1 Ewidencja zakupów towarów i materiałówK. Bondarowska

2 Ewidencja zakupu rzeczowych aktywów obrotowychDokumentem potwierdzającym wystąpienie operacji zakupu materiałów (podstawowych, pomocniczych, surowców, części zamiennych, opakowań itd.) lub towarów jest dokument zewnętrzny – faktura zakupu (oryginał)/paragon Dokumentem potwierdzającym przyjęcie do magazynu kupionych materiałów/towarów jest dokument Pz Cena nabycia, to cena zakupu oraz ewentualne koszty zakupu (załadunek, wyładunek, transport, ubezpieczenie na czas transportu)

3 Ustalanie ceny zakupu towarówFaktura za zakupione towary zawiera: wartość towarów: 100 szt.x10 zł/szt. = 1.000,- wartość opakowania: ,- koszt transportu: ,- ubezpieczenie dostawy: ,- Stąd: wartość netto towarów w cenie nabycia = 1.190,- VAT naliczony 23% = ,70,- wartość brutto faktury = 1.463,70,-

4 Ewidencja zakupu towarów przyjętych do magazynuRozrachunki z dostawcami Rozliczenie zakupów Towary Rozrachunki z tyt. VAT Usługi obce Fa brutto płatna w terminie … Pz – cena ewidenc. netto VAT naliczony Koszt transportu Cena netto

5 Ewidencja zakupu towarów - przykładDział księgowości otrzymał i rozliczył fakturę VAT za zakupione towary (termin płatności 7 dni): 10 szt. w cenie jednostkowej netto 80 PLN +VAT 23% Do faktury dostawca doliczył koszt wysyłki: 20 PLN + VAT 23% Towary przyjęto do magazynu na podstawie dokumentu Pz

6 Ewidencja zakupu towarów – przykładRozrachunki z dostawcami Rozliczenie zakupów Towary Rozrachunki z tyt. VAT Usługi obce 1 008, , 60 188, ,60 1 008, ,60

7 Ewidencja zakupu materiałów przyjętych do magazynuRozrachunki z dostawcami Rozliczenie zakupów Materiały Rozrachunki z tyt. VAT Usługi obce Fa brutto płatna w terminie … Pz – cena ewidenc. netto VAT naliczony Koszt transportu Cena netto

8 Ewidencja zakupu materiałów oddanych bezpośrednio do użytkowaniaRozrachunki z dostawcami Rozliczenie zakupów Rozrachunki z tyt. VAT Zużycie materiałów i energii Fa brutto płatna w terminie … Cena ewidenc. netto VAT naliczony

9 Wycena rozchodu materiałów/towarów/wyrobów gotowychPodstawą wyceny mogą być rzeczywiste ceny zakupu, ceny nabycia lub koszt wytworzenia we własnym zakresie. Cena zakupu – to cena do zapłaty (zapłacona) za zakupione składniki majątku, pomniejszona o naliczony podatek VAT, a w imporcie powiększona o obciążenia o charakterze publiczno prawnym, np. cło, podatek akcyzowy. Cena nabycia – to cena zakupu powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem. Koszt wytworzenia składnika we własnym zakresie obejmuje bezpośrednie koszty produkcji (koszt zużytego materiału), oraz przypadającą na okres wytwarzania proporcjonalną część kosztów pośrednich produkcji (zużyta energia, woda, ogrzewanie itp.).

10 Wycena rozchodu materiałów/towarówPodstawą wyceny może być system zmiennych lub stałych cen ewidencyjnych. W systemie zmiennych cen ewidencyjnych stosuje się następujące metody wyceny rozchodu materiałów/towarów: Metodę kosztu przeciętnego (średnia ważona) –ustala się jednostkowy koszt przeciętny dla danego okresu sprawozdawczego i wg niego dokonuje się wyceny kolejnych rozchodów w tym okresie. Wg ceny najwcześniejszej FIFO (first in – first out) – wycenę rozchodu rozpoczyna się od cen najwcześniejszych (pierwszych) chronologicznie dostaw. Wg ceny najpóźniejszej LIFO (last in – first out) – wycenę rozchodu rozpoczyna się od cen najpóźniejszych (ostatnich) chronologicznie dostaw. Wg ceny najwyższej HIFO (higest in – first out) – rozchodowi w pierwszej kolejności, bez względu na chronologię dostaw, podlegają materiały/towary o najwyższych cenach. Wg ceny najniższej LOFO (lowest in – first out) - rozchodowi w pierwszej kolejności, bez względu na chronologię dostaw, podlegają materiały/towary o najniższych cenach.

