1 EKOMETRIA Sp. z o.o. Gdańsk WYKONAWCAEKOMETRIA sp. z o.o. GDAŃSKTel.: +48 58-301-42-51Mariola FijołekWojciech [email protected]

2 Programy ochrony powietrza uchwalane są na mocy art. 91 ust. 3 i 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2016 r. poz. 672 ze zm.) Sporządzane są dla stref, dla których, w bieżącej ocenie stwierdzono przekroczenie poziomu dopuszczalnego lub docelowego danej substancji. Projekt uchwały w sprawie programu ochrony powietrza zarząd województwa przedstawia do zaopiniowania właściwym wójtom, burmistrzom lub prezydentom miast i starostom. Zarząd województwa zapewnia możliwość udziału społeczeństwa w postępowaniu, którego przedmiotem jest sporządzenie programu ochrony powietrza. Podstawowym dokumentem wskazującym na konieczność wykonania programu ochrony powietrza w strefie podlaskiego w zakresie zanieczyszczenia benzo(a)pirenem była ocena jakości powietrza w strefach województwa za 2014 rok, wykonana przez WIOŚ w Białymstoku. BSiPP EKOMETRIA2016-11-14

3 Obowiązujące Programy Ochrony Powietrza w województwie podlaskim Program ochrony powietrza dla strefy aglomeracja białostocka za rok 2011 i 2012, w zakresie pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)pirenu Uchwała nr XXXIV/415/13 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 20 grudnia 2013 r. Program Ochrony Powietrza dla strefy podlaskiej, za rok 2012, w zakresie pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 Uchwała Nr XXXIV/414/13 Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 20 grudnia 2013 r. 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

4 Wymagania i zakres POP OKREŚLA Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie programów ochrony powietrza oraz planów działań krótkoterminowych (Dz.U. z 2012 r., poz. 1028) Program ochrony powietrza powinien zawierać m.in.: Opis obszaru objętego zakresem programu Podanie naruszeń standardów jakości powietrza wraz z podaniem zakresu Listę substancji objętych programem i wskazanie źródeł ich pochodzenia Wyszczególnienie podstawowych kierunków i zakresów działań niezbędnych do przywrócenia standardów jakości powietrza Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji poszczególnych zadań Koszty realizacji poszczególnych zadań Obowiązki i ograniczenia wynikające z realizacji programu Listę Działań Krótkoterminowych Termin realizacji Programu, w tym terminy realizacji poszczególnych zadań, ustala się uwzględniając: wielkość przekroczenia, rozkład gęstości zaludnienia, możliwości finansowe, społeczne i gospodarcze, uwarunkowania wynikające z funkcjonowania form ochrony przyrody na podstawie odrębnych przepisów. BSiPP EKOMETRIA2016-11-14

5 Obszar opracowania Określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 914) Za strefę uznaje się według ustawy Prawo ochrony środowiska, art.87, pkt. 2: 1) aglomeracja o liczbie mieszkańców większej niż 250 tysięcy, 2) miasto o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy, 3) pozostały obszar województwa, niewchodzący w skład miast o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy oraz aglomeracji. 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

6 Strefy w województwie podlaskim 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

7 Przekazywanie informacji na temat POP Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczeń powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 1034) Zgodnie z § 6. 1. zarząd województwa przekazuje ministrowi właściwemu do spraw środowiska informacje o programach ochrony powietrza niezwłocznie po ogłoszeniu uchwały sejmiku województwa w sprawie programu ochrony powietrza. Sprawozdanie z realizacji programu ochrony powietrza przekazuje się zgodnie z § 8.1. 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

8 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

9 Wartości stężeń zanieczyszczeń do osiągnięcia i utrzymania w strefach wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 18 września 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r., poz. 1031). BENZO(A)PIREN W PYLE ZAWIESZONYM PM10 POZIOM DOCELOWY Benzo(a)piren o okresie uśredniania wyników pomiarów rok kalendarzowy – 1 ng/m 3. Powyższa norma powinna być osiągnięta i dotrzymywana we wszystkich strefach dla B(a)P w 2013 r. Stężenie B(a)P w 2014 r. zmierzone na stacji pomiarowej w Suwałkach BSiPP EKOMETRIA2016-11-14 Lp.Stanowisko Kod krajowy stacji Typ pomiaru B(a)P rok Sa [ng/m 3 ] Wielkość przekroczenia [ng/m 3 ] 1 Suwałki, ul. Pułaskiego 73 PdSuwPulaskimanualny1,780,78

