1 Fundusze emerytalne

2 Otwarty Fundusz EmerytalnyFundusz emerytalny to fundusz, którego przedmiotem działalności jest gromadzenie środków pieniężnych, ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego, i wypłata okresowych emerytur kapitałowych.

3 Towarzystwo emerytalneTowarzystwo emerytalne to podmiot, który tworzy i zarządza otwartym funduszem oraz może utworzyć i zarządzać dobrowolnym funduszem. Towarzystwo jest organem statutowym funduszu. Towarzystwo działa w formie spółki akcyjnej. Minimalny kapitał zakładowy – EUR.

4 Podstawowe dane o OFE 15,9 mln – liczba członków otwartych funduszy emerytalnych (OFE) na koniec roku 2012, 8,4 mld zł – wartość składek przekazanych przez ZUS w 2010 roku, 23,2 mld zł – w roku 2010, 289,8 mln zł – opłaty od składek w roku 2012, 269,6 mld zł – wartość aktywów netto OFE na koniec roku 2012, 1.176 tys. zł – wartość wypłat okresowych emerytur kapitałowych z OFE w roku 2011,

5 Finansowanie działalności Towarzystwa EmerytalnegoOpłata potrącana z wartości składek wpłacanych do funduszu – max 3,5% wartości wpłacanych składek Opłata za zarządzanie: Wysokość aktywów netto (mln PLN) Miesięczna opłata za zarządzanie ponad do 8.000 0,045% aktywów netto w skali miesiąca 20.000 3,6 mln PLN + 0,04% nadwyżki ponad mln PLN 35.000 8,4 mln PLN + 0,032% nadwyżki ponad mln PLN 45.000 13,2 mln PLN + 0,023% nadwyżki ponad mln PLN 15,5 mln PLN

6 Aktywa OFE

7 Reforma OFE 2014 Przekazanie części obligacyjnej do ZUS – umorzenie portfela obligacji skarbowych – 51,5% aktywów OFE Suwak bezpieczeństwa Obniżenie opłaty dystrybucyjnej – 1,75% Zmiana zasad polityki inwestycyjnej – udział akcji – minimum 75% aktywów w roku 2014 (w kolejnych latach spadek limitu o 20% do 15% do , od 2018 bez limitu minimalnego) Zastąpienie limitu inwestycji zagranicznych limitem inwestycji denominowanych w walutach obcych (docelowo do 30% aktywów)

8 Aktywa OFE cd

9 Dekompozycja zmiany wartości aktywów netto OFE

10 Dekompozycja zmiany wartości aktywów netto OFE - 2015

11 Dopuszczalne kategorie lokat OFEInstrumenty dłużne Skarbu Państwa i NBP, Instrumenty dłużne gwarantowane lub poręczane przez Skarb Państwa lub NBP, Depozyty bankowe i bankowe papiery wartościowe, Akcje spółek notowanych na regulowanym rynku giełdowym (plus prawa poboru, PDA i obligacje zamienne), Akcje spółek notowanych na regulowanym rynku pozagiełdowym (plus prawa poboru, PDA i obligacje zamienne) i akcje nienotowane na rynku regulowanym, Akcje NFI, Certyfikaty inwestycyjne FIZ, Jednostki uczestnictwa FIO i SFIO, Obligacje komunalne, Obligacje przychodowe, Obligacje inne niż komunalne w pełni zabezpieczone, Obligacje spółek publicznych, Obligacje zdematerializowane innych podmiotów, Listy zastawne, Kwity depozytowe dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym w Polsce Obligacje BGK.

12 Ograniczenia inwestycyjne – limity koncentracjiMax 5% aktywów w depozytach jednego banku (7,5% dla jednego wybranego banku), Max 2% aktywów w certyfikaty jednego FIZ Max 5% aktywów w jednostki jednego FIO (SFIO) i max 15% aktywów we jednostki wszystkich FIO zarządzanych przez jedno TFI Max 5% aktywów w papiery wartościowe jednego emitenta Max 5% aktywów w zagraniczne depozyty bankowe

13 Ograniczenia inwestycyjne – klasy aktywów20% - depozyty bankowe w walucie polskiej, 40% - listy zastawne (w tym max 15% niezdematerializowane), 90% - akcje notowane na rynku giełdowym, 10% - akcje notowane na regulowanym rynku pozagiełdowym i inne akcje, 10% - kwity depozytowe, 10% - certyfikaty FIZ, 15% - jednostki uczestnictwa FIO i SFIO, 40% - obligacje komunalne zdematerializowane, 20% - obligacje komunalne niezdematerializowane, 40% - obligacje w pełni zabezpieczone zdematerializowane, 10% - obligacje w pełni zabezpieczone niezdematerializowane, 20% - obligacje przychodowe, 10% - obligacje niezabezpieczone spółek publicznych, 5% - obligacje niezabezpieczone spółek niepublicznych.

