1 Hiperglikemia i Kwasica KetonowaDr n. med. Agnieszka Szypowska Dr n. med. Hanna Trippenbach-Dulska Lek. med. Maria Lipka Lek. med. Anna Ramotowska Hiperglikemia © 2012 Abbott ADC/p/AA_InP/e/1/3/11 © 2011 Abbott

2

3 Przyczyny i objawy hiperglikemiiHiperglikemia (przecukrzenie) oznacza poziom cukru powyżej normy. Może przydarzyć się nawet wtedy, gdy z całych sił próbujesz opanować swoją cukrzycę. Istnieje kilka zasad postępowania przy pojawieniu się hiperglikemii, które zarówno Ty, jak i Twoja rodzina powinniście poznać. Przedłużający się stan hiperglikemii może doprowadzić do kwasicy ketonowej. Hiperglikemia © 2012 Abbott

4 Objawy przecukrzenia Najczęściej spotykane objawy to:Nadmierne pragnienie Częste chodzenie do toalety Ból głowy Sucha skóra Zaburzenia wzroku Wilczy głód Osłabienie, uczucie omdlenia Ból brzucha Hiperglikemia © 2012 Abbott 4

5 Przyczyny przecukrzeniaZapomniana dawka insuliny posiłkowej Insulina podana po posiłku Zbyt mały przelicznik insulina/wymiennik na dany posiłek Hiperglikemia © 2012 Abbott

6 Przyczyny przecukrzeniaBrak insuliny na kalorie z białek i tłuszczów: Analog szybko działający na posiłek białkowo-tłuszczowy Niepodany bolus przedłużony na WBT Zwiększone zapotrzebowanie na insulinę: Infekcja z gorączką Koniec remisji Mniejsza aktywność fizyczna Stres Hiperglikemia © 2012 Abbott

7 Postępowanie w przecukrzeniuKonieczna dawka korekcyjna insuliny przed posiłkiem, jeżeli: Glikemia: > 150 mg% (> 180 mg% u małych dzieci) W trakcie hiperglikemii nie powinno się spożywać posiłków, gdyż: Napływ glukozy z kolejnego posiłku utrudnia: Wyrównanie glikemii Rozpoznanie przyczyny hiperglikemii Hiperglikemia © 2012 Abbott

8 Postępowanie w przecukrzeniuPodać dawkę korekcyjną insuliny ustaloną przez lekarza: Glikemia < 300 mg% → korektę można podać razem z dawką insuliny posiłkowej, odczekać przed zjedzeniem posiłku Glikemia > 300 mg% → tylko dawka korekcyjna, posiłek po normalizacji glikemii Najlepiej jest podać na korektę analog szybkodziałający Pić wodę Ponowna kontrola glikemii po 1,5-2 godzinach Hiperglikemia © 2012 Abbott

9 Postępowanie w przecukrzeniuPoziom ciał ketonowych we krwi lub moczu sprawdzamy, jeżeli jest: Ranna wysoka glikemia Glikemia powyżej 300 mg% Wysokie glikemie utrzymują się ponad 4 godziny Przecukrzenie z obecnością ciał ketonowych we krwi lub moczu → kwasica ketonowa Hiperglikemia © 2012 Abbott

10 Oznaczanie ciał ketonowych we krwiZamiast pomiaru acetonu w moczu można wykonać pomiar poziomu ciał ketonowych we krwi przy użyciu glukometru Technika wykonania pomiaru poziomu ciał ketonowych jest taka sama, jak w przypadku pomiaru stężenia glukozy Występowanie hiperglikemii i acetonu w moczu jest objawem nasilonej ketozy i kwasicy. W każdej sytuacji, gdy chory ma objawy typowe dla kwasicy, przedłużającą się hiperglikemię, hiperglikemię na czczo, glikemię powyżej 300mg%, powinien wykonać takie oznaczenie. Również badanie to należy wykonywać u ciężarnych oraz celem monitorowania ostrych stanów. Hiperglikemia © 2012 Abbott

