1 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Przykłady rozwiązań zagranicznych w zakresie instytucjonalizacji i koordynacji wdrażania działań związanych z rozwojem turystyki wiejskiej Aneta Mazurek Tokarnia, 23 kwietnia 2015 r.

2 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. P OPRAWNIE DZIAŁAJĄCY PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI WIEJSKIEJ  cele główne programu oraz jego wizja  ambitne, ale osiągalne, szeroko zakrojone na skalę kraju lub regionu, możliwie ogólnikowe  jasno zdefiniowane limity czasowe i daty trwania programu  wizja programu spójna, jasna i klarowna  środki na realizację programu, finansowe i w ludziach, przewidziane w budżecie jako część planu implementacji i zarządzania programem  opisana ścieżka implementacji programu oraz metody jego ewaluacji i kontroli

3 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. C ELE POBOCZNE PROGRAMU, BĘDĄCE KROKAMI W STRONĘ OSIĄGNIĘCIA GŁÓWNYCH ZAŁOŻEŃ  poprzez osiąganie pomniejszych celów główne będą również osiągnięte krok po kroku, oddolnie  działania bardziej szczegółowe i sprecyzowane, bardziej zadania do wykonania, niż ogólnikowe założenia

4 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Współpraca pomiędzy władzą centralną, lokalną samorządami, przedsiębiorcami, mieszkańcami wsi oraz organizacjami pozarządowymi i zrzeszeniami/stowarzyszeniami konieczna na każdym etapie planowania i wdrażania programu a) inicjatywy odgórne i oddolne: równie ważne b) stała komunikacja i transfer informacji zwrotnych/wyników we wszystkich kierunkach, pomiędzy wszystkimi uczestnikami projektu oraz jego beneficjentami

5 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. O DPOWIEDNIE PRZYGOTOWANIE PROGRAMU WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ WSPARCIA :  odpowiednie osoby na odpowiednich stanowiskach  stała współpraca wszystkich zainteresowanych stron a) praca ekspertów i samych zainteresowanych jako podstawa dobrego programu b) stała konsultacja nt. sposobu działania i wyników programu c) program powinien działać kompleksowo i obejmować możliwie wiele problemów  niezbędne przygotowanie merytoryczne oraz odpowiednie przepisy wykonawcze, a także odpowiedni personel -współpraca organizacji pozarządowych i zrzeszeń/stowarzyszeń nieoceniona  opieranie się na istniejących już programach rozwoju turystyki wiejskiej, które odniosły wymierny sukces

6 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W DRAŻANIE P ROGRAMU Poprawnie działający system wdrażania programu: a) wysoka dostępność informacji i łatwość jej pozyskania b) energiczne działanie w zakresie promocji i marketingu c) przyjazne i przejrzyste przepisy d) metody dążenia do celów oraz sposoby wykonania zadań czytelnie i szczegółowo opisane w programie: konkretne plany i działania, oraz osoby/instytucje/organizacje odpowiedzialne za ich wdrażanie e) odpowiednie środki do dyspozycji

7 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. I NSTYTUCJE I ZASOBY LUDZKIE NIEZBĘDNE DLA EFEKTYWNEJ IMPLEMENTACJI I FUNKCJONOWANIA PLANU ROZWOJU : 1. Poziom władzy centralnej: a) działania i osobiste zaangażowanie ministra oraz wiceministrów b) oddelegowanie odpowiednich osób na wyższych szczeblach ministerstwa do utworzenia i wdrażania planu rozwoju turystyki wiejskiej c) zorganizowanie panelu ekspertów z sektora publicznego i prywatnego jako ciała doradczo-wykonawczego d) zredukowanie biurokracji do niezbędnego minimum, powinien to być projekt pomocowy zamiast kolejnego okienka z formularzem do wypełnienia e) odgórne inicjatywy wyznaczające tempo i kierunek działań w ramach programu f) wsparcie finansowe - środki niezbędne do funkcjonowania programu pozyskane z budżetu państwa oraz Unii Europejskiej g) stała współpraca z organizacjami pozarządowymi na podstawach formalnych

8 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 2. P OZIOM WŁADZ LOKALNYCH / REGIONALNYCH : a) identyczny schemat, ale bardziej zacieśniona współpraca z przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi, b) niezbędne oddelegowanie odpowiedniego personelu do zarządzania projektem oraz komunikacji, c) na poziomie gminy/miejscowości osobisty udział wójta/burmistrza, dalsze zacieśnianie współpracy z mieszkańcami i j/w, d) stała komunikacja wyższych i niższych szczebli.

9 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 3. K OORDYNATORZY : osoby odpowiedzialne za informację, koordynację i komunikację, ich liczba powinna dokładnie odpowiadać potrzebom projektu (osoby odpowiednio wykwalifikowane, najlepiej z własnym doświadczeniem w tej dziedzinie) - pomoc ze strony organizacji pozarządowych nieoceniona  komunikacja z samymi zainteresowanymi, przedsiębiorcami i mieszkańcami wsi, zwłaszcza w zakresie udzielania pomocy oraz informacji  każda gmina: przynajmniej jedna osoba oddelegowana ds. rozwoju turystyki wiejskiej, ale nie więcej niż jest to minimalnie potrzebne do sprostania lokalnym wymaganiom. Konieczna bliska współpraca z innymi władzami lokalnymi, kluczowe pozyskanie odpowiednich ludzi do pomocy: przedsiębiorcy, radni, proboszczowie, domy kultury, szkoły, lokalni aktywiści, koła gospodyń wiejskich itp.

10 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 4. P OZOSTAŁY PERSONEL :  osoby zajmujące się pozyskaniem i dystrybucją środków z funduszy europejskich, będące specjalistami w swojej dziedzinie, których usługi są dostępne dla wszystkich zainteresowanych,  personel wsparcia, np. osoby zajmujące się utrzymaniem stron internetowych, rozpowszechnianiem biuletynów, badaniami w terenie - wszystko musi zostać wzięte pod uwagę jeszcze w fazie planowania projektu,  kontrolerzy zajmujący się ewaluacją, ocenianiem wyników oraz badaniem wpływu programu rozwoju na sytuację turystyki wiejskiej,  personel doradczy zapewniający niezbędny dostęp do zasobów programu przez internet, zwłaszcza do informacji, dokumentów, formularzy, a także poza internetem (materiały prasowe, biuletyny, szkolenia, wykłady i stałe usługi doradcze na cały czas trwania projektu).

11 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W SPARCIE INSTYTUCJONALNE NA SZCZEBLU LOKALNYM : a) oficjalne Lokalne Grupy Wsparcia, składające się w 50% z reprezentantów sektora prywatnego i wolontariatu reprezentujące przekrój społeczeństwa wiejskiego, b) każda LGW: wsparcie koordynatora oraz własny statut, c) system oparty na programie LEADER, szeroko znanym i stosowanym programie rozwoju obszarów wiejskich, d) podejście LGW oparte na oddolnych inicjatywach, działaniach lokalnych oraz ścisłej współpracy, e) LGW dają lokalnym władzom odpowiednie osoby w odpowiednim miejscu, wybór reprezentantów kluczowy dla sukcesu grupy, f) innowacja, wspólne działanie, równość, przejrzystość tworzenie sieci kontaktów, odpowiedzialny rozwój oraz dbanie o środowisko - idee przyświecające LGW.

12 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Istnienie koordynatora ds programu rozwoju turystyki wiejskiej niezbędne na szczeblu regionalnym i lokalnym: jest pierwszym kontaktem w razie pytañ, problemów, składania podań i dokumentów, wsparcia dla lokalnych grup i organizacji, dostępu do informacji, próśb o wsparcie i wielu innych spraw: a) koordynator ma wiele obowiązków, jedna osoba może nie być wystarczająca: dobra zasada to jeden koordynator na każdą LGW lub w razie jej braku na każdą gminę oraz 2 na powiat b) koordynator musi być osobą obeznaną z Programem i jego założeniami oraz posiadać odpowiednie kwalifikacje

13 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. O BOWIĄZUJĄCE ZASADY OGÓLNE PRZY APLIKOWANIU O ŚRODKI FINANSOWE W RAMACH P ROGRAMU R OZWOJU T URYSTYKI W IEJSKIEJ : 1. Jasno wytyczone wszelkie procedury dotyczące składania podań i aplikacji o wsparcie lub dotacje, nastawienie powinno być pozytywne i skierowane na uproszczenie zadań oraz zminimalizowanie biurokracji. Procedury te same dla całego kraju, z możliwymi zmianami na poziomie regionalnym, odpowiednio do potrzeb. 2. Przejrzystość i równość powinny być podstawowymi wartościami, procedury zaś takie, by ułatwiać dostęp do środków oraz wiedzy i informacji, zamiast nastręczać trudności. 3. Ograniczona biurokracja i ilość osób, z którymi zainteresowany musi się zobaczyć, zanim otrzyma pomoc. Najlepsza byłaby JEDNA osoba za każdym razem, najczęściej koordynator lub doradca z organizacji pozarządowej.

14 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Informacja i pomoc merytoryczna powinny być szeroko i łatwo dostępne, a sposób ich pozyskania szybki i prosty, najlepiej przewidzieć kursy, szkolenia itd. jak również możliwość osobistego zapytania lub prośby o pomoc. Informacja powinna być bezpłatna, wyczerpująca i pomocna oraz dostępna w wielu formatach: internet, telefon, wizyta osobista, prasa, biuletyny, newslettery itd.

15 „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.” Projekt opracowany przez Polską Federacją Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. D ZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ !