1 Geodezyjny monitoring elementów środowiskaWYKŁAD 3 Przegląd klasycznych rozwiązań Dr hab. inż. Andrzej Kwinta Katedra Geodezji Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Uniwersytet Rolniczy w Krakowie rok akad. 2015/2016

2 POZYSKANIE DANYCH POMIARY W GEODEZJIGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 POZYSKANIE DANYCH POMIARY W GEODEZJI METODY NIEGEODEZYJNE kształt położenie zmiany geometryczne długości kąty różnice wysokości „położenie” METODY GEODEZYJNE dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 1 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

3 Pomiary geodezyjne Długości Położenie Wysokości KątyGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiary geodezyjne Długości Położenie Wysokości Kąty dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 2 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

4 W starożytnym Rzymie posługiwano się miarami związanymi GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar długości W starożytnym Rzymie posługiwano się miarami związanymi z przeciętną długością kroku człowieka: 1 passus = około 2 kroki, 75 passus = stadium. 1 pes = około 30 cm, dzieli się na 12 unciae 1 unciae = około 2,5 cm 1 pes miary st. RZYMU miary anglosaskie 11,6” miary układu metrycznego 30 cm dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 3 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

5 Przyrządy do pomiarów długości: GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar długości Przyrządy do pomiarów długości: przymiary wstęgowe (taśmy, ruletki, druty – bezpośredni pomiar długości) dalmierze optyczne (kąt paralaktyczny) dalmierze elektromagnetyczne (wykorzystanie fal elektromagnetycznych) system GPS (system pozycjonowania) dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 4 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

6 Pomiar długości Przyrządy: Suwmiarki Liniały Łaty Ruletki TaśmyGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar długości Bezpośrednie pomiary długości Przyrządy: Suwmiarki Liniały Łaty Ruletki Taśmy Druty inwarowe dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 5 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

7 Dokładność położenia punktu : 1,0 m w poziomie ±GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar długości Dalmierz optyczny to np. teodolit, niwelator - odległość mierzona dalmierzem nitkowym (o stałym kącie paralaktycznym), przy poziomej osi celowej gdzie: k,c - stałe dalmierza Dokładność położenia punktu : 1,0 m w poziomie dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 6 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

8 Pomiar długości GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKArok akad. 2015/2016 Pomiar długości Dalmierze elektromagnetyczne dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 7 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

9 Przykładowy przyrząd: Disto D8 LeicaGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar długości Przykładowy przyrząd: Disto D8 Leica dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 8 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

10 Przykładowy przyrząd: Disto D8 LeicaGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Przykładowy przyrząd: Disto D8 Leica dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 9 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

11 POŚREDNIE POMIARY DŁUGOŚCIGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar długości POŚREDNIE POMIARY DŁUGOŚCI wyznaczanie długości odcinków za pomocą pomocniczych konstrukcji geometrycznych c.d POMIAR: CD, a, b, g, d dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 10 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

12 Kąt poziomy Kąt pionowy Pomiar kątówGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar kątów Kąt poziomy Kąt pionowy dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 23 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

13 Przyrządy do pomiaru kątów poziomych:GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar kątów Przyrządy do pomiaru kątów poziomych: teodolit klasyczny cyfrowy goniometr busola dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 24 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

14 TEODOLIT Zasada działania: Pomiar kątówGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar kątów TEODOLIT Zasada działania: dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 25 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

15 Metody pomiaru kątów poziomych – metoda pojedynczego kątaGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar kątów Metody pomiaru kątów poziomych – metoda pojedynczego kąta 1. Wycelowanie na lewe ramię kąta i odczyt w I położeniu lunety 2. Wycelowanie na prawe ramię kąta i odczyt w I położeniu lunety 3. Obrócenie lunety przez zenit i instrumentu o 180 stopni 4. Wycelowanie na prawe ramię kąta i odczyt w II położeniu lunety 5. Wycelowanie na lewe ramię kąta i odczyt w II położeniu lunety 6. Obliczenie kąta dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 26 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

