1 Filary ONZ-owskiego systemu ochrony praw człowieka Mgr Przemysław Mazurek Katedra Prawa Konstytucyjnego Rok akademicki 2016/2017 Slajdy podlegają ochronie prawnej

2 Filary ONZ-owskiego systemu ochrony praw człowieka wiadomości ogólne Filary ONZ-owskiego systemu ochrony praw człowieka są zawarte w: -Karcie Narodów Zjednoczonych Organami ONZ są: -Zgromadzenie Ogólne -Rada Bezpieczeństwa -Rada Gospodarcza i Społeczna -Rada Powiernicza -Sekretariat -Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości z siedzibą w Hadze

3 Organy wyspecjalizowane w ochronie praw człowieka: -Rada Praw Człowieka (do 2006 roku Komisja Praw Człowieka ONZ) -Urząd Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka -Urząd Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców -Komitet Praw Człowieka Liczne organizacje działające w strukturach ONZ min. -UNESCO -WHO -FAO

4 Rada Praw Człowieka (do 2006 roku Komisja Praw Człowieka ONZ) organ pomocniczy Zgromadzenia Ogólnego ONZ działający od 2006 roku Zadania Rady: promowanie poszanowania praw człowieka oraz podstawowych wolności, forum dialogu i współpracy.

5 Rada Praw Człowieka skład i kadencja Członkostwo w Radzie otwarte jest dla wszystkich państw – członków ONZ. Organ ten składa się z 47 członków, wybieranych w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Kadencja Rady trwa 3 lata, przy czym każdego roku odnawiana jest 1/3 jej składu. Rada w ciągu roku powinna odbywać nie mniej niż 3 sesje (sesje zwyczajne), których łączna długość powinna wynosić nie mniej niż 10 tygodni. Na prośbę członka Rady, przy poparciu 1/3 jej składu, możliwe jest też zwołanie tzw. sesji nadzwyczajnej.

6 Rada Praw Człowieka Kompetencje Jednym z głównych zadań Rady jest reagowanie na pojawiające się na świecie naruszenia praw człowieka. W takich sytuacjach może ona kierować pytania i zalecenia do państw łamiących prawo.

7 Rada Praw Człowieka Kompetencje Rada przejęła mechanizmy ochronne praw człowieka: procedury specjalne (tzw. mandaty krajowe i tematyczne) czy poufna procedura skargowa. Prace w ramach poszczególnych procedur i innych kompetencji Rady opierają się na tzw. grupach roboczych (Working Groups) zajmujących się wybranymi, przekazanymi im zagadnieniami.

8 Rada Praw Człowieka Kompetencje Nowym mechanizmem ochronnym jest tzw. powszechny przegląd okresowy (Universal Periodic Review) służący kontroli przestrzegania praw człowieka w poszczególnych krajach. Mechanizmowi temu podlegają wszystkie państwa członkowskie ONZ. Raz do roku, Rada składa sprawozdanie ze swej działalności Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ.

9 Komitet Praw Człowieka organ kontrolny powołany na mocy artykułu 28 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych z 16 grudnia 1966 roku. Jego celem jest monitorowanie przestrzegania postanowień Paktu oraz jego dwóch Protokołów Fakultatywnych.

10 Komitet Praw Człowieka skład składa się z 18 niezależnych ekspertów o wysokim poziomie moralnym i uznanej kompetencji w dziedzinie praw człowieka, przy czym wskazane jest (choć nie wymagane) by przynajmniej część z członków Komitetu miała doświadczenie prawnicze. Osoby te wybierane są w tajnym głosowaniu przez państwa, które ratyfikowały Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, spośród zgłoszonych przez siebie kandydatów. Kadencja członków Komitetu trwa 4 lata, przy czym połowa składu jest odnawiana co dwa lata. Możliwa jest reelekcja tej samej osoby. Komitet zbiera się 3 razy w roku, na sesje trwające około 3 tygodni. W marcu odbywają się one w siedzibie głównej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, w lipcu i listopadzie w siedzibie ONZ w Genewie. W razie potrzeby możliwe jest zwoływanie sesji nadzwyczajnych.

11 Komitet Praw Człowieka Kadencja Kadencja członków Komitetu trwa 4 lata, przy czym połowa składu jest odnawiana co dwa lata. Możliwa jest reelekcja tej samej osoby. Komitet zbiera się 3 razy w roku, na sesje trwające około 3 tygodni. W marcu odbywają się one w siedzibie głównej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, w lipcu i listopadzie w siedzibie ONZ w Genewie. W razie potrzeby możliwe jest zwoływanie sesji nadzwyczajnych.

12 Komitet Praw Człowieka zadania Obywatele państw-stron Paktu, które ratyfikowały dodatkowo Pierwszy Protokół Fakultatywny, mają możliwość składania skarg indywidualnych o naruszenie postanowień Paktu do Komitetu Praw Człowieka. może rozpatrywać także skargi państw-stron zarzucające innym państwom-stronom łamanie Paktu zgodnie z art. 41 (skarga międzypaństwowa), jednak w praktyce państwa nie korzystają z tej możliwości. przyjmowanie i rozpatrywanie sprawozdań przedkładanych przez państwa-strony Paktu na temat ochrony praw człowieka na ich terytorium

13 Komitet Praw Człowieka zadania wydaje tzw. Uwagi Ogólne do poszczególnych artykułów Paktu, w których wskazuje jak artykuły te powinny być interpretowane przez państwa oraz w jaki sposób należy je realizować w ramach krajowych porządków prawnych. Raz w roku Komitet składa sprawozdanie ze swojej działalności Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ, za pośrednictwem Rady Gospodarczej i Społecznej ONZ.

14 Stały Międzynarodowy Trybunał Karny Stały Międzynarodowy Trybunał Karny z siedzibą w Hadze jest międzynarodowym organem sądowniczym utworzonym na mocy Traktatu Rzymskiego, przyjętego na Konferencji Dyplomatycznej Narodów Zjednoczonych w Rzymie, która odbyła się w dniach od 15 czerwca – 17 lipca 1998 r. Wzięli w niej udział przedstawiciele 160 państw ze wszystkich regionów świata.

15 Stały Międzynarodowy Trybunał Karny skład i powołanie sędziego W Trybunale zasiada 18 sędziów wybieranych w tajnym głosowaniu przez państwa, które poddały się jurysdykcji Trybunału. Każde z państw może przedstawić dwie kandydatury sędziów –psób o wysokich walorach moralnych, posiadających najwyższe kwalifikacje sędziowskie, doświadczenie w sądzeniu spraw karnych oraz cieszących się uznaniem w dziedzinie prawa międzynarodowego.

16 Stały Międzynarodowy Trybunał Karny organy Wydział Przygotowawczy Wydział Orzekający Wydział Odwoławczy Urząd Prokuratora Prezydium Sekretariat.

17 Stały Międzynarodowy Trybunał Karny orzecznictwo i jurysdykcja Funkcję orzeczniczą w ramach wydziału spełniają poszczególne Izby. Jurysdykcja Trybunału, zgodnie ze Statutem, obejmuje przypadki ludobójstwa, zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. Obecnie trwają działania nad przygotowywaniem dokumentów umożliwiających karanie zbrodni agresji przez Trybunał. Decyzja w tej sprawie zapadnie po 1 stycznia 2017 r.