1 GINEKOLOGIA ONKOLOGICZNAUniwersytet Medyczny w Łodzi I Katedra Ginekologii i Położnictwa Prof. Andrzej Zdziennicki

2 Łagodne zmiany sromu TORBIELE - okołocewkowe, zastoinowe gruczołów potowych, łojowych, błony dziewiczej, gruczołu Bartholina, pourazowe GUZY LITE - włókniaki, tłuszczaki, mięśniaki, naczyniaki, chłoniaki, guzy mieszane

3 Zmiany przednowotworowedystrofie sromu - hiperplastyczna, atroficzna i mieszana dysplazja sromu rak in situ (choroba Bowena i erytroplazja Queyrata) choroba Pageta

4 Objawy kliniczne Około 50% - bez dolegliwości świąd sromu pieczeniakłucia niejasne bóle dziwne odczuwanie w obrębie sromu różnorodne zmiany na skórze sromu

5 Zmiany złośliwe sromu rak sromu mięsaki sromu czerniaki złośliwe

6 Rak sromu występuje u kobiet starszych i starych - 50% chorych ma 70 i więcej lat tylko 10% chorych nie przekracza 50 lat stanowi 3 - 4% nowotworów złośliwych narządów płciowych

7 Postacie histologiczne rakaRak płaskonabłonkowy - 95% Rak gruczołowy Rak brodawczakowaty Rak z komórek cylindrycznych

8 Postacie kliniczne rakaPostać owrzodzeniowa (najczęstrza) - płaskie owrzodzenia o twardym brzegu Postać guzkowa - pojedyńcze lub mnogie guzki, skóra na nich jest nieprzesuwalna

9 Szerzenie się raka sromuPrzez ciągłość - przechodzi na pochwę, krocze, odbyt, cewkę moczową, możliwe tworzenie się przetok Drogą limfatyczną - węzły ch. pachwinowe, udowe i biodrowe Drogą krwionośną - wyjątkowo rzadko

10 (Union internationale contre le Cancer)Podział kliniczny Podział na stopnie wg FIGO (Federation Internotionale de Gynecologie et d’Obstetrique) Podział TNM wg UICC (Union internationale contre le Cancer)

11 Podział na stopnie wg FIGOStopień 0 - rak in situ, nie inwazyjna postać choroby Pageta Stopień I - zmiana nie przekracza 2 cm, węzły pachwinowe niewyczuwalne lub ruchome i niepodejrzane klinicznie Stopień II - zmiana na sromie przekracza 2cm, węzły chłonne niewyczuwalne lub ruchome i niepodejrzane klinicznie

12 Podział na stopnie wg FIGOStopień III - zmiana dowolnej wielkości z zajęciem: cewki moczowej, pochwy, krocza odbytu lub z wyczuwalnymi, podejrzanymi klinicznie węzłami chłonnymi Stopień IV - naciekanie pęcherza i/lub odbytnicy; naciek dochodzący do kości miednicy lub występowanie odległych przerzutów

13 Leczenie raka sromu leczenie promieniami leczenie operacyjneleczenia łączone (najlepsze wyniki - ponad 60% 5-letnich przeżyć)

14 Łagodne zmiany pochwy Kłykciny kończyste torbiele zastoinowe mięśniakiwłókniaki torbiele przewodów Gartnera gruczolistość

15 Nowotwory złośliwe pochwyRak płaskonabłonkowy Rak gruczołowy Rak przerzutowy Czerniak złośliwy Mięsak

16 Stopnie zaawansowania rakaStopień 0 - rak przedinwazyjny (erytroplakia lub zmiana bielacza) Stopień I - rak obejmuje tylko ścianę pochwy Stopień II - rak obejmuje tkanki przypochwowe ale nie sięga ścian miednicy Stopień III - zmiana dochodzi do ścian miednicy

17 Stopnie zaawansowania rakaStopień IV - rak nacieka sąsiednie narządy lub przekracza granice miednicy (IVa) lub występują odległe przerzuty (IVb)

18 Leczenie raka pochwy dojamowa brachyterapia (ładunki radu)jednorodna terapia megawoltowa (kobalt, cez) wyjątkowo operacyjnie w połączeniu z napromienianiem próby leczenia cytostatykami

19 Zmiany łagodne szyjki macicyPolipy szyjki macicy Mięśniaki szyjki macicy

20 Polipy szyjki macicy - objawyNieprawidłowe krwawienia, krwawienia międzymiesiączkowe, kontaktowe Upławy - głównie śluzowe lub krwisto podbarwione

21 Złośliwe guzy szyjki macicyRak płaskonabłonkowy Rak gruczołowy Mięsak

22 Rak szyjki macicy Częstość występowania - 30/100 000dysplazje rok życia rak przedinwazyjny - 35 rok życia wczesna inwazja - około 40 roku życia I0 kliniczny - około 50 roku życia II0 kliniczny - około 55 roku życia III i IV0 - w wieku 60 lat i powyżej

23 Rak szyjki macicy częściej występuje u kobiet:Wielokrotnie rodzących wcześnie rozpoczynających życie płciowe mających większą liczbę partnerów mających partnerów nie przestrzegających zasad higieny o niższym statusie społecznym zakażonych wirusem brodawczaka HPV-16 i HPV-18

24 OBJAWY (zależą od stopnia zaawansowania choroby)Początek bezobjawowy krwiste upławy krwawienia kontaktowe nietypowe krwawienia bóle stopniowo nasilające się postępująca kacheksja

25 Objawy pogrubiałą, rozdęta i palpacyjnie twarda szyjkaguzowato-bulwiasty lub wyniosły, brodawkowaty przerost szyjki ubytek tkanki - owrzodzenie kalafiarowaty guz szyjki guz z martwiczym rozpadem

26 Postacie kliniczne rakaEndofityczna -tkanka nowotworowa rośnie w głąb szyjki macicy - wewnątrzkanałowa Egzofityczna - rak rośnie na zewnątrz do światła pochwy - postać kalafiorowata

27 Drogi szerzenia się rakaPrzez ciągłość - wzrost w głąb otaczających tkanek Drogą chłonki - limfogenne Drogą krwi - hematogenne

28 Podział raka szyjki wg FIGOStopień 0 - Carcinoma in situ - rak powierzchowny, przedinwazuyjny Stopień I - rak ograniczony jest tylko do szyjki macicy Stopień II - rozszerza się poza szyjkę ale nie osiąga jeszcze ścian miednicy - może nacie- kać pochwę i przymacicza

29 Podział raka szyjki wg FIGIStopień III - naciek nowotworowy dochodzi do ścian miednicy Stopień IV - proces nowotworowy przekracza granice miednicy, nacieka pęcherz moczowy, odbytnicę; daje odległe przerzuty

30 Diagnostyka Wczesne postacie raka są bezobjawowe klinicznieMożliwość wykrycia jedynie w badaniach profilaktycznych - cytologia - potwierdzona badaniem biopsyjnym Pierwsze objawy kliniczne - krwawienia - są wyrazem już zaawansowanej choroby

31 Rak gruczołowy szyjki macicy5-8% raków szyjki powstaje śródnabłonkowo, głównie w kanale szyjki trudniejszy do wykrycia wg stopnia dojżałości dzielimy go na: wysoko i średnio zróżnicowany oraz niezróżnicowany

32 Leczenie raka szyjki macicyOperacyjne Pierwotne (wyłącznie) promieniami Skojarzone Paliatywne

33 Nowotwory łagodne trzonu macicyPolipy błony śluzowej jamy macicy Adenomyosa Mięśniaki macicy

34 Złośliwe zmiany trzonu macicyRak trzonu macicy Mięsaki trzonu macicy

35 Rak trzonu macicy - kliniczne stopnie zaawansowaniaStopień 0 - histologicznie podejrzane zmiany bł. Śluzowej i rak in situ Stopień I - ograniczony do trzonu macicy Stopień II - rak przechodzi na szyjkę Stopień III - rak szerzy się poza macicę (pozostaje jednak w obrębie miednicy mniejszej)

36 Rak trzonu macicy - kliniczne stopnie zaawansowaniaStopień IV - rak wychodzi poza miednicę mniejszą, występują odległe przerzuty