1 Dynamika punktu materialnego1. Dane jest ciało o ściśle określonych własnościach 2. Ciało umieszczamy w znanym otoczeniu – potrafimy określić siły, które na niego działają Pytamy: jaki będzie ruch tego ciała?

2

3 M m ? Ziemia MZ << M, m

4 +Q +q

5 Jeżeli dodatkowo występuje tarcie pomiędzy masą m a powierzchnią, toF1 Jeżeli dodatkowo występuje tarcie pomiędzy masą m a powierzchnią, to f – współczynnik tarcia

6 I1 F I2 F

7 Zasady dynamiki NewtonaI zasada dynamiki Każde ciało pozostaje w stanie spoczynku lub ruchu jednostajnego po linii prostej dopóty, dopóki nie zostanie zmuszone za pomocą wywierania odpowiednich sił do zmiany tego stanu. I zasada dynamiki stwierdza, że jeżeli w pobliżu danego ciała nie ma innych ciał (a więc nie działają siły), to można znaleźć taki układ odniesienia, w którym ciało nie będzie mieć przyspieszenia. Isaac Newton

8 Układ S spoczywa, układ S’ porusza się ze stałą prędkością v.

9 Obserwator znajdujący się w układzie S’ stwierdza:chłopiec spoczywa Obserwator znajdujący się w układzie S stwierdza: chłopiec porusza się z prędkością v = const. Obydwaj obserwatorzy stwierdzą” przyspieszenie chłopca a = 0. Fakt, ze ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ze stałą prędkością, jeśli nie przykładamy do niego żadnej siły wiąże się z właściwością materii zwaną bezwładnością (inercją). Układy, w których obowiązuje I zasada dynamiki nazywamy układami inercjalnymi.

10 II zasada dynamiki Jeżeli na ciało działa wypadkowa siła to przyspieszenie tego jest wprost proporcjonalne do działającej siły a odwrotnie do masy ciała. Jeśli określimy siły działające na ciało, to znając warunki początkowe możemy wyznaczyć położenie ciała, jego prędkość i przyspieszenie w dowolnej chwili.

11 Równanie jest równaniem wektorowym.

12 Z II zasady dynamiki wynika- pęd ciała. Siła działająca na ciało jest równa szybkości zmian pędu ciała. Rozwiązując ostatnie równanie otrzymamy popęd siły Zmiana pędu ciała jest równa popędowi działającej siły

13 III zasada dynamiki Wszelkie działanie jest równe przeciwdziałaniu.Jeżeli ciało A działa na ciało B siłą to ciało B działa na ciało A siłą równą co do wartości, ale o przeciwnym zwrocie

14 Zasada zachowania pęduZałożenia: układ składa się z dwóch oddziałujących ze sobą cząstek nie ma żadnych sił zewnętrznych działających na ten układ. Z II zasady dynamiki wynika, że z III zasady dynamiki Dopóki rozpatrujemy tylko siły wewnętrzne całkowity pęd układu jest stały. Zwiększenie pędu jednej cząstki musi spowodować zmniejszenie pędu drugiej cząstki.

15 Uogólnienie dla układu N ciałNapęd odrzutowy

16 Galileusz Galileo GalileiTransformacja Galileusza Galileusz Galileo Galilei Układ S jest układem inercjalnym, układ S’ porusza się względem S z prędkością w kierunku osi Ox. W chwili t = 0 początki układów pokrywają się.

17 Współrzędne punktu P w układzie S – (x,y,z) w układzie S’ – (x’,y’,z’) Związek pomiędzy współrzędnymi w obydwu układach

18 Z równań tych wynika prawo składania prędkościlub w postaci wektorowej Z punktu widzenia mechaniki klasycznej równość t = t’ jest oczywista.

19 Przyspieszenie obserwowane w obu układachsiła Obserwatorzy w obu układach znajdą jednakową wartość i kierunek siły niezależnie od prędkości względnej układów odniesienia. Podstawowe prawa fizyki zachowują niezmienną postać w dwóch układach odniesienia, do których stosuje się transformacja Galileusza.

20 Ruch ciał o zmiennej masie- szybkość zmiany masy

21 Napęd rakietowy v – prędkość rakiety względem układu inercjalnegow – prędkość gazów względem rakiety (v – w) – prędkość gazów względem układu inercjalnego x

22 Masa początkowa rakiety (rakieta + paliwo + utleniacz)Po chwili t od startu masa rakiety wynosi Masa wypływających gazów Wypływająca w czasie dt masa gazów ma pęd Pęd masy gazów wypływających w czasie t

23 Całkowity pęd (rakieta + masa gazów)Jeśli na układ nie działają siły zewnętrzne

24 Przyspieszenie rakiety jest wprost proporcjonalne do szybkości spalania paliwa

25 Jeśli prędkość początkowa rakiety jest równa zerurównanie rakiety prędkość końcowa rakiety

26 Środek masy Dla układu punktów materialnych środek masy definiujemy jako y x

27 Dla bryły sztywnej mi ri

28 W granicy

29 Obliczymy prędkość środka masyJeśli siły zewnętrzne nie działają, pęd całkowity jest stały i również prędkość środka masy jest stała

30 Obliczymy przyspieszenie środka masyŚrodek masy układu punktów materialnych porusza się tak, jakby cała masa była w nim skupiona i jakby wszystkie siły zewnętrzne na niego działały