1 Historia rzeźby

2 Prahistoria ok. 2,5 mln – 4 tys. lat p.n.e.rzeźba jest prawdopodobnie najstarszą ze sztuk plastycznych, a to ze względu na jej konkretny, przestrzenny i zmysłowy charakter najwcześniejsze dzieła sztuki rzeźbiarskiej pochodzą z Europy środkowej, a nie z tzw. "żyznego półksiężyca" uważanego za kolebkę cywilizacji płaskorzeźby i ryty skalne figury kobiet o uproszczonych kształtach związane z kultem płodności

3 Venus z Tan-Tan Maroko, 400 000 p.n.e.

4 Venus z Hohle Fels Schelklingen, Niemcy, 40 000 p.n.e.

5 Venus z Dolnych Vestonic Morawy, 29 000 p.n.e.

6 Venus z Willendorfu 22 000 p.n.e.

7 Venus z Laussel p.n.e.

8 Bogini Matka z Çatalhöyük, 7400-7300 p. n. eBogini Matka z Çatalhöyük, p.n.e., Muzeum Cywilizacji Anatolijskich w Ankarze

9 Mezopotamia ok – 323 r. p.n.e. rzeźby figuralne w kamieniu, alabastrze, bazalcie i piaskowcu reliefy w układzie pasowym, ukazujące m.in. sceny historyczne i kultu religijnego rzeźbiarskie dekoracje w stelach, czyli płytach kamiennych cechy charakterystyczne rzeźb sumeryjskich to wielkie, wytrzeszczone oczy i długie brody u mężczyzn

10 Stela Narâm-Sîna, króla Akkadu, celebrującego zwycięstwo nad ludem Lullubi z Zagros, p.n.e.

11 Relief króla Lagash - Ur-Nanshe, 2550–2500 p.n.e., Telloh

12 Modlący się, p.n.e., Telloh

13 Hammurabi   p.n.e.

14 Babilońska bogini Ishtar Ashtart, ok. 2000 p.n.e., Luwr

15 Stela z Kodeksem Hammurabiego, Luwr, Paryż

16 Egipt ok – 323 r. p.n.e. monumentalne formy świątynne oraz posągi władców rzeźby przedstawiały postaci w sztywnych pozach - stojące, siedzące lub klęczące, postaci siedzące miały ręce ułożone na kolanach, wielkość posągów wynikała z hierarchicznych relacji, a nie fizycznych cech – faraon był zawsze wyższy niż osoby mu poddane rzeźba sepulkralna – związana z wyposażeniem grobowców opracowanie kanonu sztuki reliefowej: frontalny układ postaci, twarz i ciało w ponadczasowej młodości wszystkie rzeźby były polichromowane, nawet jeśli wykonano je z drogocennych materiałów.

17 Najstarsza znana rzeźba egipska z kości słoniowej 3750–3550 p.n.e.

18 Faraon Menkaure i jego żona Khamerernebty, 2500 p.n.e.

19 Maska grobowa faraona Tutenchamona, 1341-1323 p.n.e.

20 Nefretete, żona Echnatona, 1345 r. p.n.e.

21 Grecja ok. XVII w – I w. p.n.e. podstawowym materiałem był marmur i szlachetne odmiany wapienia monumentalne posągi kamienne, początkowo tworzone na potrzeby architektury sakralnej rzeźba klasyczna – architektoniczna i wolnostojąca rzeźba hellenistyczna: dynamiczna, pełna patosu oraz finezyjna rzeźba często polichromowana

22 Wejściowa "Brama Lwic", Mykeny

23 Gliniana figurka Ateny z Gortyny, 800 p. n. eGliniana figurka Ateny z Gortyny, 800 p.n.e., Archeological Museum of Herakleion

24 Polimedes z Argos: Cleobis i Biton, 590 p.n.e.

25 Mały ołtarz, Walka Heraklesa z Trytonem, 550 - 500 p.n.e., Sycylia

26 Sfinks wieńczący Stelę grobową, 530 p.n.e., Metropolitan Museum of Art

27 Fidiasz(?)Apollo Kassel, 450 p.n.e.

28 Fidiasz - Athena Parthenos, jedna z kamiennych kopii rzymskich

29 Kresilas - Popiersie Peryklesa, 425 p.n.e Muzeum Watykańskie

30 Myron - Dyskobol V w. p.n.e.

31 Leochares, Belvedere Apollo, 330-320 p.n.e.

32 Agesandros, Grupa Laokoona, ok. 50 p.n.e. Muzeum Watykańskie

33 Rzym ok. VIII w. p.n.e. – 476 r. n.e. początkowo rzeźba etruska, która przez kilka stuleci zachowała specyficzny, surowy, archaiczny rys, który w okresie rzymskiej ekspansji ustępował duchowi sztuki hellenistycznej naśladowanie i kopiowanie posagów greckich rzeźba pomnikowa i sepulkralna (nagrobkowa) realistyczna rzeźba portretowa historyczna płaskorzeźba przedstawiająca w narracyjnym stylu wydarzenia zwycięskich wypraw

34 Urna z Chuisi, 600 p.n.e.

35 Wilczyca Kapitolińska, V w. p. n. e. (postaci dzieci dodane w XVI w. nWilczyca Kapitolińska, V w. p.n.e. (postaci dzieci dodane w XVI w. n.e.)

