1 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWRynek pracy dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

2 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWRynek pracy Wolnokonkurencyjny Monopson Kartel pracodawców dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

3 Wolnokonkurencyjny rynek pracyWielość podmiotów po stronie podaży pracy i popytu na pracę Siły popytu i podaży określają poziom płac pracowników dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

4 Popyt przedsiębiorstwa na pracęZakładamy, że praca jest jedynym czynnikiem zmiennym Określamy produkt krańcowy pracy, tj. ilość produktów wytworzonych przez dodatkowo zatrudnionego pracownika/MPL/ Znając cenę produktu – ustalamy wartość produktu krańcowego/VMP/ - jest to wartość, jaką daje firmie dodatkowo zatrudniony pracownik dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

5 Popyt przedsiębiorstwa na pracęliczba produkcja Pk wartośćPk pracown. /Pc/ /MP/ /VMP/ 1 7 2 13 3 18 4 22 5 25 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

6 Popyt przedsiębiorstwa na pracęliczba produkcja Pk wartośćPk pracown. /Pc/ /MP/ /VMP/ 1 7 7 2 13 6 3 18 5 4 22 4 5 25 3 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

7 Popyt przedsiębiorstwa na pracęCena = 10 j.p. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

8 Popyt przedsiębiorstwa na pracęwartość Pk /VMP/ 80 60 wartośćPk 40 /VMP/ 20 2 4 6 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

9 Popyt przedsiębiorstwa na pracęPrzedsiębiorstwo powinno zatrudniać dodatkowych pracowników dopóki rezultatem jest zwiększenie przychodów przynajmniej o taką kwotę, o jaką rosną koszty /tzn. dopóki wartość produktu krańcowego nie zrówna się z ceną pracy, czyli płacą/ dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

10 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWPłaca realna Jest relacją płacy nominalnej /wyrażonej w pieniądzu/ i poziomu cen Obrazuje ilość dóbr, które można kupić za daną płacę nominalną /reprezentuje sobą siłę nabywczą płacy nominalnej/ Realna stawka płac = cen indeks płac stawka pieniężna dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

11 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWRynkowy popyt na pracę Ilość pracy Płaca realna Odwrotna zależność między płacą realną a wielkością zatrudnienia /przy założeniu „ceteris paribus”/ Wynika z: - popytu na produkty - wydajności pracy DL dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

12 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWRynkowa podaż pracy Ilość pracy Płaca realna Dodatnia zależność między poziomem płacy realnej a liczbą pracowników skłonnych podjąć pracę /założenie „ceteris paribus”/ Zależy od: - wielkości populacji - kosztów alternatywnych pracy pracownika SL dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

13 Wolnokonkurencyjny rynek pracy - równowagapłaca SL EWK WWK DL ZWK dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW zatrudnienie

14 Wolnokonkurencyjny rynek pracy – nierównowagapłaca A B S1 > D1 W1 SL EWK WWK C D W2 S2 < D2 DL S2 ZWK D1 D2 S1 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW zatrudnienie

15 Wolnokonkurencyjny rynek pracy – zmiany popytu na pracępłaca SL W2 E2 W0 E0 E1 W1 DL2 DL0 DL1 Z1 Z0 Z2 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW zatrudnienie

16 Wolnokonkurencyjny rynek pracy – zmiany podaży pracypłaca SL2 SL0 E2 W2 E0 SL1 W0 E1 W1 DL Z2 Z0 Z1 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW zatrudnienie

17 Wolnokonkurencyjny rynek pracy – ingerencja rządupłaca A – B : bezrobocie A B SL > DL WMIN SL EWK WWK DL ZWK D1 S1 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW zatrudnienie

18 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWMonopson Wyłączność lub dominacja pracodawcy na rynku pracy Firma, która nie działa jako zatrudniający na warunkach wyłączności, lecz która zdominowała rynek – określana jest jako posiadająca siłę monopsonu dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

19 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWMonopson - zadanie płaca -w podaż -S 20 1 22 2 24 3 26 4 28 5 30 6 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

20 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWMonopson - zadanie płaca -w 40 30 20 płaca -w 10 2 4 6 8 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

21 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWMonopson płaca -w podaż -S 140 koszt prac 20 44 72 104 180 20 1 22 2 24 3 26 4 28 5 30 6 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

22 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWMonopson płaca -w podaż -S 140 koszt prac 20 44 72 104 180 36 MCL 20 24 28 32 40 20 1 22 2 24 3 26 4 28 5 30 6 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

23 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWMonopson - zadanie MCL 50 40 30 MCL 20 10 2 4 6 8 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

24 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWMonopson 50 40 30 płaca -w płaca\MCL 20 MCL 10 1 2 3 4 5 6 zatrudnienie dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

25 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWMonopson MCL płaca/MCL EM SL WM A DL ZM dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW zatrudnienie

26 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWMonopson Monopson będzie zwiększał zatrudnienie do momentu, w którym krańcowy koszt pracy ostatniego zatrudnionego pracownika /MCL/ zrówna się z wartością produktu krańcowego – a tę wskazuje krzywa popytu na pracę dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

27 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWKartel pracodawców Organizacja zrzeszająca pracodawców, poszukująca możliwości ograniczenia liczby przyjmowanych pracowników w celu obniżenia poziomu płac i wzrostu zysków W celu osiągnięcia takiego efektu, jak monopson, kartel pracodawców opracowuje restrykcyjne zasady zatrudnienia, które sztucznie redukują popyt na pracę dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

28 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UWKartel pracodawców MCL płaca/MCL EM SL W1 W2 E1 WM A E2 DL1 DL2 DL3 ZM Z2 Z1 dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW zatrudnienie