1 Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

2 Demokracja - Ograniczone rządy większości Państwo prawa – Państwo, w którym reguły gry są jasne, stabilne, powszechnie znane Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

3  Relacja: władza publiczna – jednostka - respektowanie praw władzę - reagowanie na bezprawne działania innych  Rodzaje władzy: ◦ Ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza ◦ Państwowa, samorządowa Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

4 „Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi pod względem swej godności i swych praw” (art. 1 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka)  Godność  Wolność  Równość Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

5  Osobowa /godność osoby ludzkiej/  Osobista /cześć, honor/ Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

6  Wolność „od państwa”  Wolność „poprzez państwo” Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

7  Równość warunków życia  Równość szans  Równość wobec prawa /w prawie i przed obliczem prawa/  Dyskryminacja – nieuzasadnione różnicowanie ludzi Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

8  P rzyrodzone  Niezbywalne  Indywidualne  Powszechne  Podstawowe /minimum uprawnień/  Pozytywne/negatywne/ Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

9  Prawa – pozytywny obowiązek władzy w stosunku do jednostki – możliwość roszczenia  Wolności – zakaz ingerencji, „bezczynność” władzy Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

10  Przewidziane przez prawo  W celu ochrony określonych wartości /prawa innych osób, bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo publiczne, ochrona moralności, ochrona zdrowia/  Konieczne w demokratycznym społeczeństwie, proporcjonalne Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

11  I Osobiste i polityczne Wolność słowa, wolność zgromadzeń  II Socjalne Prawa pracownicze, ochrona zdrowia  III Prawa solidarnościowe Życie w pokoju, czyste środowisko naturalne Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

12  Podmiotowe uprawnienia przysługujące poszczególnym jednostkom np.: - Wolność słowa - Prawo do nauki - Prawo do sądu Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

13  Służą do ochrony i egzekwowania praw materialnych np. - Prawo do skutecznego środka odwoławczego - Prawo do skargi konstytucyjnej - Ochrona praw nabytych Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

14 - Sądy /powszechne, administracyjne, konstytucyjny/ - Ombudsman - Organizacje pozarządowe - Media Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

15 - System ONZ /Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Konwencja o Prawach Dziecka/ - System Rady Europy /Europejska Konwencja Praw Człowieka/ - System UE /Karta Praw Podstawowych/ Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa

16  Wierność Ojczyźnie /art. 82/  Płacenie podatków /art. 84/  Obrona Ojczyzny /art.85/  Dbałość o stan środowiska /art. 86/  Przestrzegania prawa /art. 83/ Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Warszawa