1 Grupa Tematyczna ds. podejścia Leader, Warszawa, 2 marca 2011 r.Wybrane elementy Specjalnego Raportu nr 5 Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO; oryg. European Court of Auditors) + elementy oceny Osi Leader wg Wspólnych Ram Monitorowania i Oceny Krzysztof Kwatera, Przedstawiciel LGD w Grupie Roboczej ds. KSOW Grupa Tematyczna ds. podejścia Leader, Warszawa, 2 marca 2011 r.

2 Główne uwagi z raportu ETO (1)Podejście Leader wiąże się z większymi kosztami i większym ryzykiem w zakresie zarządzania środkami publicznymi; te większe koszty i ryzyko powinny być uzasadnione „wartością dodaną” (added value) jakimi mogą być lepsza identyfikacja lokalnych potrzeb i rozwiązań, włączenie lokalnych partnerów i większa innowacyjność projektów

3 Główne uwagi z raportu ETO (2)LGD nie tworzą w dostatecznym stopniu „wartości dodanej”, choć są dobre przykłady; główne powody to: Przyznawanie grantów głównie członkom LGD Dominacja sektora publicznego Mało LGD wspiera innowacje i działania międzysektorowe Brak koncentracji na osiąganiu celów LSR

4 Główne uwagi z raportu ETO (3)Słabością LGD jest, że nie działają w sposób solidny w zakresie finansów: Dają granty bez sprawdzania efektywności projektów Procedury nie są transparentne – nie są oparte o cele, nie unikają konfliktu interesów Komisja i Kraje Członkowie nie eliminują tych samych słabości LGD, które ETO wskazywał już w raporcie w 2000 r.

5 Rola instytucji publicznych„potencjalna wartość dodana partnerstwa nie została uzyskana w LGD, gdzie kluczową rolę w procesie podejmowani a decyzji odgrywały lokalne władze” „Praktyki zaobserwowane w niektórych LGD, takie jak podejmowanie decyzji o przyznaniu finansowana przez niewielką grupę osób oraz przyznawanie dotacji podmiotom, z którymi te osoby są związane, mogą bardziej zaszkodzić władzom lokalnym, niż im pomóc”

6 Uwagi odnośnie monitorowania„Państwa członkowskie powinny wymagać od LGD rozliczania się z osiągnięcia celów sporządzonych przez nie lokalnych strategii, z wartości dodanej uzyskanej dzięki podejściu Leader, a także z wydajności finansowania oraz kosztów operacyjnych” „Monitorowanie powinno koncentrować się przede wszystkim na wskaźnikach wartości dodanej podejścia Leader, wydajności i skuteczności , a nie na realizacji”

7 Inne uwagi w raporcie ETOW wielu krajach określono zakres projektów, pomimo że zaleceniem UE było, aby tego nie robić (w Polsce też) Ocena średniookresowa Programu Leader+ była w 2003 roku, kiedy realizacja Programu była na początku – teraz jest tak samo, przynajmniej w Polsce! (w Finlandii LGD wybrane zostały do realizacji Osi 4 PROW w sierpniu 2007 r.)

8 Zalecenia ETO Komisja powinna spowodować:Zmniejszenie ryzyka niepotrzebnego finansowania projektów (deadweight) Oparcie procedur na osiąganiu celów LSR Unikanie konfliktu interesów Monitorowanie osiągania celów Osiąganie i monitorowanie „wartości dodanej” Większą efektywność projektów, jak i kosztów funkcjonowania LGD (monitorowanie)

9 Dobre i niedobre praktyki (1)Otwartość na nowych członków – Polska, ale nie wszędzie w Europie (Grecja) Tablice informacyjne przy wjeździe do miejscowości (Węgry) Wymóg obecności 50% przedstawicieli sektora prywatnego przy podejmowaniu decyzji (Francja) Punkt informacyjny w Izbie Gospodarczej (Toskania)

