1 Gra i kultura

2  Czym jest go? Go to gra umysłowa dla dwóch osób, której rekwizytami są: plansza i dwa zestawy pionów. Nazwę „go” wymawiamy zgodnie z polską fonetyką, zatem nie „gou”, a po prostu: „go”.

3   Go, jak wiele innych gier, można porównać do działań wojennych, chociaż tylko takie jej traktowanie byłoby zbytnim uproszczeniem. W swojej historii była ona nawet przedmiotem studiów wyższych dowódców wojskowych.  Pod względem porównań militarnych istnieje zasadnicza różnica między szachami i go. Szachy przypominają wojnę w dawnym stylu. Go to już wojna nowoczesna, walka całych społeczeństw o olbrzymim teatrze działań. Nie ma w niej królów i hetmanów – są tylko masy. Czym jest go?

4   Partia go składa się z wielu odrębnych „bitew”, których rozstrzygnięcia wnoszą jedynie drobną część do ogólnego zwycięztwa. Rozmiary planszy stwarzają imponujące wrażenie wielokierunkowych działań i dają szansę wygranej nawet po kilku porażkach.  W go gra się całym sobą. Nie bez znaczenia są: temperament, cierpliwość, umiarkowanie, odwaga, zdrowy rozsądek, wyrobienie estetyczne, poczucie sprawiedliwości, równowaga psychiczna, a nawet wartości moralne. Czym jest go?

5   Go jest czymś więcej niż tylko grą wojenną. Istnieje wiele różnych porównań i interpre- tacji tej gry lecz dla każdego może ona być czymś innym - od zwykłej gry i rozrywki do filozofii i stylu życia.

6  Historia go Go narodziło się około 4000 lat temu, gdzieś w centralnej Azji, najprawdopodobniej na terytorium dzisiejszych Chin.

7   Jedna z Chińskich legend przypisuje wynalezienie tej gry cesarzowi Szun (2255-2205 p.n.e.). Podobno uczynił to z myślą o swoim synu, dla którego trening w tej grze miał być szkołą myślenia.  Najstarsze źródło odwołujące się do gry pochodzi z roku 1000 p.n.e.  Od VII zaczęły powstawać pierwsze książki o go. Pozwoliły one na rozbudowę strategii i taktyki gry oraz podniosły umiejętności graczy. Historia go na świecie

8   W roku 754 n.e. japoński ambasador Kibidajin został wysłany do Chin. Wracając przywiózł go ze sobą.  Do XIII wieku go było grą jedynie wyższych sfer. Później rozpowszechniło się wśród wojska i dalej wśród szerszych warstw społeczeństwa.  W XVI w. wileu mnichów, kupców i zwykłych obywateli było szeroko znanych ze względu na swoje umiejętności w grze.  Go dawało możliwość awansu społecznego w ówczesnej Japonii. Historia go w Japonii

9  Kultura gry Cesarski rodowód gry i wielowiekowa tradycja mają silny wpływ na sposób rozgrywania dzisiejszych rozgrywek.

10  Kultura gry  Podczas gry obserwatorzy nie powinni mówić do grających, dotykać pionów na planszy lub inaczej ingerować w grę.  Od graczy oczekuje się godnego zachowania. W szczególności nie należy opierać głowy na łokciu, trzymać piona w dłoni podczas myślenia ani zawieszonego nad planszą przed wykonaniem ruchu.

11  Kultura gry  Podczas nauki do dziś stosuje się układ mistrz-uczeń. Nauczyciel wskazuje błędy uczniowi dopiero po rozegraniu całej partii.  Oczekiwanie na błąd partnera w czasie gry jest w bardzo złym stylu – świadczy o braku szacunku dla jego wysiłku.

12  Akcesoria i przebieg gry

13  Plansza  Plansza do go pokryta jest 19 liniami pionowymi i 19 poziomymi.  Daje to 361 przecięć, na których to ustawiamy w kolejnych ruchach piony.  Dziewięć przecięć jest wyróżnionych. Są to tak zwane hoshi.  Plansza nie jest kwadratowa! Jeden prostokąt ma wymiary 22mm na 24mm.

14  Piony  Każdy z graczy rozpoczyna z 180 pionami o jednakowym kształcie i wielkości.  Jeden gracz używa pionów czarnych, drugi białych.  Wymiary piona to 22mm średnicy oraz 9mm grubości.

