1 GENEZA I PRZEMIANY KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU GOSPODARKA PRZESTRZENNA – DOŚWIADCZENIA UAM W POZNANIU prof. UAM dr hab. Paweł Churski - dr Paweł Motek - INSTYTUT GEOGRAFII SPOŁECZNO-EKONOMICZNEJ I GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ

2 Pierwszy program kształcenia PLAN WYSTĄPIENIA Geneza kierunku Pierwszy program kształcenia Przemiany struktury programu i specjalizacji Aktualny program studiów – przyjęcie efektów kształcenia oraz wytycznych Unii Uczelni oraz jego silne i słabe strony Dodatkowe formy kształcenia z zakresu gospodarki przestrzennej Plany na przyszłość

3 GENEZA KIERUNKU NAJWAŻNIEJSZE FAKTY

4 GENEZA KIERUNKU - NAJWAŻNIEJSZE FAKTY1989/1990r. – przygotowania do utworzenia nowego kierunku studiów w Instytucie Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Planowania Przestrzennego (m.in. program studiów) 1990 r. - uchwały Rady Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych oraz Senatu UAM 1991r. – pierwsza rekrutacja na kierunku: planowanie przestrzenne i gospodarka lokalna (później gospodarka przestrzenna) (118 kandydatów, przyjęto 38 osób) 1991r. – wniosek do Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego o wpisanie gospodarki przestrzennej na listę kierunków studiów (działania prowadzone wspólnie z Wydziałem Architektury Politechniki Wrocławskiej) 1995r. – decyzja Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego o umieszczeniu na liście kierunków kształcenia kierunku: gospodarka przestrzenna 1995r. – Ministerstwo Edukacji Narodowej powołuje zespół ds. opracowania programu minimum dla gospodarki przestrzennej 1996r. – pierwsi absolwenci (33 osoby)

5 GENEZA KIERUNKU - NAJWAŻNIEJSZE FAKTY1999r. – nowa specjalność: Rozwój i rewitalizacja miast oraz obszarów wiejskich w Collegium Polonicum w Słubicach (zakończenie kształcenia w 2014 r.) 2007r. - od standardów kształcenia do efektów kształcenia, od studiów jednolitych magisterskich do studiów II stopniowych 2007r. – nowa specjalność: Rozwój Regionalny 2008r. – dydaktyczny ośrodek zamiejscowy w Kościanie (zakończenie kształcenia w 2013 r.) 2011r. – studia I stopnia inżynierskie (profil praktyczny) 2012r. – nowa specjalność: Ochrona europejskich dóbr kultury – wspólnie z Uniwersytetem Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą 2013r. - studia podyplomowe: Przemysły kultury w polityce rozwoju miast i regionów 2015r. – studia II stopnia 3-semestralne

6 PIERWSZY PROGRAM KSZTAŁCENIA

7 STRUKTURA PROGRAMU Studia jednolite magisterskie. Łączna liczba godzin: około 2500 (obecne programy studiów I i II stopnia to około 3500 godzin). Brak specjalności. Dominacja przedmiotów z obszaru nauk przyrodniczych i społecznych. Niewielki udział przedmiotów z obszaru nauk technicznych. Program przewidywał praktyki zawodowe w gminach. Ćwiczenia terenowe: 1) Regionalne praktyki terenowe (5 dni), 2) Regionalne przyrodnicze praktyki terenowe (6 dni), 3) Gospodarka przestrzenna i zagospodarowanie gmin (9 dni), 4) Zagraniczne terenowe ćwiczenia regionalne (10 dni), 5) Ćwiczenia terenowe – ekologia (2 dni).

8 NAJWAŻNIEJSZE PRZEDMIOTY Z PIERWSZYCH PROGRAMÓW STUDIÓWOBSZAR NAUK PRZYRODNICZYCH OBSZAR NAUK SPOŁECZNYCH OBSZAR NAUK TECHNICZNYCH Podstawy przyrodnicze funkcjonowania systemu człowiek-środowisko Zasady gospodarowania zasobami przyrodniczymi Ekologia Kształtowanie i ochrona środowiska Środowisko przyrodnicze Polski Geomorfologia Teoria i metodologia gospodarki przestrzennej Teoria regionu społeczno-ekonomicznego i regionalizacja Teoria gospodarki przestrzennej Teoria ekonomii Teoria systemów Demografia Socjologia Prawo administracyjne Ustrój państwowy i samorządowy Prawo gospodarcze Planowanie i projektowanie architektoniczne i urbanistyczne Rysunek odręczny

9 PRZEMIANY STRUKTURY PROGRAMUI SPECJALIZACJI

10 ROZWÓJ I REWITALIZACJA MIAST ORAZ OBSZARÓW WIEJSKICHPoczątkowo studia jednolite magisterskie, następnie I stopnia. Pierwsza rekrutacja 1999/2000 (37 studentów). Łączna liczba godzin: około 3300 (studia jednolite) oraz 2300 (studiów I stopnia). Specjalizacja tworzona na bazie niemieckich doświadczeń w zakresie programowania i realizacji procesów rewitalizacyjnych (Zespół prof. Jerzego J. Paryska i dr Andreasa Billerta). Dominacja przedmiotów z obszaru nauk przyrodniczych i społecznych przy małym udziale obszaru nauk technicznych, głównie z zakresu rewitalizacji. Rozszerzone nauczanie języka niemieckiego. Bardzo dobre warunki studiowania (od 2001r.) i nieoptymalny system organizacji pracy kadry dydaktycznej. Zakończenie kształcenia 2014r. – nowa specjalność OEDK UVIADRNIA oraz specjalność na studiach II stopnia w Poznaniu.

11 OD STUDIÓW JEDNOLITYCH MAGISTERSKICH DO STUDIÓW II STOPNIOWYCHW wyniku reformy i wprowadzenia w Polsce tzw. Procesu Bolońskiego pojawił się obowiązek kształcenia w systemie studiów I stopnia (licencjackie i inżynierskie) oraz II stopnia (studia magisterskie). Na kierunku gospodarka przestrzenna w UAM dostosowanie do tych wymogów miało miejsce w latach: 2007 – pierwsza rekrutacja na studia I stopnia licencjackie (przyjęto 71 osób), 2010 – pierwsza rekrutacja na studia II stopnia (przyjęto 116 osób), 2010 – zakończenie kształcenia w trybie jednolitych studiów magisterskich (63 absolwentów), 2011 – pierwsza rekrutacja na studia I stopnia inżynierskie (przyjęto 101 osób).

12 OD STANDARDÓW KSZTAŁCENIA DO EFEKTÓW KSZTAŁCENIA STANDARDY KSZTAŁCENIA określane przez RGNiSW (2007) dla GP określały: grupę treści podstawowych - m.in. Ekonomia, Geografia ekonomiczna, Prawoznawstwo, Rysunek techniczny i planistyczny, Teoria systemów, Kształtowanie i Ochrona Środowiska, grupę treści kierunkowych - m.in. Podstawy gospodarki przestrzennej, Projektowanie urbanistyczne, Planowanie przestrzenne, Samorząd terytorialny, GIS, Polityka regionalna, liczbę godzin na poszczególne przedmioty wraz z przypisanymi punktami ECTS, w sposób uproszczony efekty kształcenia, jakie w wymienionych grupach treści kształcenia mieli osiągnąć studenci. WADY: mała elastyczność w tworzeniu programu kształcenia, niewielkie możliwości dostosowania programu kształcenia do profilu uczelni.

