1 Ewaluacja osiągnięcia założonych celów RPO WK-P na lata 2007-2013 (strategicznego i szczegółowych) Pracownia Badań Soma ul. Dominikańska 9, 87-100 Toruń tel./fax. 56 652 15 72, [email protected] Toruń, 23 maja 2013 Raport końcowy Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego Publikacja finansowana jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013

2 Poprawa konkurencyjności i spójności województwa Podstawowe cele badania:  Ocena stopnia realizacji założonego celu strategicznego oraz celów szczegółowych w ramach RPO WK-P na lata 2007-2013 poprzez pryzmat osiągniętych wartości wskaźników  Analiza poniesionych nakładów w stosunku do uzyskanych efektów  Identyfikacja problemów i zagrożeń w realizacji celów programu

3 Poziom osiągniętych wskaźników monitoringowych osi priorytetowych Przyczyny odchyleń wskaźników zależne od IZ niezależne od IZ nakłady poniesione niezbędne nakłady Wpływ poszczególnych osi na realizację celów strategicznego i szczegółowych, z uwzględnieniem rangi osi Szacowana wartość wskaźników realizacji osi priorytetowych na koniec Programu Identyfikacja problemów i zagrożeń Ocena możliwości realizacji celu strategicznego i szczegółowych niezależne od IZ zależne od IZ Możliwe środki zaradcze

4 Ocena stopnia osiągnięcia założonych celów RPO WK-P Identyfikacja problemów i zagrożeń Efektywność podjętych działań Skuteczność podjętych działań. Rezultaty działań Desk research IDI CAWI CATI IDI Analizy statystyczne, warsztat heurystyczny Desk research CAWI Szanse i zagrożenia dla osiągnięcia założonych celów Panel ekspercki Obszary badawcze

5 Zakres badania  Zakres przedmiotowy Przedmiotem badania była ocena dotychczasowego poziomu realizacji RPO WK-P na lata 2007-2013. Przeprowadzone analizy pozwoliły na podstawie dokumentów Programowych (RPO WK-P, uszczegółowień, instrukcji, wytycznych, harmonogramów konkursów, itp.) oraz danych monitoringowych Programu ocenić, na ile osiągnięto założone cele oraz jakie są szersze efekty jego wdrażania. Zakres czasowy Badaniem objęto okres od początku realizacji RPO WK-P (z uwzględnieniem diagnozy dla RPO WK-P z 2006 roku) do momentu rozpoczęcia realizacji badania (koniec października 2012r). Zakres terytorialny Badanie obejmowało swoim zasięgiem obszar województwa kujawsko- pomorskiego.

6 Źródła informacji: ◦ Materiały zastane: dokumenty programowe (RPO, URPO wraz z załącznikami), dane monitoringowe, sprawozdania roczne i półroczne; raporty z badań ewaluacyjnych, dane statystyczne ◦ Materiały empiryczne, wywiady z:  Mieszkańcami  Beneficjentami  Pracownikami IZ  Ekspertami oceniającymi projekty Podstawowe metody badawcze (empiryczne): ◦ Osobiste wywiady pogłębione (13) ◦ Wywiady kwestionariuszowe elektroniczne (306) ◦ Wywiady kwestionariuszowe telefoniczne (600) ◦ Wywiad grupowy – dyskusja ekspercka (1)

7 Zastrzeżenia dot. podstawy wnioskowania – wiarygodność wyników uzyskanych na podstawie analizy wskaźników: Analizy oparte na danych z umów zawartych z beneficjentami Trafność wskaźników (liczba projektów - ograniczona trafność wskaźnika, patrz działanie 7.1) Brak tożsamości listy wskaźników projektów i programu Zasadne ze względu na poziom dostosowania do specyfiki projektu. Wskaźniki istotne z punktu widzenia realizacji programu, ale o niskim wpływie na ocenę merytoryczną mogą nie być wybierane przez beneficjentów. Sposób wyboru/wykazywania i sprawozdawania wskaźników przez beneficjentów Beneficjenci wybierają te wskaźniki, które zwiększają szansę na otrzymanie dofinansowania, a jednocześnie są stosunkowo mało kłopotliwe w obliczeniu i skontrolowaniu. Beneficjenci we wnioskach aplikacyjnych mogą nie wykazywać pełnego obrazu założonych wartości produktów i rezultatów, a jedynie taki, który – w ich opinii – jest osiągalny.

