1 Dzieje feminizmu

2 Feminizm- ideologia, kierunek polityczny i ruch społeczny związany z równouprawnieniem kobiet. Istnieje wiele nurtów feminizmu, odróżniających się stanowiskami w takich kwestiach jak np. prawa kobiet i płeć kulturowa. Współcześnie w społeczeństwach zachodnich pod pojęciem feminizmu rozumie się przede wszystkim nowy ruch feministyczny (feminizm drugiej fali), za którego początek uważa się wydanie przez Betty Friedan książki pt. Mistyka kobiecości w roku 1963. Poglądy reprezentowane przez wcześniejszą falę feminizmu (formalne równouprawnienie kobiet) zostały w dużej mierze przyswojone przez zachodnie społeczeństwa i przestały być elementem programu feministycznego.

3 Centralne zagadnienia feminizmu ulegają zmianom w czasieCentralne zagadnienia feminizmu ulegają zmianom w czasie. Przez ostatnie 30 lat feminizm zajmował się następującymi tematami: rozwój teorii feminizmu oraz przekształcanie jej w polityczną praktykę; równe traktowanie; równouprawnienie w polityce, pracy, społeczeństwie, rodzinie itd.; przemoc indywidualna i strukturalna wobec kobiet; seksualne samostanowienie; dopuszczalność aborcji; walka z męską dominacją językową; krytyczne ujęcie spraw reprodukcji; pozycja matek w społeczeństwie; homoseksualizm – równe traktowanie związków hetero- i homoseksualnych; dyskusje na temat pornografii; konstrukcja i dekonstrukcja tożsamości płciowej; kulturowe i indywidualne samostanowienie; przeciwdziałanie tendencjom dyskryminacji poprzez dążenia emancypacyjne; stosunek wobec innych ruchów społecznych, takich jak ruch robotniczy, ruch ekologiczny, ruch wolnościowy; obecność kobiet w różnych obszarach życia (np. kobiety w nauce); intersekcjonalność, czyli relacje płci do innych podstawowych kategorii społecznych, takich jak rasa, orientacja seksualna.

4 Spory w ramach feminizmuW ramach ruchu feministycznego toczą się gorące dyskusje na temat kwestii podstawowych, celów ruchu i środków działania. Dyskusja toczy się również pomiędzy podejściami drugo-falowym i trzecio-falowym. Z tych powodów feminizm jest ruchem podzielonym. Poszczególne nurty zarzucają sobie często działanie na szkodę kobiet, czy nieuprawnione wypowiadanie się w ich interesie.

5 Spory w ramach feminizmuDo tematów spornych nalężą m.in: Metody działania feminizmu, Kwestie nierówności, Konstrukcja płci kulturowej, Treść kobiecości, Kwestia akademizmu, Kwestie rasowe, etniczne i klasowe, Reprezentacja, Seksualność kobiet,

6 Historia feminizmu Sama nazwa feminizm została po raz pierwszy użyta w 1895 r. Ruch i idee związane z emancypacją kobiet są jednak znacznie starsze. Myśl feministyczna rozwijana jest od XVII–XVIII wieku, choć jej ślady można znaleźć właściwie we wszystkich epokach. Początki feminizmu sięgają czasów Rewolucji Francuskiej (lata ) i powstania Deklaracji Praw Kobiety i Obywatelki (1791 r.), którą na wzór Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela wydała Olimpia de Gouges (za głoszone poglądy zginęła na szafocie). Rok później Mary Wollstonecraft wydałaWołanie o prawa kobiety z postulatami równości politycznej i systemu kształcenia dla kobiet i mężczyzn. Za pierwszą feministkę w historii uznaje się Christine de Pisan, francuską pisarkę z XIV wieku. W etap masowego ruchu feminizm wkracza w wieku XIX. Od tego czasu mówi się o trzech „falach” feminizmu. Różnią się one programem i sposobem definiowania „równouprawnienia kobiet”, stąd mówi się również o typach feminizmu (pierwszo-, drugo- i trzecio-falowy).

