1 Etyka w biznesie i zarządzaniu
2 Definicja Etyka w zarządzaniu to dział etyki biznesu, zajmujący się moralnością w zarządzaniu. Etyka jest nauką o moralności (1) opisującą i wyjaśniającą moralność zastaną, (2) wyznaczającą racjonalne normy moralne oraz krytykującą normy irracjonalne, (3) dającą praktyczne wskazówki, umożliwiające wprowadzenie w życie norm moralnych. Etyka jest nauką interdyscyplinarną, łączącą elementy wielu nauk, m.in. filozofii moralnej, psychologii moralności, ekonomii szczęścia, socjologii moralności, historii moralności, neurobiologii, kognitywistyki. Etyka bada dobro i zło. Dobro pojmuje m.in. jako szczęście i przyjemność, a zło jako ból i cierpienie. Dobro i zło w tym sensie jest identyfikowane m.in. za pomocą badania mózgu, układu nerwowego, introspekcji, obserwacji zachowań, testów psychologicznych, opisu stosunków społecznych.
3 Do fundamentalnych zasad etyki należą: imperatyw kategoryczny, zasada maksymalizacji szczęścia, zasada równego rozważenia interesów, złota i srebrna zasada. Imperatyw kategoryczny głosi, że powinniśmy postępować według takiej reguły, którą chcielibyśmy uznać za prawo powszechne. Zasada maksymalizacji szczęścia mówi, że powinniśmy maksymalizować szczęście i minimalizować cierpienie jak największej liczby czujących istot. Zasada równego rozważenia interesów zachęca do przykładania takiej samej wagi do takich samych interesów czujących istot, niezależnie od tego kim są. Złota zasada głosi, że mamy postępować wobec innych tak, jakbyśmy chcieli, żeby inni postępowali wobec nas, natomiast srebrna zasada, że nie możemy postępować w stosunku do innych tak, jakbyśmy nie chcieli, aby inni postępowali w stosunku do nas.
4 Sprawiedliwa płaca Według B. Harvey mamy następujące kryteria sprawiedliwej płacy: (1) istnienie prawnie gwarantowanej płacy minimalnej; (2) proporcjonalność w stosunku do trudności pracy i wyników; (3) równość płacy za taką samą pracę; (4) zgodność co najmniej ze średnią płacą w danym sektorze; (5) dostosowanie do możliwości finansowych firm; (6) zgodność z porozumieniami zbiorowymi. Kryteria dodatkowe to: (1) płaca nie jest niższa niż średni koszt życia w regionie; (2) jest proporcjonalna do zajmowanego stanowiska; (3) jest proporcjonalna do stażu pracy. Według teoretyków społecznej gospodarki rynkowej sprawiedliwa płaca powinna być proporcjonalna do rezultatów pracy, w szczególności wytworzonego zysku, zwłaszcza tego, do którego pracownik przyczynił się bezpośrednio.
5 Trzy podstawowe pytania zadawane przez etykę biznesu to:Czy podjęta decyzja jest słuszna? Czy ta decyzja przyniesie korzyści, czy straty? Czy postępowanie zgodnie z zasadami etyki jest opłacalne?
6 Podstawowe pojęcia stosowane w etyce biznesu:Sprawiedliwość Uczciwość Prawda Słuszność
7 Nurty etyki bizensu/zarządzaniuEtyka deontologiczna: Moralność postrzegana w kategoriach obowiązku Nakazy i rozkazy jako forma przekazu Postawa moralna opiera się na przestrzeganiu jasnych i konkretnych reguł
8 Etyka aksjologiczna: Efektywne osiąganie celówDążenie do optymalizacji działania Autokreacja i samorealizacja jako cel każdego człowiek
9 Etyka odpowiedzialności i sumienia:Łączy i spaja etykę deontologiczną i aksjologiczną Skoncentrowana na wartościach oraz relacjach społecznych Reguluje stosunki międzyludzkie
10 Podział etyki biznesu/zarządzania (praktyka)Etyka opisowa: Opisuje obyczaje i standardy moralne grupy społecznej w określonym czasie Poznaje i opisuje istniejące normy Nie stawia pytań filozoficznych Pyta: jak było/jak jest?
