1 Fundusze emerytalne

2 Otwarty Fundusz Emerytalny Fundusz emerytalny to fundusz, którego przedmiotem działalności jest gromadzenie środków pieniężnych, ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego, i wypłata okresowych emerytur kapitałowych.

3 Towarzystwo emerytalne Towarzystwo emerytalne to podmiot, który tworzy i zarządza otwartym funduszem oraz może utworzyć i zarządzać dobrowolnym funduszem. Towarzystwo jest organem statutowym funduszu. Towarzystwo działa w formie spółki akcyjnej. Minimalny kapitał zakładowy – 5.000.000 EUR.

4 Podstawowe dane o OFE 15,9 mln – liczba członków otwartych funduszy emerytalnych (OFE) na koniec roku 2012, 8,4 mld zł – wartość składek przekazanych przez ZUS w 2010 roku, 23,2 mld zł – w roku 2010, 289,8 mln zł – opłaty od składek w roku 2012, 269,6 mld zł – wartość aktywów netto OFE na koniec roku 2012, 1.176 tys. zł – wartość wypłat okresowych emerytur kapitałowych z OFE w roku 2011,

5 Finansowanie działalności Towarzystwa Emerytalnego 1. Opłata potrącana z wartości składek wpłacanych do funduszu – max 3,5% wartości wpłacanych składek 2. Opłata za zarządzanie: Wysokość aktywów netto (mln PLN) Miesięczna opłata za zarządzanie ponaddo 8.0000,045% aktywów netto w skali miesiąca 8.00020.0003,6 mln PLN + 0,04% nadwyżki ponad 8.000 mln PLN 20.00035.0008,4 mln PLN + 0,032% nadwyżki ponad 20.000 mln PLN 35.00045.00013,2 mln PLN + 0,023% nadwyżki ponad 35.000 mln PLN 45.00015,5 mln PLN

6 Aktywa OFE

7 Reforma OFE 2014 Przekazanie części obligacyjnej do ZUS – umorzenie portfela obligacji skarbowych – 51,5% aktywów OFE Suwak bezpieczeństwa Obniżenie opłaty dystrybucyjnej – 1,75% Zmiana zasad polityki inwestycyjnej – udział akcji – minimum 75% aktywów w roku 2014 (w kolejnych latach spadek limitu o 20% do 15% do 31.12.207, od 2018 bez limitu minimalnego) Zastąpienie limitu inwestycji zagranicznych limitem inwestycji denominowanych w walutach obcych (docelowo do 30% aktywów)

8 Aktywa OFE cd

9 Dekompozycja zmiany wartości aktywów netto OFE

10 Dekompozycja zmiany wartości aktywów netto OFE cd.

11 Dopuszczalne kategorie lokat OFE Instrumenty dłużne Skarbu Państwa i NBP, Instrumenty dłużne gwarantowane lub poręczane przez Skarb Państwa lub NBP, Depozyty bankowe i bankowe papiery wartościowe, Akcje spółek notowanych na regulowanym rynku giełdowym (plus prawa poboru, PDA i obligacje zamienne), Akcje spółek notowanych na regulowanym rynku pozagiełdowym (plus prawa poboru, PDA i obligacje zamienne) i akcje nienotowane na rynku regulowanym, Akcje NFI, Certyfikaty inwestycyjne FIZ, Jednostki uczestnictwa FIO i SFIO, Obligacje komunalne, Obligacje przychodowe, Obligacje inne niż komunalne w pełni zabezpieczone, Obligacje spółek publicznych, Obligacje zdematerializowane innych podmiotów, Listy zastawne, Kwity depozytowe dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym w Polsce Obligacje BGK.

