1 Granice zdrady narodowej i państwowej w dziejach Polski

2 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.

3 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.Powstanie Chmielnickiego - wojna domowa była prowadzona w latach przez kozactwo i chłopstwo ukraińskie pod przywództwem hetmana kozackiego Bohdana Chmielnickiego przeciwko Rzeczypospolitej (można powiedzieć, że było to pierwsze powstanie narodowowyzwoleńcze Ukrainy). Po raz pierwszy w Europie budziła się świadomość narodowa Ukraińców.

4 Przyczyny: -Zbyt mały rejestr kozacki, traktowanie kozaków jak chłopówPowstania kozackie i ugoda w Perejasławiu. Przyczyny: -Zbyt mały rejestr kozacki, traktowanie kozaków jak chłopów -Ekspansja Rzeczypospolitej na Mołdawię i Wołoszczyznę, -Zachęcanie chłopów do buntu przeciw magnatom. -Stworzenie wolnej Ukrainy

5 Zbyt mały rejestr kozacki:Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu. Zbyt mały rejestr kozacki: Kozacy wywodzili się z różnych narodowości i stanów społecznych. Ludzie ci uciekali do tzw. Zaporoża przed prawem lub wyzyskiem. Byli oni wojowniczym narodem. Polski król nie doceniał ich zalet i podczas pokoju ograniczył pobór do wojska do 40 tys. ludzi. Było to przyczyną wielu powstań kozackich, które zaczęły wybuchać już pod koniec XVI wieku.

6 Ekspansja Rzeczypospolitej:Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu. Ekspansja Rzeczypospolitej: Polska zajęta podbojami na Mołdawii i Wołoszczyźnie nie mogła skutecznie przeciwdziałać akcjom zbrojnym kozaków. Wojna polsko-turecka zachęciła sułtana do interwencji oraz pomocy kozakom i Bohdanowi Chmielnickiemu.

7 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.Polscy magnaci: Na Sicz uciekało wielu Rusinów, przez co kozacy częściej zaczęli uosabiać się właśnie z nimi, a nie z Polakami. Magnaci próbowali podporządkować sobie kozactwo, co wywoływało sprzeciwy. Poza tym kozacy byli wyznawcami innej religii – prawosławia – wrogo nastawionymi do katolików, a nawet do unitów.

8 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.W 1648 pod wodzą Bohdana Chmielnickiego wybuchło największe i najdonioślejsze w skutkach powstanie kozackie. W bitwach pod Żółtymi Wodami, Piławcami i Kursoniem pokonane zostały wojska koronne. Już na początku powstania Bohdan Chmielnicki zaprosił do współpracy Tatarów.

9 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.Przełomowa okazała się obrona Zbaraża przed połączonymi siłami kozacko-tatarskimi w 1649 r. Bohaterska obrona została szczegółowo opisana przez Henryka Sienkiewicza w „Ogniem i Mieczem”. Świadczy to o wielkim znaczeniu tego wydarzenia skoro po tylu latach o nim pamiętano.

10 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.Dzieło Sienkiewicza przedstawia zachowania polskiej szlachty: „Szlachta wybiera się na wojnę, jak sójka za morze.” Król w tamtych czasach nie miał za dużo do powiedzenia, był bezradny wobec marazmu szlachty.

11 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.H. Sienkiewicz napisał trylogię składającą się z trzech powiązanych ze sobą powieści: „Ogniem i mieczem”, „Potop”, „Pan Wołodyjowski”. W PRL-u zekranizowano tylko dwie ostatnie. Nie pozwolono na sfilmowanie „Ogniem i mieczem”, gdyż stawiało by Ukrainę (członka ZSRR) jako wroga Polski. Pogorszyłoby to stosunki polsko – radzieckie.

12 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.W 1651 armia polska pod dowództwem króla Jana Kazimierza w 3-dniowej bitwie pod Beresteczkiem rozpędziła wrogie siły. Zwycięstwo to nie zostało jednak wykorzystanie, ponieważ powstanie kozackie nie zostało stłumione i wciąż obejmowało 1/3 obszaru Rzeczypospolitej.

13 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.W 1654 roku na mocy tzw. Ugody w Perejasławiu Chmielnicki uznał zwierzchność Państwa Moskiewskiego. Wojna z Rosją pogorszyła i tak złą sytuację Polski w tamtych czasach. Polska musiała w owym czasie zawrzeć pokój z Rosją, ponieważ rozpoczynał się kolejny konflikt, ze Szwecją – „potop szwedzki”. W wyniku porozumienia polsko-rosyjskiego utraciliśmy część Ukrainy na wschód od Dniepru, Smoleńsk i Kijów.

14 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.Po raz kolejny sprawdziło się polskie przysłowie: „gdzie dwóch się bije tam trzeci korzysta”. W tym wypadku biły się Polska i Ukraina a skorzystała Rosja.

15 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.Czasy powstania kozackiego zapoczątkowały osłabianie Rzeczypospolitej. Szlachta była notorycznie przekupywana przez wrogie państwa i utrudniała rządzenie i obronę państwa. Od tej chwili wielcy magnaci decydowali o sile kraju. Coraz bardziej było widać wpływ takich rodów jak Radziwiłłowie, Wiśniowieccy .

16 Powstania kozackie i ugoda w Perejasławiu.Bibliografia: - - „Przez tysiąclecia i wieki” kl.2

17 Mateusz Woźniak i Paweł Prasolik klasa III B P.G. nr 3 w PruszkowiePowstania kozackie i ugoda w Perejasławiu. Autorzy: Mateusz Woźniak i Paweł Prasolik klasa III B P.G. nr 3 w Pruszkowie