10 Źródła pochodzenia benzo(a)pirenu Benzo(a)piren jest głównym przedstawicielem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), których źródłem są: wszelkie procesy rozkładu termicznego związków organicznych przebiegające przy niewystarczającej ilości tlenu, spalarnie odpadów, liczne procesy przemysłowe (np. produkcja koksu), pożary lasów, dym tytoniowy, silniki spalinowe. Nośnikiem benzo(a)pirenu w powietrzu jest pył, dlatego jego szkodliwe oddziaływanie jest ściśle związane z oddziaływaniem pyłu oraz jego specyficznymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi. 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

11 Cel opracowania i wdrożenia Programu Ochrony Powietrza Program Ochrony Powietrza ma na celu:  wskazanie istotnych powodów (źródeł) występowania przekroczenia zanieczyszczenia powietrza B(a)P,  przedstawienie skutecznych i możliwych do zrealizowania działań, których wdrożenie spowoduje obniżenie zanieczyszczeń powietrza co najmniej do poziomu docelowego,  przywrócenie naruszonych norm jakości powietrza, a przez to ochronę zdrowia i poprawę warunków życia mieszkańców strefy podlaskiej. BSiPP EKOMETRIA2016-11-14

12 Emisja B(a)P dla strefy podlaskiej 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA Typ emisji kg/rok% Ze względu na lokalizację źródła Ze względu na typ źródła NAPŁYWOWA Punktowa z pasa 30 km112,1 2,5 Punktowa z wysokich źródeł 117,62,6 Powierzchniowa z pasa 30 km 1 614,6 36,1 Liniowa z pasa 30 km45,3 1,0 EMEP z pasa 30 km1,3 0,0 Z TERENU STREFY Punktowa 0,30,0 Powierzchniowa 2 511,456,2 Liniowa 68,81,6 Razem 4 471,4100,0 EMISJA NAPŁYWOWA EMISJA ZE STREFY

13 Rozkład emisji B(a)P w strefie podlaskiej 2016-11-14 BSiPP EKOMETRIA

14 Stężenia średnie roczne B(a)P z napływu w strefie podlaskiej 2016-11-14 BSiPP EKOMETRIA

15 Stężenia średnie roczne B(a)P w strefie podlaskiej 2016-11-14 BSiPP EKOMETRIA Niepewność modelowania B(a)P w 2014 r. Stanowisko B(a)P pomiar [ng/m 3 ] model [ng/m 3 ] Błąd względny (B w ) [%] Suwałki, ul. Pułaskiego 73 1,781,896