12 Ograniczenia inwestycyjne – limity koncentracji Max 5% aktywów w depozytach jednego banku (7,5% dla jednego wybranego banku), Max 2% aktywów w certyfikaty jednego FIZ Max 5% aktywów w jednostki jednego FIO (SFIO) i max 15% aktywów we jednostki wszystkich FIO zarządzanych przez jedno TFI Max 5% aktywów w papiery wartościowe jednego emitenta Max 5% aktywów w zagraniczne depozyty bankowe

13 Ograniczenia inwestycyjne – klasy aktywów 20% - depozyty bankowe w walucie polskiej i obcej, 40% - listy zastawne (w tym max 15% niezdematerializowane), 47,5% - akcje notowane na rynku giełdowym (max 7,5% akcje notowane poza rynkiem oficjalnych notowań giełdowych) – (stan na rok 2013 - limit docelowy – 90%,) 10% - akcje notowane na regulowanym rynku pozagiełdowym i inne akcje, 10% - kwity depozytowe, 10% - certyfikaty FIZ, 15% - jednostki uczestnictwa FIO i SFIO, 40% - obligacje komunalne zdematerializowane, 20% - obligacje komunalne niezdematerializowane, 40% - obligacje w pełni zabezpieczone zdematerializowane, 10% - obligacje w pełni zabezpieczone niezdematerializowane, 20% - obligacje przychodowe, 10% - obligacje niezabezpieczone spółek publicznych, 5% - obligacje niezabezpieczone spółek niepublicznych.

14 Dynamika zmian portfeli OFE – 2010 - 2013 Źródło: Komisja Nadzoru Finansowego

15 Struktura portfeli OFE – 2013- 2015 201320142015 lokaty zagraniczne1,40%3,84%8,07% depozyty bankowe5,90%7,00%6,57% krajowe instrumenty udziałowe40,40%79,70%76,02% pozostałe krajowe papiery dłużne4,00%7,81%7,93% papiery dłużne gwrantowane przez SP i obligacje BGK6,00%0,98%1,11% papiery wartościowe SP42,30%0,67%0,30%

16 Struktura portfeli OFE – dane indywidualne - 2015

17 Ustawowe metody oceny efektywności OFE – do roku 2013 3-letnia stopa zwrotu Średnia ważona stopa zwrotu Minimalna wymagana stopa zwrotu

18 Jednostka rozrachunkowa Składki wpłacane do OFE oraz otrzymywane wypłaty transferowe po odjęciu wszystkich opłat, są przeliczane na jednostki rozrachunkowe. Jednostka rozrachunkowa OFE stanowi tytuł prawny uczestnika funduszu do udziału w wartości aktywów netto OFE (oznacza zatem wielkość udziałów członka OFE w aktywach danego funduszu).

19 Określanie wartości jednostek rozrachunkowych gdzie: WJR – wartość jednostki rozrachunkowej A netto – aktywa netto OFE w PLN LJR – liczba jednostek rozrachunkowych

20 Określanie ilości jednostek rozrachunkowych gdzie: OJR – otrzymane jednostki rozrachunkowe W s – wartość składki przekazanej do OFE O D – opłata dystrybucyjna na rzecz OFE

21 Stopa zwrotu 3-letnia Stopą zwrotu funduszu jest wyrażony procentowo iloraz różnicy wartości jednostki rozrachunkowej w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego i wartość tej jednostki w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy oraz wartość tej jednostki w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy. (Miesiącem rozliczeniowym jest marzec i wrzesień). gdzie: R – stopa zwrotu 3-letnia W 1 – wartość JR w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy W 2 - wartość JR w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego

22 Średnia ważona stopa zwrotu Średnią ważoną stopą zwrotu wszystkich OFE za okres 36 miesięcy jest suma iloczynów stopy zwrotu każdego z OFE i wskaźnika przeciętnego udziału w rynku danego OFE. gdzie: R sw – średnia ważona stopa zwrotu wszystkich OFE za okres 36 miesięcy U p – udział aktywów OFE w wartości aktywów wszystkich OFE R – stopa zwrotu pojedynczego OFE za okres 36 miesięcy

23 Minimalna wymagana stopa zwrotu Minimalna wymagana stopa zwrotu to stopa zwrotu niższa o 50% od średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich OFE w tym okresie lub niższa o 4 punkty procentowe od tej średniej, w zależności od tego która z tych wartości jest niższa.

