1 Homeostaza Ca-P

2 Regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowejParathormon (PTH) Kalcytonina (CT) Witamina D3

3 Główni i rezerwowi gracze gospodarki wapniowejPTH, PTHrP i PTH-PTHrP-R Ca2+ i Ca2+-R P i P-R (transporter) 1,25(OH)2D i 1,25(OH)2D-R Gracze rezerwowi: kalcytonina, glikokortykoidy, hormony tarczycy, enterohormony, hormony gonadalne (?), IGF-1 i 2, kalbindyna F. Kokot, R. Ficek Polskie Archiwum Med. Wewnętrznej, 2000

4 Rola PTH Zwiększenie stężenia Ca w surowicy na skutek: osteolizyzahamowania wydalania Ca przez nerki zwiększenie wchłaniania Ca w przewodzie pokarmowym (poprzez pobudzenie wytwarzania 1,25(OH)2D3) Zmniejszenie stężenia fosforanów w surowicy (przewaga wydalania nerkowego nad wchłanianiem jelitowym) Obniżenie pH

5 Regulacja wydzielania PTH Ca Przytarczyce  PTH  1,25(OH)2D3  Ca Przytarczyce  PTH  1,25(OH)2D3

6 Efekty biologiczne wzrostu sekrecji parathormonu [PTH (1-84)]Układ kostny Nerki  mobilizacji Ca  1,25(OH)2D  ClP-   PP  ClCa   [Ca2+P] Przewód pokarmowy  wchłaniania Ca i P Hiperkalcemia, Hipofosfatemia Ca2+ - stężenie wapnia w osoczu; ClCa - klirens nerkowy wapnia PP - stężenie fosforanów nieorganicznych w osoczu; ClP - klirens nerkowy fosforanów F. Kokot, R. Ficek Polskie Archiwum Med. Wewnętrznej, 2000

7 Rola kalcytoniny Zmniejszenie stężenia Ca w surowicy na skutek:hamowania osteolizy i zwiększenie akrecji kości zahamowania wchłaniania Ca przez nerki pośredni wpływ (poprzez hamowanie wytwarzania 1,25(OH)2D3) na zmniejszenie wchłaniania Ca w przewodzie pokarmowym Zmniejszenie stężenia fosforanów w surowicy (zwiększone wydalanie nerkowe, zmniejszone wchłanianie jelitowe)

8 Witamina D - przemiany, działanie na homeostazę Ca-P7-DHC Pre D3 ciepło Vit D 25-OH-D 25-hydroksylaza Vit D P i inne czynniki 25-OH-D-1hydroksylaza Vit D 1,25-(OH)2-D 1,25-(OH)2-D (-) PTH PTH Ca++, HPO4- Surowica (prawidłowy wapń i fosfor) Ca++, HPO4- kalcytonina

9 Mechanizm działania 1,25(OH)2D3Pobudzenie wchłaniania wapnia i fosforanów w jelicie na drodze: syntezy białka wiążącego wapń (CaBP) w enterocytach pobudzenie transportu fosforanów przez ścianę jelita W kościach dostarcza odpowiedni iloczyn Ca x P potrzebny do akrecjacji kości W nerkach zwiększa wydalanie Ca spowodowane hipercalcemią (inaczej niż PTH!!!); prawdopodobnie zwiększa wchłanianie zwrotne fosforanów

10 Czynniki wpływające na proces wchłaniania Ca z przewodu pokarmowegoWitamina D (aktywna forma) niezbędna do czynnego wchłaniania Białka - (zawarte w nich aminokwasy) ułatwiają transport Ca przez ścianę jelitową Laktoza (obecna w mleku) ułatwia transport Ca Magnez (obecny w żywności) - także ułatwia wchłanianie Ca 37

11  sekrecji kalcytoninyWpływ hipokalcemii na czynniki uczestni-czące w regulacji gospodarki wapniowej  fosfatemii Hipokalcemia   1-OH-hydroksylacja 25-OH-D  1,25(OH)2D  sekrecji kalcytoniny  PTH   wchłaniania Ca z przewodu pokarmowego  mobilizacji Ca z kości  odkładania Ca w kościach  mobilizacji Ca z kości  wchłaniania zwrotnego Ca w cewkach nerkowych   kalcjurii wzrost kalcemii F. Kokot, R. Ficek Polskie Archiwum Med. Wewnętrznej, 2000

12  sekrecji kalcytoninyWpływ hiperkalcemii na czynniki uczestni-czące w regulacji gospodarki wapniowej  fosfatemii Hiperkalcemia  1-OH-hydroksylacja 25-OH-D  1,25(OH)2D  sekrecji kalcytoniny  PTH   wchłaniania Ca z przewodu pokarmowego  mobilizacji Ca z kości  odkładania Ca w kościach  mobilizacji Ca z kości  kalcjurii zmniejszenie kalcemii F. Kokot, R. Ficek Polskie Archiwum Med. Wewnętrznej, 2000