8 Ocena stopnia realizacji założonego celu strategicznego oraz celów szczegółowych w ramach RPO WK-P na lata 2007-2013 poprzez pryzmat osiągniętych wartości wskaźników Ocena stopnia realizacji celu strategicznego i celów szczegółowych dokonana została na podstawie ocen cząstkowych: ◦ stopnia osiągnięcia wskaźników horyzontalnych ◦ stopnia osiągnięcia wskaźników w poszczególnych osiach priorytetowych, ◦ poziomu wskaźników kontekstowych oraz dostępnych w statykach publicznych ◦ opinii mieszkańców i beneficjentów Programu.

9 Poziom realizacji wskaźników w Programie Wskaźniki horyzontalne Wskaźniki horyzontalne RPO WK-P odwołują się do trzech podstawowych obszarów rzeczywistości gospodarczej regionu: rozwoju rynku pracy, rozwoju przedsiębiorstw oraz rozwoju innowacyjności. Rozwój rynku pracy jest tu mierzony przez liczbę miejsc pracy utworzonych w związku z realizacją projektów (przy założeniu, że miejsca pracy są faktycznie związane z zatrudnieniem na nich pracownika). Wskaźniki te są powiązane. Można zakładać, że dzięki inwestycjom bezpośrednim w przedsiębiorstwach, wzrośnie potrzeba wprowadzania innowacyjnych rozwiązań, co wpłynie także na wzrost zapotrzebowania na tworzenie etatów badawczych. Rozwój przedsiębiorstw sprzyja też utrzymaniu lub wzmocnieniu struktury rynku pracy.

10 Wskaźniki horyzontalne – realizacja celu strategicznego

11 Osiągnięto już trzy wskaźniki horyzontalne – udzielono wsparcia większej liczbie przedsiębiorstw i mikroprzedsiębiorstw niż pierwotnie zakładano. Większa jest też przewidywana liczba utworzonych miejsc pracy. Na niskim poziomie kształtuje się obecnie wskaźnik produktu liczba bezpośrednio utworzonych miejsc pracy oraz (wskaźnik rezultatu) liczba utworzonych nowych etatów badawczych. Przyczyn nieosiągnięcia założonych wskaźników możemy szukać przede wszystkim w stosunkowo niskim potencjale innowacyjnym regionu (omawiamy to bardziej szczegółowo w rozdz. 2.3.1) oraz w niekorzystnych trendach na regionalnym rynku pracy (patrz rozdz. 2.3.2.) i zmieniającym się kontekście makroekonomicznym (zwłaszcza spowolnienie całej gospodarki, wzrost kosztów pracy).

12 Poziom realizacji celów na podstawie wskaźników Programu W analizie poziomu realizacji celów na podstawie wskaźników Programu przyjęto założenia wypracowane w 2007 r. i zapisane w RPO WK-P, wg których realizacja poszczególnych osi priorytetowych ma różne znaczenie (różną wagę) dla osiągnięcia celów Programu.

13 Z ustaleń wynika, że: Cel szczegółowy 1: zwiększenie atrakcyjności województwa kujawsko- pomorskiego jako obszaru aktywności gospodarczej, lokalizacji inwestycji, atrakcyjnego dla zamieszkania i wypoczynku zarówno dla mieszkańców regionu, jak i turystów – poziom realizacji 97,86% przy uwzględnieniu wszystkich wskaźników a 101,97%, gdy uwzględniamy wyłącznie wskaźniki produktu (stan na dzień 1.02.2013 r.). Jest to poziom bardzo wysoki – cel zostanie osiągnięty w 2013 r. Cel szczegółowy 2: zwiększenie konkurencyjności gospodarki regionu, co oznacza w szczególności wzrost przedsiębiorczości mieszkańców i poziomu innowacyjności przedsiębiorstw – poziom realizacji 101,58% przy uwzględnieniu wszystkich wskaźników a 99,12%, gdy uwzględniamy wyłącznie wskaźniki produktu (stan na dzień 1.02.2013 r.). Cel zostanie osiągnięty w 2013 roku.