24 Niedobór Kwota niedoboru jest obliczana jako iloczyn liczby jednostek rozrachunkowych w OFE w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy oraz różnicy między wartością jednostki rozrachunkowej, która zapewniłaby osiągnięcie minimalnej wymaganej stopy zwrotu, a faktyczną wartością jednostki rozrachunkowej w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy. gdzie: KN – kwota niedoboru LJR x – liczba JR w OFE w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy WJR w – wartość JR, która zapewniłaby osiągnięcie minimalnej wymaganej stopy zwrotu WJR f – faktyczna wartość JR w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy

25 Kolejność pokrycia niedoboru Niedobór spowodowany nieosiągnięciem minimalnej wymaganej stopy zwrotu Niedobór spowodowany utratą przez depozytariusza aktywów materialnych OFE 1. Rachunek rezerwowy OFE1. Depozytariusz 2. Rachunek części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego 2. Rachunek rezerwowy OFE 3. Środki własne OFE3. Rachunek części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego 4. Pozostałe środki Funduszu Gwarancyjnego 4. Środki własne OFE 5. Skarb Państwa5. Pozostałe środki Funduszu Gwarancyjnego 6. Skarb Państwa

26 Okresowa stopa zwrotu OFE (od 2014) Okresowa stopa zwrotu gdzie: WJR n – wartość jednostki rozrachunkowej na koniec okresu WJR k – wartość jednostki rozrachunkowej na początek okresu

27 Okresowa porównawcza stopa zwrotu gdzie: WIG n – wartość indeksu WIG na koniec okresu WIG k – wartość indeksu WIG na początek okresu WIBOR l (3M) – roczna stopa oprocentowania trzymiesięcznych pożyczek na rynku międzybankowym

28 Stopy zwrotu OFE po reformie 31.12.201431.12.2015 OPSZ0,817-7,244 AEGON OFE1,937-6,287 Allianz OFE1,642-4,223 Aviva OFE1,674-5,789 Axa OFE2,262-3,523 Generali OFE0,293-7,150 MetLife OFE0,645-2,896 Nationale Nederlanden OFE-0,883-4,733 Nordea OFE1,729-5,819 Pekao OFE-0,724-6,363 PKO BP Pocztowy OFE1,494-3,194 Pocztylion OFE-0,570-3,862 PZU Złota Jesień OFE-0,165-2,887

29 Pracownicze Programy Emerytalne Pracownicze programy emerytalne mogą być prowadzone w jednej z czterech form: w formie pracowniczego funduszu emerytalnego, w formie umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego, w formie umowy grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, w formie zarządzania zagranicznego.

30 Podstawowe statystyki PPE – rok 2015 1064 programy, w tym ◦ 702 – umowy z zakładem ubezpieczeń, ◦ 324 – umowy z funduszem inwestycyjnym, ◦ 38 – pracownicze fundusze emerytalne Wartość aktywów: 10,6 mld PLN Uczestnicy: 392,6tys

31 Pracownicze towarzystwa emerytalne

32 Rozwój PPE – liczba programów oraz liczba uczestników w latach 2000 - 2014 Źródło: Pracownicze programy emerytalne w 2014 roku – UKNF, czerwiec 2015

33 Struktura aktywów PPE Źródło: Pracownicze programy emerytalne w 2014 roku – UKNF, czerwiec 2015

34 Dobrowolne fundusze emerytalne (DFE) DFE funkcjonują od roku 2012 jako jedna z form oszczędzania w ramach kont IKE i IKZE DFE są zarządzane przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne

35 Aktywa netto DFE – tys PLN

36 Porównanie struktury portfeli OFE, DFE i PPE – 09.2015

37 Aktywa funduszy emerytalnych na świecie Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2013

38 Przyrost wartości aktywów funduszy emerytalnych na świecie Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2013

39 Alokacja portfela aktywów funduszy emerytalnych w wybranych krajach - 2012 Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2013

40 Zmiany struktury portfeli funduszy emerytalnych 1995 - 2012 Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2013

41 Publiczne vs. Prywatne fundusze emerytalne Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2013