16 Obszary przekroczeń średniego rocznego poziomu docelowego B(a)P 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA Lp.Kod obszaru Lokalizacja ‑ gminy Charakter obszaru Powierzchnia [km 2 ] Liczba ludności [tys.] Max. stężenie B(a)P z obliczeń [ng/m 3 ] Sumaryczna emisja B(a)P [kg] 1Pd14sPdB(a)Pa01m. Suwałki, w. SuwałkiMiejski, rolniczy55,669 3203,3768,8 2Pd14sPdB(a)Pa02 m. Łomża, w. Łomża, w. Piątnica, m.-w. Nowogród Miejski, podmiejski, rolniczy 94,868 7603,27110,5 3Pd14sPdB(a)Pa03 m. Sejny, w. Sejny Miejski, rolniczy, leśny4,95 6401,799,9 4Pd14sPdB(a)Pa04 m. Augustów, w. Augustów Miejski, rolniczy28,930 4853,0043,8 5Pd14sPdB(a)Pa05m. Grajewo, w. GrajewoMiejski, rolniczy10,622 2452,3927,0 6Pd14sPdB(a)Pa06m.-w. SokółkaMiejski, rolniczy16,718 7202,4532,2 7Pd14sPdB(a)Pa07m.-w. MońkiMiejski, rolniczy9,510 2801,8820,0 8Pd14sPdB(a)Pa08 m. Kolno, w. Kolno Miejski, rolniczy11,210 5702,3917,3 9Pd14sPdB(a)Pa09 m.-w. Choroszcz, m.-w. Supraśl, m.-w. Wasilków, m.-w. Zabłudów, w. Dobrzyniewo Duże, w. Juchnowiec Kościelny, w. Turośń Kościelna Miejski, podmiejski, rolniczy, leśny 269,837 3301,86158,6 10Pd14sPdB(a)Pa10m.-w. ŁapyMiejski, rolniczy23,515 8801,5832,4 11Pd14sPdB(a)Pa11m. Zambrów, w. ZambrówMiejski, rolniczy28,322 2702,0935,7 12Pd14sPdB(a)Pa12 m. Wysokie Mazowieckie, w. Wysokie Mazowieckie, Miejski, rolniczy18,39 5202,1023,6 13Pd14sPdB(a)Pa13m.-w. CzyżewMiejski, rolniczy4,62 6501,159,9 14Pd14sPdB(a)Pa14m.-w. CiechanowiecMiejski, rolniczy, leśny13,94 8201,4516,0 15Pd14sPdB(a)Pa15 m. Bielsk Podlaski, w. Bielsk Podlaski Miejski, rolniczy47,026 2503,0654,7 16Pd14sPdB(a)Pa16m. Hajnówka, w. HajnówkaMiejski, rolniczy43,121 4303,4463,9 17Pd14sPdB(a)Pa17m. SiemiatyczeMiejski, rolniczy, leśny17,814 7301,9028,0

17 Obszary przekroczeń średniego rocznego poziomu docelowego B(a)P 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

18 Obszary przekroczeń średniego rocznego poziomu docelowego B(a)P 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

19 Działania naprawcze OGRANICZENIE EMISJI POWIERZCHNIOWEJ  OBNIŻENIE EMISJI Z OGRZEWANIA INDYWIDUALNEGO W GMINACH STREFY PODLASKIEJ – a) Podłączenie do sieci ciepłowniczej lub wymiana na ogrzewanie gazowe, elektryczne, kotły na paliwa stałe, pompy ciepła (lub inne źródła energii odnawialnej) mieszkań i domów ogrzewanych indywidualnie (głównie piecami węglowymi) w zabudowie wielorodzinnej oraz jednorodzinnej w Suwałkach, Łomży, Sejnach, Augustowie, Grajewie, Sokółce, Mońkach, Kolnie, Łapach, Zambrowie, Wysokiem, Mazowieckim, Czyżewie, Ciechanowcu, Bielsku, Podlaskim, Hajnówce i Siemiatyczach – łącznie ok. 2,1 mln m 2 powierzchni użytkowej oraz termomodernizacja budynków mieszkalnych. Działanie można wykonać poprzez realizację uchwały gmin* wdrażających zachęty finansowe mobilizujące do zmiany ogrzewania z paliw stałych na proekologiczne oraz określającej regulamin przyznawania dotacji celowych b) Ograniczenie emisji z ogrzewania indywidualnego w zasobie mieszkaniowym gmin strefy podlaskiej (przede wszystkim w Suwałkach i Łomży – łącznie ok. 10 tys. m 2 ) – systematyczna wymiana starych niskosprawnych kotłów, pieców i palenisk zasilanych paliwem stałym na ogrzewanie proekologiczne w zabudowie wielorodzinnej zasobu mieszkaniowego gmin oraz w budynkach użyteczności publicznej, w tym m.in. na: ogrzewanie z sieci ciepłowniczej, gazowe, elektryczne, pompy ciepła (lub inne źródła energii odnawialnej), kotły na paliwa stałe oraz termomodernizacja budynków. 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

