1 Ekonomista przyszłości Konferencja z okazji XX-lecia Olimpiady wiedzy ekonomicznej Warszawa, 7 marca 2008 Dr Krzysztof Rybiński* Email: [email protected] [email protected] Blog: www.rybinski.eu www.rybinski.eu * Wiceprezes NBP w latach 2004-2007, adiunkt w SGH, przewodniczący Rady Nadzorczej New World Alternative Investments. Artykuł prezentuje prywatne poglądy autora (jako synteza poglądów młodego pokolenia ekonomistów).

2 Rybinski.eu 2 Dlaczego powstał ten artykuł? Poprosił mnie prof. Mieczysław Socha „Kim jest obecny ekonomista? Czy zmniejsza się luka pomiędzy ekonomistami Polski i innymi krajami Europy. Czy ekonomiści potrafią skutecznie komunikować się z decydentami i otoczeniem? Jakich umiejętności brakuje obecnie zatrudnionym ekonomistom, jakie nowe umiejętności będą potrzebne ekonomistom za 10-20 lat. Jakich najpilniejszych zmian wymaga system przygotowania do zawodu ekonomisty?” Poprosił mnie prof. Mieczysław Socha „Kim jest obecny ekonomista? Czy zmniejsza się luka pomiędzy ekonomistami Polski i innymi krajami Europy. Czy ekonomiści potrafią skutecznie komunikować się z decydentami i otoczeniem? Jakich umiejętności brakuje obecnie zatrudnionym ekonomistom, jakie nowe umiejętności będą potrzebne ekonomistom za 10-20 lat. Jakich najpilniejszych zmian wymaga system przygotowania do zawodu ekonomisty?” Stan polskiej ekonomii (nauki) wymaga śmiałych zmian, artykuł to głos w dyskusji Stan polskiej ekonomii (nauki) wymaga śmiałych zmian, artykuł to głos w dyskusji XXI wiek stawia przez naukami społecznymi nowe wyzwania XXI wiek stawia przez naukami społecznymi nowe wyzwania Artykuł jest analizą ad hoc, od wysłania ankiety emailem do napisania referatu minęło 3 tygodnie Artykuł jest analizą ad hoc, od wysłania ankiety emailem do napisania referatu minęło 3 tygodnie

3 Rybinski.eu Formuła artykułu Artykuł przedstawia głos „elity” pokolenia młodych ekonomistów (pracownicy NBP, członkowie PSEB, doktorzy i doktoranci SGH/UW) Artykuł przedstawia głos „elity” pokolenia młodych ekonomistów (pracownicy NBP, członkowie PSEB, doktorzy i doktoranci SGH/UW) 55 ankiet 55 ankiet Metodologia zbliżona do badań ankietowych Colander (2007) – 200 ankiet (1981-1983 i 2001-2003) Metodologia zbliżona do badań ankietowych Colander (2007) – 200 ankiet (1981-1983 i 2001-2003) Bartelski A. (2007) “Kształcenie ekonomistów. Analiza porównawcza paradygmatów ekonomicznych”, praca magisterska oparta na metodologii Davida Colandera Bartelski A. (2007) “Kształcenie ekonomistów. Analiza porównawcza paradygmatów ekonomicznych”, praca magisterska oparta na metodologii Davida Colandera Wstępna wersja artykułu został powieszony na blogu www.rybinski.eu z prośbą o uwagi, wersja końcowa zawiera te uwagi Wstępna wersja artykułu został powieszony na blogu www.rybinski.eu z prośbą o uwagi, wersja końcowa zawiera te uwagi www.rybinski.eu 3

4 Rybinski.eu Komisja COGEE Przypomnijmy, że COGEE, w składzie: Anne Krueger, Kenneth Arrow, Olivier Blanchard, Alan Blinder, Claudia Goldin, Edward Leamer, Rober Lucas, John Panzar, Rudolph Penner, Paul Schulz, Joseph Stiglitz i Lawrence Summers przedstawiła we wrześniu 1991 roku rekomendacje wynikające w przeprowadzonej analizy Zob. Krueger et al. (1991). Przypomnijmy, że COGEE, w składzie: Anne Krueger, Kenneth Arrow, Olivier Blanchard, Alan Blinder, Claudia Goldin, Edward Leamer, Rober Lucas, John Panzar, Rudolph Penner, Paul Schulz, Joseph Stiglitz i Lawrence Summers przedstawiła we wrześniu 1991 roku rekomendacje wynikające w przeprowadzonej analizy Zob. Krueger et al. (1991). COGEE: Commission on Graduate Education in Economics COGEE: Commission on Graduate Education in Economics 4

5 Rybinski.eu Rekomendacje COGEE Określić sensowne wymagania z obszarze matematyki, statystyki i ekonomii Określić sensowne wymagania z obszarze matematyki, statystyki i ekonomii Specjalne kursy wyrównawcze powinny zostać zorganizowane dla tych, którzy nie spełniają powyższych standardów Specjalne kursy wyrównawcze powinny zostać zorganizowane dla tych, którzy nie spełniają powyższych standardów Główne kursy powinny być uczone w sposób który bilansuje odpowiednio głębokość i zakres analizy, z odpowiednią uwagą poświęconą aplikacjom do realnego świata i w sposób który zachęca studentów do podejmowania empirycznych badań samemu Główne kursy powinny być uczone w sposób który bilansuje odpowiednio głębokość i zakres analizy, z odpowiednią uwagą poświęconą aplikacjom do realnego świata i w sposób który zachęca studentów do podejmowania empirycznych badań samemu Główne kursy powinny być traktowane jako wydziałowe dobro publiczne, i zawartość tych kursów powinna być troską całego wydziału; Główne kursy powinny być traktowane jako wydziałowe dobro publiczne, i zawartość tych kursów powinna być troską całego wydziału; Kursy specjalistyczne powinny zawierać więcej aplikacji empirycznych Kursy specjalistyczne powinny zawierać więcej aplikacji empirycznych Więcej uwagi trzeba poświęcić umiejętnościom pisania i komunikacji Więcej uwagi trzeba poświęcić umiejętnościom pisania i komunikacji Trzeba ułatwić przejście od studiów i wykładów do pisania pracy doktorskiej Trzeba ułatwić przejście od studiów i wykładów do pisania pracy doktorskiej Wydziały powinny być bardziej zróżnicowane Wydziały powinny być bardziej zróżnicowane 5

6 Rybinski.eu Niektóre wnioski z analizy pytań zamniętych polscy ekonomiści uważają założenie o racjonalności oczekiwań za bardzo ważne o wiele częściej niż amerykańscy ekonomiści, nawet od tych którzy studiują na Uniwersytecie w Chicago, czyli Mekce racjonalnych oczekiwań polscy ekonomiści uważają założenie o racjonalności oczekiwań za bardzo ważne o wiele częściej niż amerykańscy ekonomiści, nawet od tych którzy studiują na Uniwersytecie w Chicago, czyli Mekce racjonalnych oczekiwań polscy ekonomiści (wyłącznie w NBP) są nieco bardziej sceptyczni niż amerykańscy co do możliwości skutecznej realizacji funkcji stabilizującej koniunkturę przez politykę fiskalną polscy ekonomiści (wyłącznie w NBP) są nieco bardziej sceptyczni niż amerykańscy co do możliwości skutecznej realizacji funkcji stabilizującej koniunkturę przez politykę fiskalną Niechęć polskich ekonomistów do ingerencji w mechanizmy rynkowe i słaba skłonność do egalitaryzmu ujawnia się między innymi w odpowiedzi na pytania o to, czy rozkład dochodów w krajach rozwiniętych powinien być bardziej równomierny, z tą tezą zgadza się tylko 9 procent ankietowanych, w tym w NBP tylko 6 procent, podczas gdy zgadza się z nią 32 procent amerykańskich ekonomistów … Niechęć polskich ekonomistów do ingerencji w mechanizmy rynkowe i słaba skłonność do egalitaryzmu ujawnia się między innymi w odpowiedzi na pytania o to, czy rozkład dochodów w krajach rozwiniętych powinien być bardziej równomierny, z tą tezą zgadza się tylko 9 procent ankietowanych, w tym w NBP tylko 6 procent, podczas gdy zgadza się z nią 32 procent amerykańskich ekonomistów … 6

7 Rybinski.eu Niektóre wnioski z analizy pytań zamniętych polscy ekonomiści uważają założenie o racjonalności oczekiwań za bardzo ważne o wiele częściej niż amerykańscy ekonomiści, nawet od tych którzy studiują na Uniwersytecie w Chicago, czyli Mekce racjonalnych oczekiwań polscy ekonomiści uważają założenie o racjonalności oczekiwań za bardzo ważne o wiele częściej niż amerykańscy ekonomiści, nawet od tych którzy studiują na Uniwersytecie w Chicago, czyli Mekce racjonalnych oczekiwań polscy ekonomiści (wyłącznie w NBP) są nieco bardziej sceptyczni niż amerykańscy co do możliwości skutecznej realizacji funkcji stabilizującej koniunkturę przez politykę fiskalną polscy ekonomiści (wyłącznie w NBP) są nieco bardziej sceptyczni niż amerykańscy co do możliwości skutecznej realizacji funkcji stabilizującej koniunkturę przez politykę fiskalną Niechęć polskich ekonomistów do ingerencji w mechanizmy rynkowe i słaba skłonność do egalitaryzmu ujawnia się między innymi w odpowiedzi na pytania o to, czy rozkład dochodów w krajach rozwiniętych powinien być bardziej równomierny, z tą tezą zgadza się tylko 9 procent ankietowanych, w tym w NBP tylko 6 procent, podczas gdy zgadza się z nią 32 procent amerykańskich ekonomistów Niechęć polskich ekonomistów do ingerencji w mechanizmy rynkowe i słaba skłonność do egalitaryzmu ujawnia się między innymi w odpowiedzi na pytania o to, czy rozkład dochodów w krajach rozwiniętych powinien być bardziej równomierny, z tą tezą zgadza się tylko 9 procent ankietowanych, w tym w NBP tylko 6 procent, podczas gdy zgadza się z nią 32 procent amerykańskich ekonomistów 7

8 Rybinski.eu Niektóre wnioski z analizy pytań zamniętych Jeszcze większe różnice w poglądach pomiędzy polskimi a amerykańskimi ekonomistami ujawnia kolejne pytanie, o to czy podwyżka płacy minimalnej zwiększa bezrobocie wśród osób młodych i niewykwalifikowanych. Z tą tezą zgadza się 65 procent polskich ekonomistów, w tym 88 procent ekonomistów zrzeszonych w PSEB, wobec 33 procent wśród amerykańskich ekonomistów Jeszcze większe różnice w poglądach pomiędzy polskimi a amerykańskimi ekonomistami ujawnia kolejne pytanie, o to czy podwyżka płacy minimalnej zwiększa bezrobocie wśród osób młodych i niewykwalifikowanych. Z tą tezą zgadza się 65 procent polskich ekonomistów, w tym 88 procent ekonomistów zrzeszonych w PSEB, wobec 33 procent wśród amerykańskich ekonomistów Warto przypomnieć, że w 2006 roku 562 ekonomistów amerykańskich, w tym czterech laureatów nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii podpisało apel o wzrost płacy minimalnej w Stanach Zjednoczonych Warto przypomnieć, że w 2006 roku 562 ekonomistów amerykańskich, w tym czterech laureatów nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii podpisało apel o wzrost płacy minimalnej w Stanach Zjednoczonych 8

9 Rybinski.eu Niektóre wnioski z analizy pytań zamniętych – próba wyjaśnienia na polskich uczelniach w procesie kształcenia przykłada się zbyt małą wagę do pokazywania skutecznej ingerencji państwa mechanizmy rynkowe; na polskich uczelniach w procesie kształcenia przykłada się zbyt małą wagę do pokazywania skutecznej ingerencji państwa mechanizmy rynkowe; w debacie publicznej dochodzi do silnej, emocjonalnej polaryzacji, albo ktoś jest za podatkiem liniowym albo przeciw, nie ma natomiast miejsca na solidną debatę, popartą uznanymi przykładami empirycznymi; w debacie publicznej dochodzi do silnej, emocjonalnej polaryzacji, albo ktoś jest za podatkiem liniowym albo przeciw, nie ma natomiast miejsca na solidną debatę, popartą uznanymi przykładami empirycznymi; w przypadku NBP odpowiedzi mogły być zaburzone faktem, iż pogląd sprzeczny z pytaniem często prezentował publicznie poprzedni Prezes NBP, Leszek Balcerowicz. Mogło to wpłynąć na proces zatrudniania ekonomistów w NBP, tzn. większe prawdopodobieństwo zatrudnienia osób które mają podobne poglądy i mniejsze tych osób, które mają odmienne poglądy w przypadku NBP odpowiedzi mogły być zaburzone faktem, iż pogląd sprzeczny z pytaniem często prezentował publicznie poprzedni Prezes NBP, Leszek Balcerowicz. Mogło to wpłynąć na proces zatrudniania ekonomistów w NBP, tzn. większe prawdopodobieństwo zatrudnienia osób które mają podobne poglądy i mniejsze tych osób, które mają odmienne poglądy 9

10 Rybinski.eu Których ekonomistów cenimy 10 Amerykańscy ekonomiści 1980 (Kenes, Arrow, Samuelson) 1980 (Kenes, Arrow, Samuelson) 2000 (Becker, Keynes, Lucas, dalej Smith i Friedman) 2000 (Becker, Keynes, Lucas, dalej Smith i Friedman) Polscy ekonomiści (66 wskazań) 2007 (Keynes/Friedman, Smith/Lucas, Hayek/Solow, 4 wskazania Kalecki, po jednym wskazaniu Balcerowicz i Grabski) 2007 (Keynes/Friedman, Smith/Lucas, Hayek/Solow, 4 wskazania Kalecki, po jednym wskazaniu Balcerowicz i Grabski)

11 Rybinski.eu Co różni polskich i amerykańkich ekonomistów 11 Obszar „wiedza” Większość ocen formułowanych przez polskich ekonomistów pod adresem profesji ekonomicznej w kraju zaczyna się do słów gorsze i słabsze, na przykład słabsza znajomość metod ilościowych, słaby poziom wykształcenia teoretycznego, zła komunikacja i niska przejrzystość wywodu. Na pierwsze miejsce wybija się jednak nieznajomość matematyki i metod ilościowych oraz słaba znajomość teorii ekonomii. Kilka wypowiedzi zwraca uwagę na różnice pokoleniowe w wykształceniu, zwracając uwagę, że ekonomistów starszego pokolenia charakteryzuje właśnie słabsza znajomość teorii i ekonometrii. Większość ocen formułowanych przez polskich ekonomistów pod adresem profesji ekonomicznej w kraju zaczyna się do słów gorsze i słabsze, na przykład słabsza znajomość metod ilościowych, słaby poziom wykształcenia teoretycznego, zła komunikacja i niska przejrzystość wywodu. Na pierwsze miejsce wybija się jednak nieznajomość matematyki i metod ilościowych oraz słaba znajomość teorii ekonomii. Kilka wypowiedzi zwraca uwagę na różnice pokoleniowe w wykształceniu, zwracając uwagę, że ekonomistów starszego pokolenia charakteryzuje właśnie słabsza znajomość teorii i ekonometrii.

12 Rybinski.eu Co różni polskich i amerykańkich ekonomistów 12 Obszar „publikacje” W wielu wypowiedziach powtarza się jeden motyw, polscy ekonomiści bardzo mało publikują w liczących się pismach naukowych. Brak jest motywacji do publikowania (widocznie w opinii młodych ekonomistów liczba i jakość takich publikacji nie podnosi pozycji zawodowej w Polsce). Są też wypowiedzi wskazujące na odtwórczy charakter publikacji polskiego środowiska ekonomistów oraz na brak etosu publikowania. W wielu wypowiedziach powtarza się jeden motyw, polscy ekonomiści bardzo mało publikują w liczących się pismach naukowych. Brak jest motywacji do publikowania (widocznie w opinii młodych ekonomistów liczba i jakość takich publikacji nie podnosi pozycji zawodowej w Polsce). Są też wypowiedzi wskazujące na odtwórczy charakter publikacji polskiego środowiska ekonomistów oraz na brak etosu publikowania.