13 OD STANDARDÓW KSZTAŁCENIA DO EFEKTÓW KSZTAŁCENIA EFEKTY KSZTAŁCENIA (2012/2013) Programy kształcenia budowane w oparciu o efekty, jakie student ma uzyskać w toku studiowania. Efekty określane w dziedzinach: wiedzy, umiejętności, kompetencji. Każda uczelnia sama określa, jakie efekty uzyska absolwent gospodarki przestrzennej. W przypadku GP uzgodniono jednak szkielet efektów wspólnych w UUNRKGP… ZALETY: duża elastyczność w tworzeniu programów kształcenia, możliwość dostosowania programu do profilu uczelni. WADY: znaczna „biurokratyzacja”, mała wiedza studentów nt. efektów kształcenia.

14 EFEKTY KSZTAŁCENIA NA GP W UAM W POZNANIU

15

16

17

18 SPECJALNOŚĆ ROZWÓJ REGIONALNY2007 – 2011 – projekt NFOŚiGW. Specjalność w ramach studiów jednolitych magisterskich. Pierwszy nabór odbył się w 2007 r. (przyjęto 24 osoby). 1150 h zajęć dydaktycznych + 4 tygodnie praktyk zagranicznych i 14 dni praktyki dyplomowej. Szerokie zaangażowanie praktyków i współpraca z otoczenie gospodarczym zajęcia dydaktyczne, współpraca z ramach praktyk zagranicznych, staże i zatrudnienia absolwentów, Biuletyn RR i PR. Od 2012r. kontynuacja jako specjalność w toku studiów II stopnia.

19 DYDAKTYCZNY OŚRODEK ZAMIEJSCOWY W KOŚCIANIEUruchomienie ośrodka w odpowiedzi na zapotrzebowanie zgłaszane przez lokalne władze samorządowe. Kierunek studiów I stopnia w trybie stacjonarnym, bez specjalności. Pierwszy nabór odbył się w 2008 r. (przyjęto 41 osób). 2264 h zajęć dydaktycznych + 3 tygodnie praktyk kierunkowych i 144 h ćwiczeń terenowych. Wyzwania: brak stałej kadry naukowo-dydaktycznej, „migracja” studentów, zbyt bliska odległość od Poznania. 2013r. zakończenie kształcenia z powodu braku chętnych.

20 STUDIA INŻYNIERSKIE I STOPNIA (PROFIL PRAKTYCZNY)2010 – wniosek o utworzenie studiów. Pierwszy nabór odbył się w 2011 r. (przyjęto 101 osób). W lutym 2015 roku pierwsi absolwenci. Wsparcie kadrowe Politechniki Poznańskiej. Pierwszy program studiów na lata : oparty na standardach kształcenia (grupa przedmiotów treści: podstawowych, kierunkowych oraz specjalnościowych), 2500 godzin zajęć dydaktycznych, brak specjalności, 21 dniowa obowiązkowa praktyka dyplomowa. W 2012 roku program studiów został przebudowany i dostosowany do wymogów KRK.

21 OCHRONA EUROPEJSKICH DÓBR KULTURY2014r. uruchomienie kształcenia na studiach II stopnia, w języku niemieckim, na Uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Pierwszy nabór 2013/2014 (1 osoba). Maksymalnie 5 miejsc. Część zajęć w UAM w Poznaniu i część zajęć w Uniwersytecie Viadrina (kierunek międzynarodowy). Praca magisterska przygotowywana w j. polskim w UAM w Poznaniu.

22 PRZEMYSŁY KULTURY W POLITYCE ROZWOJU MIAST I REGIONÓWr. – studia podyplomowe Przemysły kultury w polityce rozwoju miast i regionów cdn…

23 STUDIA II STOPNIA 3-SEMESTRALNEPierwsza rekrutacja na studia II stopnia: Luty 2015 r. – studia rozpoczęły 44 osoby. Liczba godzin w programie kształcenia: 820 (I semestr 280 godzin, II semestr 300 godzin, III semestr 240 godzin). Program nie przewiduje specjalności. Profil ogólnoakademicki. GEOCENTRUM DOSKONAŁOŚCI - Program PO WER – III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju. DZIAŁANIE 3.1. Kompetencje w szkolnictwie wyższym

