1 HISTORIA POLSKI XIX WIEKPOD ZABORAMI

2 LEGIONY POLSKIE WE WŁOSZECH1797 – Dąbrowski, Kniaziewicz i Wybicki – tworzą Legiony Polskie we Włoszech – walczą przy boku Napoleona we Włoszech, potem na San Domingo(powstaje „Mazurek Dąbrowskiego”)

3 LEGIONY POLSKIE WE WŁOSZECH

4 KSIĘSTWO WARSZAWSKIE 1807 – pokój francusko – rosyjski w Tylży: utworzenie Księstwa Warszawskiego (II i III zabór pruski) – unia personalna z Saksonią – dziedziczna władza Fryderyka Augusta

5 NIEZALEŻNE SĄDY (SĘDZIOWIE MIANOWANI PRZEZ WŁADCĘ)KSIĘSTWO WARSZAWSKIE TRÓJPODZIAŁ WŁADZY DWUIZBOWY SEJM RADA MININTRÓW – RZĄD POWOŁYWANY PRZEZ KSIĘCIA I PRZED NIM ODPOWIEDZIALNY NIEZALEŻNE SĄDY (SĘDZIOWIE MIANOWANI PRZEZ WŁADCĘ)

6 KSIĘSTWO WARSZAWSKIE dekret grudniowy 1807 – zniesienie poddaństwa osobistego chłopów, ale pozostawienie szlachcicowi własności ziemi kodeks Napoleona – równość obywateli wobec prawa, nietykalność osobista i majątkowa, dostęp do urzędów

7 KIĘSTWO WARSZAWSKIE 1809 – wojna z Austrią (Józef Poniatowski – Raszyn) – powiększenie Księstwa o III zabór austriacki

8 KRÓLESTWO POLSKIE 1815 rok – Kongres wiedeński – utworzenie Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Wolnego Miasta Krakowa (autonomia)

9 KRÓLESTWO POLSKIE konstytucja – Adam Czartoryski; królem – car Aleksander I; namiestnikiem- Józef Zajączek równość obywateli wobec prawa, wolność religii i druku;

10 KRÓLESTWO POLSKIE Towarzystwo Kredytowe Ziemskie;minister skarbu Drucki – Lubecki: Bank Polski 1828 Okręgi przemysłowe: łódzki,(włókienniczy) dąbrowski (wydobywczy) staropolski (wydobywczy i hutnictwo)

11 KRÓLESTWO POLSKIE Uniwersytet Warszawski i Wileński; Towarzystwo Przyjaciół Nauk (Staszic, Niemcewicz) Łamanie konstytucji przez cara: cenzura --- opozycja w sejmie „kaliszanie” - car nie zwołuje sejmu 5 lat

12 KRÓLESTWO POLSKIE organizacji spiskowe Wolnomularstwo Narodowe i Towarzystwo Patriotyczne (Walerian Łukasiński); Towarzystwo Filomatów (Adam Mickiewicz) i Filaretów - rozbite, zsyłki do Rosji

13 PRZYCZYNY WYBUCHU POWSTANIA LISTOPADOWEGO 1830 ROKspisek w Warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty – Piotr Wysocki; sukces rewolucji lipcowej w Paryżu; pogłoski o zamiarach wysłania armii polskiej do tłumienia powstania w Belgii

14 POWSTANIE LISTOPADOWE 1830detronizacja Mikołaja I i przejęcie władzy przez rząd tymczasowy bitwy z Rosjanami: noc listopadowa – Arsenał, Belweder;

15 POWSTANIE LISTOPADOWE 1830Bitwy: Olszynka Grochowska, Ostrołęka, Wawer, Iganie, Stoczek, Dębe Wielkie

16 POWSTANIE LISTOPADOWE 1830dowódcy: Chłopicki, Krukowiecki, Skrzynecki Sowiński i Ordon – obrona Woli; Emilia Plater – powstanie na Litwie

17 POWSTANIE LISTOPADOWE 1830atak Rosjan na Warszawę – Paskiewicz i kapitulacja Polaków (1831)

18 Skutki powstania LISTOPADOWEGO- zsyłki na Sybir i konfiskaty majątków uczestników powstania; likwidacja konstytucji – Statut Organiczny; budowa Cytadeli; - rusyfikacja administracji, zamiana województw na gubernie; zamknięcie uniwersytetów i liceum w Krzemieńcu