20 DZIAŁANIA DODATKOWE   Akcje edukacyjne mające na celu uświadamianie społeczeństwa w zakresie: o szkodliwości spalania odpadów w paleniskach domowych, o korzyści płynących z podłączenia do scentralizowanych źródeł ciepła, termomodernizacji, o promocji nowoczesnych niskoemisyjnych źródeł ciepła, o korzyści jakie niesie dla środowiska korzystanie ze zbiorowych systemów komunikacji lub alternatywnych systemów transportu (rower, poruszanie się pieszo) i inne.  Zwiększanie udziału zieleni w przestrzeni miast i gmin, szczególnie poprzez: o wprowadzanie zieleni w pasach drogowych, o nasadzenia drzew i krzewów na istniejących skwerach, i parkach, o poprawa stanu jakościowego istniejącej zieleni w pasach drogowych oraz na skwerach i parkach. 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

21 DZIAŁANIA DODATKOWE  Stosowanie odpowiednich zapisów, umożliwiających ograniczenie emisji B(a)P oraz pyłu zawieszonego PM10, w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego w zakresie: o ustalania sposobu zaopatrzenia w ciepło z zaleceniem instalowania ogrzewania niskoemisyjnego w nowo planowanej zabudowie(w obszarach, gdzie jest to technicznie możliwe), o zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz ustalenia zakazu stosowania paliw stałych, w obrębie projektowanej zabudowy (w przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych), o zakazu likwidacji sieci ciepłowniczej i przyłączy oraz zmiany ogrzewania zbiorowego (z sieci ciepłowniczej) na indywidualne, jeżeli zostaną wdrożone odpowiednie możliwości prawne, o kształtowania zabudowy w sposób umożliwiający swobodny przepływ mas powietrza, o wprowadzania zieleni izolacyjnej, o zachowania ciągłości korytarzy ekologicznych, o stosowania odpowiednich wskaźników powierzchni biologicznie czynnej towarzyszącej zabudowie, o tworzenia publicznych terenów zieleni urządzonej, w tym parków, skwerów, o wprowadzania zieleni wzdłuż ciągów komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu, o uwzględniania rozbudowy i kształtowania sieci ulic obwodowych powodujących eliminację lub ograniczenie ruchu tranzytowego, oraz umożliwiających uspokojenie ruchu w obszarach wnętrz dzielnicowych, tworzenia stref ruchu pieszego i uspokojonego w szczególności na obszarze śródmieścia, o wdrażania rozwiązań systemowych dedykowanych rozwojowi ruchu rowerowego i pieszego;  uchwalenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na obszarach przekroczeń wskazanych w programie ochrony powietrza (jeżeli nie ma obowiązujących) oraz zawarcie w nich zapisów dotyczących zakazu likwidacji sieci ciepłowniczej i przyłączy oraz zmiany ogrzewania zbiorowego (z sieci ciepłowniczej) na indywidualne. 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

22 Działania naprawcze wynikające z dokumentów lokalnych 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA Tytuł działaniaOpis działania Dokument będący podstawą do wykonania działania PODŁĄCZENIE DO SIECI CIEPŁOWNICZEJ (OBIEKTY INNE NIŻ MIESZKALNE) Rozbudowa i modernizacja systemów ciepłowniczych. Systematyczne podłączanie do sieci ciepłowniczej oraz termomodernizacje zakładów przemysłowych, spółek miejskich, warsztatów, zakładów usługowych i budynków użyteczności publicznej (likwidacja ogrzewania węglowego) w rejonie, gdzie sieć ciepłownicza funkcjonuje. Projekty założeń lub założenia do planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe lub/oraz plany gospodarki niskoemisyjnej TERMOMODERNIZACJE BUDYNKÓW MIESZKALNYCH Kompleksowe termomodernizacje budynków mieszkalnych znajdujących się w zasobach gmin. Uchwały Rad Miejskich/Gmin w sprawie gospodarowania mieszkaniowym zasobem gmin BUDOWA DRÓG EKSPRESOWYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO Budowa dróg ekspresowych S8, S19 oraz S61 na terenie województwa podlaskiegoProgram budowy dróg krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.) OBNIŻENIE EMISJI KOMUNIKACYJNEJ –SYSTEM TRANSPORTU PUBLICZNEGO Rozwój i modernizacja systemu transportu publicznego obejmująca np.: Wprowadzenie atrakcyjnego cenowo biletu na przejazdy lokalne lub wprowadzenie bezpłatnej komunikacji miejskiej/gminnej; Prowadzenie polityki cenowej opłat za przejazdy zachęcające do korzystania z systemu transportu zbiorowego (szczególnie dla przejazdów wielorazowych – bilety miesięczne, semestralne); Rozwój i zwiększenie udziału ekologicznego transportu publicznego - wprowadzenie niskoemisyjnych paliw i technologii; Budowę nowych i modernizację istniejących węzłów przesiadkowych; Zsynchronizowanie rozkładów jazdy transportu zbiorowego zachęcające do korzystania z systemu transportu zbiorowego Plany zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego lub plany zrównoważonej mobilności miejskiej w poszczególnych gminach lub plany gospodarki niskoemisyjnej WDROŻENIE/ROZWÓJ ZINTEGROWANEGO SYSTEMU KIEROWANIA RUCHEM ULICZNYM Doskonalenie/wdrażanie systemu zarządzania i sterowania ruchem poprzez stosowanie rozwiązań opartych o Inteligentne Systemy Transportowe, mających na celu między innymi: upłynnienie ruchu, stworzenie możliwości uprzywilejowania transportu zbiorowego. Rozwój metod i środków nadzoru ruchu pojazdów na liniach komunikacyjnych. Plany zrównoważonego rozwoju transportu lub plany zrównoważonej mobilności miejskiej w poszczególnych gminach lub plany gospodarki niskoemisyjnej OBNIŻENIE EMISJI KOMUNIKACYJNEJ - ROZWÓJ INFRASTRUKTURY ROWEROWEJ Rozwój systemu ścieżek rowerowych i infrastruktury rowerowej, w tym w pierwszym rzędzie: Budowa odcinków dróg rowerowych pozwalających na połączenie w jeden ciąg dróg już istniejących; Budowa parkingów rowerowych, szczególnie zlokalizowanych w pobliżu kluczowych celów podróży (wyższe uczelnie, szkoły, urzędy administracji lokalnej i państwowej, obiekty kultury), a także w pobliżu węzłów przesiadkowych komunikacji zbiorowej; Organizacja ruchu na styku ruch rowerowy - ruch samochodowy, gwarantująca bezpieczeństwo ruchu drogowego – zarówno rowerzystów, jak i innych użytkowników dróg. Plany zrównoważonego rozwoju transportu lub plany zrównoważonej mobilności miejskiej w poszczególnych gminach lub plany gospodarki niskoemisyjnej

23 Monitoring Programu W CELU USYSTEMATYZOWANEGO PRZEKAZYWANIA INFORMACJI W PROGRAMIE ZAMIESZCZONO TABELE SPRAWOZDAWCZE DLA POSZCZEGÓLNYCH DZIAŁAŃ NAPRAWCZYCH. Tabele opracowano na podstawie załącznika nr 6 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 1034). Sprawozdanie z realizacji działań naprawczych organ wykonawczy gminy jest zobowiązany przedkładać do Zarządu Województwa Podlaskiego do 30 kwietnia po zakończeniu roku objętego okresem sprawozdawczym. 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