11 Etyka normatywna: Zajmuje się obszarem powinności Nie zajmuje się obszarem stanu faktycznego Stawia pytania filozoficzne Pyta: jak powinno być? Co powinno być brane pod uwagę w ocenie słuszności postępowania moralnego? Czy oceny zachowań dokonuje się na podstawie jego intencji czy skutków do jakich prowadzą? Etyka normatywna dzieli się na: Etykę intencji, Etykę skutków
12 Cele Doskonalenie się społeczeństwa/zysk społecznyEtyczna analiza zobowiązań zawodowych Wprowadzanie standardów etycznych zachowań Łączy wymogi organizacyjne firm z poszanowaniem wartości osobistych Ujednolica reguły Rozwiązuje konflikty Tworzy systemy zarządzania o bezpiecznym działaniu gospodarczym Zapewnia maksymalną efektywność poprzez eliminację konfliktów Poszerza perspektywy kalkulacji zysków i strat
13 Kapitalizm etyczny buduje, rozwija i korzysta z:Zasobów finansowych Zasobów ludzkich Zasobów rzeczowych Zasobów społecznych Reputacji
14 Etyka biznesu w kontekście zysku jako celu:Subiektywna Ma krótkofalowe cele Dąży do natychmiastowej skuteczności Motywuje pracowników Budzi zaufanie klientów Budzi zaufanie kontrahentów
15 Źle rozumiana koncepcja zysku jako celu:Pozory etyczności dla przewagi konkurencyjnej Nieumiejętność rozróżniania celów i środków Nieumiejętność ustalania priorytetów Nieetyczne wybory Poczucie zwolnienia z odpowiedzialności
16 Dynamiczna etyka biznesuDbanie o potrzeby klientów Troska o pracowników Finalnie: szacunek społeczny
17 Etyka jako strategia firmyDążenie wewnętrzne = strategia działania Podstawa tworzenia programów etycznych Element programu etycznego Wypunktowanie celów strategicznych Strategia firmy: Wizja Wartości Misja
18 Misja firmy: Nadzieje Oczekiwania Aspiracje Określa tożsamość etyczną firmy Odpowiada na pytania: kim jesteśmy?, o co chodzi w naszej działalności?
19 Kultura organizacyjna firmyGrupy funkcji kultury organizacyjnej: Dotyczące adaptacji wewnętrznej Dotyczące adaptacji zewnętrznej Adaptacja zewnętrzna: Zrozumienie misji, celów i strategii organizacji Integracja Zaangażowanie pracowników Adaptacja wewnętrzna: Określa kod/język pojęć Wyznacza zasady dotyczące władzy Określa zakres kompetencji Wyznacza granice grup formalnych i nieformalnych Określa kryteria kar i nagród Kształtuje ideologię organizacji Opisuje sposób zaspokajania potrzeby bezpieczeństwa
20 Total Quality ManagmentCele Total Quality Management: Długotrwały sukces z zachowaniem zasad etyki biznesu Zadowolenie klientów Korzyści dla firmy jako całości Korzyści dla pracowników Korzyści dla społeczeństwa Dbanie o środowisko naturalne
21 Podstawowe założenia Total Quality Management:zaangażowanie każdego pracownika częste drobne usprawnienia wykorzystanie prostych, uniwersalnych narzędzi synchronizacja stanowisk maksymalizacja czasu pracy długotrwałe stosowanie stopniowo ulepszanych metod
22 Total Quality Management eliminuje:Niewłaściwe zarządzanie Brak motywacji pracowników Nieodpowiednią organizację pracy Brak odpowiedzialności społecznej
23 Negocjacje Partner w negocjacjach oczekuje:Traktowania w sposób etyczny Poszanowania dla siebie jako człowieka Nieetyczne postawy w negocjacjach: Grożenie zerwaniem negocjacji Ukrywanie prawdziwych intencji i poglądów Naprowadzanie na niewłaściwe wnioski Popędzanie, okazywanie niecierpliwości Wybór czasu i miejsca rozmów, które utrudniają koncentracje
24 I ZASADA ETYCZNYCH NEGOCJACJI = PRAWDOMÓWNOŚĆKłamstwo i zatajanie faktów jest nieprofesjonalne. Dobry negocjator umie przedstawić i uzasadnić swoje stanowisko. Uchylanie się od wyjaśnień jest nieetyczne!
25 Cechy etycznego negocjatora:Wysoka kultura osobista Poszanowanie godności i wolności rozmówcy Etyczny negocjator nie powinien: Wywierać presji fizycznej ani psychicznej Wywoływać poczucia strachu, upokorzenia i winy Wymuszać podjęcia decyzji Manipulować faktami
26 Kodeks etyczny menedżeraZasada ogólna Kodeksu Etyki Menedżera: Menedżer powinien dążyć do osiągnięcia jak najlepszych rezultatów, pozostając w zgodzie z obowiązującymi normami prawnymi, etycznymi i obyczajowymi. Etyczny menedżer: Przestrzega prawa Postępuje zgodnie z dobrymi obyczajami Przestrzega zasad współżycia społecznego Odznacza się kulturą osobistą Kieruje się uczciwością Rzetelnie wypełnia swoje obowiązki Nie wykorzystuje swojej pozycji dla celów prywatnych Cele etycznego menedżera: Korzyści publiczne i społeczne Dobro każdego podwładnego Dbanie o środowisko naturalne