10 Dobre i niedobre praktyki (2)„Oficerowie” rozwoju projektów w Irlandii Udział młodych osób w ciele decyzyjnym (Węgry, Hiszpania) Stowarzyszenia gmin jako prywatny sektor (Francja) Cele trudne do osiągnięcia w określonym czasie (open-ended), brak danych bazowych i wartości końcowych (Grecja)

11 Dobre i niedobre praktyki (3)Przyznawanie grantów niezgodnie z celami (Portugalia) Przekraczanie wskaźników (Grecja) Pozorna innowacyjność W Irlandii małe granty, ale w innych krajach duże granty, które mogą być sfinansowane z innych źródeł Niepotrzebne finansowanie – różne podejście do kosztów już poniesionych

12 Dobre i niedobre praktyki (4)Zamieszczanie protokołów z posiedzeń rady na www (Niemcy, Francja) We Francji 47% wnioskodawców uważa proces aplikowania za trudny Czas od decyzji rady do podpisania umowy wynosi ok. 2 miesiące (Włochy) W Irlandii rozpatrzenie wniosku o płatność i płatność mają miejsce w jednym dniu!

13 Dobre i niedobre praktyki (5)Czas od złożenia wniosku do podpisania umowy wynosił od 11 do 16 miesięcy; wniosek na zł zawierał 60 stron, a na zł – 126 stron (Węgry) Wniosek zawierał 22 strony i 15 załączników takich jak metryka, zaświadczenie o uregulowaniu służby wojskowej, zaświadczenie o czymś w rodzaju ciągłości ubezpieczenia (Grecja)

14 Stanowisko ELARD (1) W raporcie ETO nieprawidłowo uchwycono cele Osi Leader (np. w Polsce jest to budowanie kapitału społecznego, aktywizacja społeczności) W raporcie zbyt łatwo dochodzi do generalizacji negatywnych zjawisk Sprawa przejrzystości (unikania konfliktu interesów) jest w wielu krajach uregulowana (w Polsce wydaje się, że też; inna sprawa jaka jest praktyka)

15 Stanowisko ELARD (2) Odnośnie wartości dodanej - ELARD wskazuje na brak narzędzi do jej mierzenia [jedna z grup fokusowych Podkomitetu ds. podejścia Leader przygotowała pewne propozycje w tym zakresie – uwaga K.K.] Odnośnie innowacji – ponownie niewłaściwa interpretacja ETO w zakresie celów Osi Leader: to co wydaje się mało innowacyjne na świecie, w wielu obszarach wiejskich jest innowacją; to co nie jest innowacyjne jednym miejscu - jest innowacyjne w drugim.

16 Ocena Osi Leader Dyrekcja Generalna ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich przygotowała Wspólne Ramy Monitorowania i Oceny Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich zgodnie z art. 80 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 Pytania oceniające wg tych wytycznych dla Osi Leader dotyczą głównie wartości dodanej Podobnie istotne dla LGD wydaje się być 19 pytań do celów horyzontalnych np. jedno z nich dotyczy stopnia unikania efektu deadweight

17 Pytania oceniające do Działania Wdrażanie LSR (1)W jakim stopniu podejście LEADER przyczyniło się do poprawy zarządzania na obszarach wiejskich? W jakim stopniu podejście LEADER przyczyniło się do mobilizowania endogenicznego potencjału rozwoju obszarów wiejskich?

18 Pytania oceniające do Działania Wdrażanie LSR (2)W jakim stopniu podejście LEADER przyczyniło się do wprowadzenia podejść wielosektorowych i do promowania współpracy celem wdrożenia programów rozwoju obszarów wiejskich? W jakim stopniu podejście LEADER przyczyniło się do priorytetów osi 1-3?

19 Wnioski Założenie, co do głównego celu Osi Leader, z jakiego wyszło ETO wydaje się nieprawidłowe, ale zwrócenie uwagi na potrzebę mierzenia wartości dodanej jest bardzo cenne W interesie, szczególnie LGD, zarówno w kontekście bieżącej oceny, jak i dyskusji o przyszłości Programu Leader, jest, aby działania LGD oceniane były przede wszystkim pod kątem wartości dodanej

20 DZIĘKUJĘ! Krzysztof Kwatera tel