14 Cel szczegółowy 3: poprawa poziomu i jakości życia mieszkańców, to jest poprawa infrastruktury społecznej w aspekcie podniesienia jakości świadczonych usług, w szczególności szkolnictwa wyższego oraz specjalistycznych usług medycznych – poziom realizacji 76,88% przy uwzględnieniu wszystkich wskaźników a 79,07%, gdy uwzględniamy wyłącznie wskaźniki produktu (stan na dzień 1.02.2013 r.). Jest to poziom wysoki. Cel strategiczny: poprawa konkurencyjności województwa oraz zapewnienie spójności społeczno-gospodarczej i przestrzennej jego obszaru zrealizowano na poziomie 92,11% przy uwzględnieniu wszystkich wskaźników a 93,39%, gdy uwzględniamy wyłącznie wskaźniki produktu (stan na dzień 1.02.2013 r.).

15

16 Przy uwzględnieniu wielkości pozostałej alokacji oraz dynamiki działań Instytucji Zarządzającej – zarówno dotyczącej przyszłej kontraktacji (ogłaszanie kolejnych konkursów, utrzymanie dość wysokiego poziomu kontraktacji), jak i rewizji wielkości wskaźników faktycznie zrealizowanych przez beneficjentów – można prognozować, że cel strategiczny RPO WK-P w roku 2015 zostanie osiągnięty na poziomie ok. 95,49%. W 2012 roku zawarto 162 umowy (w porównaniu z 220 w 2011 r.), do końca stycznia 2013 r. zawarto kolejne 14 umów, co wskazuje na podobne tempo kontraktacji jak w roku 2012.

17 Analiza poniesionych nakładów w stosunku do uzyskanych efektów

18 Wskaźniki produktu i rezultatu dla poszczególnych osi  Obserwujemy znaczące rozbieżności zarówno między osiami, jak i wewnątrz nich – między poszczególnymi działaniami i pomiędzy poziomem osiągnięcia wskaźników produktu i rezultatu  Przykład: oś 3

19 Obserwujemy trzy sfery, których rozwój budzi zastrzeżenia 1. Rozwój innowacyjności 2. Rozwój społeczeństwa informacyjnego 3. Oddziaływanie na jakość środowiska przyrodniczego To obszary, w których pozycja województwa jest niższa niż w województwach wiodących. Jednocześnie są te sfery, na które stosunkowo słabo oddziałuje RPO WK-P. Poniżej przykłady tych działań, które na nie powinny oddziaływać. 1.Rozwój innowacyjności (działanie 5.4) 2.Rozwój społeczeństwa informacyjnego działania 4.1, 4.2, 4.3) 3.Oddziaływanie na jakość środowiska przyrodniczego (działania 2.3, 2.4, 5.3)

20 Działanie 5.4. Celem działania 5.4. jest wykorzystanie potencjału nauki i jednostek B+RT dla wzrostu konkurencyjności regionu, dzięki usprawnionemu transferowi wiedzy i doświadczeń ze sfery badań i rozwoju do przedsiębiorstw. W ramach działania 5.4: - realizowane są cztery projekty, wszystkie wyłonione w trybie indywidualnym, - projekty są długotrwałe – dwie z umów podpisano w 2009, a 2 w 2010 roku – żaden z nich nie został jeszcze zakończony, - tylko jeden z projektów realizowany jest przez firmę z sektora MŚP – instytucję otoczenia biznesu, Innowacyjność

21

22 Działanie 4.1 Działanie 4.1 (rozwój ICT) służy stworzeniu bazy dla wdrożenia nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, zwłaszcza przez rozbudowanie sieci Internetu szerokopasmowego oraz udostępnienie Internetu, zwłaszcza na obszarach oddalonych od ośrodków regionalnych i subregionalnych. W ramach działania 4.1: - mimo niskiej podaży projektów możliwa jest realizacja budowy 14 PAIP (wskaźnik 100%), przekroczono też – na poziomie deklaracji – zakładaną długość Internetu szerokopasmowego (114%), - jednocześnie jednak bardzo niska jest liczba szkół, które przyłączono do tej sieci (5% w stosunku do zakładanej liczby), - nieoszacowane są liczby osób i MŚP, które zyskały dostęp do sieci szerokopasmowej oraz liczba teleinfocentrów – ogólnodostępnych, bezpłatnych punktów dostępu do Internetu – są to wartości łatwe do oszacowania przez beneficjentów Społeczeństwo informacyjne

