1 Ekonomia wykład 07 dr Adam Salomon

2 Ekonomia: Keynesowski model równowagidr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

3 Ekonomia – program wykładu 07Keynesowski model równowagi. Założenia modelu. Zmienne zależne i niezależne. Funkcja konsumpcji oraz przeciętna i krańcowa skłonność do konsumpcji. Funkcja inwestycji. Funkcja oszczędności oraz przeciętna i krańcowa skłonność do oszczędzania. Planowane inwestycje. Nierównowaga gospodarcza. Mnożnik inwestycyjny. Paradoks zapobiegliwości. Czynniki określające wielkość dochodu narodowego (wg Keynesa). Prawo Keynesa. Graficzny model równowagi. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

4 Warunki zewnętrzne – sytuacja gospodarczaPowszechna zamożność obywateli. Nierównomierna alokacja majątku. Powszechne przekonanie o możliwości wzbogacenia się przez zakup akcji. Kryzys bankowy – wielki kryzys giełdowy w październiku 1929 r. – kryzys gospodarczy. Spadek wartości dochodu narodowego z 87 mld (1929 r.) do 39 mld (1933 r.). Wzrost bezrobocia z 2 mln (1929 r.) do 14 mln (1933 r.). Likwidacja 9 mln rachunków oszczędnościowych. Bankructwo 85 tys. przedsiębiorstw. Spadek wartości płac o 40%, dywidend o 56%, a przeciętnego wynagrodzenia o 60%. Długotrwałość kryzysu. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

5 Sylwetka Johna Maynarda KeynesaSyn znanego ekonomisty, zaprzyjaźnionego z innymi znamienitymi ekonomistami np. z A. Marshallem. Staranie wykształcony, odrzucił teorię ojca. Studiował w Cambridge, gdzie uznano go za dyletanta. Mało interesował się teorią ekonomii, bardziej strona praktyczną. Sprawował liczne urzędy państwowe m. in. pracował w Urzędzie do spraw Indii. Został redaktorem „Economic Journal” i wykładowcą w Cambridge. Podczas I wojny światowej pracował w Ministerstwie Skarbu i wykupił część obrazów z francuskiej galerii narodowej. dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni Ekonomia

6 Keynesowski model równowagi – założeniaKeynesowski model równowagi opiera się na następujących założeniach: analiza dotyczy krótkiego okresu; zakładana jest stałość cen i płac; z analizy zostają wyeliminowane następujące czynniki: wzrost podaży siły roboczej; wpływ inwestycji na powiększenie zdolności wytwórczych; postęp techniczny; zdolności wytwórcze są dane, stanowią ramę określającą górny, maksymalny poziom dochodu narodowego. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

7 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniZmienne zależne dochód narodowy (Y); konsumpcja (C), oszczędności (S); inwestycje (I); zatrudnienie (N); ich wysokość zależy od zmiennych niezależnych spełniających rolę przyczynową. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

8 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniZmienne niezależne psychologiczna skłonność do konsumpcji ( C/Y); krańcowa rentowność kapitału; stopa procentowa. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

9 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniFunkcja konsumpcji Funkcja konsumpcji (rys. 7.1) jest to zakładana relacja między dochodem narodowym a poziomem wydatków konsumpcyjnych: C = f(Y). Według Keynesa, konsumpcja rośnie wraz z przyrostem dochodu narodowego, ale przyrost konsumpcji jest wolniejszy niż przyrost dochodu. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

10 Przeciętna skłonność do konsumpcjiPrzeciętna skłonność do konsumpcji (APC – average propensity to consume) pokazuje, jaka część dochodu narodowego została przeznaczona na konsumpcję. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

11 Krańcowa skłonność do konsumpcjiKrańcowa skłonność do konsumpcji (MPC – marginal propensity to consume) pokazuje, jaka część przyrostu dochodu narodowego została przeznaczona na zwiększenie konsumpcji. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

12 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniFunkcja inwestycji Funkcja inwestycji (rys. 7.2) jest to zakładana relacja między dochodem narodowym a poziomem całkowitych wydatków inwestycyjnych na nowe wyposażenie, budynki i zapasy: I = f(Y) W modelu Keynesa planowane inwestycje mają charakter autonomiczny i nie zależą od poziomu dochodu narodowego. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

13 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniFunkcja oszczędności Funkcja oszczędności (rys. 7.3) jest to zakładana relacja między dochodem narodowym a zaoszczędzoną częścią dochodu: S = f(Y) Według Keynesa planowane oszczędności zmieniają się w bezpośrednim związku ze zmianami poziomu dochodu narodowego – rosną w miarę wzrostu dochodu. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

14 Przeciętna skłonność do oszczędzaniaPrzeciętna skłonność do oszczędzania (APS – average propensity to save) pokazuje, jaka część dochodu narodowego została zaoszczędzona. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

15 Krańcowa skłonność do oszczędzaniaKrańcowa skłonność do oszczędzania (MPS – marginal propensity to save) pokazuje, jaka część przyrostu dochodu narodowego została przeznaczona na oszczędności. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

16 Równowaga w gospodarceRówność planowanych inwestycji i oszczędności jest niezbędnym warunkiem ustalenia się stanu równowagi w gospodarce. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

17 Nierównowaga gospodarcza: S > I lub S < IJeżeli w ujęciu ex-ante S > I, czyli planowane oszczędności są większe niż planowane inwestycje, to gospodarka znajdzie się w stanie recesji. Jeżeli w ujęciu ex-ante S < I, czyli planowane oszczędności są mniejsze niż planowane inwestycje, to gospodarka znajdzie się w stanie ożywienia. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

