Henryk Sienkiewicz, pseud. Litwos - pisarz i publicysta, jeden z najpoczytniejszych pisarzy polskich w skali światowej; w latach 1869-72 publicysta "Przeglądu.

1 2 ...
Author: Wanda Głowacka
0 downloads 2 Views

1

2 Henryk Sienkiewicz, pseud. Litwos - pisarz i publicysta, jeden z najpoczytniejszych pisarzy polskich w skali światowej; w latach 1869-72 publicysta "Przeglądu Tygodniowego", od 1872 r. współredaktor "Niwy", w latach 1882-87 redaktor "Słowa". Występował przeciw antypolskiej polityce rządu niemieckiego (był inicjatorem i wydawcą międzynarodowej ankiety "Prusse et Pologne" 1909); po wybuchu I wojny światowej działał w Szwajcarii jako prezes Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce; współzałożyciel Kasy im. Mianowskiego, 1899-1900 prezes Kasy Literackiej Warszawskiej; odbył m.in. podróże do USA 1876-78 ("Listy z podróży do Ameryki" 1878) i do Zanzibaru w latach 1890-91 ("Listy z Afryki" 1892); w roku 1900 został uczczony jubileuszem 30-lecia twórczości (w darze od narodu otrzymał majątek Oblęgorek pod Kielcami). W 1905 r. otrzymał nagrodę Nobla.

3

4 We wczesnej twórczości głównie nowelista, twórca najbardziej wyrazistych w literaturze epoki obrazów niedoli chłopa - osaczonego przez działających ręka w rękę dwór, plebanię i urzędników carskich ("Szkice węglem" 1880), zmuszonego do walki za cudzą sprawę ("Bartek Zwycięzca" 1882), marnującego talenty z braku warunków i możliwości edukacji ("Janko Muzykant" 1880), ginącego na obczyźnie w poszukiwaniu chleba ("Za chlebem" 1880) - oraz obrazów niedoli wygnańczej i patriotycznej nostalgii ("Latarnik" 1882); zyskał sławę jednego z największych twórców prozy polskiej i światowej jako autor powieści historycznych pisanych "ku pokrzepieniu serc".

5

6 W cyklu zwanym "Trylogią" ("Ogniem i mieczem", t. 1-3 1884, "Potop", t. 1-6 1886 - film J. Hoffmana 1974, "Pan Wołodyjowski", t. 1-3 1887-88 - film J. Hoffmana 1969) zawarł niezwykle barwny i sugestywny, choć wyidealizowany i jednostronny, obraz życia i wydarzeń dziejowych w Polsce XVII w. (w dobie wojen kozackich, najazdu szwedzkiego, wojny z Turcją - 1648-72); w powieści "Krzyżacy" (t. 1-4 1900, film A. Forda 1960) dał wspaniałą wizję zmagań rycerskiej Polski z zakonem krzyżackim aż do zwycięstwa w bitwie pod Grunwaldem; w powieści z czasów Nerona "Quo Vadis" (t. 1-3 1896) ukazał duchowy tryumf chrześcijaństwa nad przemocą imperium rzymskiego.

7

8 Z powieści Sienkiewicza o tematyce współczesnej ("Rodzina Połanieckich", t. 1-3 1895, pamflet na rewolucję 1905 "Wiry", t. 1-2 1910) żywotność zachował portret arystokraty dekadenta w "Bez dogmatu" (t. 1-3 1891); ponadto powieści historyczne "Na polu chwały" (1906) i "Legiony" (1918, nie ukończona), popularna powieść dla młodzieży "W pustyni i w puszczy" (1911, film W. Ślesickiego 1973), opowiadania, utwory sceniczne ("Zagłoba swatem",1900), publicystyka.