23

24 Działanie 4.2 Działanie 4.2 (rozwój usług i aplikacji dla ludności) ma umożliwić stosowanie w usługach publicznych technologii informacyjnych i komunikacyjnych zwłaszcza w celu wymiany informacji między mieszkańcami i ich przedstawicielami we władzach różnego szczebla (co ma wpłynąć na poprawę jakości życia, dzięki zmniejszeniu poczucia alienacji – wyobcowania). W ramach działania 4.2: - realizowana jest 1 umowa, w ramach której przewidziano realizację 100% założonych wskaźników produktów (liczba utworzonych aplikacji lub udostępnionych usług teleinformatycznych i liczba rejestrów publicznych udostępnionych on-line), - mają one umożliwić prawie 79 tys. mieszkańców (141,5% założonej liczby) dostęp do informacji i usług (liczba osób korzystających z usług on-line Społeczeństwo informacyjne

25

26 Działanie 4.3 Działanie 4.3 (rozwój komercyjnych e-usług) ukierunkowane jest na zwiększenie stosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce, co ma wpływać zarówno na poprawę warunków rozwoju przedsiębiorczości, jak i na poprawę warunków życia mieszkańców. W ramach działania 4.3: - realizowanych jest najwięcej umów w ramach osi priorytetowej 4 (59 umów), przy czym wszystkie zostały wybrane w trybie konkursowym, - realizowane projekty mają stosunkowo niską wartość (dofinansowanie nie mogło sięgać 500 tys. zł), stąd osiągnięcie założonych celów wymaga bardziej intensywnej (obejmującej więcej projektów) kontraktacji Społeczeństwo informacyjne

27

28 Działanie 2.3 Działanie 2.3 (rozwój infrastruktury w zakresie ochrony powietrza) służy podniesieniu jakości powietrza atmosferycznego oraz ograniczaniu strat ciepła przez podjęcie działań zmierzających do wzrostu efektywności energetycznej. Jest to działanie, w którym: - największa jest podaż projektów w porównaniu z innymi działaniami realizowanych w ramach osi priorytetowej 2 – trafne było podwyższenie wartości docelowej, - łącznie realizowanych jest 76 umów, w tym 52, w ramach których celem głównym lub dodatkowym jest termomodernizacja budynków, Jakość środowiska przyrodniczego

29

30 Działanie 2.4 Działaniu 2.4 (infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku) stawiano za cel wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz poprawę zaopatrzenia mieszkańców w gaz ziemny (stopień zgazyfikowania w 2006 r. wynosił ok. 52% i dotyczył 45 miast i gmin). W ramach działania 2.4: - realizowane są 3 (zamiast 4) umowy dot. zaopatrzenia ludności w gaz i 6 (zamiast 9) – z zakresu energii odnawialnej, - wszystkie umowy realizowane są w ramach trybu konkursowego, - zrealizowane dotąd projekty z zakresu energii odnawialnej skutkowały mocą niższą niż zakładana – to znaczy 2/3 zakładanej liczby projektów przyczyniło się do uzyskania 1/3 zakładanej mocy. Jakość środowiska przyrodniczego

31

32 Działanie 5.3. Celem działania 5.3 (wspieranie przedsiębiorstw w zakresie dostosowania do wymogów ochrony środowiska) jest dostosowanie istniejących przedsiębiorstw do norm ochrony środowiska i innych wymogów wynikających z regulacji krajowych i unijnych, dzięki czemu ograniczone zostaną niepożądane oddziaływania przedsiębiorstw na środowisko oraz ograniczona zostanie energochłonność i materiałochłonność procesów produkcyjnych. Działanie 5.3 można ocenić pozytywnie, ze względu na to, że: - cele dotyczące jakości środowiska zdołano osiągnąć, mimo ograniczonej liczby projektów – zrealizowano ich 11 zamiast 30, - zastosowane dzięki wsparciu rozwiązania technologiczne, pozwoliły jednak na zmianę emisji głównych zanieczyszczeń powietrza: dwutlenku siarki, tlenku azotu, pyłów, dwutlenku węgla (realizacja wskaźnika na poziomie 113%) oraz zmianę ilości ścieków przemysłowych wymagających oczyszczenia (100%), Jakość środowiska przyrodniczego

33

34 Poziom realizacji RPO WK-P, a ocena atrakcyjności województwa, konkurencyjności gospodarki i regionu oraz poprawy poziomu i jakości życia przez beneficjentów i mieszkańców Cel szczegółowy 1: zwiększenie atrakcyjności województwa kujawsko- pomorskiego jako obszaru aktywności gospodarczej, lokalizacji inwestycji – a) otoczenie techniczne: W okresie ostatnich 5-6 lat w województwie największe zmiany dostrzeżono w zakresie rozwoju telekomunikacji – zwiększeniu dostępu do Internetu (wskaźnik na poziomie 4,05 dla województwa i 3,99 dla powiatu). Niewątpliwie rozwój technologii informacyjnych umożliwiających łatwy dostęp do informacji i ludzi ma duży wpływ na społeczeństwo, biznes oraz finanse. Dynamika tego rozwoju została odzwierciedlona przez odpowiedzi badanych.