36 Relief z kolumny Trajana

37 Kolumna Trajana wzniesiona w 113 rKolumna Trajana wzniesiona w 113 r. w Rzymie na Forum Trajana dla upamiętnienia zwycięstwa nad Dakami

38 Wielki sarkofag Ludovisi, III w.

39 Zeus Otricoli, rzymska kopia greckiej rzeźby z IV w. p.n.e.

40 Cesarz Lucjusz Verus, II w. n.e.

41 Średniowiecze – Romanizm ok. VI – XIII w.anonimowość artystów przewaga płaskorzeźb, niewielka ilość rzeźb wolnostojących zdobienie portali, kapiteli kolumn i ich trzonów, tympanonów pod łukami półkolistymi, umieszczanie rzeźb w zagłębieniach muru brak dbałości o wierne oddanie prawdziwego wyglądu człowieka przedstawianie postaci Chrystusa zawsze w sposób surowy, sztywny i nieporuszony rzeźba kultowa (krucyfiksy, Matka Boska z dzieciątkiem na tronie)

42 Kapitel z katedry w Cahors, 1130 r.

43 Kapitel z katedry Saint-Lazare d'Autun, Samobójstwo Judasza, 1130 r.

44 Tronująca dziewica z dzieciątkiem, 1180-1200 rTronująca dziewica z dzieciątkiem, r. Owernia, Metropolitan Museum of Art., USA

45 Krucyfiks, XII w., Hiszpania

46 Scena z życia Chrystusa, Konstantynopol, koniec X w.

47 Tympanon portalu katedry w Vezelay, 1130 r., Francja

48 Tronująca Madonna z dzieciątkiem, XIV w. Rawenna, Włochy

49 Kolumny z kościoła św. Trójcy II połowa wieku XII i początek XIII, Strzelno

50 Średniowiecze – Gotyk ok. XII - XV w.duża popularność rzeźby kamiennej wraz z bujnym rozwojem rzeźby drewnianej, malowanej wielobarwnie (polichromowanej) występowanie zarówno pojedynczych figur, jak i tłumów postaci postacie ludzi pełne wdzięku i życia, realistyczne, swobodne w gestach, postawie i mimice twarzy ozdabianie kapiteli kolumn motywami roślinnymi ozdobne maswerki drewniane ołtarze szafowe pojawienie się rzeźby niezależnej (3D) pojawienie się wizerunków osób świeckich

51 Portal Katedry Świętego Piotra i Najświętszej Marii Panny w Kolonii

52 Katedra w Chartres, r.

53 Dziewica z dzieciątkiem, XIII w., Luwr, Paryż

54 Jeździec z Bassenheim, 1240 r.

55 Katedra w Amiens, XV w.

56 Ołtarz w kościele w Szwabach, Wit Stwosz (Veit Stoss), 1505 r.

57 Lorenzo Ghiberti, jedna z dziesięciu płycin drzwi nazywanych „Bramy raju” - Ezaw i Jakub, r., Florencja

58 Renesans i manieryzm ok. XV – XVI w.silne wpływy sztuki antyku, wzorem stały się posagi bogów i bohaterów, gdzie artysta wyrażał podziw dla idealnej harmonii ludzkiego ciała tworzono na zamówienie kościołów dzieła religijne, ale również na zamówienia mecenasów sztuki dzieła świeckie, przedstawiające ludzi zgodnie z ich rzeczywistym wyglądem, w pozach swobodnych i naturalnych kamienna rzeźba pełna, wolno stająca – posągi konne, popiersia portretowe, akty rzeźba statyczna, zamknięta płaskorzeźby odlewane z brązu

59 Donatello, David, 1430-1440 r., Museo Nazionale del Bargello, Florencja

60 Andrea del Verrocchio, Giuliano de Medici, 1475-78, National Gallery Washington

61 Michelangelo Buonarroti, Dawid, 1501-1504, Florencja, Włochy

62 Michelangelo, Mojżesz, Nagrobek Juliusza II, 1513-1519, Basilique San Pietro in Vincoli, Rzym

63 Michelangelo, Pieta, 1497-1500, Watykan

64 Michelangelo, Grobowiec Lorenzi di Medici, Świt i Zmierzch, 1524-31

65 Benvenuto Cellini, Perseusz z głową Meduzy, 1545-1554, Florence - Loggia del Lanzi

66 Barok i rokoko koniec XVI – koniec XVIII w.dynamiczne kompozycje rzeźbiarskie, często grupowe widowiskowe efekty zróżnicowana faktura kompozycje wieloosiowe (wielość kierunków) twarze wyrażające silne przeżycia stosowanie sztukaterii – wypukłej dekoracji gipsowej we wnętrzach budynków stosowanie stiuku - materiału zdobniczego w postaci tynku szlachetnego, mieszaniny gipsu, wapienia i drobnego piasku lub pyłu marmurowego, łatwego do formowania, szybko twardniejącego łączenie kilku elementów: duchowej wzniosłości, fizycznej zmysłowości i ceremonialnej teatralności czyni całą kompozycję i jej autora symbolami sztuki barokowej

67 Gianlorenzo Bernini, Fontanna Czterech Rzek Rzym

68 Gianlorenzo Bernini, Apollo i Dafne 1622-1625, Rzym

69 Gianlorenzo Bernini, Ekstaza śwGianlorenzo Bernini, Ekstaza św. Teresy, , Kaplica Cornano, Santa Maria della Vittoria, Rzym

70 Gianlorenzo Bernini Baldachim nad grobem św. Piotra, 1624-33 , Watykan

71 Nicolo Salvi wg. pomysłu Berniniego, , Fontana di Trevi, 1735 – 1776, Rzym

72 Nicolo Salvi wg. pomysłu Berniniego, Fontana di Trevi, 1735 – 1776, Rzym

73 Clodion (Michel Claude) Kupid i Psyche

74 Étienne Maurice Falconet, Pomnik Piotra I, Sankt Petersburg

75 Klasycyzm ok. 1760 – 1830 r. utrwalenie klasycznego kanonu pięknapatos, powaga, prostota i kunszt formy kontur miękki i płynny , forma zamknięta tematy mitologiczne, alegoryczne i historyczne rzeźba portretowa i architektoniczna (tympanony, fryzy) spokój i statyka układu kompozycyjnego monumentalizm

76 Jean-Antoine Houdon, Diana, 1780, Gulbenkian Museum, Lizbona, Portugalia

77 Jean-Antoine Houdon, Christoph Willibard Gluck, Cleveland Museum of Art., USA

78 Johann Gottfried Schadow, Grobowiec ksiącia Alexandra von der Mark, Alte Nationalgalerie Berlin

79 Johann Gottfried Schadow, Kwadryga Zwycięstwa na Bramie Brandenburskiej w Berlinie

80 Antonio Canova, Pauline Bonaparte jako Venis Victrix, Galeria Borghese, Rzym

81 Antonio Canova, Perseusz, 1800, Museo Pio-Clementino, Watykan

82 Antonio Canova, Amor i Psyche, 1793, Luwr, Francja

83 Antonio Canova, Trzy Gracje, 1814-1817, Ermitaż, Sankt Petersburg

84 Bertel Thorvaldsen, Venus, 1813-16, Thorvaldsens Museum, Kopenhaga, Dania

85 Bertel Thorvaldsen, Trzy gracje, 1817-18

86 Bertel Thorvaldsen, Mikołaj Kopernik, 1825, Warszawa

87 Bertel Thorvaldsen, Książę Józef Poniatowski, 1827, Warszawa

88 Romantyzm i symbolizm ok. 1800 – 1900 r.dynamizm i żywiołowość formy operowanie alegorią i symbolem odwoływanie się do tematyki wolnościowej i rewolucyjnej przełamywanie statyczności poprzez kompozycję odbiegającą od kontrastów, pionów i poziomów stosowanie skosów i ostrych krawędzi akty kobiece tworzone w celu ukazania piękna i ekspresji gestów ludzkiego ciała tematyka polityczno – społeczna rzeźba portretowa, pomnikowa i rodzajowa swobodny , pełen ekspresji sposób kształtowania bryły, rezygnacja z akademickiego iluzjonizmu nowatorstwo w fakturze rzeźby - operowanie wygładzeniem i chropowatością wykorzystywanie światła słonecznego do podkreślania wybranych elementów rzeźby

89 François Rude, La Marseillaise 1833, Łuk Triumfalny, Paryż

90 Jean-Baptiste Carpeaux, Taniec, 1869, Opera Paryska,

91 Auguste Rodin, Mieszczanie z Calais, 1884-1886

92 Auguste Rodin, Pocałunek, 1890

93 Auguste Rodin, Myśliciel, 1902, Musée Rodin

94 Auguste Rodin, Age of Bronze 1877

95 Wacław Szymanowski, Kariatydy, 1896

96 Secesja ok – 1905 r. odkształcenia figur w kierunku naśladownictwa giętkiej, płynnej, ornamentalnej linii różnicowanie faktury głównymi motywami zdobniczymi były te nawiązujące do świata flory i fauny kobieta była jednym z ulubionych tematów sztuki secesyjnej , była to krucha , długowłosa istota o intrygującej , niebanalnej urodzie. łączenie dużych , pustych powierzchni z powierzchniami bardzo bogato zdobionymi

97 Maurice Bouval, Ofelia, 1900

98 Jan Ladislav Šaloun, Pomnik Jana Husa na rynku praskiego Starego Miasta

99 Stanislav Sucharda, Relief na praskim ratuszu

100 Stanislav Sucharda, Monument

101 Wacław Szymanowski, Chopin, 1927, Łazienki Warszawskie

102 Herman Obrist, Movement, 1914

103 Mariola Adela Karpowicz