1 GÓR ŚWIĘTOKRZYSKICH ATRAKCJE TURYSTYCZNE

2 ŚWIĘTY KRZYŻ pozostałości pogańskiego wału kultowego, opactwo pobenedyktyńskie Święty Krzyż (w jednym ze skrzydeł muzeum parku narodowego) oraz telewizyjna stacja przekaźnikowa o wysokości 157 m. Szczyt w Górach Świętokrzyskich, położony we wschodniej części pasma Łysogór, objęty ochroną w ramach Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Znajdują się na nim: skalne rumowisko, charakterystyczne dla Gór Świętokrzyskich, tzw. gołoborze, ścisły rezerwat przyrody obejmujący las jodłowo-bukowy,

3 JASKINIA RAJ Wapienna jaskinia krasowa położona w pobliżu Chęcin. Jest jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych Gór Świętokrzyskich i jedną z najpiękniejszych jaskiń krasowych naszego kraju. Zachwyca bogactwem i różnorodnością kalcytowych form naciekowych. Występują tutaj skupiska stalaktytów o unikatowym na skalę światową zagęszczeniu. Jaskinia uznana została za rezerwat przyrody nieożywionej i stanowisko archeologiczne.

4 DĄB BARTEK Dąb szypułkowy rosnący między Bartkowem a Zagnańskiem, pomnik przyrody. Wiek tego drzewa oceniany jest wg najnowszych badań na 645-670 lat. Od 1952 dąb uznany jest za pomnik przyrody. W 1934 sąd konkursowy pod przewodnictwem profesora Władysława Szafera uznał Bartka za "najokazalsze drzewo w Polsce". Według jednej z legend Jan III Sobieski i Marysieńka ukryli w Dębie Bartku skarby.

5 KRZEMIONKI Kompleks kopalń w Krzemionkach koło Ostrowca Świętokrzyskiego liczy kilka tysięcy lat i należy do największych obiektów tego typu w Europie.Można w nim oglądać świetnie zachowane ślady robót prahistorycznych górników. Krzemionki zostały uznane za Pomnik Historii. Teren ten jest także rezerwatem przyrody. Trwają przygotowania do wpisu Krzemionek na listę światowego dziedzictwa ludzkości UNESCO.

6 Park Jurajski w Bałtowie, znajduje się niedaleko Ostrowca Świętokrzyskiego, położony jest w rozwidleniu starorzecza rzeki Kamiennej na „Źródlanej Wyspie”. BAŁTOWSKI PARK JURAJSKI Zwiedzanie Parku to podróż w czasie przez kolejne epoki dziejów Ziemi, od kambru po dzień dzisiejszy. Największą atrakcję stanowią rekonstrukcje dinozaurów i innych wymarłych grup zwierząt. Na trasie zwiedzania znajdują się liczne tablice z opisami poszczególnych dinozaurów i epok geologicznych.

7 ZAMEK KRZYŻTOPÓR Zamek w miejscowości Ujazd, wzniesiony w latach 1626 - 1644 z polecenia Krzysztofa Ossolińskiego. Nazwa Krzyżtopór pochodzi od krzyża (symbolu religijności fundatora) oraz topora (herbu Ossolińskich, wywodzili się z Toporczyków) wykutych nad głównym wejściem do zamku. Jedną z nich jest opowieść o zastosowaniu na zamku symboliki liczb nawiązującej do kalendarza: okien miał tyle, ile dni w roku, pokoi tyle, ile tygodni; sal wielkich tyle, ile miesięcy, a 4 narożne jego baszty odpowiadały liczbie kwartałów. Historia powstania zamku i jego świetności pozostaje wciąż nie do końca poznana. Jest to powodem do narastania wokół niego legend.

8 OPATÓW Znajduje się tu wiele obiektów historycznych wpisanych na listę zabytków: Kolegiata św. Marcina, świątynia w stylu romańskim pochodząca z II poł. XII w. Pozostałości murów miejskich z jedyną zachowaną bramą Barokowy klasztor oo. Bernardynów wzniesiony w XIV- XV w. na miejscu osady Żmigród. Podziemia – system dawnych piwnic kupieckich wydrążonych w lessie pod rynkiem starego miasta. Miasto położone na Wyżynie Sandomierskiej. Nieopodal rozciągają się pasma Jeleniowskie i Iwaniskie Gór Świętokrzyskich. Przez miasto przepływa rzeka Opatówka, rozdzielając je na dwie części.

9 OBLĘGOREK Wieś położona 18 km na północny zachód od Kielc. W 1900r. społeczeństwo polskie ufundowało ze składek majątek w Oblęgorku dla Henryka Sienkiewicza, z okazji 25-lecia pracy literackiej. Od maja 1902 do sierpnia 1914 r. Sienkiewicz mieszkał w Oblęgorku, używając go głównie jako letniej rezydencji. Po śmierci pisarza osiadła tu jego żona Maria i syn Henryk Józef. W 1958 r. dzieci Henryka Sienkiewicza podarowały państwu dworek, w którym niebawem powstało Muzeum Henryka Sienkiewicza. Obecnie na parterze odtworzony jest wygląd i wystrój pomieszczeń z czasów pisarza, a na piętrze wyeksponowana jest poświęcona mu wystawa.

10 NAGŁOWICE W zachodniej części powiatu jędrzejowskiego, przy trasie z Jędrzejowa do Katowic - leży wieś Nagłowice, dawna siedziba Rejów - rodu, z którego wyszedł w XVI wieku wielki pisarz i poeta - Mikołaj Rej – „ojciec literatury polskiej”. Dwór murowany rodziny Walewskich, wzniesiony po 1878r., we wnętrzu Muzeum Mikołaja Reja z ekspozycją przedstawiającą kopie rękopisów oraz współczesne drzeworyty przedstawiające życie i dorobek pisarza.

11 Położony w południowo - zachodniej części Sandomierza. Jest to rozległy wąwóz lessowy, najciekawszy i najładniejszy na terenie miasta. Powstał w wyniku erozji wodnej. Jego długość to ok. 500m. Maksymalna wysokość u jego wylotu wynosi ponad 10m i tam ściany wąwozu są najbardziej strome. Zbocza w ą wozu porastają drzewa liściaste: wiązy, lipy, klony, akacje. Krzewy to głównie czarny bez. Występuje również roślinność zielna i rudealna. WĄWÓZ KRÓLOWEJ JADWIGI

12 KIELCE Stolica woj. świętokrzyskiego, stanowi centrum gospodarcze i turystyczne regionu. Na terenie Kielc znajduje się 5 rezerwatów przyrody. Miasto jest także znanym ośrodkiem wystawienniczo- targowym. Najważniejsze zabytki to: Pałac Biskupów Krakowskich Kościół Św. Wojciecha Pałacyk Zielińskiego Bazylika Katedralna Wniebowzięcia NMP Kościół i klasztor na wzgórzu Karczówka Kościół ewangelicko-augsburski pw. św. Trójcy Dworek Laszczyków Park miejski im. Stanisława Staszica

13 ZAMEK W CHĘCINACH Zamek królewski, został wzniesiony pod koniec XIII wieku. Za czasów panowania Władysława Łokietka na zamku odbywały się zjazdy rycerstwa oraz zapadały ważne decyzje państwowe. Od lat zamek jest symbolem Chęcin i jednym z najciekawszych miejsc województwa świętokrzyskiego. „Szerokie poły murów z trzema basztami, rozległe we wnętrzu ziemi piwnice, obdarte z dachu, ozdób i marmurów swoich okna i drzwi – to jest wszystko, co pozostało z gmachu... Resztę murów i kolumn zamkowych przedostatni starosta, jak gdyby swoje, podarował podstarościemu.” Julian Ursyn Niemcewicz

14 MUZEUM WSI KIELECKIEJ W skansenie, tzw. Parku Etnograficznym w Tokarni znajduje się około 30 starych wiejskich budynków mieszkalnych i gospodarczych, drewniany kościół, drewniany dwór, wiatrak a także ekspozycję obrazów i rzeźb. Domy i inne budynki rozmieszczone są na pagórkowatym terenie i skupione na wzór dawnych wiosek. We wnętrzach można podziwiać oryginalne meble i całe wyposażenie domostw. Skansen w Tokarni jest „perłą” województwa świętokrzyskiego.

15 Do miejscowości godnych uwagi należą także: Pińczów Jędrzejów Szydłów Końskie Nowy Korczyn Busko-Zdrój Solec-Zdrój Bodzentyn Raków Chmielnik Stopnica Wiślica

16 Został utworzony 1 maja 1950 r. Dwa największe szczyty na terenie rezerwatu to Łysica (612 m n.p.m.) oraz Łysa Góra (595 m n.p.m.). Dla zwiedzających udostępniono ponad 30 km pieszych szlaków. na których można podziwiać unikalne na skalę europejską Puszczę Jodłową oraz cały pracujący naturalny ekosystem. ŚWIĘTOKRZYSKI PARK NARODOWY Jednym z nielicznych przykładów ograniczenia ingerencji w naturalny krajobraz Polski jest Pasmo Łysogórskie i Klonowskie - wyspa pierwotnych lasów położona w centrum Gór Świętokrzyskich. Rząd Polski wyłączył teren Parku z działalności gospodarczej, aby zachować go w niezmienionym stanie dla badań naukowych oraz zwiedzania i wypoczynku.

17 Na przeważającej części, zwłaszcza w partiach szczytowych, występują lasy jodłowe, niżej jodłowo-bukowe z domieszką jaworu, klonu i innych gatunków. Do rzadkich należą: cis, brzoza czarna, olsza czarna, wiąz szypułkowy i górski. Z roślin zielnych występują tu także: pełnik europejski, podkolan biały i kruszczyk szerokolistny, goryczka wąskolistna, rosiczka okrągłolistna, wawrzynek wilczełyko i inne. Stwierdzono tu 700 gatunków roślin naczyniowych. Wśród zwierząt na uwagę zasługują ssaki objęte ochroną gatunkową, m.in.: popielica, orzesznica, gronostaj, łasica łaska, kuna domowa i kilka gatunków nietoperzy. Z ciekawych ptaków należy wymienić: dzięcioła czarnego, orlika krzykliwego, cietrzewca, jarząbka.

18 Na grzbietach górskich występują charakterystyczne rumowiska skalne - gołoborza, nadające krajobrazowi specyficzny charakter. Największe i najbardziej malownicze gołoborza znajdują się na Łysej Górze i na Łysicy. Niektóre z gołoborzy to: Gołoborze Kobendzy Biała Skałka Księża Skała Gołoborza te powstały w klimacie peryglacjalnym, stwarzającym sprzyjające warunki do wietrzenia mrozowego, będącego przyczyną dezintegracji macierzystej skały. Składają się one z ostrokrawędzistych głazów. Największe gołoborze o powierzchni 3,84 ha znajduje się na Łysej Górze.

19