1 Gen. Józef Dwernicki Opracował: Kacper Dwernicki Kl. VI a

2 Józef Dwernicki  Ur.  się r. w Warszawie, zm.  r. w Łopatynie. Polski wojskowy, generał, dowódca kawalerii w powstaniu listopadowym. Pochodził z rodziny szlacheckiej, pieczętującej się herbem Sas, której majątki znajdowały się na Podolu po prawej stronie Zbrucza Rodzice dbali o jego patriotyczne wychowanie. Przyszły generał zaczął swój zawód wojskowy bardzo wcześnie bo w 1791 r., ochotniczo wstępując do artylerii. Był w niej bardzo krótko. W 1795 r. opuścił Szkołę Rycerską po rozwiązaniu wojska polskiego. Przeniósł się do rodzinnego Zawala i zajmował się gospodarstwem.

3

4 i pod Tarnopolem, Chorostkowcem i Wieniawką.OKRES NAPOLEOŃSKI W 1806 r. kiedy wojska francuskie zbliżyły się do Wisły, Dwernicki wraz ze swoim przyjacielem Augustynem Trzecieskim zorganizował Towarzystwo Patriotyczne, mające na celu przygotowanie powstania przeciw Rosjanom. Pokój w Tylży to udaremnił. W 1809 r. Dwernicki uzbroił swoim kosztem 80 ludzi ze swoich dóbr, przebył Zbrucz i połączył się z oddziałami wojska polskiego Piotra Strzyżewskiego r. pod Tarnopolem. Od tej pory rozpoczął się szlak bojowy przyszłego generała. Walczył ze swoim oddziałem z Austriakami gdzie doszło do bitwy przeciw gen. Bickingowi w dniu r. pod Zaleszczykami i pod Tarnopolem, Chorostkowcem i Wieniawką.

5

6 krzyż złoty Legii Honorowej.Brał udział kolejno we wszystkich większych bitwach Wielkiej Armii Po ciężkich walkach i ogromnych stratach Dwernicki ponownie zorganizował 8 pułk ułanów, na czele którego walczył w Niemczech i we Francji. Za wspaniałą szarżę pod Wirtenbergiem r. cesarz Napoleon Bonaparte osobiście przypiął Dwernickiemu krzyż złoty Legii Honorowej. Wielką brawurą odznaczył się w bitwie pod Lipskiem, wycofując się jako ostatni z pola bitwy. r. Dwernicki awansował na pułkownika i otrzymał dowództwo świeżo utworzonego pułku Krakusów, z którym wsławił się szczególnie pod Clagą – wziął do niewoli kilkaset żołnierzy pruskich i rosyjskich. Również zażartą walkę z Prusakami stoczył Dwernicki na rogatkach Paryża.

7 Generał Dwernicki na czele II Pułku Ułanów, obraz Piotra Michałowskiego.

8 Generał Józef Dwernicki na czele szwadronu krakusów im. ksGenerał Józef Dwernicki na czele szwadronu krakusów im. ks. Józefa Poniatowskiego.

9 W tym czasie Dwernicki otrzymał kolejne ordery:LATA Po upadku Napoleona i utworzeniu Królestwa Kongresowego powrócił Dwernicki wraz z wojskiem do kraju. Uczestniczył w asyście otoczenia cara, kiedy ten odwiedzał Kościuszkę. r. Dwernicki został dowódcą 2. pułku ułanów, który początkowo stacjonował w rejonach Podlasia i Lubelszczyzny, następnie w Suwałkach. Dwernicki dowodził tym pułkiem przez 14 lat. W tym czasie Dwernicki otrzymał kolejne ordery: Św. Anny z brylantami, Św. Stanisława II klasy z gwiazdą, Św. Włodzimierza III klasy.

10 ORDER ŚW. ANNY

11 ORDER ŚW. STANISŁAWA

12 ORDER ŚW. WŁODZIMIERZA

13 Z jego rozkazu Dwernicki objął dowództwo I Brygady w tej dywizji.W 1826 r. pułk Dwernickiego pełnił służbę w Warszawie Z okazji koronacji nowego cara – króla Mikołaja I w 1829 r. na wojsko spadły liczne awanse Józef Dwernicki został awansowany na gen. brygady i przydzielony do sztabu dywizji strzelców konnych dowodzonych przez gen. Klickiego. Z jego rozkazu Dwernicki objął dowództwo I Brygady w tej dywizji.

14 Powstanie listopadowe – Wczesne walkiWybuch powstania listopadowego w 1830 r. zastał gen. Dwernickiego w Sieradzu, gdzie dowodził 3 Pułkiem Strzelców Konnych. Do r. sformował i uzbroił 18 szwadronów gotowych do walki. W końcu stycznia Rząd Narodowy zdecydował się na wysłanie na Ruś wydzielonego korpusu pod dowództwem gen. Dwernickiego, o co on sam usilnie o to zabiegał.

15 Sytuacja w kraju uległa zmianieSytuacja w kraju uległa zmianie. Do królestwa wkroczyły wojska rosyjskie. W tej sytuacji Wódz Naczelny ks. Radziwiłł wysłał korpus gen. Dwernickiego przeciwko dywizji gen. Fiodora Geismara, który stacjonował w Seroczynie. Do spotkania obu wojsk doszło pod Stoczkiem r. Korpus gen. Dwernickiego po dwugodzinnej walce rozgromił dywizję strzelców konnych gen. Geismara. Była to pierwsza i zarazem zwycięska bitwa w tej wojnie. Za to zwycięstwo Dwernicki został awansowany do stopnia gen. dywizji. Po zakończeniu bitwy gen. Dwernicki wymaszerował do Warszawy, ale kilka dni odpoczywał w Górze Kalwarii. Nowe rozkazy dowództwa doprowadziły do kolejnej bitwy z korpusem gen. Cypriana Kreutza w rejonie Mniszewa, Ryczywołu i Nowej Wsi. Gen. Dwernicki zdobył całą artylerię rosyjską i około 40 jeńców. Poległo ponad 200 Rosjan.

16 W wyniku brawurowego starcia kawaleryjskiego Gejsmar został pokonany.STOCZEK  – r. W działaniach militarnych powstania listopadowego pierwsza bitwa rozegrała się pod Stoczkiem r. Po zdetronizowaniu przez powstańców r. cara Mikołaja na początku lutego wojska rosyjskie w liczbie 115 tys. żołnierzy pod dowództwem feldmarszałka Iwana Dybicza wkroczyły do Królestwa Polskiego. Ofensywa rosyjska posuwała się w kierunku Warszawy z zamiarem uderzenia na główne siły polskie. W dniu 14 lutego gen. Józef Dwernicki osłaniający prawe skrzydło polskich wojsk stojących na szosie brzeskiej, starł się pod Stoczkiem z dywizją strzelców konnych gen. Fiodora Gejsmara. W wyniku brawurowego starcia kawaleryjskiego Gejsmar został pokonany.

17 W bitwie pod Stoczkiem zasłynęła polska artyleria.O jej wartości bojowej i moralnej, okazanej w czasie tej bitwy, najlepiej pisał w raporcie do ks. Michała Radziwiłła, naczelnika powstania sam gen. Dwernicki: „Ogień był nadzwyczaj szybki i skuteczny, iż kilka dział nieprzyjacielskich demontował. Zimnej krwi na ogień armatni, zapału prawie nadludzkiego, iż niczem nieporównanej odwagi tak dawnych żołnierzy, jako też nowo zaciężnej młodzieży ani opisać, ani wyobrazić sobie dokładnie niepodobna. Oficerowie wszyscy z bezprzykładnym męstwem szeregi swe prowadzili”.

18 ,,Grzmią pod Stoczkiem armaty, Błyszczą białe rabaty Bitwa pod Stoczkiem, jako symbol walki i patriotyzmu, stała się częścią tradycji narodowej. Do dziedzictwa literackiego wprowadził ją Wincenty Pol, sławiąc w wierszu Krakusy  męstwo polskiego żołnierza: ,,Grzmią pod Stoczkiem armaty, Błyszczą białe rabaty A Dwernicki na przedzie Na Moskala sam jedzie.” Pieśń ta, wykonywana w tempie mazura, stała się niezwykle popularna wśród powstańców. Nie zaginęła wraz z przegranym powstaniem listopadowym, wspomnienie o Stoczku zagrzewało także do boju pokolenie powstańców 1863 r.

19 Jan Rosen, Bitwa pod Stoczkiem, 1890

20 Wyprawa na Wołyń Dalszy szlak bitewny gen. Dwernickiego to Warka, Kozienice, Puławy, Kurów, Lublin i Zamość. W początkach r. gen. Dwernicki przekroczył Bug i rozpoczął marsz na Wołyń, dowodził korpusem liczącym około 7000 żołnierzy. Siły rosyjskie gen. Rudigera były znacznie liczniejsze. Do pierwszego starcia doszło pod miasteczkiem Poryck, gdzie Polacy wzięli około 150 jeńców i cały tabor. Po tym zwycięstwie generał wydał odezwę do mieszkańców Ukrainy, Wołynia i Podola wzywającą ich do powstania. r. zetknął się ponownie z Rosjanami pod Beresteczkiem i pod Boremlem. Dwernicki zajął Boremel nad Styrem. Rozpoczęła się walka o mosty i przeprawy rozpoczęły się walki o Boremel i Beresteczko. Bronił Boremla aż do Po bitwie pod Boremlem Dwernicki skierował się na Podole. Żadnych posiłków nie otrzymał.