13 Rybinski.eu Co różni polskich i amerykańkich ekonomistów 13 Obszar „cechy zawodu ekonomisty” W tym obszarze pojawiają się bardzo negatywne oceny sytuacji w środowisku ekonomistów w Polsce. Młodzi ekonomiści wskazują na „kolesiostwo” lub „kółka wzajemnej adoracji”, brak kreatywności, brak współpracy, słabą aktywność na forum międzynarodowym, brak dobrej organizacji pracy zespołowej, brak współpracy, a nawet brak odwagi intelektualnej. Są wypowiedzi wskazujące, że jakość debaty ekonomicznej jest niska, na co wskazuje mała bezpośredniość i rozmycie wniosków oraz odbieranie wszelkich uwag jako osobistej krytyki. W tym obszarze pojawiają się bardzo negatywne oceny sytuacji w środowisku ekonomistów w Polsce. Młodzi ekonomiści wskazują na „kolesiostwo” lub „kółka wzajemnej adoracji”, brak kreatywności, brak współpracy, słabą aktywność na forum międzynarodowym, brak dobrej organizacji pracy zespołowej, brak współpracy, a nawet brak odwagi intelektualnej. Są wypowiedzi wskazujące, że jakość debaty ekonomicznej jest niska, na co wskazuje mała bezpośredniość i rozmycie wniosków oraz odbieranie wszelkich uwag jako osobistej krytyki.

14 Rybinski.eu Co różni polskich i amerykańkich ekonomistów 14 Obszar „kwestie systemowe” W tym obszarze wskazuje się na olbrzymie obłożenie pracą dydaktyczną, na zły system bodźców który nie zachęca do prowadzenia badań na najwyższym poziomie, oraz na bardzo niskie wynagrodzenia. W zasadzie w tej diagnozie ujawniło się pewne błędne koło. Ponieważ wynagrodzenia są niskie, trzeba prowadzić dużo, najczęściej masowych wykładów, przez co nie ma czasu na poważne badania, co z kolei wpływa negatywnie na jakość wykładów. W efekcie nie ma ani badań na światowym poziomie, ani zajęć które kształciłyby elity ekonomii. Do tego dochodzi niski budżet na badania W tym obszarze wskazuje się na olbrzymie obłożenie pracą dydaktyczną, na zły system bodźców który nie zachęca do prowadzenia badań na najwyższym poziomie, oraz na bardzo niskie wynagrodzenia. W zasadzie w tej diagnozie ujawniło się pewne błędne koło. Ponieważ wynagrodzenia są niskie, trzeba prowadzić dużo, najczęściej masowych wykładów, przez co nie ma czasu na poważne badania, co z kolei wpływa negatywnie na jakość wykładów. W efekcie nie ma ani badań na światowym poziomie, ani zajęć które kształciłyby elity ekonomii. Do tego dochodzi niski budżet na badania

15 Rybinski.eu Co różni polskich i amerykańkich ekonomistów 15 Obszar „pozostałe” Tutaj po raz pierwszy pojawiają się wypowiedzi pozytywne na temat polskich ekonomistów, n.p. że potrafią rozwiązywać problemy praktyczne przy niewielkiej informacji, na przykład przy bardzo krótkich szeregach czasowych. Ale tutaj również zdecydowanie dominują wypowiedzi negatywne, wskazujące na odtwórczy charakter badań czy zacietrzewienie ideologiczne Tutaj po raz pierwszy pojawiają się wypowiedzi pozytywne na temat polskich ekonomistów, n.p. że potrafią rozwiązywać problemy praktyczne przy niewielkiej informacji, na przykład przy bardzo krótkich szeregach czasowych. Ale tutaj również zdecydowanie dominują wypowiedzi negatywne, wskazujące na odtwórczy charakter badań czy zacietrzewienie ideologiczne