35

36 b) oddziaływanie projektu na możliwości funkcjonowania firmy/instytucji Beneficjenci ocenili, że w największym stopniu, dzięki dokonanej inwestycji poprawiła się pozycja danej firmy na rynku oraz odbiór instytucji przez mieszkańców – odzwierciedla to wskaźnik na poziome 4,45, gdzie wartość „5” jest wartością maksymalną. Świadczy to o tym, że podmioty uczestniczące w projektach unijnych są postrzegane jako aktywnie pozyskujące dodatkowe źródła finansowe i rozwijające się w sposób dynamiczny.

37 c) atrakcyjność województwa jako miejsca do życia, pracy i odpoczynku Zarówno sektor turystyki, jak i powiązane z nim środowisko naturalne, zostało uznane za atrakcyjny element regionu. Z uwagi na wysokie walory turystyczne województwa kujawsko-pomorskiego, właśnie ta kategoria została przez mieszkańców regionu oceniona najwyżej (wskaźnik na poziomie 3,68 dla województwa i 3,65 dla powiatu). Najwyżej walory turystyczne oceniali rolnicy (średnia to aż 4,0). Wysoką ocenę przyznano jakości środowiska naturalnego (3,57 dla województwa i 3,59 dla powiatu) oraz ofercie kulturalnej i rekreacyjnej (3,41 dla województwa i 3,37 dla powiatu). d) zmiany rynku pracy Mieszkańcy województwa kujawsko-pomorskiego dostrzegają negatywne zmiany lokalnego (powiatowego) rynku pracy. Prawie 73% respondentów wskazała na likwidowanie miejsc pracy w regionie. Co drugi badany odczuwał te zmiany. Bezpośrednio dotknęły one 12,8% mieszkańców – tylu z nich deklaruje, że ich sytuacja na rynku pracy zmieniła się w ostatnich 5-6 latach (częściej na niekorzyść), natomiast duża grupa odczuła to pośrednio – zmiana dotyczyła ich bliskich (38,7% badanych, w tym połowa to osoby, których bliscy stracili pracę).

38

39 e) czynniki wpływające na warunki życia mieszkańców Odczuwane warunki życia w województwie kujawsko-pomorskim determinowane są przez szereg czynników. Średnia długość trwania życia w województwie kujawsko-pomorskim odzwierciedla wartości wskaźnika na poziomie krajowym, (76,2 w roku 2011 w województwie kujawsko-pomorskim i 76,5 średnia w Polsce). Również wskaźnik zagrożenia ubóstwem odpowiada średniej wartości w kraju (18,1% dla województwa kujawsko-pomorskiego, 18,0% dla Polski – stan na 2011 r.). Jednakże porównując do czołowych województw w kraju, wciąż pozostajemy w tyle. W województwie mazowieckim wskaźnik zagrożenia ubóstwem wynosi zaledwie 12,4%.

40

41 Cel szczegółowy 2: zwiększenie konkurencyjności gospodarki regionu, co oznacza w szczególności wzrost przedsiębiorczości mieszkańców i poziomu innowacyjności przedsiębiorstw Uczestnictwo w projektach RPO wpływa na poziom konkurencyjności przedsiębiorstwa – ocenę tę wyraża 70,2% badanych beneficjentów

42 Cel szczegółowy 3: poprawa poziomu i jakości życia mieszkańców, to jest poprawa infrastruktury społecznej w aspekcie podniesienia jakości świadczonych usług a) otoczenie społeczne: według badanych największe zmiany w ostatnich latach zaszły w zakresie możliwości odpoczynku – ilości i jakości miejsc rekreacji w regionie (wskaźnik na poziomie 3,49 dla województwa i 3,47 dla powiatu)

