1 Embriologia – prowadzący prof. dr hab. Jan KuryszkoLiteratura podstawowa: C. Jura, J. Klag - „Podstawy embriologii zwierząt i człowieka.” Wyd. Nauk. PWN, t. I, II, W-wa 2005 Z. Bielańska – Osuchowska – „Zarys organogenezy. Różnicowanie się komórek w narządach.” Wyd. Nauk. PWN W-wa 2004 C. Jura, H. Krzanowska, K. Rzehak – „Podstawy embriologii zwierząt.” PWN Warszawa, 1983 Z. Bielańska – Osuchowska – „Embriologia” PWRiL 1977 i 1978

2 Embriologia – prowadzący prof. dr hab. Jan KuryszkoLiteratura uzupełniająca: H. Bartel – „Embriologia” PZWL, Warszawa 1995 i 1999 (wyd. I i II). D. Starck – „Embryologie” G. Thieme Verlag Stuttgart, 1965 Scott F. Gilbert – „Developmental biology” seventh edition, Sinauer Associates, Inc. 2003

3 Podstawowe procesy rozmnażania i rozwoju osobniczego

4 Cel rozmnażania zapewnienie ciągłości istnienia gatunkuprzekazywanie z pokolenia na pokolenie informacji genetycznej, zgodnie z którą nowe osobniki będą funkcjonować w środowisku.

5 Rozmnażanie bezpłciowe (agamiczne, aseksualne, wegetatywne)płciowe (gamogoniczne, generatywne, seksualne)

6 Rozmnażanie bezpłciowebierze udział jeden organizm rodzicielski powstaje potomstwo jednakowe pod względem genetycznym z organizmem rodzicielskim występuje u niższych systematycznie grup bezkręgowców

7 Rozmnażanie bezpłciowepodział (podłużny i poprzeczny) pączkowanie wytwarzanie przetrwalników poliembrionia

8 Podział podłużny Podziały mitotyczne komórek zachodzą wzdłuż głównej osi ciała organizmu macierzystego, który dzieli się na dwie równe części (gąbki, meduzy, stułbiopławy, koralowce, rozgwiazdy, larwy niektórych tasiemców).

9 Podział poprzeczny Zachodzi poprzecznie do głównej osi ciała i dzieli ciało na dwie nierównowartościowe części: górną – morfologicznie bardziej zróżnicowaną dolną – morfologicznie mniej zróżnicowaną Występuje u nielicznych meduz stułbiopławów, koralowców, wirków, wieloszczetów, skąposzczetów.

10 Pączkowanie Mitotyczne dzielenie się komórek w określonej okolicy organizmu macierzystego, ich skupianie się w postaci pączka, oddzielenie i przekształcenie w organizm potomny (gąbki, parzydełkowce, wieloszczety, mszywioły, larwy niektórych tasiemców). Pączkowanie dzieli się na zewnętrzne i wewnętrzne.

11 Pączkowanie zewnętrznePączki powstają bezpośrednio na ciele organizmu macierzystego lub na stolonach zewnętrznych. U gąbek pączki tworzą się bezpośrednio na ciele. Oddzielenie niezupełne – kolonia. Koralowce – pączki na stolonach zewnętrznych, rzadziej na wewnętrznych. STOLONY – uwypuklenia lub wpuklenia ściany ciała organizmu macierzystego (stolony zewnętrzne lub wewnętrzne).

12 Pączkowanie stułbi

13

14 Pączkowanie wewnętrznePączki powstają na stolonach wewnętrznych; po oderwaniu wypływają z jamy chłonąco – trawiącej do środowiska zewnętrznego przez otwór gębowy. Pączkowanie wewnętrzne cechuje lejkogębce (Cycliophora). Symbion pandora. (P. Funch and R. M. Kristensen)

15 Przetrwalniki Są wytwarzane przez organizmy rodzicielskie w niesprzyjających warunkach środowiska. mają krańcowo obniżony metabolizm charakteryzują się dużą odpornością na szkodliwe czynniki fizyczne i chemiczne rozwijają się w sprzyjających warunkach w organizmy dojrzałe, aktywne metabolicznie

16 Przetrwalniki wytwarzane przez gąbkiGemule Soryty Gemule – zbudowane z kilkudziesięciu niezróżnicowanych archeocytów oraz kilkudziesięciu amebocytów będących pokarmem dla archeocytów. Posiadają 3 osłonki. Gemule są wytwarzane przez gąbki słodkowodne. Soryty – zbudowane z jednego archeocytu i pojedynczej otoczki. Wytwarzane przez gąbki morskie.

17 Gąbki

18 Przetrwalniki wytwarzane przez mszywiołyStatoblasty – mają kształt soczewkowaty, są zbudowane z komórek odżywczych (mezodermalnych) i komórek embrionalnych (ekto – i mezodermalnych), z których powstaje nowy organizm; całość objęta jest grubą otoczką z komórek ektodermalnych.

19 Mszywioły

20 Poliembrionia Występuje u bezkręgowców i kręgowców, w tym u człowieka.Jest odmianą podziału. Polega na powstawaniu z jednego zarodka, w wyniku podziału na dwa, podziału wielokrotnego lub pączkowania, dwu lub więcej zarodków potomnych, a z nich dojrzałych osobników. Potomstwo powstałe w wyniku poliembrionii jest tej samej płci i jest jednakowe pod względem genetycznym z zarodkiem macierzystym.