16 Rybinski.eu Inne wnioski 16 Do sukcesu potrzebna jest znajomość matematyki (zgodna opinia amerykańskich i polskich ekonomistów) Do sukcesu potrzebna jest znajomość matematyki (zgodna opinia amerykańskich i polskich ekonomistów) Atrybutem sukcesu jest liczba publikacji w zagranicznych pismach recenzowanych Atrybutem sukcesu jest liczba publikacji w zagranicznych pismach recenzowanych Atrybutem sukcesu nie jest: habilitacja, wystąpienia publiczne, wysokie funkcje publiczne Atrybutem sukcesu nie jest: habilitacja, wystąpienia publiczne, wysokie funkcje publiczne Co jest będzie kluczowe dla sukcesu ekonomisty w przyszłości: Ze wszystkich wymienionych umiejętności dwie zyskały zdecydowanie najwięcej wskazań: zdolność do rozwiązywania problemów i wyjaśniania zjawisk gospodarczych oraz kreatywność. Na kreatywność wskazało 100 procent ekonomistów PSEB którzy wypełnili ankietę, co jest dosyć rzadko spotykanym wynikiem. Ze wszystkich wymienionych umiejętności dwie zyskały zdecydowanie najwięcej wskazań: zdolność do rozwiązywania problemów i wyjaśniania zjawisk gospodarczych oraz kreatywność. Na kreatywność wskazało 100 procent ekonomistów PSEB którzy wypełnili ankietę, co jest dosyć rzadko spotykanym wynikiem.

17 Rybinski.eu Inne wnioski 17 W opinii ekonomistów najbardziej pożądanym miejscem pracy są międzynarodowe instytucje finansowe, takie jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy lub Bank Światowy, wyższa uczelnia oraz renomowane istytuty badawcze. Takie preferencje są ujawniane przede wszystkim przez ekonomistów NBP, a w mniejszym stopniu ekonomistów zrzeszonych w PSEB, wśród których nikt z pełnym przekonaniem nie wskazał uczelni jako wymarzonego miejsca pracy. Być może jest to związane z faktem, że płace na uczelni są wielokrotnie niższe niż wynagrodzenia ekonomistów biznesu. Zgodnie z oczekiwaniami, ekonomiści pracujący w NBP wskazali też bank centralny jako wymarzone miejsce pracy (co jest zgodne z ich rzeczywistym wyborem). Nieco zaskakujące jest, że ani ekonomiści NBP ani PSEB nie uważają rządu, jako wymarzonego miejsca pracy W opinii ekonomistów najbardziej pożądanym miejscem pracy są międzynarodowe instytucje finansowe, takie jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy lub Bank Światowy, wyższa uczelnia oraz renomowane istytuty badawcze. Takie preferencje są ujawniane przede wszystkim przez ekonomistów NBP, a w mniejszym stopniu ekonomistów zrzeszonych w PSEB, wśród których nikt z pełnym przekonaniem nie wskazał uczelni jako wymarzonego miejsca pracy. Być może jest to związane z faktem, że płace na uczelni są wielokrotnie niższe niż wynagrodzenia ekonomistów biznesu. Zgodnie z oczekiwaniami, ekonomiści pracujący w NBP wskazali też bank centralny jako wymarzone miejsce pracy (co jest zgodne z ich rzeczywistym wyborem). Nieco zaskakujące jest, że ani ekonomiści NBP ani PSEB nie uważają rządu, jako wymarzonego miejsca pracy

18 Rybinski.eu Wnioski końcowe 18 Po pierwsze, polscy ekonomiści mało publikują na arenie międzynarodowej, co jest potwierdzone nie tylko przez opinie ekonomistów, ale także prze badania bibliograficzne w pracy Charemza (2007), które pokazują, że Polska jest nie tylko daleko w tyle za takimi krajami jak Austria czy Finlandia, ale również zdecydowanie wyprzedzają nas Rosja i Węgry. Jednocześnie publikacje w szanowanych zagranicznych pismach naukowych sprawiają największą satysfakcję i są atrybutem sukcesu ekonomisty, więc natychmiast powstaje pytanie dlaczego jest ich tak mało. Wydaje się, że poważnym problemem jest system bodźców, który nie premiuje publikacji zagranicznych, zbyt duże obciążenie dydaktyczne, brak atmosfery sprzyjającej publikowaniu na najwyższym międzynarodowym poziomie, oraz brak właściwego przygotowania ilościowego. To są problemy z którymi muszą zmierzyć się wyższe uczelnie kształcące elitę polskich ekonomistów. Po pierwsze, polscy ekonomiści mało publikują na arenie międzynarodowej, co jest potwierdzone nie tylko przez opinie ekonomistów, ale także prze badania bibliograficzne w pracy Charemza (2007), które pokazują, że Polska jest nie tylko daleko w tyle za takimi krajami jak Austria czy Finlandia, ale również zdecydowanie wyprzedzają nas Rosja i Węgry. Jednocześnie publikacje w szanowanych zagranicznych pismach naukowych sprawiają największą satysfakcję i są atrybutem sukcesu ekonomisty, więc natychmiast powstaje pytanie dlaczego jest ich tak mało. Wydaje się, że poważnym problemem jest system bodźców, który nie premiuje publikacji zagranicznych, zbyt duże obciążenie dydaktyczne, brak atmosfery sprzyjającej publikowaniu na najwyższym międzynarodowym poziomie, oraz brak właściwego przygotowania ilościowego. To są problemy z którymi muszą zmierzyć się wyższe uczelnie kształcące elitę polskich ekonomistów.