15   Zawodnicy naprzemian wykonują ruchy poprzez ustawienie swojego piona na jednym z przecieć linii planszy. Rozpoczyna czarny.  Pionów się nie przesuwa.  Celem gry jest otoczenie swoimi pionami (zdobycie) jak największego terytorium planszy. Na terytorium składają się niezajęte punkty przecięć otoczone jednym kolorem pionów.  Brzeg planszy stanowi naturalne ograniczenie dla terytorium.  Gracz, który otoczy więcej terytorium wygrywa grę. Ogólnie o zasadach

16  Społeczność graczy Współcześnie go nadal jest nie tylko zabawą ale i sposobem na życie a nawet zawodem.

17  System kyu-dan  Stopień wtajemniczenia w go jeset wrażany poprzez japoński system kyu-dan.  Brak znajomości gry oznaczany jest jako 60 kyu. Po przekroczeniu poziomu 1 kyu zawodnicy otrzymują tytuł 1 dan. Następnie 2 dan, 3 dan itd.  Przy starciu zawodników o różnicy poziomów stosuje się handicap – dodatkowe piony dla słabszego gracza. Ich ilość jest równa różnicy poziomów (kyu). Piony ustawia się na początku partii na ustalonych przecięciach.

18   Japońscy profesjonaliści organizują się wokół Japońskiego Związku Go. Obecnie jest ich około 400.  Aby zostać profesjonalnym graczem należy zdecydować się już w wieku 6-10 lat. Najczęściej dzieci te zamieszkują u swojego mistrza.  W XVII wieku powstawały w Japonii szkoły go prowadzone przez jednych z największych graczy w historii tej dyscypliny. Mistrz pod koniec życia wybierał najlepszego spośród swoich uczniów i adoptował go przekazując mu szkołę oraz nazwisko.  Obecnie nazwiska te są tytułami zwycięzkimi w najbardziej prestiżowych turniejach go. Największy z nich to Kisei (nagroda główna 42 000 000Y). Inne to Meijin, Honinbo, Judan, Oza, Gosei itd.  Japoński Związek Go czerpie fundusze z popularności go. Telewizje transmitują zawody, a gazety kupują wyłączność na publikację zapisów partii. Zawodowcy

19  Społeczeństwo  Czołowi zawoddnicy w Japonii uważani są za artystów, nie sportowców. Go w ich wykonaniu nosi wszelkie znamiona działalności twórczej – od szczegółowych studiów nad grą, poprzez pracę nad sobą i szukanie właściwego stylu, do samego ataku gry, w której zaangażowane są wszystkie ich siły psychiczne i wiedza, cały wysublimowany potencjał człowieka.

20  Go a komputery „Gra go ma proste zasady, lecz jest zbyt trudna, aby można było stworzyć system teoretyczny” Albert Einstein

21  Go a komputery  Istnieją wprawdzie programy grające w go, jednak ich poziom można oszacować na okolice 20 kyu, a więc bardzo nisko.  Ocena sytuacji przy tak wielkiej liczbie możliwych kombinacji ułożeń pionów jest niezmiernie trudna i daleko poza możliwościami dzisiejszych maszyn.  Popularne są jednak serwisy internetowe pozwalające grać ludziom z całego świata na odległość.  W Polsce w go zagrać można choćby na stronie www.kurnik.plwww.kurnik.pl

22  Wpływ go na charakter „Jest to gra bez przesady znakomita; ze wszytkich gier, jakie znam i w jakie grywałem, najlepsza, najciekawsza, najbardziej dramatyczna. (...) Dzisiaj go jest czymś więcej niż tylko grą towarzyską i umysłową – jest istotnym zjawiskiem w kulturze współczesnej, szczególnym rodzajem nauki i sztuki jednocześnie. A także rodzajem sportu umysłowego na najwyższym poziomie.” Lech Pijanowski, „Przewodnik gier” (1971r.)

23  Wpływ go na charakter  Go prowokuje do samorozwoju i stymuluje takie cechy charakteru jak: poczucie umiaru, równowaga psychiczna i cierpliwość – klasyczne dla filozofii wschodnich.  W Japonii go jest obecne w popkulturze. Powstają tytuły Mangi i serie Anime, których bohaterowie grają w go.  Najsłynniejsza seria to „Hikaru no go” z roku 1998. Miała ona ogromny wpływ na popularność go wśród młodszego pokolenia.

24 „W go gra się całym sobą” Autor: Tomasz Marmołowski (s7842, gr. 122) Na podstawie: Janusz Kraszek „Świat GO”, Wydawnictwo WM Sp. z o.o., wydanie drugie - poprawione Polsko Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych 2009-2010