11 Istotna różnica w jakości diagnozy kwasicyHiperglikemia © 2012 Abbott

12 Zalety pomiaru ciał ketonowych we krwiInformacja na temat aktualnego stanu zdrowia - ciała ketonowe najpierw pojawiają się we krwi, dopiero później w moczu Wynik pomiaru ciał ketonowych we krwi to dokładny wynik ilościowy (pomiar wykonany przy użyciu pasków testowych do badania moczu to badanie retrospektywne, jakościowe, określające orientacyjny poziom ciał ketonowych w moczu) Hiperglikemia © 2012 Abbott

13 Przecukrzenie – pompa insulinowaOkreślić przyczynę hiperglikemii: Błąd w insulinoterapii Problem z osprzętem Awaria pompy U pacjentów leczonych z wykorzystaniem za pomocą pompy insulinowej dodatkową przyczyną hiperglikemii może być problem z osprzętem lub awaria pompy. Dlatego bardzo ważne jest określenie przyczyny hiperglikemii Nazwy handlowe MiniMed Paradigm® Veo, a także Medtronic® stanowią własność intelektualną firmy Medtronic® i zostały wykorzystane w niniejszej prezentacji jedynie w celach informacyjnych. Hiperglikemia © 2012 Abbott

14 Przecukrzenie – pompa insulinowaPrzyczyny przecukrzenia – pompa insulinowa nie podaje insuliny: Okluzja: Powietrze w drenie Zagięte, niedrożne wejście Wejście wysunięte z tkanki podskórnej Brak insuliny w pompie Nieszczelne łącze między elementami dren/strzykawka Pęknięty dren Wyczerpana bateria Naciek w miejscu wkłucia – wkłucie ponad 3 dni Awaria pompy Nazwy handlowe MiniMed® Paradigm, a także Medtronic® stanowią własność intelektualną firmy Medtronic® i zostały wykorzystane w niniejszej prezentacji jedynie w celach informacyjnych. Hiperglikemia © 2012 Abbott

15 Przecukrzenie – pompa insulinowaZlikwidować przyczynę hiperglikemii spowodowaną problemem technicznym (osprzęt, pompa) Jeżeli nie znajdujemy przyczyny → wymienić wejście: Niedrożne wejście (krwiak, długo nie zmieniane wkłucie) Zagięte wejście (wkłucie teflonowe) Hiperglikemia © 2012 Abbott 15

16 Przecukrzenie – pompa insulinowaKrótkotrwałe przecukrzenie → dawka korekcyjna insuliny podana pompą Przy przedłużającej się hiperglikemii należy podać insulinę za pomocą pena Zawsze jeżeli nie jesteśmy pewni, że insulina dopływa do organizmu, należy podać korektę penem. Nazwy handlowe NovoPen® Junior, a także NovoNordisk® stanowią własność intelektualną firmy NovoNordisk® i zostały wykorzystane w niniejszej prezentacji jedynie w celach informacyjnych.

17 + + Przecukrzenie – pompa insulinowaZawsze trzeba mieć przy sobie pen z insuliną Nawet krótkotrwałe, kilkunastogodzinne wyjazdy wymagają zabrania ze sobą: Pen z insuliną analogową (insulina taka jak w pompie) Osprzęt do pompy Glukometr i paski testowe + + Nazwy handlowe Humalog® Mix, Accu-Chek® Spirit, a także Eli Lilly® oraz Roche® stanowią własność intelektualną odnośnych firm: Eli Lilly® oraz Roche® i zostały wykorzystane w niniejszej prezentacji jedynie w celach informacyjnych.