24 AKTUALNY PROGRAM KSZTAŁCENIASILNE I SŁABE STRONY

25 AKTUALNY PROGRAM STUDIÓW - cechy ogólne Studia I stopnia równomierne rozłożenie elementów praktycznych oraz teoretycznych, dominuje problematyka krajowa, brak ścieżek specjalizacyjnych. Studia II stopnia dominacja elementów ogólnoakademickich, duży nacisk na teorię (przygotowanie do studiów III stopnia), duże znaczenie zagadnień międzynarodowych, 5 ścieżek specjalizacyjnych (rozwój regionalny, planowanie przestrzenne, zarządzanie przestrzenne, rewitalizacja miast i obszarów zdegradowanych, ochrona europejskich dóbr kultury) – wyłącznie dla studiów 4 semestralnych

26 AKTUALNY PROGRAM STUDIÓWStudia Liczba godzin Przykładowe przedmioty stacjonarne niestacjonarne licencjackie 2411 1320 Przyrodnicze podstawy gospodarowania Geografia ekonomiczna Planowanie przestrzenne Makroekonomia Organizacja i funkcjonowanie samorządu terytorialnego Systemy informacji geograficznej inżynierskie 2708 1507 Rysunek techniczny i planistyczny Podstawy gospodarki przestrzennej Budownictwo Grafika inżynierska Projektowanie urbanistyczne magisterskie – studia IV semestralne 820 – studia III semestralne – studia IV semestralne 490 – studia III semestralne Metodologia gospodarki przestrzennej Gospodarka przestrzenna w krajach UE Podstawy prawa administracyjnego Gospodarka komunalna Rozwój zrównoważony Gospodarka nieruchomościami

27 AKTUALNY PROGRAM STUDIÓWPraktyki zawodowe – 3 tygodnie, profil praktyczny 3 miesiące Ćwiczenia terenowe Studia licencjacki oraz inżynierskie 1) Społeczno-ekonomiczne podstawy gospodarki przestrzennej (5 dni po 8 godz.) 2) Przyrodnicze podstawy gospodarowania (5 dni po 8 godz.) 3) Gospodarka i przestrzenne zagospodarowanie miast i gmin (8 dni po 8 godz.) 4) Zagraniczne (głównie Słowacja, Niemcy, Litwa, Gruzja) (7 dni po 8 godz.) Studia magisterskie Studia IV semestralne Inwestycje zagospodarowania przestrzennego (4 dni po 8 godz.) Wykorzystanie instrumentów zarządzania przestrzennego (4 dni po 8 godz.) Planowanie, realizacja i monitoring polityki spójności (lub wyjazd do Brukseli) (4 dni po 8 godz.) Rewitalizacja obszarów zdegradowanych (4 dni po 8 godz.) Studia III semestralne Zagospodarowanie i kierunki rozwoju aglomeracji poznańskiej - ćwiczenia terenowe objazdowe

28 AKTUALNY PROGRAM STUDIÓWZmiany liczby studentów na kierunku gospodarka przestrzenna w UAM w latach

29 SŁABE STRONY I ZAGROŻENIAAKTUALNY PROGRAM STUDIÓW SILNE STRONY I SZANSE SŁABE STRONY I ZAGROŻENIA Interdyscyplinarność kierunku Brak jednoznacznego osadzenia absolwentów w strukturze zawodów utrudniające wejście na rynek pracy Duże możliwości tworzenia oferty specjalizacyjnej Bardzo trudny proces budowania zespołu dydaktycznego Szeroka współpraca z otoczeniem społeczno-gospodarczym Konkurowanie o „studenta” pomiędzy studiami inżynierskimi a licencjackimi w sytuacji niżu demograficznego Praktyczność. Zajęcia prowadzone przez praktyków. Studia I stopnia 3 miesięczne praktyki zawodowe na profilu praktycznym na bardzo trudnym rynku pracy Możliwość pełnego wykorzystania potencjału badawczego poprzez aktywizację naukową dyplomantów Studia II stopnia Mało elastyczna struktura programu, oparta na przedmiotach, a nie modułach Duża możliwość modyfikacji i budowania nowej oferty kształcenia zgodnej z pojawiającymi się potrzebami Regres kierunku wynikający z rosnącej konkurencji w warunkach zmniejszającego się popytu

