1 Ewolucja roli państwa w warunkach globalizacji 1
2 Globalizacja Dokonuje się z udziałem trzech grup czynników: Postęp naukowo-techniczny Konkurencja międzynarodowa Polityka ekonomiczna państwa 2
3 Oddziaływanie postępu technologicznego dokonuje się w dwóch płaszczyznach: 1. Infrastruktura – państwo wciąż mimo procesu prywatyzacji i deregulacji zaangażowane jest w rozbudowę i utrzymanie nowoczesnej infrastruktury. Dlaczego…? 2. Produkcja – wykorzystanie nowych technologii w obszarze biotechnologii, inżynierii materiałowej, 3
4 Konkurencja międzynarodowa W sferze popytu zapewnia wysokie dochody konsumentom liberalizacja przepływu siły roboczej, informacji standaryzacja parametrów technicznych pomoc przedsiębiorstwom w obniżaniu cen eksportowych W sferze podaży strategie promocji produkcji proeksportowej 4
5 Polityka ekonomiczna państwa Deregulacja rynków finansowych Liberalizacja przepływów towarów i BIZ Regionalna integracja gospodarcza 5
6 Rola państwa w dobie globalizacji Liberalizacja międzynarodowych przepływów – negocjacje, zawieranie porozumień, Bodźce dla inwestycji: ulgi podatkowe, strefy wolnocłowe, 6
7 Rola państwa bezpośrednia pośrednia 7
8 Zmiana znaczenia państwa I. W pierwszym nurcie do lat 90 XX wieku – dominował pogląd o zmniejszającej się roli państwa K. Ohmae – erozja państwa P. Hirst, G. Thompson – państwo mniejsza autonomia, kontrola i odrębność. Państwo przekazuje swe uprawnienia w dół i w górę R.S. Gill wzrost orientacji na procesy międzynarodowe, zjawiska, stąd działania państwa są uwarunkowane transnarodową działalnością Względne słabniecie pozycji państwa w relacji do KTN 8
9 Zmiana znaczenia państwa 9 II. pod wpływem globalizacji następują zmiany w funkcjonowaniu państwa, polityce ekonomicznej i społecznej S.J. Kobrin - zmniejszanie efektywności działania państw w zarządzaniu gospodarką jest efektem rosnącej współzależności państw i rozwoju korporacyjnych sieci. Nowe relacje w stosunkach międzynarodowych wskazują na układ policentryczny J. H. Dunning – wyodrębnienie dwóch ekonomicznych funkcji państwa: systemowej i operacyjnej. D. Rodrick – instytucje pełnią role komplementarne
10 Globalizacja a państwo 10 Wiele państw podejmuje działania ofensywne służące podnoszeniu konkurencyjności gospodarek i przedsiębiorstw. Globalizacja wywołuje zmiany w polityce koniunkturalnej, kursowej, pieniężnej, fiskalnej, przemysłowej i socjalnej. Deterytorializacja Zmiany w charakterze, funkcjach i instytucjach państwa
11 Globalizacja a pozycja państwa granice globalizacji wyznaczone są przez granice efektywności i korzyści skali płynące z dalszego poszerzania rynków i pogłębiania stopnia ich integracji. Powszechnym staje się stanowisko, że globalizacja to: proces dzięki któremu straciły na znaczeniu dawniejsze podziały świata ze względu na ideologie, systemy społeczno-gospodarcze, proces zwiększający ostrość konkurencji i stawiający na zwycięzców uwypuklając problemy regionalne. proces "przekazywania" przez państwo części jego funkcji i wpływów, co w efekcie grozi jego zanikiem. państwa, mają najbardziej zagrożoną pozycję. Co będzie prowadziło do głębokiej modyfikacji roli państw 11
12 Perspektywy 12 Należy oczekiwać transformacji roli państwa w warunkach globalnych Wyzwania o charakterze politycznym: kosmopolityczna demokracja, nowe instytucje, regulacje na poziomie regionalnym i globalnym W sferze ekonomicznej: usprawnienie procesu kapitalistycznego, nowy system zabezpieczenia społecznego,
13 Zmiany będą następować w kierunku: 13 Decentralizacji władzy i podejmowania decyzji ekonomicznych na niższych szczeblach Harmonizacji i adaptacji istniejących polityk i środków ekonomicznych Instytucjonalizacji polityki gospodarczej na najwyższym, ponadnarodowym szczeblu
14 Bibliografia 1. Globalizacja Mechanizmy i wyzwania, red. B. Liberska, PWE Warszawa 2002 2. B. Liberska Globalizacja gospodarki światowej a integracja regionalna 3. G.W. Kołodko: Globalizacja a transformacja. Iluzje i rzeczywistość. Materiały na konferencje 4. W. Szymański: Globalizacja. Wyzwania i zagrożenia, Difin, 2001, 14