43

44

45 Przyczyny trudności, które wymieniali eksperci (IDI) to przede wszystkim: I. trudności leżące po stronie beneficjentów 1. niska świadomość celów Programu – wzmacniana niepełnymi komunikatami ze strony IZ („źle nakreślony kształt informacji o tym, czego potrzebujemy, jakich projektów”), 2. rozbieżność między tym, co istotne z perspektywy rozwoju regionu i z perspektywy beneficjenta, niska identyfikacja z celami rozwojowymi regionu, 3. niska świadomość tego, czym jest innowacyjność oraz jakie ma znaczenie dla rozwoju podmiotu, jego bezpośredniego i dalszego otoczenia (źródło: PE), 4. niska odpowiedzialność beneficjentów za wynik („widzę, że są bardziej przemyślane te projekty, które są w mniejszym stopniu dofinansowane”, „niefrasobliwość beneficjentów [w określaniu wskaźników]”), 5. poziom przygotowania finansowego beneficjentów („jeśli pojawią się koszty niekwalifikowane to beneficjent będzie je ponosił, rośnie świadomość tego”), 6. niska znajomość i gotowość do przestrzegania procedur przez beneficjentów,

46 II. trudności leżące po stronie IZ: 7. część nietrafnie oszacowanych wskaźników, przecenianie wskaźników (wskaźniki mogą dawać mylny obraz, nie oddają w pełni skutków realizowanych działań), 8. niewystarczające wykorzystanie zasobów regionu (koncentrowanie się na rozwoju ośrodków metropolitalnych oraz ośrodków subregionalnych może prowadzić do niedoceniania potencjału pozostałej części województwa), 9. organizacyjne – nie wystarczająco dobre przygotowanie konkursów, rozciągnięcie w czasie procedur.

47 Podsumowanie Dotychczasowe ustalenia prowadzą do konstatacji, że cele szczegółowe i strategiczne zostaną osiągnięte w bardzo dużym stopniu, tj. cel strategiczny na poziomie 92%, a trzy cele szczegółowe odpowiednio na poziomie 97,86%, 101,58% i 76,88%. Dzieje się tak zwłaszcza za sprawą poziomu realizacji wybranych osi priorytetowych. Poziom zaawansowania Programu jest zadowalający także jeśli odwołujemy się do wartości wskaźników horyzontalnych oraz wartości kontekstowych.

48 Rekomendacje - odnoszące się do wskaźników realizacji poszczególnych osi i działań WniosekW wybranych działaniach beneficjenci nie oszacowali, obliczyli niewłaściwie (zaniżyli/obliczyli niedokładnie) lub nie wybrali wskaźników, które mogą zostać osiągnięte dzięki realizowanym przez nich projektów. Niezbędna jest korekta wartości wskaźników przez beneficjentów (dotyczy działań: 1.2, 1.3, 2.1, 2.5, 3.1, 3.3, 5.1, 5.4) RekomendacjaUzupełnienie bazy KSI SIMIK o brakujące wartości wskaźników na podstawie informacji od beneficjentów o poziomie realizacji założeń projektów. Oszacowanie wskaźników, których uprzednio nie wybrano, a wiążą się z realizacją umowy. Po uzupełnieniu wskaźników przez beneficjentów niezbędna jest ponowna ocena poziomu realizacji działań i ewentualnej potrzeby przesunięć alokacji. Sposób realizacjiWprowadzenie wymogu uzupełnienia wyboru wskaźników oraz sprawozdania ich aktualnej wartości. Przygotowanie matrycy ułatwiającej przełożenie wskaźników projektu na wskaźniki Programowe (dot. zwłaszcza umów zawartych przed 2011 r.). Matryca powinna być skonstruowana w taki sposób, że w wierszach umieszczone są nazwy wskaźników Programu, w kolumnach wskaźniki projektu (wskaźniki dodatkowe), w miejscu przecięcia zaznaczamy, które wskaźniki projektu zawierają się (same lub po przeliczeniu) we wskaźnikach Programu lub wybór których wskaźników dodatkowych umożliwia (i/lub wymusza) obliczenie wartości wskaźników Programu, np. wskaźnik dodatkowy 1.1.2 (liczba wybudowanych/przebudowanych ciągów rowerowych) a P0107 (długość wybudowanych/oznakowanych/wytyczonych ścieżek rowerowych) Lub wskaźnik dodatkowy 1.1.10 (skrócenie czasu przejazdu) powinien być podstawą do obliczenia wartości wskaźnika R010101 (Oszczędność czasu na nowych i przebudowanych drogach w przewozach pasażerskich) po uwzględnieniu czasu zaoszczędzonego, liczby osób, które skorzystają z drogi, wartość w zł oszczędności AdresatDepartament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi; Wydział Zarządzania RPO; Biuro Monitoringu i Sprawozdawczości RPO; Departament Wdrażania RPO Horyzont wdrażania II – IV kwartał 2013Ważność rekomendacji* 5 *ważność rekomendacji jest wykazywana w skali 1-5, gdzie 5 oznacza bardzo ważne, a 1 w ogóle nie ważne

