1 ERM II Exchange Rate Mechanism

2 ERM II jest systemem łączącym waluty krajowe państw UE oraz euro, działającym na zasadzie stałych, ale dostosowywanych (fixed but adjustable) kursów walutowych z ustalonym kursem centralnym i standardowym pasmem wahań +/- 15 proc.

3 ERM II Podstawą funkcjonowania mechanizmu jest zawsze wielostronna umowa pomiędzy danym państwem członkowskim, krajami członkowskimi strefy euro, EBC oraz innymi państwami członkowskimi uczestniczącymi w mechanizmie.

4 ERM II Przy wahaniach kursów zbliżających się do krańców pasma podejmowane są interwencje – z zasady automatyczne i nieograniczone, chyba że byłyby sprzeczne z nadrzędnym celem stabilności cenowej w danym państwie członkowskim lub strefie euro. Każdy uczestnik ERM II, również EBC, ma prawo inicjowania poufnej procedury mającej na celu korektę kursów centralnych. Krajowy bank centralny może pozyskać na interwencję w obronie kursu krótkookresowe finansowanie ze źródeł EBC, co powoduje, że jest on w pewien sposób współodpowiedzialny za spełnienie kryteriów przez państwo kandydujące do strefy euro.

5 ERM II Na wniosek państwa członkowskiego możliwe jest oficjalne uzgodnienie pasma wahań węższego niż standardowe. Tego rodzaju decyzje są podejmowane indywidualnie, w drodze wyjątku, jako że pasmo standardowe jest uznawane za właściwe dla państw członkowskich podążających ścieżką konwergencji. Zastosowanie wielostronnie uzgodnionego węższego pasma można rozważać jedynie w odniesieniu do krajów znajdujących się na bardzo zaawansowanym etapie konwergencji. Tak stało się w przypadku Danii, gdzie przedział wahań wynosi +/ -2,25proc.

6 ERM II Najdłużej, bo od roku 1999, w wężu pozostaje korona duńska. Dania uzyskała klauzulę opt-out, więc nie jest zobowiązana do wprowadzenia euro. Duńskie elity polityczne i gospodarcze są przekonane co do przyjęcia euro, ale społeczeństwo pozostaje niechętne. W referendum przeprowadzonym w 2000 r. przeciw wspólnej walucie opowiedziało się 53,2 proc. głosujących. Prawdopodobnie w przyszłym roku Duńczycy ponownie przeprowadzą referendum.

7 ERM II Po wejściu do ERM II złoty nie mógłby się osłabić lub umocnić więcej niż o 15 proc. wobec parytetu centralnego ustalonego w negocjacjach między MF i NBP z jednej strony a Komitetem ERM II złożonym z przedstawicieli ministrów finansów i banków centralnych państw członkowskich oraz KE i EBC z drugiej strony. Gdyby parytet został ustalony na poziomie 4 zł za 1 euro, polski złoty musiałby się utrzymywać w przedziale 3,40–4,60 zł za euro. Można wynegocjować zmianę parytetu centralnego w trakcie pobytu w ERM II.

8 ERM II Słowacja dwukrotnie zmieniała parytet, ale zawsze był to ruch tylko w jedną stronę (wzmocnienia waluty narodowej). Osłabienie jej kursu podczas pobytu w poczekalni do euro nie udało się nikomu, gdyż jest to między innymi uregulowane w traktacie z Maastricht. Można także negocjować szerokość korytarza. Może być on węższy, ale 15 proc. stanowi górną granicę.

9 ERM II Waluta musi przebywać w ERM II minimum dwa lata. Są jednak wyjątki. Krócej w poczekalni były Finlandia i Hiszpania, a także Słowenia. Obecnie w ERM II, oprócz wspomnianej już Danii, są kraje bałtyckie: Estonia, Łotwa i Litwa. Ta ostatnia była o krok od euro, ale na przeszkodzie stanęła inflacja o 0,07 proc. wyższa niż kryterium z Maastricht.