1 „Dziedziczenie” Marta Maciejuk radca prawnyOkręgowa Izba radców prawnych w szczecinie „Lekcje prawa w szkołach 2016/2017” „Dziedziczenie” Marta Maciejuk radca prawny Gryfino, dnia 20 kwietnia 2017 r.
2 Podstawowe pojęcia* Spadkodawca – osoba fizyczna, po której śmierci jej majątek przechodzi na inne osoby Spadkobierca – podmiot, na który przechodzi ogół praw i obowiązków zmarłego (osoba fizyczna, osoba prawna) Spadek – ogół praw i obowiązków przechodzących na spadkobiercę (spadkobierców) Dziedziczenie – przejście, na skutek śmierci osoby fizycznej, ogółu praw i obowiązków na spadkobiorcę/spadkobierców Wstępni – przodkowie, tj. rodzice, dziadkowie, pradziadkowie Zstępni – potomkowie, tj. dzieci, wnuki, prawnuki *Wyjaśnienie pojęć na podstawie: E. Skowrońska – Bocian, Prawo spadkowe, 6 wyd. rozszerzone i zaktualizowane, Warszawa 2009, str. 1 – 2.
3 Rodzaje dziedziczeniaTestamentowe – mamy z nim do czynienia, gdy spadkobierca pozostawił ważny testament. Ustawowe – mamy z nim do czynienia, gdy nie zostanie sporządzony ważny testament.
4 Dziedziczenie testamentoweTestament – jednostronna czynność prawna zawierająca rozrządzenie przez spadkodawcę (testatora) swoim majątkiem na wypadek śmierci Kto może sporządzić testament: Osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, działająca osobiście (nie przez przedstawiciela), nieubezwłasnowolniona. Rodzaje testamentów: Pisemny Notarialny Allograficzny Szczególne ustny podróżny wojskowy
5 Dziedziczenie testamentoweNiegodność dziedziczenia Art. 928 kodeksu cywilnego § 1. Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli: 1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy; 2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności; 3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego. § 2. Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.
6 Dziedziczenie testamentoweWydziedziczenie Art Kodeksu cywilnego Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku: 1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego; 2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci; uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych. Uznanie niegodnym dziedziczenia to nie to samo co wydziedziczenie!
7 Dziedziczenie testamentoweZachowek Cel – ochrona najbliższych krewnych i małżonka spadkodawcy w przypadku pominięcia tych osób w testamencie 2. Osoby uprawnione – zstępni, małżonek, rodzice, o ile byliby powołani do spadku z ustawy 3. Udziały jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału.
8 Dziedziczenie ustawoweKolejność dziedziczenia: Małżonek i dzieci Rodzeństwo Dziadkowie Gmina ostatniego miejsca zamieszkania Skarb Państwa
9 Co można zrobić ze spadkiem?Przyjąć – wprost albo z dobrodziejstwem inwentarza Odrzucić Przyjęcie proste – spadkobierca jest odpowiedzialny za długi spadkodawcy z majątku spadku i z majątku osobistego. Przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza – spadkobierca jest odpowiedzialny za długi spadkodawcy tylko do wysokości aktywów spadku
10 Jak przyjąć albo odrzucić spadek?Spadkobierca składa oświadczenie o przyjęciu albo odrzuceniu spadku w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się, że może dziedziczyć: Przed sądem - w postepowaniu o stwierdzenie nabycia spadku Przed notariuszem, który sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Skutki niezłożenia oświadczenia w ww. terminie: A) do r. – przyjęcie spadku wprost; B) od r. – przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
11 http://radcamaciejuk.pl/ Dziękuję za uwagę. Marta Maciejukradca prawny Prezentacja stanowi moją własność i jest utworem w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (T. j.: Dz. U. z 2016 r., poz. 666).