1 FINANSOWANIE GOSPODARKI MORSKIEJ – DYLEMATY I WYZWANIA
2 Prof. Stanisław Flejterski Uniwersytet Szczeciński Konsultacja: Dyrektor Andrzej Cieśliński
3 Myśleć globalnie, działać lokalnie; Myśleć lokalnie, działać globalnie… Finanse są najważniejsze, najciekawsze, najtrudniejsze…
4 AGENDA Wstęp Status i struktura „gospodarki morskiej”Specyfika gospodarki morskiej? Kapitał – główne źródła Kredytowanie armatorów PKO BP kredytuje polskie statki Podsumowanie
5 Pojęcie gospodarki morskiejPonadczasowy, nierozstrzygalny? spór w sprawie definicji i zakresu gospodarki morskiej…
6 What is maritime industry?In broadest terms, it includes all enterprises engaged in the business of designing, constructing, manufacturing, acquiring, operating, supplying, repairing and/or maintaining vessels, or component parts thereof: of managing and/or operating shipping lines, stevedoring arrastre and customs brokerage services, shipyards, dry docks, marine railways, marine repair shops, shipping and freight forwarding services and similar enterprises. Źródło:
7 Specyfika gospodarki morskiej czy biznes jak każdy inny?globalny/ międzynarodowy zakres i charakter ponadprzeciętna kapitałochłonność wysoki poziom specjalizacji (dotyczy to również instytucji finansowych: banków i towarzystw ubezpieczeniowych) cykle koniunkturalne
8 USA (N.A.F.T.A.) JAPONIA, CHINY, INDIE, ETC. UE (15+12/13)
9
10 12 zagrożeń ludzkości ryzyko zagrożenia katastrofami naturalnymiryzyko popadnięcia w biedę ryzyko wykluczenia (nieposiadania pewnych praw) ryzyko technologiczne (radioaktywność, genetyka, IT, etc.) ryzyko deficytu niektórych surowców (głównie wody) ryzyko lokalnych konfliktów i wojen oraz terroryzmu ryzyko finansowe ryzyko epidemii ryzyko związane z pracą ryzyko związane z konsumpcją ryzyko piractwa własności intelektualnej ryzyko związane ze sprawowaniem jakiejkolwiek funkcji decyzyjnej Źródło: Attali J., Słownik XXI wieku, Wrocław 2002 (Dictionnaire du XXI siècle, 1998), str. 198.
11 50 globalnych ryzyk wedługGlobal Risks 2013 Eighth Edition
12 7 GRZECHÓW GŁÓWNYCH ŚWIATA FINANSÓWBUTA (UPOJENIE SUKCESAMI) CHCIWOŚĆ KRÓTKOWZROCZNOŚĆ ZAKŁAMANIE ZAŚLEPIENIE IGNORANCJA LEKKOMYŚLNOŚĆ Banksterzy …
13 POŚREDNICY FINANSOWI System bankowy Bank Centralny Banki komercyjne, uniwersalne i specjalistyczne Banki spółdzielcze Banki inwestycyjne Instytucje parabankowe Instytucje pozabankowe Relacje między krajowym sektorem finansowym a wzrostem i rozwojem gospodarki narodowej DYNAMIKA I STRUKTURA WZROSTU I ROZWOJU GOSPODARKI NARODOWEJ Regiony, subregiony, miasta, gminy Sektory, gałęzie, branże Korporacje oraz sektor MSP (producenci, eksporterzy, importerzy) Gospodarstwa domowe (pracobiorcy, konsumenci, lokatodawcy, inwestorzy, kredytobiorcy etc.)
14 Przepływ środków finansowych miedzy kapitałodawcami a kapitałobiorcamiPodmioty gospodarcze nadwyżkowe (podaż środków) Podmioty gospodarcze deficytowe (popyt na środki) Pośrednicy finansowi Kapitałodawcy sektor gospodarstw domowych sektor przedsiębiorstw sektor publiczny Instytucje finansowe instytucje bankowe instytucje parabankowe instytucje pozabankowe (towarzystwa ubezpieczeniowe, giełdy papierów wartościowych) Kapitałobiorcy
15 Główne źródła finansowania:Samofinansowanie Kredyt bankowy Pożyczka z funduszu pożyczkowego Kredyt handlowy Leasing Factoring Franchising Venture capital Anioły biznesu Fundusze unijne Emisja papierów dłużnych Emisja akcji
16 Źródło: www.lba.pl (uzupełnienia autora)rodzina i przyjaciele anioły biznesu venture capital i private equity kredyty bankowe rynek kapitałowy (giełda) wzrost wysokie ryzyko zapotrzebowanie na kapitał niskie ryzyko młode firmy seed / start-up dojrzałe firmy wzrost / rozwój Porównanie źródeł finansowania w różnych stadiach rozwoju przedsiębiorstwa Źródło: (uzupełnienia autora)
17 corporate finance, project finance, inżynieria finansowa, montaż finansowy, dźwignia finansowa , ryzyko…
18 Definition of Risk We define risk as the prospect of financial loss due to unforeseen changes in underlying risk factors´. These risk factors are the key drivers affecting portfolio value and financial results. Such risk factors are: equity prices, interest rates, exchange rates, commodity prices, freight rates, etc. Types of Risks Business: The risk of loss due to unforeseen changes in demand, technology, competition, etc., affecting the fundamentals of a business activity. Market: The risk of loss arising from unexpected changes in market prices or market rates. Credit: The risk of loss arising from the failure of a counterparty to make a promised payment. Operational: The risk of loss arising from the failures of internal systems or the people who operate in them. Other types: Legal, Liquidity,etc. Źródło:http://pl.scribd.com/doc/ /Shipping-Industry-Risks
19 Measuring Market Risk Shipping BanksMeasuring Market Risk Shipping Banks - Determining credit terms: maximum advance ratio, liquidity covenant, loan spread - Risk assessment: epayment risk, probability of covenant breach - Estimating default probabilities, verifying internal risk ratings - Promoting cross-selling, derivatives sales, hedge proposals Ship-owners - Investment decisions, e.g. dry bulk vs. tanker segments - Chartering decisions, e.g. time charter vs. spot employment - Financing decisions,e.g. high-yield bond vs. bank debt - Hedging decisions, e.g. derivatives vs. long-term charter Freight Traders - Risk assessment and monitoring - Risk-adjusted performance evaluation Źródło:http://pl.scribd.com/doc/ /Shipping-Industry-Risks
20 Główne banki kredytujące inwestycje żeglugoweHSH Nordbank – 39 mld dol. DNB – 26 mld dol. Commerzbank/Deutsche Schiffsbank/Dresdner – 25,5 mld dol. KfW – 18,2 mld dol. Royal Bank of Scotland – 18 mld dol. Nordea – 17,5 mld dol. Źródło: K. Gogol, Banki nie chcą kredytować armatorów, Obserwator morski, nr 1/2013
21
22 PKO Bank Polski kredytuje polskie statki17 stycznia 2013 podpisano umowę kredytową między PKO BP a PŻM dotyczącą udzielenia kredytu o wartości do 120 mln dol. na refinansowanie zakupu przez PŻM 4 statków typu kamsarmax w japońskiej stoczni Tsuneishi. Źródło: PKO Bank Polski kredytuje polskie statki, Obserwator morski, nr 2/2013
23 Perspektywy – 2013, 2014, 2015… Zaufanie kapitałobiorców do kapitałodawców Zaufanie kapitałodawców do kapitałobiorców
24 Dziękujemy za uwagę…