9

10 Twórczość: Nowele : 1873 Humoreski z teki Worszyłły 1975 Stary sługa 1876 Hania 1877 Selim Mirza 1877 Szkice węglem 1880 Janko Muzykant 1880 Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela 1880 Niewola tatarska 1882 Bartek Zwycięzca 1882 Jamioł Nowele amerykańskie: 1880 Za chlebem - na jej podstawie powstało libretto do opery Konstantego Gorskiego 1880 Orso 1882 Latarnik 1889 Sachem 1889 Wspomnienie z Maripozy Powieści : 1872 Na marne Trylogia: Ogniem i mieczem (1884) Potop (1886) Pan Wołodyjowski (1888) 1891 Bez dogmatu 1894 Rodzina Połanieckich 1896 Quo vadis 1900 Krzyżacy 1906 Na polu chwały 1910 Wiry 1912 W pustyni i w puszczy

11 Opinie badaczy literackich i pisarzy na temat dzieł Henryka Sienkiewicza

12 J. Kleiner: "Ogniem i mieczem" Sienkiewicza Wprowadzając liczne osoby, z których każda, choćby raz tylko występująca, jakimś rysem wyodrębnia się od innych i zapisuje w pamięci, Sienkiewicz okazuje się jednym z najznakomitszych twórców postaci literackich, budzących wiarę w swą prawdziwość i często towarzyszących pamięci czytelnika przez całe jego dalsze życie; bo nikt chyba nie zdoła zapomnieć pana Zagłoby. Jako realista nie poprzestaje na tym, by jedną tylko cechę charakteru rozwinąć w postaci jakiejś, lecz łączy różne cechy. Nie mnoży ich wszakże nadmiernie i nie komplikuje. [...] I zdarzenia wszystkie, i czyny ludzkie, i postanowienia są przejrzyste, zrozumiałe od razu. Jedność ta w koncepcji świata zawichrzonego chaosem wojny, ukazanie wszelkich wątków i wypadków tak, że je czytelnik chwyta z łatwością i bez trudu pamięta - to rys znamienny Sienkiewicza.

13 J. Klaczko: Fragment listu do St. Tarnowskiego W "Potopie" nie masz takiej figury jak książę Jeremi, ale za to ksiądz Kordecki i dwóch Radziwiłłów co to za kreacje mistrzowskie! Dyskrecja, którą zachował w kreśleniu Kordeckiego, zmysł polityczny i plastyczny, z jakim ukształcił Radziwiłłów, stawiają Sienkiewicza na tych wyżynach, na których się geniusz Szekspira unosi. A Zagłoba! Co za śmiałość we wprowadzeniu na nowo figury, zdawałoby się, że już poprzednio na trzy zbytki opisanej, ogadanej, wyczerpanej, a jednak w "Potopie" wciąż jeszcze zajmującej, ciągle sprawiającej niespodzianki, niewyczerpanej w swej szlacheckiej fantazji i w swych fortelach. Ta trójca Ulissa, Falstaffa i Sancho Pansy, wcielająca się w końcu w Regimentarza, co to za przepych twórczego humoru! A tych trzech urwisów, co służą Kmicicowi! A Rzędzian! Ktoż by tę pełnię figur wszystkich zliczył i któż by o nich zapomniał, raz je poznawszy!

14 J. Kleiner: "Artyzm Sienkiewicza", 1924 Poszum skrzydeł husarskich i blask rozwianych dumnie chorągwi rytm i koloryt dają temu pochodowi scen i postaci, co przewijają się nam wszystkim w pamięci rozmiłowanej. Chociaż niemało żywił Sienkiewicz sympatii dla spontanicznej żywiołowości Kmicica - owe fale, które przepływały całą jego twórczość, nie miały nic z rozkiełznania elementarnego, ujęte były w tor celowy, opanowane, stosowane z pełną świadomością. Skupienie wątków splatających się w scenie uczty u Janusza Radziwiłła tylko temu służy, by napięcie dramatu dwoistego - narodowego i jednostkowego - nie tylko potęgą uderzyło, lecz i prawdą, i by dwie przygwożdżone do miejsc postaci w oczach zostały wśród falującej masy: pychą i siłą wyolbrzymiony, a duszący się zbrodnią zdrajca wielki Radziwiłł i ubezwładniony rozpaczą Kmicic.