49 Rekomendacje - odnoszące się do wskaźników realizacji poszczególnych osi i działań WniosekTrudność w realizacji założonych wskaźników przy dostępnej alokacji (dotyczy to działań 1.3, 2.1, 2.2, 2.3, 4.3, 5.1, 5.4, 7.1) RekomendacjaNiezbędna jest weryfikacja trafności wybranych wskaźników oraz rzeczywistego poziomu ich realizacji a następnie przesunięcie środków umożliwiających zwiększenie wartości wskaźników. Sposób realizacji Przesunięcie środków z tych działań, których realizacja nie jest zagrożona, ponieważ już osiągnięto założony poziom lub zostanie on osiągnięty i zostanie nadwyżka środków (1.1, 1.2, 1.4, 2.4, 2.5, 2.6, 3.2, 3.3, 4.1, 4.2, 5.6). AdresatDepartament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi; Wydział Zarządzania RPO; Biuro Monitoringu i Sprawozdawczości RPO; Biuro Programowania RPO Horyzont wdrażania II – IV kwartał 2013Ważność rekomendacji 5

50 Rekomendacje - dotyczące wskaźników dla przyszłej perspektywy WniosekTrudność w osiągnięciu wskaźników horyzontalnych odnoszących się do rynku pracy (liczba bezpośrednio utworzonych miejsc pracy, tworzenie etatów badawczych) RekomendacjaPowiązanie inwestycji we wszystkich typach przedsiębiorstw (także w mikroprzedsiębiorstwach i jednostkach B+R) ze zwiększaniem (nie tylko z utrzymaniem) zatrudniania Sposób realizacji Wprowadzenie tworzenia etatów jako kryterium dostępu i/lub systemu premiowania projektów, których celem jest utworzenie etatów badawczych AdresatDepartament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi Wydział Zarządzania RPO Biuro Programowania RPO Horyzont wdrażania Przyszła perspektywaWażność rekomendacji 5

51 Rekomendacje - dotyczące wskaźników dla przyszłej perspektywy WniosekWskaźnik „liczba projektów” jest mało miarodajny – skuteczność osiągnięcia pozostałych wskaźników nie jest zależna wyłącznie od liczby projektów; projekty są nieporównywalne RekomendacjaZastąpienie wskaźników ilościowych (liczba projektów) wskaźnikami odwołującymi się do skuteczności Zróżnicowanie wskaźnika „liczba projektów” dla projektów różnej wartości lub wysokości dotacji (ze względu na zakładane różnice skuteczności zależnie od tych cech) Sposób realizacji Wprowadzenie wskaźników, które odwołują się do skuteczności, np. zamiast liczba projektów – liczba km tras rowerowych wybudowanych w ramach 1 projektu Wprowadzenie osobnych wskaźników, zależnie od typu podejmowanych działań lub ich skali, zgodnie z celami opisanymi w URPO, np.: liczba projektów o wartości poniżej 100 tys. PLN, o wartości 101-500 tys. PLN liczba projektów o uzyskanym wsparciu do 60%, 61-70%, 71-80%, powyżej 80% AdresatDepartament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi Wydział Zarządzania RPO Horyzont wdrażania Przyszła perspektywaWażność rekomendacji 5

52 Rekomendacje - ogólne na poziomie Programu WniosekNiski popyt na działania proinnowacyjne. Program umożliwił zaspokojenie potrzeb inwestycyjnych (budowa, modernizacja budynków i laboratoriów, uzupełnienie wyposażenia, itd.), ale już nie kadrowych jednostek naukowo-badawczych. W efekcie Programu nie rozwinęła się na oczekiwanym poziomie współpraca przedsiębiorstw z jednostkami B+R, nie powstały wdrożenia, ani patenty RekomendacjaPremiowanie (na etapie oceny) projektów innowacyjnych, w szczególności w dziedzinach wiodących (flagowych) dla województwa. Szersza promocja korzyści związanych z realizacją działań proinnowacyjnych. Promowanie innowacyjności. Sposób realizacji Określenie obszarów o największym potencjale innowacyjnym i rozwojowym (najbardziej dynamicznie rozwijające się branże – wyróżnionych np. przez udział produkcji sprzedanej wyrobów nowych i istotnie ulepszonych) i wprowadzenie systemu premiowania wniosków składanych przez beneficjentów reprezentujących te branże, o ile ich przedsięwzięcia będą zakładały działania proinnowacyjne. Wprowadzenie pośredniego sposobu realizacji działań, które wymagają promocji mało rozpowszechnionych praktyk, takich jak wprowadzanie rozwiązań innowacyjnych. Skierowanie działania do wybranych grup beneficjentów, zwłaszcza do IOB. AdresatDepartament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi Wydział Zarządzania RPO Biuro Programowania RPO Horyzont wdrażania Przyszła perspektywaWażność rekomendacji 4