14 Dynamika zmian portfeli OFE – 2010 - 2013Źródło: Komisja Nadzoru Finansowego

15 Struktura portfeli OFE – 2013- 20152014 2015 lokaty zagraniczne 1,40% 3,84% 8,07% depozyty bankowe 5,90% 7,00% 6,57% krajowe instrumenty udziałowe 40,40% 79,70% 76,02% pozostałe krajowe papiery dłużne 4,00% 7,81% 7,93% papiery dłużne gwrantowane przez SP i obligacje BGK 6,00% 0,98% 1,11% papiery wartościowe SP 42,30% 0,67% 0,30%

16 Struktura portfeli OFE – dane indywidualne - 2015

17 Skład portfeli funduszy emerytalnychOFE aktywa (mln PLN) Obligacje (%) Depozyty (%) Akcje (%) NFI (%) Inne (%) AEGON 9715,19 55,15 6,44 32,19 0,14 1,37 Allianz 6874,02 54,48 2,96 33,05 2,48 Amplico 17597,7 56,98 2,49 39,74 0,17 Aviva 52659,3 47,57 8,5 31,26 0,19 0,92 AXA 14271,6 56,61 6,06 30,47 1 Generali 11438,3 54,46 3,82 31,98 2,28 ING 54500,2 52,04 6,62 32,76 0,1 2,29 Nordea 10312 51,59 0,95 32,49 0,18 5,04 Pekao 3459,68 52,47 7,5 31,43 0,21 4,28 PKO BP Bankowy 7469,83 4,8 32,31 0,02 3,76 Pocztylion 4362,2 54,54 5,69 32,21 0,5 1,15 Polsat 2090,42 PZU Złota Jesień 31209,4 56,7 1,29 32,71 0,07 3,32 Warta 3111,14 59,08 3,16 31,76 2,66

18 Ustawowe metody oceny efektywności OFE – do roku 20133-letnia stopa zwrotu Średnia ważona stopa zwrotu Minimalna wymagana stopa zwrotu

19 Jednostka rozrachunkowaSkładki wpłacane do OFE oraz otrzymywane wypłaty transferowe po odjęciu wszystkich opłat, są przeliczane na jednostki rozrachunkowe. Jednostka rozrachunkowa OFE stanowi tytuł prawny uczestnika funduszu do udziału w wartości aktywów netto OFE (oznacza zatem wielkość udziałów członka OFE w aktywach danego funduszu).

20 Określanie wartości jednostek rozrachunkowychgdzie: WJR – wartość jednostki rozrachunkowej Anetto – aktywa netto OFE w PLN LJR – liczba jednostek rozrachunkowych

21 Określanie ilości jednostek rozrachunkowychgdzie: OJR – otrzymane jednostki rozrachunkowe Ws – wartość składki przekazanej do OFE OD – opłata dystrybucyjna na rzecz OFE

22 Stopa zwrotu 3-letnia Stopą zwrotu funduszu jest wyrażony procentowo iloraz różnicy wartości jednostki rozrachunkowej w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego i wartość tej jednostki w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy oraz wartość tej jednostki w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy. (Miesiącem rozliczeniowym jest marzec i wrzesień). gdzie: R – stopa zwrotu 3-letnia W1 – wartość JR w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego poprzedzającego okres 36 miesięcy W2 - wartość JR w ostatnim dniu roboczym miesiąca rozliczeniowego

23 Średnia ważona stopa zwrotuŚrednią ważoną stopą zwrotu wszystkich OFE za okres 36 miesięcy jest suma iloczynów stopy zwrotu każdego z OFE i wskaźnika przeciętnego udziału w rynku danego OFE. gdzie: Rsw – średnia ważona stopa zwrotu wszystkich OFE za okres 36 miesięcy Up – udział aktywów OFE w wartości aktywów wszystkich OFE R – stopa zwrotu pojedynczego OFE za okres 36 miesięcy

24 Minimalna wymagana stopa zwrotuMinimalna wymagana stopa zwrotu to stopa zwrotu niższa o 50% od średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich OFE w tym okresie lub niższa o 4 punkty procentowe od tej średniej, w zależności od tego która z tych wartości jest niższa.