18 Pośrednie środki interwencji państwaManipulowanie stopą procentową – działanie w kierunku jej obniżenia, aby relatywnie wzrosła krańcowa rentowność kapitału i przez to został pobudzony kapitał inwestycyjny. Obniżenie stopy procentowej może odbywać się drogą obniżenia stopy dyskontowej lub zwiększenia ilości pieniądza w obiegu. Przeprowadzanie zmian w podziale dochodu narodowego – zakłada wprowadzenie progresywnego opodatkowania wysokich dochodów i przerzucenia uzyskanych tą drogą środków na świadczenia socjalne, głównie zasiłków dla bezrobotnych. Keynes podkreśla, że w okresie kryzysów środki te mogą być niewystarczające, dla wyprowadzenia gospodarki z kryzysu. Wtedy państwo powinno wystąpić w roli przedsiębiorcy, prowadząc roboty publiczne o charakterze inwestycji społecznie użytecznych, np.. budowa dróg, mostów, kolei. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

19 Pośrednie środki interwencji państwaPrzeprowadzanie zmian w podziale dochodu narodowego – zakłada wprowadzenie progresywnego opodatkowania wysokich dochodów i przerzucenia uzyskanych tą drogą środków na świadczenia socjalne, głównie zasiłków dla bezrobotnych. Keynes podkreśla, że w okresie kryzysów środki te mogą być niewystarczające, dla wyprowadzenia gospodarki z kryzysu. Wtedy państwo powinno wystąpić w roli przedsiębiorcy, prowadząc roboty publiczne o charakterze inwestycji społecznie użytecznych, np.. Budowa dróg, mostów, kolei. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

20 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniMnożnik inwestycyjny Mnożnik inwestycyjny – wskaźnik pokazujący, o ile wzrośnie dochód narodowy, jeżeli inwestycje wzrosną o jednostkę. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

21 Mnożnik inwestycyjny – przykład (1)Wiedząc, że KSK (krańcowa skłonność do konsumpcji) wynosi 0.8, określ zmianę dochodu równowagi przy ekspansji fiskalnej (np. wzrost wydatków rządu na jakieś dobra) równej 50 mln zł. Następnie rozwiąż zadanie uwzględniając stopę podatkową w wysokości t = 20 % = 0.2. Oszacuj ile wyniesie wzrost realnego dochodu, jeżeli przed interwencją rządu wzrost realnego dochodu wynosił 2 %, przy stopie inflacji równej 3 %. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

22 Mnożnik inwestycyjny – przykład (rozwiązanie)Mnożnik wynosi m = 1/(1-KSK) = 1/(1-0.8)= 1/0.2 = 5. Tak więc dochód równowagi wzrośnie o m*50=5*50 = 250 mln zł. Jeśli w grę wchodzi opodatkowanie dochodu, wzór na mnożnik przyjmuje postać: m = 1/(1-KSK(1-t)) = 1/(1-0.8(1-0.2)) = 1 / 0.36 = 2, Więc dochód wzrośnie o 50* = mln zł. Przed ekspansją fiskalną nominalny dochód wzrastał o (1.02*1.03-1)*100 = 5.06 %. W tych warunkach elastyczność cen względem dochodu nominalnego wynosiła 3%/5.06% = Realny mnożnik inwestycyjny spadnie z 5 (przy stałych cenach) do 5*( )= Dochód w cenach stałych wzrośnie o 50*2.03 = mln zł. Przy opodatkowaniu dochodu realny mnożnik inwestycyjny wyniesie 2.78*( ) = 1.13, w wyniku czego realny dochód wzrośnie tylko o 50*1,13 = 56,5 mln zł. Przy zadanych oczekiwaniach inflacyjnych popyt indukowany przez rząd był skuteczny tylko w = 40,71 % w stosunku do efektów pobudzenia w gospodarce bezinflacyjnej. W pozostałej części rząd wywołał impuls inflacyjny. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

23 Paradoks zapobiegliwościZmiana rozmiarów oszczędności, jakie gospodarstwa domowe pragną poczynić przy każdym poziomie dochodu, powoduje zmiany w poziomie dochodu zapewniającym równowagę. Nie następuje natomiast zmiana poziomu oszczędności zapewniającego równowagę, które nadal muszą się równać zaplanowanym inwestycjom. takie zjawisko określa się mianem paradoksu zapobiegliwości. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

24 Graficzny model równowagiEkonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

25 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniĆwiczenie 7.1. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

26 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniĆwiczenie 7.1. – odpowiedź Odpowiedź: Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

27 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniĆwiczenie 7.2. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

28 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniĆwiczenie 7.2. – odpowiedź Odpowiedź: Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

29 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniĆwiczenie 7.3. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

30 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniĆwiczenie 7.3. – odpowiedź Odpowiedź: Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

31 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniĆwiczenie 7.4. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

32 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniĆwiczenie 7.4. – odpowiedź Odpowiedź: Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

33 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.1. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

34 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.2. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

35 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.3. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

36 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.4. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

37 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.5. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

38 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.6. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

39 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.7. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

40 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.8. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

41 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.9. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

42 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.10. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

43 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.11. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

44 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.12. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

45 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.13. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

46 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.14. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

47 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.15. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

48 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.16. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

49 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.17. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

50 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.18. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

51 dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w GdyniTest wyboru – pytanie 7.19. Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

52 Test wyboru – odpowiedzi Keynesowski model równowagiEkonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

53 Zdania prawdziwe i fałszywe – zdania 7.1-7.8.Ekonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

54 Zdania prawdziwe i fałszywe – odpowiedzi Keynesowski model równowagiEkonomia dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni

55 Ekonomia (WN AM w Gdyni) – dziękuję za uwagędr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w Gdyni