53 Rekomendacje - ogólne na poziomie Programu WniosekProgram słabo oddziałuje na rozwój społeczeństwa informacyjnego – mimo realizacji inwestycji, stosunkowo słaby jest dla mieszkańców dostęp do informacji, do nowoczesnych produktów i usług, dystrybuowanych z pomocą nowoczesnych mediów (Internet, e-usługi), niskie jest zapotrzebowanie przedsiębiorstw na systemy informatyczne B2B – o czym świadczy niski poziom wskaźników dla działań 4.1, 4.2, 4.3. RekomendacjaKryterium rozwoju społeczeństwa informacyjnego należy traktować jako kryterium horyzontalne – to znaczy takie, które ma charakter przekrojowy i powinno być uwzględniane we wszystkich typach projektów. Rezygnacja ze wskaźnika liczba wspartych przedsiębiorstw, które wdrożyły lub zintegrowały systemy informatyczne typu B2B. Sposób realizacji Rezygnacja z działania odnoszącego się wyłącznie do rozwoju społeczeństwa informacyjnego. W zamian premiowanie w konkursach projektów, które skutkują (dodatkowo) takim rozwojem (np. rozwój sieci komunikacji miejskiej wraz z rozwojem portalu informującego o połączeniach komunikacyjnych). Usunięcie wskaźnika liczba wspartych przedsiębiorstw, które wdrożyły lub zintegrowały systemy informatyczne typu B2B lub zastąpienie go wskaźnikiem, na które jest większe zapotrzebowanie społeczne: liczba wspartych przedsiębiorstw, które wdrożyły i/lub zintegrowały systemy informatyczne typu B2C (business-to- client) AdresatDepartament Zarządzania Funduszami i Projektami Unijnymi Wydział Zarządzania RPO Biuro Programowania RPO Horyzont wdrażania Przyszła perspektywaWażność rekomendacji 4

54 Rekomendacje - ogólne na poziomie Programu WniosekSłabiej rozwijającą się sferą jest oddziaływanie na jakość środowiska – niska jest liczba projektów inwestycyjnych wprost wpływających na ten obszar problemowy (budowa kompostowni, składowisk odpadów, sortowni, jednostek wytwarzania energii, przetwarzania energii odnawialnej, itp.) oraz pośrednio oddziałujących na środowisko (liczba przedsiębiorstw zainteresowanych działaniami ochronnymi dla środowiska). RekomendacjaProwadzenie akcji promocyjnych na rzecz środowiska. Oznacza to zarówno promowanie działań w ramach Programu, które służą oddziaływaniu na środowisko, jak i zwiększenie świadomości problemów środowiskowych, które mogą mieć wpływ na jakość życia w regionie Sposób realizacji Szersza promocja konkursów w ramach działań 5.3, 2.3, 2.4, 2.6 (akcja informacyjna, wprowadzenie systemu zachęt dla beneficjentów – obniżenie wysokości dostępnej dotacji, zmiana wkładu własnego w ten typ inwestycji, itp.). Promocja dobrych praktyk oraz wskazywanie na możliwość powiązania inwestycji pro środowiskowych ze zwiększaniem prestiżu i pozycji przedsiębiorstw. Zwiększanie świadomości mieszkańców w zakresie „środowiskowej odpowiedzialności biznesu”, np. przez organizację konkursów dla przedsiębiorców, prezentację rankingów gmin i powiatów ze względu na jakość powietrza i wody. AdresatDepartament Promocji Wydział Koordynacji Promocji i Informacji Funduszy Unijnych Horyzont wdrażania Przyszła perspektywaWażność rekomendacji 4

55 Dziękuję za uwagę!