11 Koszt zakupu lub wytworzenia sprzedanych produktówPrzykład: Firma X w miesiącu …. sprzedała szt. produktów. Na początku miesiąca …. zapas produktów wynosił 1.000 szt. Na koniec miesiąca …. stan zapasów nie zmienił się. W ciągu miesiąca …. dokonano zakupu czterokrotnie. Wielkość każdej partii zakupu wyniosła szt. Zmianie ulegała cena zakupu.

12 Określenie kosztu sprzedanych produktów metodą kosztu przeciętnegoPolega na ustaleniu przeciętnego kosztu na jedną sztukę produktu. W tym przypadku: PLN / szt. = 11 PLN 4.000 szt. x 11 PLN = PLN a 1000 szt. x 11 PLN = PLN Partia Ilość w szt. Koszt Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 1.000 10.000 10.500 11.000 11.500 12.000 Razem Towary sprzedane 5.000 4.000 55.000 44.000 Stan końcowy

13 Określenie kosztu sprzedanych produktów metodą LIFO (last-in, first-out)Polega na zsumowaniu kosztów zakupu sprzedanej ilości sztuk produktów począwszy od kosztów ostatniej dostawy. W tym przypadku: PLN 4.000 szt. x 11 PLN = PLN a 1000 szt. x 11 PLN = PLN Partia Ilość w szt. Koszt Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 1.000 10.000 10.500 11.000 11.500 12.000 Razem Towary sprzedane 5.000 4.000 55.000 45.000 Stan końcowy

14 Określenie kosztu sprzedanych produktów metodą FIFO (first-in, first-out)Polega na zsumowaniu kosztów zakupu sprzedanej ilości sztuk produktów począwszy od kosztów pierwszej dostawy. W tym przypadku: PLN 4.000 szt. x 11 PLN = PLN a 1000 szt. x 11 PLN = PLN Partia Ilość w szt. Koszt Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 1.000 10.000 10.500 11.000 11.500 12.000 Razem Towary sprzedane 5.000 4.000 55.000 43.000 Stan końcowy

15 Porównanie metod ustalania kosztu sprzedanych produktówOszacowanie wyniku finansowego Dla omawianego przykładu przyjęto jednostkową cenę sprzedaży produktu: 15 PLN 2. Określenie wartości zapasów Metoda przeciętnego kosztu Metoda LIFO FIFO Wartość sprzedaży 60.000 Koszt sprzedanych produktów 44.000 45.000 43.000 Wynik finansowy 16.000 15.000 17.000 Zapas produktów 11.000 10.000 12.000

16 Zalety i wady metod ustalania kosztu sprzedanych produktówMetoda przeciętnego kosztu Metoda LIFO (przy rosnącej inflacji) FIFO Zalety Łatwa Minimalizuje zysk do podziału lub premie Uzasadnia wzrost cen Zmniejsza kwotę podatku dochodowego Maksymalizuje zysk Wady Najmniej popularna Zaniża zysk Obniża wartość zapasów Pogarsza wskaźnik płynności Zapewnia najwyższy poziom wartości zapasów

17 Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2W danym okresie zapas towarów w P.H. Alfa wynosił 60 szt. zakupionych w cenie 14,90,-/szt. Zakupiono także towary w 4 partiach w cenach podanych w tabeli i sprzedano 627 szt. towarów w cenie jednostkowej 17,00,- Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

18 Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2Metoda LIFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

19 Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2Metoda FIFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

20 Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2Metoda HIFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

21 Ustalanie kosztu zakupu sprzedanych towarów – przykład 2Metoda LOFO Partia Ilość w szt. Koszt jednostkowy PLN Wartość Stan początkowy Zakup I Zakup II Zakup III Zakup IV 60 150 250 100 200 14,90 14,80 14,20 15,00 14,50 Razem Towary sprzedane 760 627 Stan końcowy

22 Porównanie wyników finansowychMetoda kosztu przeciętnego LIFO FIFO Metoda HIFO Metoda LOFO Wartość sprzedaży Koszt sprzedanych produktów Wynik finansowy