19 Rybinski.eu Wnioski końcowe 19 Po drugie, za kluczowe dla osiągnięcia sukcesu jako ekonomista w XXI wieku oceniono kreatywność, znajomość wielu dziedzin, umiejętność rozwiązywania konkretnych problemów. Kluczowe są umiejętności w dziedzinie matematyki i technik komputerowych (programy ekonometryczne, symulacyjne etc.). Pytanie, czy na wyższych uczelniach przyszli ekonomiści pozyskują te umiejętności i tą wiedzę. Po drugie, za kluczowe dla osiągnięcia sukcesu jako ekonomista w XXI wieku oceniono kreatywność, znajomość wielu dziedzin, umiejętność rozwiązywania konkretnych problemów. Kluczowe są umiejętności w dziedzinie matematyki i technik komputerowych (programy ekonometryczne, symulacyjne etc.). Pytanie, czy na wyższych uczelniach przyszli ekonomiści pozyskują te umiejętności i tą wiedzę.

20 Rybinski.eu Wnioski końcowe 20 Na podstawie wyników prezentowanych w tym artykule można postawić wniosek, że polskie środowisko ekonomistów znajduje się w kryzysie. Brak poważnych osiągnięć naukowych na skalę międzynarodową (co ilustruje wypowiedź, że od czasu Kaleckiego i Lange nikt nie słyszał o polskich ekonomistach), zły system bodźców który petryfikuje taki stan rzeczy, oraz brak akceptacji młodego pokolenia dla obecnego systemu wartości, co wyraża się na przykład poprzez opinie magistrów i doktorów, że stopień doktora habilitowanego nie jest atrybutem sukcesu w zawodzie ekonomisty. Na podstawie wyników prezentowanych w tym artykule można postawić wniosek, że polskie środowisko ekonomistów znajduje się w kryzysie. Brak poważnych osiągnięć naukowych na skalę międzynarodową (co ilustruje wypowiedź, że od czasu Kaleckiego i Lange nikt nie słyszał o polskich ekonomistach), zły system bodźców który petryfikuje taki stan rzeczy, oraz brak akceptacji młodego pokolenia dla obecnego systemu wartości, co wyraża się na przykład poprzez opinie magistrów i doktorów, że stopień doktora habilitowanego nie jest atrybutem sukcesu w zawodzie ekonomisty.

21 Rybinski.eu Wnioski końcowe 21 Wydaje się, że wzorem środowiska ekonomistów amerykańskich w latach 1980-tych jest konieczność powołania specjalnej komisji, która oceni stan polskiej ekonomii i zaproponuje kroki, które pozwolą na wyeliminowanie słabych stron, których w świetle tej analizy jest bardzo wiele. Wydaje się, że wzorem środowiska ekonomistów amerykańskich w latach 1980-tych jest konieczność powołania specjalnej komisji, która oceni stan polskiej ekonomii i zaproponuje kroki, które pozwolą na wyeliminowanie słabych stron, których w świetle tej analizy jest bardzo wiele. W skład komisji mogli by wchodzić między innymi polscy ekonomiści o największej liczbie opublikowanych artykułów w zagranicznych pismach naukowych i o największej licznie cytowań, z uwzględnieniem wskaźnika wpływu danego pisma naukowego. Taka lista polskich ekonomistów znajduje się w artykule Charemza (2007). W skład komisji mogli by wchodzić między innymi polscy ekonomiści o największej liczbie opublikowanych artykułów w zagranicznych pismach naukowych i o największej licznie cytowań, z uwzględnieniem wskaźnika wpływu danego pisma naukowego. Taka lista polskich ekonomistów znajduje się w artykule Charemza (2007).