie floty samochodów elektrycznych to większe obciążenie sieci przesyłowej energii elektrycznej i zagrożenie blackoutami. Rozwiązanie: „rozproszyć dystrybucję prądu, jednocześnie go magazynując” (powerwalle – domowe akumulatory).

14 Szansą program „e-BUS”: Polska może liczyć się na rynku autobusów elektrycznych, gdyż istnieją silne fundamenty produkcji takich autobusów: Solaris (autobusy elektryczne Urbino Electric), Volvo (przechodzi z produkcji hybryd na produkcję elektryków), Ursus (rozpoczyna testy produkcyjne autobusu elektrycznego, Autosan. Naturalny cykl wymiany autobusów miejskich na nowe to szansa na stworzenie popytu na autobusy elektryczne: Wsparcie finansowe i regulacyjne. Najbardziej ekologiczne są pojazdy zasilane wodorowymi ogniwami paliwowymi (Toyota Mirai, sierpień 2015 r.).

15