24 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA 1. Kod działania naprawczego PdsPdZSO 2.TytułOBNIŻENIE EMISJI Z OGRZEWANIA INDYWIDUALNEGO W GMINACH STREFY PODLASKIEJ 3.Kod sytuacji przekroczeniaPd14sPdB(a)Pa01 - Pd14sPdB(a)Pa17 4.Opis a)Podłączenie do sieci ciepłowniczej lub wymiana na ogrzewanie gazowe, elektryczne, kotły na paliwa stałe**, pompy ciepła (lub inne źródła energii odnawialnej) mieszkań i domów ogrzewanych indywidualnie (głównie piecami węglowymi) w zabudowie wielorodzinnej oraz jednorodzinnej w Suwałkach, Łomży, Sejnach, Augustowie, Grajewie, Sokółce, Mońkach, Kolnie, Łapach, Zambrowie, Wysokiem, Mazowieckim, Czyżewie, Ciechanowcu, Bielsku, Podlaskim, Hajnówce i Siemiatyczach – łącznie ok. 2,1 mln m 2 powierzchni użytkowej oraz termomodernizacja budynków mieszkalnych. b)Ograniczenie emisji z ogrzewania indywidualnego w zasobie mieszkaniowym gmin strefy podlaskiej (przede wszystkim w Suwałkach i Łomży – łącznie ok. 10 tys. m 2 ) – systematyczna wymiana starych niskosprawnych kotłów, pieców i palenisk zasilanych paliwem stałym na ogrzewanie proekologiczne w zabudowie wielorodzinnej zasobu mieszkaniowego gmin oraz w budynkach użyteczności publicznej, w tym m.in. na: ogrzewanie z sieci ciepłowniczej, gazowe, elektryczne, pompy ciepła (lub inne źródła energii odnawialnej), kotły na paliwa stałe** oraz termomodernizacja budynków. 5.Nazwa i kod strefyStrefa podlaska PL2002 6.ObszarPodać nazwę obszaru bilansowego, na którym zostało przeprowadzone działanie; 7.Termin zastosowania Podać datę rozpoczęcia i zakończenia działania 8. Skala czasowa osiągnięcia redukcji stężenia Podać określenie skali czasowej działań naprawczych: A: krótkoterminowe B: średniookresowe (około roku) C: długoterminowe 9. Kategoria źródeł emisji, której dotyczy działanie naprawcze D: źródła związane z handlem i mieszkalnictwem 10. Wskaźnik(i) monitorowania postępu Zmiana sposobu pokrycia zapotrzebowania na ciepło Dzielnica /ulica [m 2 ] lokali ogrzewanych paliwami stałymi w których nastąpiła zmiana ogrzewania na: Szacunkowa redukcja emisji B(a)P [kg/rok] Sieć ciepłownicząOgrzewanie elektryczne Ogrzewanie gazowe Pompy cieplne 11. Szacunkowa wysokość całkowita kosztów (w PLN/euro) Podać całkowity koszt działań naprawczych 12. Sposób finansowania Wskazać źródła finansowania działań, uwzględniając uzyskane dofinansowanie wraz z podaniem źródła dofinansowania 13. Wielkość dofinansowania (w PLN/euro) 14. Uwagi

25 Koszty złej jakości powietrza WYSTĘPUJĄ W NASTĘPUJĄCYCH OBSZARACH: Zdrowia człowieka – pojawienie się krótkotrwałych ostrych objawów (kaszel, katar, zaczerwienienie oczu), chorób przewlekłych – spowodowanych zanieczyszczeniami pyłowymi i gazowymi, wywołującymi choroby, stanowiące groźbę wobec zdrowia oraz życia człowieka (astma, obturacyjna choroba płuc, rak). Klimatu – powstawanie kwaśnych deszczy, dziury ozonowej, wzmożonego efektu cieplarnianego, co z kolei negatywnie wpływa na człowieka, florę, faunę. Rolnictwa – zakwaszenie gleby, utrata plonów – zmniejszenie plonów w rolnictwie jest powodowane zakwaszeniem gleby. Zanieczyszczone powietrze bezpośrednio działa niszczycielsko na rośliny uprawne. Negatywne oddziaływanie na ekosystemy roślinne i wodne, powodowane globalnymi zmianami klimatycznymi. Związane jest to z procesem wymiany gazów pomiędzy atmosferą, a biosferą i hydrosferą, z procesem asymilacji CO 2. Lasów – uszkodzenie drzew, zmniejszenie produktywności lasów. Gospodarki – drastyczny wzrost kosztów leczenia, koszty związane z dbałością o jakość powietrza, związane ze zjawiskami korozji narzędzi, materiałów i wyrobów gotowych oraz wydatki przeznaczone na renowację zniszczonych budynków, budowli i zabytków kultury, koszty obejmują też stratę surowców. BSiPP EKOMETRIA2016-11-14

