1 GATT/WTO

2 GATT GATT 1948-1994 (General Agreement on Tariffs and Trade); Układ ogólny w sprawie taryf celnych i handlu podpisany 30 X 1947r. na konferencji w Genewie, wszedł w życie 1 I 1948 w trakcie konferencji w Hawanie; miał być tymczasowym układem poprzedzającym powstanie ITO (Międzynarodowej Organizacji Handlowej), które nigdy nie powstało.

3 CEL Celem GATT było podejmowanie działań zmierzających do liberalizacji handlu międzynarodowego poprzez obniżenie ceł i znoszenie innych przeszkód handlowych oraz wyeliminowanie dyskryminacji w tym handlu

4 ZASADY klauzula KNU – podstawowa zas. GATT; W myśl tej zas. obniżki ceł i wszelkie inne udogodnienia przyznane jednemu krajowi GATT powinny być rozciągnięte na wszystkie kraje – Strony; klauzula narodowa – towary zagraniczne nie powinny być traktowane gorzej niż krajowe; zasada wzajemności – udzielenie wzajemnych ustępstw w dziedzinie ułatwień dostępu do rynku krajowego dla towarów importowanych; ogólna klauzula ochronna – art. XIX GATT 1994 – kraj importujący może zastosować środki ochronne własnych producentów przed obcą konkurencją, jeśli import powoduje powstanie poważnej szkody dla krajowego przemysłu; klauzula bilansu płatniczego GATT – określa procedury i warunki stosowania środków ograniczania importu w celu przywrócenia równowagi BP; klauzula bezpieczeństwa narodowego – każdy kraj może podejmować działania dla ochrony swojego bezpieczeństwa w zakresie obrotu uzbrojeniem i sprzętem wojskowy, jak też dla ochrony interesów w czasie wojny i sytuacjach nadzwyczajnych;

5 PIERWSZE RUNDY GATT Genewa 1947 – zewidencjonowanie taryf celnych, zobowiązanie do redukcji stawek celnych. 30% Annecy 1949 – sprawdzenie możliwości wielostronnej obniżki ceł - 3% Torquay 1950-51 - 9 % Genewa 1955-56 - 11% 23 kraje Umiarkowane obniżki

6 RUNDA DILLONA 1961-62 39 krajów brak redukcji ceł na towary rolne Renegocjacja stawek celnych w tworzącej się EWG Obniżono ceł o 14%

7 RUNDA KENNEDY’EGO 1963-67 74 kraje metoda formuły liniowej – redukcja ceł na art. przemysłowe o 35% kodeks antydumpingowy przystąpienie Polski do GATT (Polska jest stroną Układu GATT od 1967 roku)

8 RUNDA TOKIJSKA 1973-79 99 krajów obniżka ceł od 33% do 6% na art. przemysłowe znoszenie barier pozataryfowych harmonizacja regulacji dotyczących zamówień rządowych, licencji, działań antydumpingowych zajmowano się problemem inwestycji międzynarodowych oraz preferencji dla krajów rozwijających się

9 RUNDA URUGWAJSKA 1986-94 117 krajów redukcja przecięnego poziomu stawek celnych o 30% zwiększenie rygorów w handlu artykułami rolnymi i tekstyliami zajęto się handlem usługami (GATS) oraz własnością intelektualną (TRIPS) utworzenie WTO

10 POLSKA W GATT Polska jest stroną Układu GATT od 1967 roku. Do końca Rundy Urugwajskiej status Polski był nietypowy. Jako kraj o gospodarce centralnie planowanej i cenach, które nie były kształtowane przez rynek oraz nie posiadający taryfy celnej, Polska musiała udzielić koncesji na rzecz pozostałych krajów - stron Układu GATT w postaci zobowiązania się do powiększania importu z tych krajów o 7 % rocznie z czego nie zawsze, szczególnie w latach osiemdziesiątych, mogła się wywiązać. Również, z powodu istniejącego systemu cen, polskie towary traktowane były mniej korzystnie w przypadku postępowania antydumpingowego.

11 GATT A WTO  GATT miał charakter tymczasowy (porozumienie), WTO ma charakter trwały (organizacja)  GATT nie był ratyfikowany przez kraje, WTO – była  Podmiotami GATT były „układające się strony”, podmiotami WTO są „państwa członkowskie”  GATT zajmował się przede wszystkim wymianą towarową, WTO ma znacznie szerszy zakres przedmiotowy  sprawniejszy system rozstrzygania sporów w WTO  obecnie GATT jest tylko jednym z filarów WTO

12 WTO Światowa Organizacja Handlu 1947 – 23 kraje podpisują „tymczasowy” układ, zwany GATT (Układ Ogólny w sprawie Handlu i Ceł) 1994 –W Maroku podczas konferencji Układu Ogólnego w Sprawie Ceł i Handlu na szczeblu ministerialnym zostaje utworzona Światowa Organizacja Handlu 1995 – GATT przekształca się w WTO

13 CELE WTO zwiększenie produkcji i podniesienie usług zgodnie z celem trwałego rozwoju podpisywanie wzajemnie korzystnych porozumień masowe obniżanie i likwidowanie ceł oraz barier handlowych likwidacja dyskryminacji w obrotach międzynarodowych

14 GŁÓWNE FUNKCJE WTO czuwanie nad realizacją porozumień; forum do dalszych negocjacji dotyczących wielostronnych stosunków handlowych; administrowanie systemem rozwiązywania sporów między członkami; administrowanie systemem przeglądów polityki handlowej; współpraca z Międzynarodowym Funduszem Walutowym i Bankiem światowym.

15 POLSKA W WTO Polska stała się członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO) 1 lipca 1995 roku

16 POLSKA W WTO PO AKCESJI DO UE Wejście do UE zmieniło sytuację Polski na forum WTO, w związku z przekazaniem polityki handlowej z poziomu narodowego na wspólnotowy. Oznacza to, że z państwami trzecimi i WTO negocjacje prowadzi KE; Na forum WTO państwa członkowskie UE nie prezentują oddzielnie swoich stanowisk, wspólne stanowisko UE prezentowane jest przez Komisję Europejską. http://www.exporter.pl