18 Zasady postępowania w hiperglikemiiHIPERGLIKEMIA Dawka korekcyjna insuliny Po 2 godzinach nadal HIPERGLIKEMIA Dawka korekcyjna insuliny Po 2 godzinach Nadal HIPERGLIKEMIA GLIKEMIA OBNIŻYŁA SIĘ Podać insulinę PENEM PRZYCZYNA hiperglikemii Jeżeli zostały podane 2 dawki korekcyjne insuliny za pomocą pompy, czyli ponad 4 godziny trwa przecukrzenie, bezpieczniej jest podać dawkę korekcyjną za pomocą pena i sprawdzić czy nie mamy problemu z osprzętem lub pompą. Nie należy jeść, jeżeli wystąpiła hiperglikemia. Jeżeli wydaje się nam, że wkłucie działa prawidłowo, to po wyrównaniu glikemii penem podamy dawkę insuliny do kolejnego posiłku pompą, jeżeli glikemia po posiłku będzie prawidłowa to oznacza, że wkłucie jest drożne, jeżeli nie, to należy je wymienić. POSIŁEK + insulina Sprawdzić ACETON w moczu Hiperglikemia © 2012 Abbott

19 Wysoki cukier rano – przyczynyZbyt mała dawka insuliny długodziałającej wieczorem Zbyt duża dawka insuliny długodziałającej wieczorem Niedocukrzenie w nocy ( ) Działanie hormonów podwyższających stężenie glukozy we krwi, efekt „obronny” organizmu Przecukrzenie rano (efekt z odbicia = Somogyi = kontrregulacja) Prawidłowa dawka insuliny – przecukrzenie rano (objaw brzasku) Działanie hormonu wzrostu Hiperglikemia © 2012 Abbott

20 Zjawisko kontrregulacjiWysoki cukier rano – przyczyny 300 Za mało insuliny Objaw brzasku 120 Zjawisko kontrregulacji Ranny wysoki cukier zawsze powinien wzbudzać niepokój. Zbyt mała dawka insuliny wieczorem spowoduje wzrost stężenia glukozy w nocy. Zbyt mała dawka insuliny wieczorem spowoduje spadek stężenia glukozy i niedocukrzenie ok. godziny 3.00 rano. W Naszym organizmie istnieją jednak mechanizmy obronne, które chronią przed takimi sytuacjami. W przypadku niskiego cukru o 3.00 rano następuje wyrzut do krwi hormonów z kontrregulacji, czyli takich, które same w sobie powodują wzrost stężenia glukozy. W rezultacie budzisz się rano z wysokim cukrem. Taki wzrost glikemii nazywamy efektem z odbicia. Objaw brzasku to sytuacja, w której dawka insuliny wieczorem jest prawidłowa, ale nad ranem uwalniają się w organizmie hormony podnoszące stężenie glukozy we krwi. Są to hormony związane z dojrzewaniem płciowym, czyli takiego zjawiska możemy spodziewać się u nastolatków w okresie pokwitania. 20.00 3.00 6.00 Hiperglikemia © 2012 Abbott

21 Postępowanie Zbyt mała dawka insuliny wieczorem: Efekt z odbicia:Zwiększenie dawki insuliny nocnej (insulina długodziałająca/baza) Efekt z odbicia: Zmniejszenie dawki nocnej insuliny (insulina długodziałająca/baza) Objaw brzasku: Pompa: Zwiększenie bazy od godz. 3.00 Peny: Zamiana insuliny NPH na analog długodziałający Dodatkowa dawka insuliny krótkodziałającej o godz. 3.00 Zmierz cukier o godz nad ranem Hiperglikemia © 2012 Abbott

22 Kwasica ketonowa Hiperglikemia © 2012 Abbott

23 Kwasica ketonowa – mechanizm powstawaniaBrak glukozy w komórce Spalanie tłuszczu - chudnięcie Nasilone pragnienie Brak insuliny powoduje, że błona komórkowa jest szczelna i nie przepuszcza glukozy do wnętrza komórki. We krwi i płynie śródtkankowym wzrasta stężenie glukozy. Komórka pozbawiona dopływu paliwa glukozowego spala tłuszcz. Jednocześnie wydala nadmiar glukozy z moczem, dlatego odczuwamy nasilone pragnienie i oddajemy duże ilości moczu. Aceton, ketony Zwiększone oddawanie moczu Zapach acetonu Mocz: cukier, aceton Krew: wysokie stężenie glukozy