26 BSiPP EKOMETRIA

27 Fundusze Europejskie www.funduszeeuropejskie.gov.pl PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO 2014-2020 (obowiązuje od 19.12.2014 r.) OŚ PRIORYTETOWA I. Zmniejszenie emisyjności gospodarki Działanie 1.1 Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Działanie 1.3 Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach. Działanie 1.5 Efektywna dystrybucja ciepła i chłodu. Działanie 1.6 Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe. OŚ PRIORYTETOWA II. Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu: Działanie 2.5 Poprawa jakości środowiska miejskiego. OŚ PRIORYTETOWA VI. Infrastruktura drogowa dla miast Działanie 4.1 Zwiększenie dostępności transportowej ośrodków miejskich leżących w sieci drogowej TEN-T i odciążenie miast od nadmiernego ruchu drogowego. OŚ PRIORYTETOWA VI. Rozwój niskoemisyjnego transportu zbiorowego w miastach Działanie 6.1 Rozwój publicznego transportu zbiorowego w miastach. 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

28 Fundusze Europejskie www.funduszeeuropejskie.gov.pl REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO NA LATA 2014-2020 – RPOWP 2014-2020 (Uchwała Nr 29/249/2015 Zarządu Województwa Podlaskiego z dnia 17 marca 2015 r.) OŚ PRIORYTETOWA IV. POPRAWA DOSTĘPNOŚCI TRANSPORTOWEJ DZIAŁANIE 4.1 – Mobilność regionalna DZIAŁANIE 4.2 - Infrastruktura kolejowa OŚ PRIORYTETOWA V. GOSPODARKA NISKOEMISYJNA DZIAŁANIE 5.1 - Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii DZIAŁANIE 5.2 - Efektywność energetyczna w przedsiębiorstwach DZIAŁANIE 5.3 - Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej Poddziałanie 5.3.1 - Efektywność energetyczna w budynkach publicznych w tym budownictwo komunalne Poddziałanie 5.3.2 - Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym DZIAŁANIE 5.4 - Strategie niskoemisyjne Poddziałanie 5.4.1 - Strategie niskoemisyjne z wyłączeniem BOF Poddziałanie 5.4.2 - Strategie niskoemisyjne BOF 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

29 Fundusze krajowe Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Finansowanie w zakresie ochrony atmosfery http://www.nfosigw.gov.pl/oferta-finansowania/ochrona- atmosfery/http://www.nfosigw.gov.pl/oferta-finansowania/ochrona- atmosfery/ Zasady dofinansowania http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/zasady-dofinansowania-/ Program priorytetowy „KAWKA - Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii”. (2013-2018) Program wdrażany będzie przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Z treścią programu można zapoznać się na stronie: http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy-priorytetowe/kawka/http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy-priorytetowe/kawka/ Współfinansowanie projektów LIFE w perspektywie finansowej 2014 – 2020 Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska http://www.wfosigw.bialystok.pl/ Zadania z zakresu OCHRONY ATMOSFERY obejmują inwestycje mające na celu poprawę jakości powietrza, wzrost efektywności energetycznej oraz zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Zakres ten obejmuje głównie: termomodernizację budynków, budowę lub zmianę systemów ogrzewania na bardziej efektywne ekologicznie i ekonomicznie, instalacje do produkcji energii z zastosowaniem odnawialnych źródeł energii. Projekty z zakresu Edukacji Ekologicznej obejmują działania mające na celu kształtowanie świadomości ekologicznej, propagowanie działań proekologicznych i podnoszenie poziomu wiedzy przyrodniczej zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. 2016-11-14BSiPP EKOMETRIA

30 Dziękujemy BSiPP EKOMETRIA2016-11-14 WYKONAWCAEKOMETRIA sp. z o.o. GDAŃSKTel.: +48 58-301-42-51Mariola FijołekWojciech [email protected]