19 WIELKA EMIGRACJA Komitet Narodowy Polski (Lelewel) – Polska republiką;Hotel Lambert (Adam Czartoryski) – pozyskiwanie sojuszników dla sprawy polskiej, Polska ma odzyskać niepodległość w wyniku konfliktu międzynarodowego; Polska monarchią konstytucyjną; Towarzystwo Demokratyczne Polskie – ogólnonarodowe powstanie w trzech zaborach, uwłaszczenie chłopów; Gromady Ludu Polskiego – za upadek Polski winna jest szlachta

20 KRÓLESTWO POLSKIE PO POWSTANIU LISTOPADOWYMW kraju działają: - Centralizacja Poznańska; Związek Plebejuszy; Stowarzyszenie Ludu Polskiego; ks. Piotr Ściegienny

21 PRACA ORGANICZNA Koncepcja pracy organicznej: legalne inicjatywy, umacnianie świadomości narodowej, oświata wśród ludu (Chłapowski, Marcinkowski – Bazar poznański, Cegielski - fabryka)

22 ZABÓR AUSTRIACKI PO POWSTANIU LISTOPADOWYM1846 – rabacja galicyjska – chłopi (Jakub Szela) wyrzynają szlachtę polską oraz powstanie krakowskie (Tyssowski, Dembowski) stłumione

23 ZABÓR PRUSKI PO POWSTANIU LISTOPADOWYM1848 – wiosna ludów – powstanie wielkopolskie – Ludwik Mierosławski (Książ, Miłosław, Sokołów) - klęska, ale polska reprezentacja w sejmie pruskim

24 Powstanie styczniowe 1863 rokSytuacja międzynarodowa: rozbudzenie nadziei niepodległościowych Polaków: - klęski Rosji w wojnie krymskiej w Turcją i odwilż posewastopolska (reformy Aleksandra II w Rosji) - zjednoczenie Włoch

25 Powstanie styczniowe 1863 demonstracje uliczne i nabożeństwa za ojczyznę – tłumione przez wojsko rosyjskie – car przywraca stan wojenny

26 biali czerwoni Powstanie styczniowe 1863wymuszanie ustępstw na carze poprzez bierny opór czerwoni przygotowania do walki zbrojnej o niepodległość

27 Powstanie styczniowe 1863 Aleksander Wielopolski: lojalizm, rozwój oświaty , oczynszowanie chłopów

28 Powstanie styczniowe 1863 bezpośrednia przyczyna wybuchu powstania styczniowego – branka (nadzwyczajny pobór do wojska)

29 Powstanie styczniowe 1863 22 STYCZNIA 1863 ROKOGŁOSZENIE PRZEZ CZERWONYCH WYBUCHU POWSTANIA Manifest rządu narodowego wzywający Polaków i Litwinów do walki z carem i zapowiadający uwłaszczenie chłopów

30 Powstanie styczniowe 1863 działania partyzanckie – Langiewicz, Traugutt, Hauke – Bosak

31 Sytuacja Polaków w zaborze rosyjskim po upadku powstania styczniowego1864 – uwłaszczenie chłopów przez cara likwidacja odrębności politycznej, gospodarczej ziem polskich, wprowadzenie stanu wojennego i cenzury prewencyjnej wyższe stanowiska dla Rosjan; rosyjski językiem urzędowym zmiana nazwy Królestwo Polskie na Kraj Przywiślański rusyfikacja: rosyjski językiem wykładowym – zamknięcie Uniwersytetu Warszawskiego a otwarcie rosyjskiej szkoły Głównej

32 Odpowiedź Polaków w zaborze rosyjskim:praca organiczna i praca u podstaw: rywalizacja z zaborcą na polu gosp. ; szerzenie wśród chłopów wiedzy o kulturze i historii Polski; organizacja kas zapomogowych, towarzystw rolniczych , itd. okres nazywany pozytywizmem warszawskim: działalność Aleksandra Świętochowskiego, Elizy Orzeszkowej, Bolesława Prusa walka z analfabetyzmem, sieć czytelni, rozwój prasy, tajne nauczanie

33 Sytuacja w zaborze pruskim po powstaniu styczniowymKulturkampf (walka o kulturę) represje wobec Kościoła (ocenzurowanie kazań, wpływ państwa na obsadę stanowisk kościelnych, Niemiec arcybiskupem gnieźnieńskim)

34 Sytuacja w zaborze pruskim po powstaniu styczniowymwalka z polskością w myśl hasła „wykorzenić”: wysiedlanie Polaków bez obywatelstwa pruskiego (rugi pruskie); wykup ziemi od Polaków i organizowanie osadnictwa niemieckiego (Komisja Kolonizacyjna); germanizacja administracji, szkolnictwa, nazw; działalność Hakaty (Związek Popierania Niemczyzny)

35 Sytuacja w zaborze pruskim po powstaniu styczniowym

36 Sytuacja w zaborze pruskim po powstaniu styczniowympruskie ustawodawstwo wyjątkowe: lekcje religii po niemiecku (1901); nakaz uzyskania zezwolenia na postawienie domu (1904); ustawa kagańcowa: nakaz używania niemieckiego podczas zgromadzeń publicznych

37 Odpowiedź Polaków w zaborze pruskim:walka o polskość w: literaturze (M. Konopnicka, Rota) malarstwie (W. Kossak, Rugi pruskie) szkolnictwie (1901 – protest dzieci we Wrześni)

38 Odpowiedź Polaków w zaborze pruskim:- idea pracy organicznej: towarzystwa oświatowe i rolnicze; kasy pożyczkowe, banki; różne formy spółdzielczości („Bazar” poznański); - budzenie świadomości narodowej : na Śląsku – Karol Miarka (pismo „Katolik”); Wojciech Korfanty („Górnoślązak”) na Mazurach – Krzysztof Mrongowiusz. Wojciech Kętrzyński

39 Odpowiedź Polaków w zaborze pruskimpostawa Michała Drzymały: zamieszkał w wozie cyrkowym, a potem w jamie, ponieważ Niemcy odmówili mu zezwolenia na budowę domu.

40 Sytuacja Polaków w zaborze austriackim:1867r. – Statut Krajowy dla Galicji określający jej ustrój: namiestnikiem Agenor Gołuchowski w rządzie Austro – Węgier minister dla Galicji – Polak opiniujący projekty jej dotyczące Sejm krajowy: ordynacja oparta o cenzus majątkowy, każda ustawa wymaga zgody cesarza; istnieje Wydział Krajowy zarządzający finansami, kulturą, gospodarką, budownictwem, opieka społ.

41 Sytuacja Polaków w zaborze austriackimGalicja ostoją polskości: język polski urzędowy, polonizacja szkolnictwa, działalność uniwersytetów w Krakowie i Lwowie, Politechniki Lwowskiej, ASP, teatry, obchody wielkich rocznic; rozkwit malarstwa (Jan Matejko, Józef Chełmoński)

42 Ruch robotniczy i socjalistyczny:Wielki Proletariat (Ludwik Waryński) - cel: wprowadzenie komunizmu na świecie; Polska Partia Socjalistyczna (PPS) – Józef Piłsudski, Stanisław Wojciechowski,Bolesław Limanowski – cel: niepodległość Polski, reformy społeczne: równość, wolność słowa i religii, prawo do strajku, republika demokratyczna z parlamentem

43 Ruch robotniczy i socjalistycznySocjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy – SDKPiL – Róża Luksemburg i Julian Marchlewski: obalenie cara - rosyjska republika demokratyczna, utworzenie ogólnoświatowej republiki socjalistycznej, odrzucenie walki o niepodległość, likwidacja własności prywatnej Polska Partia Socjalistyczna Galicji i Śląska (PPSD) – Ignacy Daszyński

44 Nurt nacjonalistyczny:Narodowa Demokracja (Endecja) – Roman Dmowski – najważniejsze są interesy narodu polskiego, prawa mniejszości – drugorzędne; cel – odzyskanie niepodległości; solidaryzm narodowy – współpraca warstw społecznych w trzech zaborach

45 Ruch ludowy (chłopski)Polskie Stronnictwo Ludowe – podział na PSL – Lewica i PSL – Piast (Wincenty Witos) – poprawa życia chłopów, niższe podatki, korzystne kredyty dla rolników

46 Kultura pozytywizm, idea nauki i gruntownego wykształcenia, praca u podstaw i organiczna, Sienkiewicz, Wyspiański, Matejko – malarstwo historyczne impresjonizm, modernizm – Młoda Polska: Żeromski, Reymont, Kasprowicz,