24 Kwasica ketonowa Długotrwały brak insuliny powoduje zastępcze spalanie tłuszczu i produkcję związków ketonowych, które zakwaszają organizm Wysoka glikemia, w moczu obecny cukier i aceton Hiperglikemia © 2012 Abbott

26 Sytuacje, w których zagraża kwasica ketonowaNieregularne pomiary cukru Brak lub niewłaściwa reakcja na przedłużającą się hiperglikemię Przewlekle źle wyrównana cukrzyca Nagłe zwiększenie zapotrzebowania na insulinę, np. choroba, koniec remisji Intensywny wysiłek fizyczny w czasie hiperglikemii Większe zagrożenie kwasicą ketonową przy leczeniu za pomocą pompy insulinowej Hiperglikemia © 2012 Abbott

27 Kwasica ketonowa – postępowaniePodać insulinę, zawsze penem, dwa razy tyle co na dawkę korekcyjną Pić wodę z cytryną, z przerwami, po łyku Pompa insulinowa: Sprawdzić czy podaje insulinę Wymienić wkłucie z drenem i strzykawką Czasowa zmiana bazy 200% na 4 godziny Hiperglikemia © 2012 Abbott

28 Kwasica ketonowa – postępowanieSprawdzić poziom cukru po 2 godzinach Ponowna korekta, aż do wyrównania Posiłek po normalizacji glikemii Nasilone wymioty, bez możliwości nawodnienia doustnego → natychmiastowa hospitalizacja Po podaniu dawki korekcyjnej nie sprawdzaj glikemii zbyt szybko, insulina potrzebuje czasu, żeby zacząć działać - sprawdzamy glikemię po 2 godzinach. Ponowną korektę podajemy dopiero w przypadku braku efektu. Posiłek można spożyć dopiero, gdy poziom glikemii się wyrówna. Natychmiast zgłoś się do szpitala, gdy nie masz możliwości przyjmowania płynów doustnie z powodu nasilonych wymiotów. Hiperglikemia © 2012 Abbott

29 Powikłania cukrzycy Powikłania cukrzycy mogą pojawić się po kilku latach źle wyrównanej cukrzycy. Mikroangiopatia - zmiany zwyrodnieniowe włośniczek, czyli drobnych naczynek krwionośnych, szczególnie tych w obrębie: siatkówki oka i nerek. Makroangiopatia – zmiany zwyrodnieniowe dużych naczyń krwionośnych, które mogą doprowadzić do miażdżycy naczyń (miażdżyca u osób z cukrzycą występuje częściej, niż u osób zdrowych). Neuropatia cukrzycowa - zmiany w układzie nerwowym. Hiperglikemia © 2012 Abbott

30 Powikłania cukrzycy Długotrwała, źle wyrównana cukrzyca może doprowadzić do powikłań. Najbardziej narażone na uszkodzenia są drobne naczynia krwionośne, układ nerwowy, oczy, serce, nerki, układ nerwowy obwodowy, poza mózgiem, duże naczynia krwionośne. Stopa cukrzycowa to problem znacznie częściej dotyczący osób z cukrzycą typu 2. Ty możesz spotkać się z problemem wrastających, ropiejących paznokci lub zmian grzybiczych. Hiperglikemia © 2012 Abbott

31 Skutki przecukrzenia – rozwój powikłań cukrzycy*Glikacja białek – reakcja chemiczna powodująca przyłączenie cząsteczki glukozy do białka, co prowadzi do zmiany właściwości białka Stres oksydacyjny – szereg reakcji chemicznych prowadzących do powstania toksycznych związków Wzrost skłonności do tworzenia się zakrzepów Musisz wiedzieć, że często powtarzające się hiperglikemie, nawet takie bez kwasicy ketonowej, powodują w organizmie cały łańcuch reakcji i powstawanie toksycznych, niekorzystnych związków. Nawet jeśli hiperglikemia Cię nie boli - szkodzi Ci i sprawia, że nawet tego nie zauważając, zaczynasz się źle czuć! * Diabetologia pod red. J.Tatoń, A.Czech; PZWL, 2001 Hiperglikemia © 2012 Abbott