21

22 Generał Józef Dwernicki przekraczający granicę austriacką w 1831 r.

23 Pomnik Józefa Dwernickiego w Stoczku Łukowskim.

24 Oto jak opisuje Go Władysław Mickiewicz, syn poety Adama –Okres emigracyjny Gen. Dwernicki po krótkim internowaniu wyjechał do Paryża na emigrację ( ). Tu dość wcześnie rozpoczął działalność patriotyczną. Był współzałożycielem Komitetu Narodowego Polski i Ziem Zabranych oraz Towarzystwa Wzajemnej Pomocy, Szkoły Narodowej Polskiej w Paryżu i czynnym działaczem politycznym. Cieszył się uznaniem i szacunkiem innych. Oto jak opisuje Go Władysław Mickiewicz, syn poety Adama – „… Dwernicki, choć bardzo otyły, a pomimo to ruchliwy i czynny, zawsze uśmiechnięty, całe życie cieszył się największą popularnością. Zbyt o nią może dbał i więcej by zdziałał, gdyby się mniej troszczył o opinię różnych kółek emigracyjnych”. Po kilku latach pobytu w Paryżu gen. Dwernicki przeniósł się do Londynu. Będąc jeszcze w Paryżu ożenił się powtórnie w 1834 r. z Marią Ludwiką Aliną de Brok. Podczas całego pobytu na emigracji Dwernicki był ceniony i wyróżniany przez ówczesne znakomitości. Częstymi jego gośćmi byli ks. Ludwik Napoleon, późniejszy cesarz Francuzów, Lafayette, Ryszard Basza i inni.

25 Schyłek życia W 1848 r. Dwernicki otrzymał zezwolenie na powrót do kraju (do Galicji). Przybycie jego do Lwowa stało się uroczystością narodową i rzadko kto był tak przyjmowany z czcią i uniesieniem. Tam też zamieszkał na stałe. Brał udział w przeglądach wojsk. W 1848 r. orkiestra odegrała popularną we Lwowie piosenkę: „Grzmią pod Stoczkiem armaty…”. W 1848 r. król Sardynii Karol Albert zwrócił się do Dwernickiego z propozycją objęcia naczelnego dowództwa swej armii, jednak generał propozycji nie przyjął. Z upływem lat podupadł na zdrowiu. Był coraz słabszy. Stan finansowy był opłakany. Adam Zamojski, przyjaciel generała zapraszał go często do swoich dóbr w Łopatynie. Dwernicki chętnie z tego korzystał. Czas spędzał na polowaniu i rozmowach. Ostatnie lato spędził Dwernicki w 1857 r. w Łopatynie, gdzie zmarł Tam też został pochowany i do dziś znajdują się jego prochy. W licznym orszaku pogrzebowym było kilku starców – towarzyszy broni generała.

26 Imieniem gen. Dwernickiego nazwany został 2 Pułk Ułanów Grochowskich.Upamiętnienie Imieniem gen. Dwernickiego nazwany został 2 Pułk Ułanów Grochowskich.

27 Odznaka pułkowa

28 Urszula Wencel-Kalembkowa: "Dwernicki był człowiekiem przyjacielskim, dobrym kompanem, wzorowym opiekunem dla podkomendnych, nie pozbawionym wad, ale tego rodzaju, że nie umniejszały doń sympatii większości współczesnych mu i pozwoliły następnym pokoleniom umieścić go w panteonie bohaterów walk o niepodległość".

29 Sygnet herbowy generała Józefa Dwernickiego - kolekcja prywatna Warszawa

30 DWERNIK

31 DWERNICZEK Obóz harcerski w Dwerniczku

32 Opracowano na podstawie:1. W. Zajewski „Powstanie listopadowe. Dzieje wewnętrzne. Militaria.” PWN W-wa 2. https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3zef_Dwernicki 3. E. Kozłowski, M. Wrzosek „Dzieje oręża polskiego 1794 – ‘’ MON 1983r. 4. https://www.youtube.com/watch?v=FZiDTljX2WU, Bitwa pod Stoczkiem, Jarosław Dybek, Standardowa licencja YouTube, data dostępu: r. 5. 14-lutego-1831-r, Józef Dwernicki, autor: Janusz Krugły, licencja CC-BY-NC 2.0 Karol Dwernicki Licencja Creative Commons Uznanie Autorstwa (CC BY) z jednoczesnym zezwoleniem na udostępnianie na warunkach innej wolnej licencji zgodnej z definicją Wolnych Dóbr Kultury.