15 S. Żeromski: Przemówienie po śmierci Sienkiewicza, 1916 Przypominam sobie z lat minionych w małym miasteczku Królestwa tłum rzemieślników, rolników, terminatorów i wszelakiej małomiejskiej mizerii, zbierający się przed urzędem pocztowym, ażeby tamże na miejscu słuchać odczytywania na głos przez jednego z oświeceńszych czeladników z gazety, prenumerowanej za grosz składkowy - przygód pana Kmicica, powodzeń i niepowodzeń Rocha Kowalskiego i facecji pana Zagłoby. Na stancjach uczniowskich, w izbach najczerwieńszej, radykalnej młodzieży w Zurichu, Genewie i Paryżu - na przekór wszelkim teoriom - czytywano te same utwory. Jak wykazały ankiety w kwestii czytelnictwa, są najpopularniejszymi w chatach śląskich górników, w dworach szlacheckich i w dworkach drobnej szlachty na Podlasiu i Litwie, w chałupach oświeceńszych chłopów na obszarze całej Polski. Poszły w ślad za Polakiem, dokądkolwiek ruszył za chlebem i dokądkolwiek w wędrówce swej zabrnął.

16 Z. Szweykowski: "Trylogia Sienkiewicza", 1961 Trzecia część Trylogii różni się od powieści poprzednich przede wszystkim tytułem: gdy w "Ogniem i mieczem" oraz "Potopie" nagłówki miały na celu syntezę zjawisk politycznych przedstawianych okresów dziejowych, teraz Sienkiewicz wysunął na czoło jedną z postaci wprawdzie o nazwisku znanym w historii, lecz w roli fikcyjnej, postaci, która przewijała się przez wszystkie części cyklu. Dzięki temu Wołodyjowski staje się w ostatniej powieści jednostką reprezentatywną i sam przez się ma syntetyzować zespoły ideologiczne demonstrowane obecnie przez Sienkiewicza. Termin "rycerz", który poprzednio przeważał, zostaje zepchnięty nieco w cień przez bardziej demokratyczny termin "żołnierz", a pojęcie "świętego bractwa" zawód żołnierski przekształca w misję poza- i ponadklasową, misję, której celem jest walka o godność, siłę i całość Rzeczypospolitej.

17 Zdjęcia związane z życiem i twórczością Henryka Sienkiewicza

18 Adaptacje filmowe dzieł Henryka Sienkiewicza

19 Krzyżacy

20 Potop

21 Quo Vadis

22 Pan Wołodyjowski

23 Ogniem i Mieczem

24 W pustyni i w puszczy

25 Wystawa książek Henryka Sienkiewicza zgromadzonych w naszej bibliotece

26

27

28

29

30

31 Zdjęcia z festiwalu nauki, który został poświecony twórczości Henryka Sienkiewicza

32 Kasia Cebula w stroju Jagienki

33 Joasia Madura i Karolina Matejko w roli tłumaczy

34 Tutaj również na drugim planie nasze narratorki Agnieszka Widuch i Agnieszka Więcław

35 Nasi goście oglądający prezentacje multimedialną

36 Dziewczyny w stylizowanych strojach

37 Zdjęcia plansz wykonanych w języku polskim i angielskim

38

39

40

41 Uczniowie, biorący udział w przygotowaniu festiwalu, który został poświecony Henrykowi Sienkiewiczowi

42 Aneta Ramza(obsługa komputera)

43 Magda Bobiec (obsługa komputera)

44 Karolina Matejko (tłumacz języka angielskiego)

45 Joasia Madura (tłumacz języka angielskiego)

46 Kasia Cebula (Jagienka)

47 Oraz pozostali uczestnicy (narratorzy) czyli : Agnieszka Widuch Agnieszka Więcław Joasia Kołodziej Tomasz Paszek Paweł Pindel Adrian Pietruszka

48 Prezentacje multimedialną wykonały Magda Bobiec i Aneta Ramza