1 Ewolucja 3 zmiana, zmienność, proces…

2 zmienność u Greków Heraklit: „Wojna jest matką wszystkich rzeczy i wszystkich królową” [DK 22 B 53] Heraklit: „Rzeczy przeciwstawne łączą się, a z różniących się od siebie powstaje najcudowniejsza harmonia i wszystko powstaje przez walkę” [DK 22 B 8] Empedokles: „Pod wpływem Nienawiści wszystkie rzeczy przyjmują różne formy i są rozdzielone, a znowu pod wpływem Miłości łączą się razem i wzajemnie się pożądają. Z nich powstało wszystko, co było, co jest i co będzie: drzewa, mężczyźni i kobiety, dzikie zwierzęta i ryby, które zamieszkują wody, a nawet i długowieczni bogowie, najwyższą czcią otaczani. Bo tylko [elementy] naprawdę istnieją, a przenikając się nawzajem, przyjmują różne kształty; tyle zmian powoduje mieszanie się.” [DK 31 B 21]

3 Heraklit „Tak więc nic nie jest, a wszystko się tylko staje” [Reale] t x t x

4 zmienność u Greków o Anaksagorasie: „Anaksagoras, przyjąwszy starą opinię, że nic nie powstaje z niczego, eliminuje powstawanie i na miejsce powstawania wprowadza dzielenie się. Mówił bowiem, że wszystkie rzeczy są ze sobą wymieszane i rosną przez to, że się dzielą. Już bowiem w nasieniu znajdują się włosy, paznokcie, żyły, tętnice, włókna i kości, a nie można ich zobaczyć ze względu na małe wymiary cząstek, gdy jednak rosną, powoli się rozdzielają. Jak bowiem włos mógłby powstać z nie-włosa albo mięso z nie-mięsa ? A mówi tak nie tylko o ciałach, lecz także o kolorach: w bieli bowiem znajduje się czerń, a w czerni biel; i to samo w odniesieniu do wagi utrzymując, że lekkie zmieszane jest z ciężkim, a ciężkie z lekkim” (DK 59 B 10).

5 zmienność ≠ ewolucja

6 czas linearno-cykliczny

7 czas cykliczny

8 czas ewolucyjny

9 Herbert Spencer 1820-1903 "the single most famous European intellectual in the closing decades of the nineteenth century” Progress: Its Law and Cause (1857) (Darwin: On the Origin of Species – 1859) First Principles (1862) Principles of Biology, 1864 („survival of the fittest”)

10 First Principles „Nauka, śledząc historie rozmaitych przedmiotów, odkrywa, że ich składniki występowały niegdyś w stanie rozproszonym, a przewidując ich przyszłość odkrywa, że ów rozproszony stan zostanie ponownie przez nie osiągnięty. W ogólnym przepisie muszą więc występować dwa przeciwne procesy: koncentracji i rozpraszania. Zmiana ze stanu rozproszonego, nierozpoznawalnego, ku stanowi skoncentrowanemu, rozpoznawalnemu, jest integracją materii i jednoczesnym rozpraszaniem się ruchu, zaś zmiana ze stanu skoncentrowanego do rozproszonego oznacza przyswajanie ruchu i jednoczesny rozpad materii. To truizmy.” [249-50] „Te dwa przeciwne procesy składają się na historię każdej istoty poznawalnej zmysłowo.” [250]

11 First Principles „We wczesnej fazie cyklu dominuje integracja – następuje to, co zwiemy wzrostem. Środkowa część cyklu charakteryzuje się nie tyle równowagą pomiędzy procesami integracji i dezintegracji, a raczej przez naprzemiennie występujący nadmiar obu tych czynników. Cykl kończy się okresem, w którym zaczyna dominować dezintegracja, ostatecznie integracja ustaje, zaś po śmierci cała dokonana wcześniej integracja zostaje cofnięta.”

12 First Principles „Gdy pojawia się złośliwa narośl, obserwujemy różnicowanie się tkanek. Czy sama ta narośl jest czy nie jest bardziej zróżnicowana od tkanek, w których się mieści, nie jest istotne. Istotne jest to, czy organizm jako całość staje się bardziej różnorodny poprzez dodatek tej części niepodobnej do żadnej wcześniej istniejącej – pod względem formy, składu lub obydwu. Na to pytanie nie sposób odpowiedzieć inaczej niż twierdząco.” [326] „Również i we wczesnych etapach rozkładu ciała występuje wzrost różnorodności.” [326] „Innego przykładu dostarczają niepokoje społeczne i katastrofy. Powstanie, w trakcie którego pewne prowincje pozostają nieporuszone, a która rozwija się poprzez działania tajemnych stowarzyszeń, gdzie indziej poprzez publiczne demonstracje, a gdzie indziej w postaci konfliktu zbrojnego, z konieczności sprawia, że społeczeństwo jako całość staje się bardziej niejednorodne.” [326-7]

13 First Principles „Ewolucja jest nie tylko zmianą od jednorodnego do niejednorodnego, ale też zmianą od nieokreślonego do określonego. Wraz z tym, jak następuje postęp od prostoty do złożoności, trwa również postęp od nieporządku do porządku – od nieokreślonego uporządkowania do określonego uporządkowania.” [327] „Gdy skorupa Ziemi była cienka, nie mogły istnieć łańcuchy górskie: nie mogły występować długie, dobrze zdefiniowane osie podniesionego terenu, oddzielające odrębne wododziały i obszary spływu rzek. Małe rzeki i strumienie pływowe, nietrwałe i wąskie, nie mogły produkować wyraźnie rozdzielonych warstw osadowych.” [331] „Zauważmy, że u Protozoa typowa jest nieokreśloność kształtu. U bezskorupkowych Korzenionóżków forma jest tak nieregularna, że nie podlega żadnemu opisowi: nie tylko jest różna u różnych osobników, ale nawet u tego samego osobnika w różnych momentach. Poprzez agregację Protozoa powstają między innymi Gąbki, których większość jest nieokreślona pod względem kształtu, zarysu sylwetki i budowy wewnętrznej…” [334]