1 Gospodarka regionalna - kierunki polityki regionalnej UE (2)Dr hab. Witold Toczyski
2 Fundamenty projektu Unii EuropejskiejMarzenia, organizacja, zasady Dr hab. Witold Toczyski
3 polityka sprawiedliwościDom Europejski UNIA EUROPEJSKA I filar II filar III filar Unia Gospodarcza i Walutowa trzy wspólnoty integracja gospodarcza: Jednolity Rynek, polityki: rolna, transportowa i handlowa, zasady konkurencji, euro, Polityka strukturalna!!!, Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UZE - ESDI (European Strategy & Defence Identity) polityka sprawiedliwości i spraw wewnętrznych procesy decyzyjne
4 Organy UE O b y w a t e l e p a ń s t w c z ł o n k o w s k i c hWzajemne relacje organów Wspólnot Europejskich Trybunał Sprawiedliwości rządy państw członkowskich Rada Unii Komisja Parlament Europejski Trybunał Rewidentów Księgowych Organy pomocnicze O b y w a t e l e p a ń s t w c z ł o n k o w s k i c h Objaśnienia: wybór lub powołanie kontrola lub apelacja kontrola finansowa współpraca
5 Organy UE Rada Europejska składa się z szefów państw i rządów państw członkowskich Wspólnot oraz przewodniczącego Komisji, wspomaganych przez ministrów spraw zagranicznych i jednego członka Komisji. Rada: 1) daje polityczny impuls konstrukcji europejskiej, 2) ustala kwestie istotne dla jej wspierania, 3) wydaje polityczne dyrektywy dla Wspólnot Europejskich i współpracy politycznej państw członkowskich, 4) obraduje nad różnymi aspektami Unii Europejskiej starając się o osiągnięcie consensusu, 5) ustanawia nowe obszary wspólnotowej aktywności, 6) wyraża wspólne stanowisko w kwestiach polityki zagranicznej państw członkowskich.
6 Organy UE Parlament Europejski składa się z ponad 600 deputowanych, wybieranych na kadencję pięcioletnią. Siedzibą parlamentu jest Strassburg. Parlamentarzyści są reprezentantami całych narodów nie zaś określonych grup wyborców, nie są związani wnioskami i wskazówkami. Deputowani do Parlamentu zorganizowani są we frakcje, zgodnie z przynależnością partyjną a nie narodową. Uchwały parlamentu podejmowane są, co do zasady, bezwzględną większością głosów, w niektórych przypadkach Traktat o WE przewiduje większość kwalifikowaną, w sporadycznych przypadkach wystarcza zwykła większość głosów. Parlament Europejski posiada kompetencje w następujących dziedzinach: 1) prawodawczej - w przypadku niektórych zagadnień posiada faktyczne prawo weta. 2) uchwałodawczej - uchwały te nie mają charakteru prawnie wiążącego; 3) ustalania polityki Wspólnoty Europejskiej - Parlament współdziała w tworzeniu budżetu Wspólnot, jak również wyraża zgodę na stowarzyszenie państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej ze Wspólnotami i na wstąpienie państwa trzeciego do Unii Europejskiej; 4) decyzyjnej, bądź współdecyzyjnej - o obsadzie personalnej. 5) kontrolnej -
7 Rada spełnia następujące funkcje:Organy UE Rada Unii Europejskiej jest złożona z przedstawicieli państw członkowskich, przy czym każdy rząd deleguje do niej jednego z ministrów, który działa na podstawie udzielonego mu mandatu i jest reprezentantem swojego kraju. Skład personalny rady jest zmienny i zależy od materii będącej przedmiotem jej obrad. Siedzibą Rady jest Bruksela. Przewodnictwo w Radzie jest obejmowane na okres 6 miesięcy przez ministra reprezentującego dane państwo, po czym następuje wymiana na zasadzie rotacji według ustalonego harmonogramu. Rada spełnia następujące funkcje: Prawodawczą - jest ona głównym organem prawodawczym Wspólnot Europejskich. Rada wydaje rozporządzenia, dyrektywy i decyzje. Rada w przeważającej części uchwala akty prawne stanowiące odpowiedniki rozporządzeń wykonawczych, przepisów administracyjnych bądź norm. Ustalania polityki Wspólnot - uchwala budżet Wspólnot (we współdziałaniu z Parlamentem) Powoływania członków innych organów Wspólnot - m.in. Trybunału Obrachunkowego, komitetów doradczych. Koordynacyjną - wykonuje ją w przypadku gdy państwa członkowskie w danej dziedzinie zachowały kompetencje a Rada wydaje opinie i zalecenia, z tym że są one prawnie niewiążące. Regulacyjną - podejmuje środki w celu ujednolicenia przepisów prawnych,
8 Organy UE Komisja Europejska stoi na straży prawa wspólnotowego, jest motorem integracji, spełnia funkcje organu wykonawczego i decyzyjnego - zarządzającego Wspólnotą, a także reprezentuje Wspólnotę Europejską w stosunkach wewnętrznych i zewnętrznych. Siedzibą Komisji jest Bruksela. Komisja składa się z komisarzy mianowanych przez rządy państw członkowskich przy udziale Parlamentu Europejskiego, spełniającego funkcje konsultacyjne i zatwierdzające. Członkowie Komisji mianowani są na okres 5 lat. Postanowienia traktatów wymagają od komisarzy całkowitej niezależności w wykonywaniu swoich obowiązków, zakazując zwracania się do rządów mianujących o jakiekolwiek instrukcje, wytyczne i polecenia.
9 Prawo wspólnotowe Prawo pierwotnePrawo wspólnotowe można obrazowo przedstawić jako piramidę. Szczyt piramidy tworzy prawo pierwotne - konstytuujące Wspólnoty. Zaliczyć tu należy: 1 - traktaty założycielskie: 1) ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG, obecnie: Wspólnota Europejska, w skrócie - Traktat o WE), 2) ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej Euratom (EWEA), 3) ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS). Trzy Wspólnoty (Wspólnota Europejska, EWEA, EWWiS) zwane są Wspólnotami Europejskimi; 2 - traktaty zmieniające traktaty założycielskie. Traktat o Unii Europejskiej (TUE) - podpisany został 7 lutego 1992 roku w Maastricht (wszedł w życie 1 listopada 1993 roku). TUE wprowadził zmiany do traktatów założycielskich (EWG, EWWiS, Euratom). Kolejna - zasadnicza zmiana traktatowa nastąpiła w 1997 roku przez podpisanie 2 października Traktatu Amsterdamskiego (TA) zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej, 3 - do prawa pierwotnego zalicza się także traktaty o przystąpieniu nowych członków.
10 Prawo wspólnotowe Prawo wtórneDrugim elementem wspólnotowego porządku prawnego jest prawo wtórne (pochodne). Zalicza się do niego: rozporządzenie, dyrektywę, decyzję. 1 - rozporządzenie (art. 189 ust. 2). Pojęcie rozporządzenie" w prawie wspólnotowym nie odpowiada znaczeniowo temu pojęciu w prawie polskim. Rozporządzenie wspólnotowe jest raczej zbliżone do ustawy, choć Komisja może też wydawać rozporządzenia, które mają charakter aktów wykonawczych. Odnoszenie rozporządzenia" wspólnotowego do ustawy" polskiej może być też mylące w kontekście procesu legislacyjnego. W Polsce to Parlament jest ciałem ustawodawczym; Parlament Europejski zaś, mimo iż jego rola w tworzeniu prawa wspólnotowego systematycznie wzrasta, nie jest głównym organem w tym procesie. Rozporządzenie zawiera regulacje o charakterze generalnym i abstrakcyjnym. Oznacza to, iż obowiązuje w całości - we wszystkich jego częściach oraz powszechnie - we wszystkich państwach członkowskich (ma zasięg „ogólny"). Rozporządzenie stosuje się bezpośrednio w państwach członkowskich, co oznacza że nie podlega ono transpozycji do krajowego porządku prawnego ani ogłoszeniu przewidzianemu dla aktów prawa krajowego - obowiązuje w formie przyjętej przez organy wspólnotowe. Bezpośrednia skuteczność rozporządzenia oznacza, iż ma ono zastosowanie zarówno w stosunkach państwo - jednostka, jak i w relacjach pomiędzy poszczególnymi jednostkami. Każde rozporządzenie opublikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot staje się częścią krajowego porządku prawnego każdego z państw członkowskich. Rozporządzenie wchodzi w życie w terminie w nim określonym lub dwudziestego dnia od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym.
11 Prawo wspólnotowe Prawo wtórne2 - dyrektywa (art. 189 ust. 3). Ten akt prawny nie znajduje odpowiednika w polskim systemie prawa. Dyrektywa ma charakter wiążący w stosunku do państwa członkowskiego, do którego jest skierowana. Dyrektywa, w odróżnieniu od rozporządzenia, nie wiąże w całości, lecz tylko co do samego skutku, który musi być osiągnięty przez państwo członkowskie (adresata). Państwu pozostawia się więc swobodę wyboru środków i metod zmierzających do takiego przekształcenia (dostosowania) porządku krajowego, aby cel dyrektywy został osiągnięty
12 Prawo wspólnotowe Prawo wtórne3 - decyzja (art. 189 ust. 4) obowiązuje w całości tych, do których jest skierowana. Decyzja jest więc aktem o charakterze indywidualnym - ściśle określa adresata norm w niej zawartych (lub adresat nadaje się do indywidualizacji) i w tym znaczeniu jest zbliżona do decyzji administracyjnej na gruncie prawa wewnętrznego (np. polskiego). Adresatem decyzji mogą być osoby prawne, osoby fizyczne, państwa członkowskie. Wśród aktów prawa wtórnego wymienia jeszcze takie instrumenty działania organów wspólnotowych jak - zalecenia i opinie. Nie mają one mocy wiążącej.
13 Proces decyzyjny Proces decyzyjny - procedura współdecydowania (kodecyzji) (art. 189 B Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej) Wzmacnia rolę Parlamentu, dając mu możliwość odrzucenia propozycji legislacyjnej zgłoszonej przez Komisję (prawo veta). Stosuje się w sprawach: swobody przepływu siły roboczej, prawa osiedlania się, usług, rynku wewnętrznego, kształcenia ogólnego i zawodowego, kultury, ochrony zdrowia, ochrony konsumenta, sieci transeuropejskich (komunikacyjnych, transportowych, telekomunikacyjnych i energetycznych), badań i rozwoju technologicznego, środowiska.
14 Komitet Ekonomiczno-Społeczny Rada Unii EuropejskiejProces decyzyjny (1) Komisja Europejska propozycja aktu prawnego Komitet Ekonomiczno-Społeczny Komitet Regionów Parlament Europejski pierwsze czytanie stanowisko opinia opinia Rada Unii Europejskiej wspólne stanowisko Parlament Europejski
15 Rada Unii EuropejskiejProces decyzyjny (2) Rada Unii Europejskiej Komisja Europejska proponuje poprawki bezwzględną większością głosów odrzuca wspólne stanowisko akceptuje wspólne stanowisko zwykłą większością głosów odrzucenie aktu prawnego opiniuje poprawki pozytywnie lub negatywnie rozpatruje opinię Komisji przyjmuje akt prawny akceptuje poprawki Komitet Mediacji - powołany przez Radę i Parlament odrzuca poprawki akceptacja wspólnego tekstu brak akceptacji wspólnego tekstu przyjęcie aktu prawnego potwierdza oryginalne lub zmienione wspólne stanowisko kwalifikowaną większością głosów Parlament Europejski trzecie czytanie drugie czytanie odrzuca wspólne stanowisko bezwzględną większością głosów odrzucenie aktu prawnego
16 Komitet Regionów Komitet Regionów jest instytucją doradczą powołaną do reprezentowania władz regionalnych i lokalnych. Wydaje opinie w kwestiach polityki regionalnej i rozwoju regionalnego Unii Europejskiej. Został utworzony na mocy Traktatu z Maastricht z 1992 r. Tworzą go zgodnie z postanowieniami z Nicei osoby, które otrzymały mandat wyborczy organu regionalnego lub lokalnego, bądź odpowiadają politycznie przed wybieralnym zgromadzeniem.
17 Komitet Regionów - składZgodnie z ustaleniami z Nicei skład komitetu po rozszerzeniu nie może przekroczyć 350 osób ( obecnie jest 317). Polsce przyznano 21 miejsc. Członkowie są wyznaczani przez rządy państw Unii Europejskiej spośród polityków z okręgów miejskich lub regionów, reprezentantów władz lokalnych. Członkowie KR muszą posiadać mandat od reprezentowanych przez siebie władz lub być przed nimi politycznie odpowiedzialni. Nie są jednak odpowiedzialni przed rządem. Rada Unii Europejskiej powołuje ich na cztery lata z możliwością ponownego mianowania.
18 Komitet Regionów - ZadaniaKomitet Regionów jest organem doradczym Rady Unii Europejskiej, Komisji, a także Parlamentu Europejskiego. Organy te są zobowiązane do konsultacji w odniesieniu do polityki regionalnej, ochrony środowiska, edukacji i transportu. Władze regionalne i lokalne mają możliwość wywierania wpływu na określanie kierunków polityki Unii Europejskiej w interesujących je sferach. Komitet Regionów może również wyrażać opinie z własnej inicjatywy i przedkładać je Komisji, Radzie i Parlamentowi. Może również, jeśli uzna, że wchodzą w grę specyficzne interesy regionalne, wydać opinię w tym przedmiocie, w sprawie, o którą był konsultowany Komitet Ekonomiczno- Społeczny. Komitet Regionów odbywa pięć sesji plenarnych rocznie.
19 Komitet Regionów - Komisje Opinie Komitetu są opracowywane w sześciu komisjach:- ds. Polityki Spójności Terytorialnej (COTER), - ds. Polityki Gospodarczej i Społecznej (ECOS), - ds. Zrównoważonego Rozwoju (DEVE), - ds. Kultury i Edukacji (EDUC), - ds. Ustrojowych i Zarządzania w Europie (CONST), - ds. Stosunków Zewnętrznych (RELEX).
20 Kraje UE posiadające strukturę federalną dowodzą, iż:• Regiony lepiej radzą sobie z rozwiązywaniem pewnych kategorii problemów niż rząd centralny, gdyż są bliżej źródeł ich powstawania. • Regionalizacja umożliwia bardziej zrównoważony rozwój przestrzenny i gospodarczy, zapobiega upośledzaniu regionów peryferyjnych i pomaga lepiej dbać o kulturową różnorodność. Struktury decyzyjne na szczeblu regionów stwarzają społecznościom okazję bardziej bezpośredniego udziału w procedurach demokratycznych.
21 Ewolucja europejskiego modelu
22 Cztery priorytety polityki Unii Europejskiej• Zrównoważony rozwój - konkurencyjność, spójność (w odniesieniu do wzrostu i zatrudnienia) • Ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi • Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość • UE jako światowy partner
23 KLUCZOWE KIERUNKI POLITYKI WSPÓLNOTYRÓWNE SZANSE TRWAŁY ROZWÓJ WSPIERANIE MŚP SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE BADANIA I ROZWÓJ TECHNOLOGICZNY .
24 Polityka spójności Wydatki stanowią 34% budżetu UE (336 miliardów euro na okres , według cen z 2004 r.) Wydatki stanowią około 0,41% PKB Unii (uwzględniając rozwój obszarów wiejskich i rybołówstwo: 0,46%) Podział środków finansowych po połowie między obecne a nowe Państwa Członkowskie Ponad ¾ budżetu dla regionów i Państw Członkowskich opóźnionych w rozwoju Budżet UE na lata – rocznie 108,5 miliardów euro dla UE-25 Perspektywy finansowe na lata - 146,4 miliardów euro dla UE-27
25 Zasady europejskiej polityki strukturalnejSUBSYDIARNOŚĆ koordynacji koncentracji programowania wieloletniego partnerstwa dodatkowości zgodności
26 Zasady europejskiej polityki strukturalnejZasada subsydiarności problemy rozwoju regionalnego nie stanowią wyłącznej kompetencji Wspólnot, więc jej interwencja odbywa się jedynie pomocniczo. Wspólnota podejmuje interwencję wtedy i tylko wtedy gdy cele zamierzonego działania nie mogą zostać zrealizowane w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, a mogą zaś (z racji zakresu lub skutków zamierzonego działania) zostać lepiej zrealizowane na szczeblu Wspólnoty. zasada ta nie jest stosowana w przypadku funduszy strukturalnych. Zasada koordynacji: wszystkie działanie podejmowane w ramach funduszy strukturalnych powinny być skoordynowane z innymi działaniami podejmowanymi przez Wspólnotę oraz z działaniami krajowymi, które dążą do realizacji podobnych celów.
27 Zasady europejskiej polityki strukturalnejZasada koncentracji: środki finansowe pochodzące z funduszy strukturalnych są przeznaczone dla obszarów znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji (cel 1) środki finansowe są skoncentrowane na realizację ograniczonej liczby celów, które mają podstawowe (priorytetowe) znaczenie dla spójności społeczno-ekonomicznej UE. Zasada programowania wieloletniego: konieczne jest wypracowanie wieloletnich, podzielonych na etapy, programów rozwoju planujących kierunki wykorzystania funduszy strukturalnych. programy te są wdrażane pod kierunkiem poszczególnych państw, zgodnie z postanowieniami rozporządzeń wspólnotowych odnoszących się do funduszy strukturalnych
28 Zasady europejskiej polityki strukturalnejZasada partnerstwa: ustalenia dotyczące wykorzystania funduszy strukturalnych muszą być uzgadniane na wszystkich etapach programowania z zainteresowanymi partnerami. partnerami powinni być przedstawiciele władz publicznych, środowisk społeczno-gospodarczych, inwestorów, instytucji bankowych, organizacji zawodowych, wyższych uczelni. Zasada dodatkowości: pomoc wspólnotowa musi być uzupełnieniem środków wydatkowanych przez państwa członkowskie. pomoc wspólnotowa nie może zastępować finansowania krajowego ( w tym regionalnego i lokalnego). państwa członkowskie powinny utrzymywać swoje wydatki publiczne (w przypadku każdego celu) realizowane w dziedzinie interwencji funduszy strukturalnych, przynajmniej na tym samym poziomie co w czasie okresu poprzedzającego pomoc wspólnotową
29 Zasady europejskiej polityki strukturalnejZasada zgodności: wszystkie działania finansowane z funduszy strukturalnych muszą być zgodne z innymi politykami Wspólnot (np. transportową, konkurencji) oraz prawodawstwem unijnym. wszystkie działania podejmowane w ramach funduszy strukturalnych muszą być realizowane w oparciu o unijne przepisy, a przez to zgodne z innymi politykami Wspólnot ustalenia dotyczące wykorzystania funduszy strukturalnych muszą być uzgadniane na wszystkich etapach programowania z zainteresowanymi partnerami.
30 Znaczenie polityki spójności ekonomiczno – społecznej w Unii EuropejskiejPodstawowa polityka Wspólnot Europejskich – potwierdzona w projekcie Konstytucji Europejskiej –oparta na solidaryzmie działania na rzecz spójności gospodarczej, społecznej i przestrzennej są jedną podstawowych sfer interwencji Argumentem na rzecz tej polityki są także znacznie większe, po rozszerzeniu Unii do 25 państw, zróżnicowania regionalne
31 CZTERY PODSTAWOWE DZIAŁANIA WSPIERAJĄCE ROZWOJ ZRÓWNOWAŻONYG Zapewnienie odpowiedniego finansowania 2. Wzmacnianie procesu podejmowania decyzji na poziomie UE 3. Tworzenie partnerstw Obejmuje to tworzenie postępowych partnerstw pomiędzy administracją, środowiskiem akademickim, podmiotami zajmującymi się ochroną środowiska, właścicielami i użytkownikami gruntów, sektorem prywatnym, sektorem finansów, sektorem oświaty oraz środkami przekazu, które wspólnie sformułują rozwiązania. 4. Kształtowanie świadomościi edukacji społecznej i zachęcanie społeczeństwa do aktywnego udziału Obejmuje to opracowanie i realizację strategii informowania wspierającej plan działań, ścisłą współpracę z inicjatywą „Countdown 2010” oraz wdrażanie Konwencji z Ǻrhus i związanych z nią dyrektyw
32 STRATEGIA LIZBOŃSKA Program Unii Europejskiej przyjęty w Lizbonie w 2000 roku, którego celem było uczynienie z Unii do 2010 r. najbardziej konkurencyjnej, dynamicznej, opartej na wiedzy gospodarki świata i doścignięcie USA.
33 STRATEGIA LIZBOŃSKA Program wynikł z uświadomionych zagrożeń wynikających z wolniejsze tempo rozwoju i mniejszej zdolności do tworzenia nowych technologii niż USA, gorszego radzenie sobie z globalizacją i przechodzeniem na gospodarkę opartą na wiedzy, starzenia się społeczeństw oraz konieczności reformy systemu społeczno-gospodarczego Europy.
34 STRATEGIA LIZBOŃSKA W strategii wyodrębniono następujące segmenty:gospodarka oparta na wiedzy liberalizacja i integracja rynków przemysłów sieciowych trwały rozwój liberalizacja i integracja rynku usług finansowych przedsiębiorczość nowy model społeczny.
35 STRATEGIA LIZBOŃSKA W telekomunikacji:oddzielenie regulatora od dotychczasowego operatora, obiektywne, nie dyskryminacyjne i przejrzyste warunki działalności, zasadę otwartej sieci, nałożenie obowiązków na operatorów o znaczącej sile rynkowej, zróżnicowanie pomiędzy operatorami telefonii stacjonarnej i ruchomej.
36 STRATEGIA LIZBOŃSKA W energetyce:otwieranie na konkurencję podsektorów elektroenergetycznego i gazowniczego w poszczególnych krajach, najpierw dla klientów przemysłowych, a potem dla gospodarstw domowych, oraz zwiększanie możliwości międzynarodowego handlu wewnątrz unijnego integrującego rynek.
37 STRATEGIA LIZBOŃSKA W transporcie:dążenie do przyspieszenia otwarcia rynków transportowych, głównie kolejowego, uruchomienie Wspólnego Europejskiego Obszaru Lotniczego, ułatwienie dostępu do rynków usług portowych, poprawa standardów bezpieczeństwa morskiego, usprawnienie funkcjonowania zbiorowego transportu publicznego, wprowadzenie efektywnych instrumentów regulacji rynków transportowych - głownie cen za użytkowanie infrastruktury oraz skutecznych, proekologicznych instrumentów podatkowych, budowa i modernizacja transeuropejskich sieci transportowych (TEN-T) zapewniających integralność ekonomiczną i spójność przestrzenną poszerzonej Wspólnoty
38 STRATEGIA LIZBOŃSKA W liberalizacji i integracji rynku usług finansowych: stworzenie jednolitego rynku przepływów kapitałowych utworzenie otwartego i bezpiecznego rynku detalicznego ustanowienie nowoczesnych regulacji ostrożnościowych i systemu nadzoru rynków finansowych. zmniejszenie różnic w systemach podatkowych i corporate governance
39 STRATEGIA LIZBOŃSKA We wspieraniu konkurenci i przedsiębiorczości:decentralizacja, polegająca na włączeniu w egzekwowanie traktatowych zasad konkurencji nie tylko sądów krajowych (przepisy te obowiązują bezpośrednio), ale i krajowych organów antymonopolowych; stosowanie przez krajowe urzędy antymonopolowe prawa wspólnotowego tam, gdzie mamy do czynienia z oddziaływaniem na handel między państwami członkowskimi; stosowanie bezpośrednie systemu zasad konkurencji - co oznacza, że porozumienia między przedsiębiorstwami nie będą już wymagały uprzedniej notyfikacji do Komisji.
40 STRATEGIA LIZBOŃSKA W ograniczeniu pomocy publicznej:obniżenia najbardziej szkodliwych i najmniej produktywnych rodzajów pomocy koncentracji pozostałych środków na celach horyzontalnych, w tym na spójności (cohesion), przesunięcia środków (choć nie wszystkich!) - zaoszczędzonych dzięki obniżeniu poziomu najbardziej szkodliwej pomocy - na rzecz środków lepiej służących rozwijaniu konkurencyjnego otoczenia
41 STRATEGIA LIZBOŃSKA W ograniczeniu pomocy publicznej:obniżenia najbardziej szkodliwych i najmniej produktywnych rodzajów pomocy koncentracji pozostałych środków na celach horyzontalnych, w tym na spójności (cohesion), przesunięcia środków (choć nie wszystkich!) - zaoszczędzonych dzięki obniżeniu poziomu najbardziej szkodliwej pomocy - na rzecz środków lepiej służących rozwijaniu konkurencyjnego otoczenia
42 STRATEGIA LIZBOŃSKA Nowy model społeczny:więcej i lepszych jakościowo miejsc pracy: rozwój aktywnej polityki zatrudnienia; dostosowanie edukacji i kształcenia do życia i pracy w społeczeństwie opartym na wiedzy; wspieranie integracji społecznej; modernizacja systemu zabezpieczenia społecznego
43 STRATEGIA LIZBOŃSKA Na szczycie w Góteborgu dodano do Strategii Lizbońskiej filar ekologiczny, który obejmuje: zmiany klimatyczne, a zwłaszcza zwolnienie zużycia paliw kopalnych w celu opóźnienia lub wręcz odwrócenia tzw. efektu cieplarnianego, opanowanie presji na środowisko ze strony transportu, poprawa zdrowia publicznego, zachowanie zasobów naturalnych.
44 Realizacja celów strategii lizbońskiej wg regionówW oparciu o 5 zagregowanych wskaźników: - Produktywność (PKB/ osoba zatrudniona; 2002) - Wskaźnik zatrudnienia (osoby zatrudnione/ osoby w wieku lat; 2003) - Wydatki na badania i rozwój (% PKB, 2001) - Sektor przedsiębiorstw zajmujących się badaniami r rozwojem (personel tych przedsiębiorstw/ 1000 aktywnych osób; 2001) - Osoby z wyŜszym wykształceniem (% całkowitej liczby ludności; 2002)