25 Niedobór Kwota niedoboru jest obliczana jako iloczyn liczby jednostek rozrachunkowych w OFE w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy oraz różnicy między wartością jednostki rozrachunkowej, która zapewniłaby osiągnięcie minimalnej wymaganej stopy zwrotu, a faktyczną wartością jednostki rozrachunkowej w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy. gdzie: KN – kwota niedoboru LJRx – liczba JR w OFE w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy WJRw – wartość JR, która zapewniłaby osiągnięcie minimalnej wymaganej stopy zwrotu WJRf – faktyczna wartość JR w ostatnim dniu roboczym okresu 36 miesięcy

26 Kolejność pokrycia niedoboruNiedobór spowodowany nieosiągnięciem minimalnej wymaganej stopy zwrotu Niedobór spowodowany utratą przez depozytariusza aktywów materialnych OFE 1. Rachunek rezerwowy OFE 1. Depozytariusz 2. Rachunek części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego 2. Rachunek rezerwowy OFE 3. Środki własne OFE 3. Rachunek części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego 4. Pozostałe środki Funduszu Gwarancyjnego 4. Środki własne OFE 5. Skarb Państwa 5. Pozostałe środki Funduszu Gwarancyjnego 6. Skarb Państwa

27 Trzyletnia stopa zwrotu OFE za okres 30.09.2009 – 28.09.2012

28 Okresowa stopa zwrotu OFE (od 2014)gdzie: WJRn – wartość jednostki rozrachunkowej na koniec okresu WJRk – wartość jednostki rozrachunkowej na początek okresu

29 Okresowa porównawcza stopa zwrotugdzie: WIGn – wartość indeksu WIG na koniec okresu WIGk – wartość indeksu WIG na początek okresu WIBORl(3M) – roczna stopa oprocentowania trzymiesięcznych pożyczek na rynku międzybankowym

30 Stopy zwrotu OFE po reformie OPSZ 0,817 -7,244 AEGON OFE 1,937 -6,287 Allianz OFE 1,642 -4,223 Aviva OFE 1,674 -5,789 Axa OFE 2,262 -3,523 Generali OFE 0,293 -7,150 MetLife OFE 0,645 -2,896 Nationale Nederlanden OFE -0,883 -4,733 Nordea OFE 1,729 -5,819 Pekao OFE -0,724 -6,363 PKO BP Bankowy OFE 1,494 -3,194 Pocztylion OFE -0,570 -3,862 PZU Złota Jesień OFE -0,165 -2,887

31 Pracownicze Programy EmerytalnePracownicze programy emerytalne mogą być prowadzone w jednej z czterech form: w formie pracowniczego funduszu emerytalnego, w formie umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego, w formie umowy grupowego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem ubezpieczeń w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, w formie zarządzania zagranicznego.

32 Podstawowe statystyki PPE – rok 20151064 programy, w tym 702 – umowy z zakładem ubezpieczeń, 324 – umowy z funduszem inwestycyjnym, 38 – pracownicze fundusze emerytalne Wartość aktywów: 10,6 mld PLN Uczestnicy: 392,6tys

33 Pracownicze towarzystwa emerytalne

34 Rozwój PPE – liczba programów oraz liczba uczestników w latach 2000 - 2014Źródło: Pracownicze programy emerytalne w 2014 roku – UKNF, czerwiec 2015

35 Struktura aktywów PPE Źródło: Pracownicze programy emerytalne w 2014 roku – UKNF, czerwiec 2015

36 Pracownicze fundusze emerytalne - aktywa

37 Dobrowolne fundusze emerytalne (DFE)DFE funkcjonują od roku 2012 jako jedna z form oszczędzania w ramach kont IKE i IKZE DFE są zarządzane przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne

38 Aktywa netto DFE – tys PLNŹródło: KNF

39 Dobrowolne fundusze emerytalne 2016Źródło:

40 Dobrowolne fundusze emerytalne 2016 – koszty zarządzaniaŹródło:

41 Dobrowolne fundusze emerytalne – wyniki zarządzaniaŹródło:

42 Porównanie struktury portfeli OFE, DFE i PPE – 09.2015

43 Aktywa funduszy emerytalnych na świecieŹródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2015

44 Przyrost wartości aktywów funduszy emerytalnych na świecieŹródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2015

45 Zmiany struktury portfeli funduszy emerytalnych 1995 - 2014Źródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2015

46 Zmiany struktury portfeli funduszy emerytalnych – wybrane krajeŹródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2015

47 Publiczne vs. Prywatne fundusze emerytalneŹródło: Towers Watson Global Pension Assets Study 2013