32 Skutki przecukrzenia – rozwój powikłań cukrzycy*Zmiany w ścianach naczyń krwionośnych Zwiększenie lepkości krwi Wzrost ciśnienia w drobnych naczyniach krwionośnych Zaburzenie w dostarczaniu tlenu narządom Zmiany w ścianach naczyń krwionośnych polegają na zwiększeniu przepuszczalności ściany naczyń krwionośnych (czyli stają się one nieszczelne i zaczynają źle działać), pogrubieniu ściany naczyń (czyli wszystkie substancje produkowane przez ścianę naczynia ulegają zaburzeniom). Poza tym zwiększa się lepkość krwi, a układ krzepnięcia przestaje działać prawidłowo. W małych, drobnych naczynkach wzrasta ciśnienie, rozwijają się zaburzenia w ich funkcji - dostarczają zbyt mało tlenu do tkanek, co z kolei powoli i systematycznie uszkadza poszczególne narządy. * Diabetologia pod red. J.Tatoń, A.Czech; PZWL, 2001 Hiperglikemia © 2012 Abbott

34 Retinopatia cukrzycowa – późna*Retinopatia proliferacyjna (nowotworzenie naczyń i rozrost tkanki łącznej w siatkówce) prowadzi do utraty wzroku w mechanizmie: Nawracających wylewów z nowo utworzonych naczyń Odwarstwienia siatkówki w wyniku pociągania przez błony proliferacyjne Retinopatia proliferacyjna polega na tworzenieniu nowych naczyń, jest przyczyną występowania wylewów krwawych do siatkówki i ciała szklistego, rozrostu tkanki włóknistej, a w konsekwencji - odklejenia siatkówki i ślepoty. * „Cukrzyca” pod red. J. Sieradzki, 2006 Hiperglikemia © 2012 Abbott

35 Czynniki ryzyka rozwoju retinopatii*Czas trwania cukrzycy Złe wyrównanie cukrzycy Nadciśnienie tętnicze Zaburzenia gospodarki lipidowej Okres dojrzewania Okres ciąży Nefropatia cukrzycowa Operacja zaćmy Pamiętaj, że lepiej jest zapobiegać powikłaniom poprzez dobre wyrównanie metaboliczne, niż je leczyć!!! * Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2012, Zalecenie 19, pkt. II 35

36 Badania okulistyczne – diagnostyka retinopatii*Regularne badania okulistyczne przeprowadzane zgodnie z zaleceniami okulisty Częstość badań zależy od stopnia zaawansowania retinopatii cukrzycowej Bez retinopatii – badanie raz w roku * Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2012, Zalecenie 19 Hiperglikemia © 2012 Abbott 36

37 Leczenie retinopatii cukrzycowej*Poprawa wyrównania cukrzycy Leczenie nadciśnienia tętniczego Leczenie zaburzeń gospodarki lipidowej Leczenie okulistyczne (fotokoagulacja laserowa siatkówki) * Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2012, Zalecenie 19 Hiperglikemia © 2012 Abbott 37

38 Nefropatia cukrzycowaUszkodzenie nerek Mikroalbuminuria Białkomocz Przewlekła niewydolność nerek Nerka Uszkodzenie nerek, czyli nefropatia rozwija się etapami: początkowo pojawia się mikroalbuminuria. Mikroalbuminurię badamy regularnie, przy każdych badaniach kontrolnych. Następnie pojawia się białkomocz i rozwija się przewlekła niewydolność nerek - jedynym leczeniem niewydolności są dializy lub wykonanie przeszczepu nerki. Hiperglikemia © 2012 Abbott

39 Czynniki ryzyka rozwoju nefropatii cukrzycowej*Zła kontrola cukrzycy Czas trwania cukrzycy Nefropatia cukrzycowa w wywiadzie rodzinnym Genetyczne czynniki ryzyka Nadciśnienie tętnicze Zaburzenia lipidowe * „Cukrzyca” pod red. J. Sieradzki, 2006 Hiperglikemia © 2012 Abbott

40 Diagnostyka nefropatii cukrzycowej*Badanie moczu w kierunku albuminurii wykonują osoby z cukrzycą typu 1 od 5-tego roku trwania choroby Badanie powtarza się raz w roku * Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko PTD 2012, Zalecenie 19 Nazwy handlowe Clinitek® Microalbumin, a także Siemens AG stanowią własność intelektualną firmy Siemens AG i zostały wykorzystane w niniejszej prezentacji jedynie w celach informacyjnych.

41 Zapobieganie i leczenie nefropatii cukrzycowejPoprawa kontroli cukrzycy Leczenie nadciśnienia tętniczego Leczenie zaburzeń lipidowych Kategoryczny zakaz palenia W zaawansowanym stadium ograniczenie spożycia białka Hiperglikemia © 2012 Abbott

42 Neuropatia cukrzycowa*Uszkodzenie nerwów obwodowych obejmuje pojedyncze nerwy lub występuje wieloogniskowo (ból, zaniki mięśni, niedowład) Neuropatia układu autonomicznego (niezależnego od naszej woli) prowadzi m.in. do: Utraty odczuwania hipoglikemii Zaburzeń pracy żołądka, pęcherzyka żółciowego Zaburzeń pracy serca, bezbólowego zawału Impotencji Nerw * „Cukrzyca” pod red. J. Sieradzki, 2006

44 Zapobieganie późnym powikłaniom cukrzycyPrawidłowe wyrównanie cukrzycy: HbA1c < 6,5% Stabilne poziomy cukru Wysiłek fizyczny Zasady zdrowego żywienia Zakaz palenia papierosów Leczenie nadciśnienia tętniczego Leczenie zaburzeń lipidowych („złego cholesterolu”) Hiperglikemia © 2012 Abbott

45 Związek powikłań cukrzycy z poziomem HbA1cRetinopatia Nefropatia Ciężka nieproliferacyjna retinopatia Neuropatia Mikroalbuminuria HbA1c

46 Samokontrola Hiperglikemia © 2012 Abbott

47 Samokontrola Kontrola masy ciała Sposób odżywiania Wysiłek fizycznyPomiary glikemii Pomiary ciśnienia Samokontrola to ogół decyzji i czynności, które pacjent podejmuje każdego dnia, by kontrolować swoją chorobę, a tym samym mieć wpływ na przebieg i rokowanie cukrzycy. Elementy samokontroli: Sposób odżywiania. Kontrola masy ciała. Dobór wysiłku fizycznego. Samodzielne pomiary glikemii i acetonurii. Rozpoznawanie objawów niedocukrzenia i hiperglikemii. Dostosowywanie dawek insuliny. Pomiary ciśnienia tętniczego. Hiperglikemia © 2012 Abbott

49 Test wiedzy Hiperglikemia © 2012 Abbott

50 Pytania dla wszystkichBędę miał przecukrzenie, gdy: Nie podam insuliny na WBT Mam za mały przelicznik insulina/wymiennik Podam insulinę po jedzeniu Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe Hiperglikemia © 2012 Abbott

51 Pytania dla wszystkichBędę miał przecukrzenie, gdy: Nie podam insuliny na WBT Mam za mały przelicznik insulina/wymiennik Podam insulinę po jedzeniu Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe Hiperglikemia © 2012 Abbott

52 Pytania dla wszystkichZmierzyłeś glikemię przed obiadem – Twój wynik to 350 mg%. Co zrobisz? Podam insulinę (w dawce wymienniki x przelicznik insulina/wymiennik) i zjem obiad Podam insulinę w dawce obliczonej na obiad, dodam do tego dawkę korekcyjną i zjem obiad Podam dawkę korekcyjną, skontroluję poziom cukru za ok. 2 godziny i jeśli będzie prawidłowy, zjem obiad Zadzwonię do swojego lekarza diabetologa Hiperglikemia © 2012 Abbott

53 Pytania dla wszystkichZmierzyłeś glikemię przed obiadem – Twój wynik to 350 mg%. Co zrobisz? Podam insulinę (w dawce wymienniki x przelicznik insulina/wymiennik) i zjem obiad Podam insulinę w dawce obliczonej na obiad, dodam do tego dawkę korekcyjną i zjem obiad Podam dawkę korekcyjną, skontroluję poziom cukru za ok. 2 godziny i jeśli będzie prawidłowy, zjem obiad Zadzwonię do swojego lekarza diabetologa Hiperglikemia © 2012 Abbott

54 Pytania dla wszystkichRozpoczynającą się kwasicę ketonową poznasz, gdy: Poziom cukru we krwi jest wysoki W moczu obecny jest cukier W moczu obecny jest aceton Wszystkie odpowiedzi są prawdziwe Hiperglikemia © 2012 Abbott

55 Pytania dla wszystkichRozpoczynającą się kwasicę ketonową poznasz, gdy: Poziom cukru we krwi jest wysoki W moczu obecny jest cukier W moczu obecny jest aceton Wszystkie odpowiedzi są prawdziwe Hiperglikemia © 2012 Abbott

56 Pytania dla wszystkichIdziesz z rodzicami na wiosenny spacer do lesie. Co ze sobą weźmiesz? Nazwy handlowe Humalog® Mix, GlukaGen® Hypokit, a także Eli Lilly® oraz NovoNordisk® stanowią własność intelektualną odnośnych firm: Eli Lilly® oraz NovoNordisk® i zostały wykorzystane w niniejszej prezentacji jedynie w celach informacyjnych.

57 Pytania dla wszystkichIdziesz z rodzicami na wiosenny spacer po lesie. Co ze sobą weźmiesz? Nazwy handlowe Humalog® Mix, GlukaGen® Hypokit, a także Eli Lilly® oraz NovoNordisk® stanowią własność intelektualną odnośnych firm: Eli Lilly® oraz NovoNordisk® i zostały wykorzystane w niniejszej prezentacji jedynie w celach informacyjnych.

58 250 Pytania dla wszystkichBudzisz się, mierzysz poziom cukru cukier, a Twój glukometr pokazuje . Jaka może być tego przyczyna? Mam za małą dawkę długo działającej insuliny wieczorem/za małą bazę Mam za dużą dawkę długo działającej insuliny wieczorem/za dużą bazę Być może mam objaw brzasku Wszystkie odpowiedzi są poprawne 250 Hiperglikemia © 2012 Abbott

59 250 250 Pytania dla wszystkichBudzisz się, mierzysz poziom cukru cukier, a Twój glukometr pokazuje . Jaka może być tego przyczyna? Mam za małą dawkę długo działającej insuliny wieczorem/za małą bazę Mam za dużą dawkę długo działającej insuliny wieczorem/za dużą bazę Być może mam objaw brzasku Wszystkie odpowiedzi są poprawne 250 250 Nazwy handlowe NovoLet®, a także NovoNordisk® stanowią własność intelektualną firmy NovoNordisk® i zostały wykorzystane w niniejszej prezentacji jedynie w celach informacyjnych. Hiperglikemia © 2012 Abbott

60 Pytania dla rodziców/opiekunówMoje dziecko ma przecukrzenie. Szukając przyczyny, pomyślę o: Przeliczniku insulina/wymiennik – może wymaga zwiększenia Miejscu wstrzykiwania insuliny/wkłuciu – może pojawiły się przerosty Technicznym stanie pompy – może trzeba coś poprawić Wszystkie odpowiedzi są poprawne Hiperglikemia © 2012 Abbott

61 Pytania dla rodziców/opiekunówMoje dziecko ma przecukrzenie. Szukając przyczyny, pomyślę o: Przeliczniku insulina/wymiennik – może wymaga zwiększenia Miejscu wstrzykiwania insuliny/wkłuciu – może pojawiły się przerosty Technicznym stanie pompy – może trzeba coś poprawić Wszystkie odpowiedzi są poprawne Nazwy handlowe Acc-Chek® Spirit, a także Roche® stanowią własność intelektualną firmy Roche® i zostały wykorzystane w niniejszej prezentacji jedynie w celach informacyjnych. Hiperglikemia © 2012 Abbott

62 Pytania dla rodziców/opiekunówCo z wymienionych może być odległym następstwem częstych przecukrzeń: Nefropatia cukrzycowa Retinopatia cukrzycowa Neuropatia cukrzycowa Wszystkie odpowiedzi są poprawne Hiperglikemia © 2012 Abbott

63 Pytania dla rodziców/opiekunówCo z wymienionych może być odległym następstwem częstych przecukrzeń: Nefropatia cukrzycowa Retinopatia cukrzycowa Neuropatia cukrzycowa Wszystkie odpowiedzi są poprawne Hiperglikemia © 2012 Abbott

64 Pytania dla rodziców/opiekunówW jakiej sytuacji moje dziecko będzie potrzebowało więcej insuliny niż zwykle: Choroba przebiegająca z gorączką Stresująca sytuacja Mniejsza aktywność fizyczna Wszystkie odpowiedzi są poprawne Hiperglikemia © 2012 Abbott

65 Pytania dla rodziców/opiekunówW jakiej sytuacji moje dziecko będzie potrzebowało więcej insuliny niż zwykle: Choroba przebiegająca z gorączką Stresująca sytuacja Mniejsza aktywność fizyczna Wszystkie odpowiedzi są poprawne Hiperglikemia © 2012 Abbott

66 Pytania dla rodziców/opiekunówMoje dziecko budzi się z wysokim cukrem. Kolejnej nocy wykonuję oznaczenie glikemii o 3.00 – poziom cukru wynosi 50 mg%. Co zrobię? Zmniejszę dawkę insuliny długo działającej wieczorem/obniżę bazę Zwiększę dawkę insuliny długo działającej wieczorem/zwiększę bazę Zaplanuję małą przekąskę o tej godzinie Zadzwonię do lekarza diabetologa Hiperglikemia © 2012 Abbott

67 Pytania dla rodziców/opiekunówMoje dziecko budzi się z wysokim cukrem. Kolejnej nocy wykonuję oznaczenie glikemii o 3.00 – poziom cukru wynosi 50 mg%. Co zrobię? Zmniejszę dawkę insuliny długo działającej wieczorem/obniżę bazę Zwiększę dawkę insuliny długo działającej wieczorem/zwiększę bazę Zaplanuję małą przekąskę o tej godzinie Zadzwonię do lekarza diabetologa Nazwy handlowe MiniMed® Paradigm, a także Medtronic® stanowią własność intelektualną firmy Medtronic® i zostały wykorzystane w niniejszej prezentacji jedynie w celach informacyjnych. Hiperglikemia © 2012 Abbott

68 Pytania dla rodziców/opiekunówStwierdzam u dziecka objawy kwasicy ketonowej. Co teraz? Podam korektę penem (2 x więcej niż zwykle na korektę) Ustawię 200% bazy na kolejne 4 godziny Podam do picia wodę z cytryną Wszystkie odpowiedzi są poprawne Hiperglikemia © 2012 Abbott

69 Pytania dla rodziców/opiekunówStwierdzam u dziecka objawy kwasicy ketonowej. Co teraz? Podam korektę penem (2 x więcej niż zwykle na korektę) Ustawię 200% bazy na kolejne 4 godziny Podam do picia wodę z cytryną Wszystkie odpowiedzi są poprawne Hiperglikemia © 2012 Abbott

70 Hiperglikemia © 2012 Abbott