7 Pierwsza fala feminizmuPierwsza fala – inaczej „dawna fala” (old wave), to okres aktywności ruchu amerykańskich i angielskich sufrażystek (od łac. suffragium – głos wyborczy) ok. 1840–1920roku.

8 Parada sufrażystek w Nowym Jorku (1912)

9 Druga fala feminizmu O drugiej fali feminizmu mówi się w odniesieniu do ruchów i teorii charakterystycznych dla lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Termin „feminizm drugiej fali” (second wave feminism) został po raz pierwszy użyty przez Marshę Lear w 1968 r

10 Demonstracja holenderskich feministek w Hadze (1975)

11 Postfeminizm i trzecia fala feminizmuFeminizm trzeciej fali – zbiorcze określenie różnorodnych zjawisk związanych z ruchem feministycznym od lat 80. XX wieku do dnia dzisiejszego. Trzecia fala feminizmu była odpowiedzią na porażkę drugo-falowych strategii równouprawnienia oraz konsekwencją rosnącej świadomości znaczenia rasy, etniczności, wyznania religijnego czy podziałów ekonomicznych dla równouprawnienia kobiet.

12 Paryska manifestacja kobiet w listopadzie 1995

13 Prądy w ramach feminizmuFeminizm jest ruchem złożonym i w jego ramach wyróżnić można wiele nurtów. Brakuje powszechnej zgody co do kryteriów ich wyróżniania i wielu badaczy wprowadza własne klasyfikacje. Poszczególne nurty nie są jednorodne i często wewnętrznie skonfliktowane. Powszechnie odróżnia się liberalny i radykalny feminizm. Podstawowym kryterium jest tutaj radykalizm postulatów i działań, a także nastawienie reformistyczne, bądź rewolucyjne. Nurty feminizmu Feminizm egzystencjalny Feminizm zorientowany psychoanalitycznie Feminizm postmodernistyczny Radykalny feminizm Feminizm trzecio-światowy, postkolonialny i globalny Feminizm Liberalny feminizm Feminizm anarchistyczny Feminizm lesbijski EkoFeminizm Feminizm marksistowski i socjalistyczny Feminizm czarny, czerwony, latynoski Feminizm proseksualny i antypornograficzny Feminizm chrześcijański i teologia feministyczna

14 Feminizm w naukach społecznych i humanistycznychFeminizm znacząco wpłynął na kształt wielu nauk społecznych i humanistycznych. W większości dyscyplin istnieje odrębny nurt badań inspirowanych bądź związanych z feminizmem. Występując często przeciwko ustalonym kanonom, uznanym teoriom, czy poglądom, prowadził do wzmożenia dyskusji w ramach poszczególnych dyscyplin, przedefiniowaniu wielu problemów czy poszerzeniu pola badawczego.

15 Antyfeminizm Podobnie jak feminizm, antyfeminizm jest zjawiskiem bardzo różnorodnym. W ogólności antyfeminizm sprzeciwia się ideom lub działaniom ruchu feministycznego. W zależności od kontekstu społecznego i historycznego, a także w zależności od tego jakim ideom i odłamom feminizmu się sprzeciwia, antyfeminizm może przybierać różne odmiany. W centrum antyfeminizmu tkwi zazwyczaj przekonanie, że albo nierówności w pozycji społecznej płci nie istnieją, albo też, że zmiana w odmiennej pozycji płci jest albo niemożliwa, albo szkodliwa.

16 Amerykańscy antysufrażyści (1911)

17 Feminizm w Polsce Feminizm jest w Polsce obecny od początku XIX wieku i jego rozwój historyczny znacznie odbiega od feminizmu zachodnioeuropejskiego i amerykańskiego, na skutek m.in. odizolowania PRL od światowego feminizmu. Historia polskiego feminizmu dzieli się na 7 tzw. „fal”. Jedną z pierwszych publikacji w Polsce na temat praw kobiet napisał w 1836 roku prawnik Antoni Czajkowski.

18

19 Thenk ju 