30 DODATKOWE FORMY KSZTAŁCENIAPRZEMYSŁY KULTURY W POLITYCE ROZWOJU MIAST I REGIONÓW

31 PRZEMYSŁY KULTURY W POLITYCE ROZWOJU MIAST I REGIONÓWStudia podyplomowe Przemysły kultury w polityce rozwoju miast i regionów wpisują się w dwa obszary kształcenia określone jako kluczowe w kontekście realizacji Strategii EUROPA 2020: 1) Architektura, architektura i urbanistyka, architektura wnętrz. 2) Obszar przemysłów kultury, w tym edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych oraz w zakresie realizacji obrazu telewizyjnego, filmu i fotografii. Ukierunkowanie interwencji środków europejskich oraz dynamicznie zmieniająca się sytuacja na rynku pracy determinują rozwój i przemiany oferty kształcenia

32 PRZEMYSŁY KULTURY W POLITYCE ROZWOJU MIAST I REGIONÓWCel główny: wykształcenie profesjonalnych kadr administracyjnych i menadżerów o wysokich kwalifikacjach, przygotowanych do zarządzania i planowania rozwoju miast i regionów w sferze szeroko rozumianej kultury. Okres realizacji projektu: r. – r. Dwa cykle kształcenia: 1) 2013/2014 – 24 słuchaczy, 2) 2014/2015 – 24 słuchaczy. Adresaci: pracownicy administracji publicznej oraz osób poszukujące zatrudnienia w tego rodzaju instytucjach.

33 www.igsegp.amu.edu.pl Lp. Nazwa modułu Wykład (liczba godzin)Ćwiczenia/ Seminaria Laboratorium/ Pracownia Forma zaliczenia Punkty ECTS Rok I - Semestr I 1. Sektor kultury i przemysły kreatywne – podstawy teoretyczno-metodologiczne 45 15 Przygotowanie eseju/raportu/ prezentacji/ projektu 14 2. Przemysły kultury w polityce miejskiej 30 20 12 Razem semestr I 75 35 26 Rok I - Semestr II Przemysły kultury w polityce regionalnej 25 Sektor kultury i przemysły kreatywne w kształtowaniu przestrzeni publicznej 16 24 Przygotowanie raportu z badań in situ/ opracowanie w formie testowej i graficznej 3. Staż-praktyka w Brukseli 40 Przygotowanie raportu, prezentacji oraz sprawozdania 10 Razem semestr II 41 80 34 Razem rok I 116 115 60

34

35 PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ

36 PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ – STUDIA DUALNEWprowadzenie na studiach I stopnia, inżynierskich, specjalności opartej na STUDIACH DUALNYCH… wykłady prowadzone przez pracowników uniwersyteckich, a zajęcia laboratoryjne odbywane u pracodawców.

37 ZINTEGROWANE PLANOWANIE ROZWOJU…PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ – ZINTEGROWANE PLANOWANIE ROZWOJU Wykorzystać doświadczenia z realizacji kierunku studiów i różnych projektów w opracowaniu nowego programu kształcenia z zakresu ZINTEGROWANE PLANOWANIE ROZWOJU…

38 Dziękujemy za uwagę ! GENEZA I PRZEMIANY KSZTAŁCENIANA KIERUNKU GOSPODARKA PRZESTRZENNA – DOŚWIADCZENIA UAM W POZNANIU Dziękujemy za uwagę ! prof. UAM dr hab. Paweł Churski - dr Paweł Motek - INSTYTUT GEOGRAFII SPOŁECZNO-EKONOMICZNEJ I GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