16 Przykład zastosowaniaGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar kątów Przykład zastosowania Wyznaczenie punktu na prostej Metoda biegunowa dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 27 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

17 Wysokość bezwzględna – pomiar odległości GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar wysokości CEL : Określenie współrzędnej Z punktu w stosunku do powierzchni odniesienia, którą jest geoida zerowa Wysokość bezwzględna – pomiar odległości od poziomu odniesienia wzdłuż kierunku pionu do wyznaczanego punktu Wysokość względna – pomiar odległości Od poziomu przyjętego jako poziom odniesienia Wzdłuż kierunku pionu do wyznaczonego punktu dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 27 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

18 METODY POMIAROWE: GPS Niwelacja geometryczna (precyzyjna, techniczna)GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar wysokości METODY POMIAROWE: GPS Niwelacja geometryczna (precyzyjna, techniczna) Niwelacja trygonometryczna (tachimetria) Niwelacja barometryczna Niwelacja hydrostatyczna dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 28 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

19 SPRZĘT UŻYWANY DO NIWELACJI:GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 NIWELACJA GEOMETRYCZNA Pomiar wysokości SPRZĘT UŻYWANY DO NIWELACJI: niwelatory - libelowe, - automatyczne, - kodowe. łaty niwelacyjne, żabki niwelacyjne, dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 29 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

20 Automatyczny precyzyjny Na2002 LeicaGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Z przekładaną lunetą Libellowy NIWELATOR Automatyczny precyzyjny Niwelator kodowy - cyfrowy niwelator z automatycznym odczytem przez porównanie otrzymanego z przetwornika CCD obrazu łaty ze wzorcem zapisanym w pamięci instrumentu. Na Leica dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 30 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

21 HB=HA+(Ow-Op)=HA+DhABGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 NIWELACJA GEOMETRYCZNA Pomiar wysokości Niwelacja ze środka HB=HA+(Ow-Op)=HA+DhAB dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 31 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

22 HB=HA+i-O Niwelacja w przód Pomiar wysokościGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 NIWELACJA GEOMETRYCZNA Pomiar wysokości Niwelacja w przód HB=HA+i-O dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 31 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

23 Wyznaczyć wysokość punktu B gdy znamy wysokość punktu AGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 NIWELACJA TRYGONOMETRYCZNA Pomiar wysokości Wyznaczyć wysokość punktu B gdy znamy wysokość punktu A dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 32 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

24 Niwelator z kręgiem poziomym.GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar wysokości Niwelacja powierzchniowa – metoda punktów rozproszonych Niwelator z kręgiem poziomym. dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 33 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

25 Wyznaczenie wysokości obiektu – np. linia energetycznaGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar wysokości Wyznaczenie wysokości obiektu – np. linia energetyczna dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 33 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

26 Tachi + metria = szybki pomiarGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Tachimetria Pomiar wysokości Tachimetria = Tachi + metria = szybki pomiar Technologia pomiarowa służąca do równoczesnego pomiaru sytuacji i elementów wysokościowych D Dh dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 34 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

27 Pomiar wysokości GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKArok akad. 2015/2016 Tachimetria Pomiar wysokości dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 35 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

28 Tachimetr klasyczny - teodolitGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Tachimetria Pomiar wysokości Tachimetr klasyczny - teodolit Tachimetr autoredukcyjny Tachimetr elektroniczny dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 36 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

29 Obecnie pełna automatyzacja procesu pomiarowegoGEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKA rok akad. 2015/2016 Pomiar wysokości Obecnie pełna automatyzacja procesu pomiarowego Pomiar tachimetrem elektronicznym Rejestracja danych w instrumencie Zczytanie danych do komputera Wykreślenie mapy dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 37 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

30 Zapraszam na kolejny wykład GEODEZYJNY MONITORING ELEMENTÓW ŚRODOWISKArok akad. 2015/2016 Zapraszam na kolejny wykład dr hab. inż. Andrzej Kwinta Str. 38 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie