1 hormony

2 Zespół wszystkich gruczołów wewnątrzwydzielniczych w organizmie i wydzielane przez nie hormony stanowią układ dokrewny danego organizmu. Gruczoły i tkanki są w pewien sposób połączone ze sobą za pośrednictwem układu krwionośnego , którym transportowane są hormony., układu limfatycznego i płynu tkankowego. Nadrzędnymi narządami endokrynnymi człowieka są : podwzgórze i przysadka mózgowa, które regulują i koordynują działanie wszystkich narządów i tkanek endokrynnych . Pozostałe narządy endokrynne to szyszynka, przytarczyce, tarczyca, grasica, trzustka ( komórki alfa i beta wysepek Langerhansa ), nadnercza ( komórki kory i rdzenia ), jądra ( komórki śródmiąższowe- Leidiga ), jajniki ( komórki warstwy ziarnistej pęcherzyka Graafa oraz ciałko żółte ) i łożysko powstające w czasie ciąży.

3 Hormony są związkami chemicznymi, produkowanymi przez nasz organizm w małych ilościach( mol/l) (związki endogenne) które pełnią funkcję biokatalizatorów różnych reakcji biochemicznych zachodzących w żywych organizmach. Hormony zapewniają sprawne działanie narządów i tkanek, zapewniając tym samym równowagę wewnętrzną organizmu, czyli homeostazę. Hormony syntetyzowane są w gruczołach lub w określonych komórkach niektórych tkanek. Gruczoły te określa się mianem dokrewnych lub wewnątrzwydzielniczych. Wyprodukowane hormony dostają się z komórek w sposób bezpośredni do krwi , płynów tkankowych i chłonki. NIE MAJĄ PRZEWODÓW WYPROWADZAJĄCYCH. Dział nauki dotyczący budowy i działania hormonów oraz funkcjonowania gruczołów je wydzielających to endokrynologia. Niektóre hormony są produkowane już w życiu płodowym (od 3 mc) inne uruchamiają się w okresie dojrzewania

4 Ze względu na sposób działania i miejsce produkcji hormony dzieli się na : gruczołowe, tkankowe, neurohormony i mediatory. Hormony gruczołowe syntetyzowane w gruczołach wewnątrzwydzielniczych , które nie maja przewodów wyprowadzających, transportowane są w organizmie za pośrednictwem krwi.wywierając wpływ na inne komórki, tkanki i narządy Hormony tkankowe syntetyzowane są w specyficznych komórkach tkanek ( nie gruczoły ) i uwalniane są do płynów tkankowych lub krwi. Najczęściej działają w miejscu w którym są wytwarzane. Np.: hormony przewodu pokarmowego: gastryna, sekretyna, cholecystokinina, somatostatyna, lub po dostaniu się do krążenia regulują działaja na inne narządy i tkanki Np.: renina Neurohormony syntetyzowane są w komórkach nerwowych (neurosekrecyjnych) OUN (podwzgórza) a dostarczane do miejsc docelowych drogą dokrewną. Przekazują „dyspozycje chemiczne” między układem nerwowym a układem dokrewnym. Np.: wazopresyna Mediatory są hormonami produkowanymi przez specyficzne komórki i działającymi na komórki znajdujące się w bliskim sąsiedztwie. Transport ich jest ograniczony do minimum i nie uczestniczy w nim z reguły układ dokrewny. Ta klasyfikacja hormonów ma charakter umowny, ponieważ istnieją pewne hormony, które należą do trzech z tych grup. Mediatory względu na wyłączenie układu krwionośnego z funkcji transportowych tak naprawdę można nie zaliczać do hormonów.

6 Ze względu na zasięg działania wyróżnia się:gruczoły egzokrynne (gruczoły wydzielania zewnętrznego) gruczoły endokrynne (gruczoły wydzielania wewnętrznego, gruczoły dokrewne, hemokrynowe) gruczoły parakrynowe (gruczoły wydzielające sekret do istoty międzykomórkowej skąd przedostaje się on do komórek w obrębie tej samej tkanki) gruczoły autokrynowe (gruczoły wydzielające sekret do sąsiadujących komórek). Ze względu na sposób wydzielania wyróżnia się: Wydzielanie merokrynowe(cząsteczkowe) -polega na dyfuzji cząsteczek substancji ze szczytowej części komórki co nie doprowadza do jej uszkodzenia. Tak funkcjonuje większość gruczołów u wszystkich zwierząt. np: wątroba, ślinianki, trzustka, gruczoły potowe, i in Wydzielanie apokrynowe(szczytowe)- polega na oderwaniu szczytowej części komórki wraz z wydzieliną. Uszkodzone komórki regenerują się. Przykład: gruczoł mleczny ssaków. Wydzielanie holokrynowe- polega na zniszczeniu całej komórki, której zawartość zamienia się w wydzielinę. W miejscu zniszczonych komórek z głębszych warstw gruczołu powstają nowe. Przykład: gruczoł łojowy skóry ssaków.

7 Gruczoły czyste: tylko tkanka wydzielnicza o funkcji wewnątrzwydzielniczej np.: przysadka, tarczycaGruczoły mieszane: zróznicowane komórki, wewnątrz i zewnątrzwydzielnicze np.: trzustka: enzymy trawienne i hormony, np.:jajniki: produkcja komórek jajowych i hormonów NIEDOBORY –NIEDOCZYNNOŚĆ NADMIAR- NADCZYNNOŚĆ

8 Podział ze względu na budowę chemiczną hormonów.Wyróżniamy : hormony białkowe ( zbudowane z aminokwasów )  A) pochodne aminokwasów: np.: melatonina, adrenalina, noradrenalina B) peptydowe: wazopresyna, oksytocyna, hormon wzrostu, hormony podwzgórzowe C) glikoproteiny: tyreotropina, folikulotropina oraz sterydowe ( pochodne cholesterolu ). Do hormonów sterydowych należą hormony syntetyzowane w korze nadnerczy oraz w gonadach męskich i żeńskich. Np.: testosteron, estrogen, kortykoidy Aby hormon mógł oddziaływać na komórkę, musi się on połączyć ze specyficznym dla niego receptorem białkowym. Na daną komórkę działają tylko te hormony, których receptory są w niej obecne. Hormony docierając do komórki, które nie posiadają specyficznych dla nich receptorów są w niej nieaktywne. W związku z różną budową hormonów wyróżnia się dwa typy receptorów : receptory błonowe i cytoplazmatyczne. Receptory błonowe są specyficzne dla hormonów białkowych, natomiast receptory cytoplazmatyczne dla hormonów sterydowych.

9 Hormony sterydowe mają zdolność przechodzenia przez błonę cytoplazmatyczną ,dzięki czemu dostają się one do wnętrza komórki gdzie łączą się z receptorami umieszczonymi w cytoplazmie. Niektóre z hormonów po połączeniu się z receptorem cytoplazmatycznym wędrują do jądra, w którym regulują procesy transkrypcyjne.

10 Hormony białkowe łączą się z receptorami umiejscowionymi w błonie cytoplazmatycznej komórki docelowej. Efektem połączenia się hormonu z receptorem błonowym (białko G) jest synteza przekaźników wtórnych. W błonie komórkowej , w której umieszczony jest receptor błonowy znajduje się enzym zwany cyklazą adenylową. Połączenie się enzymu z receptorem powoduje jego aktywację. Aktywna cyklaza powoduje przekształcenie ATP (hydrolizę )w cAMP, czyli cykliczny adenozynomonofosforan. Cykliczny AMP wywołuje uaktywnienie układów enzymatycznych. Aktywacja tych układów możliwa jest , jeśli hormon dostarczany jest w dość dużym stężeniu. Jeśli stężenie hormonu jest zbyt niskie nie dochodzi do aktywacji cyklazy a tym samym aktywacji kaskady enzymatycznej.

11 SZYSZYNKA

12 PRZYSADKA MÓZGOWA : 0,7 g, WEWNATRZCZASZKOWO Przysadka dzieli się na trzy części: przednią, środkową i tylną. Część przednia i środkowa powstały z nabłonka wyścielającego podniebienie wtórne, natomiast część tylna powstała z podwzgórza i funkcjonalnie jest jego częścią: nie wytwarza ona własnych hormonów, a jedynie magazynuje i wydziela oksytocynę i wazopresynę (hormon antydiuretyczny). Niedoczynność przysadki powoduje karłowatość i upośledzenie rozwoju biologicznego. Nadczynność natomiast objawia się gigantyzmem i przedwczesną dojrzałością płciową (w wieku dziecięcym) albo akromegalią (u dorosłych).

13 Część przednia (gruczołowa) wydziela:hormon wzrostu (GH) SOMATOTROPINA odpowiedzialny za rozrost organizmu, transport aminokwasów i syntezę białek, wzrost poziomu glukozy we krwi, rozkład tłuszczów zapasowych oraz zatrzymanie jonów wapniowych i fosforanowych potrzebnych do rozrostu kości; prolaktynę (PRL) – u kobiet zapoczątkowuje i podtrzymuje wydzielanie mleka (laktacja) w gruczołach mlekowych, a u kobiet karmiących hamuje wydzielanie estrogenu blokując menstruację i owulację; hormon adrenokortykotropowy ACTH wzmaga wydzielanie hormonów przez korę nadnerczy; hormon tyreotropowy TSH - pobudza tarczycę do wydzielania trijodotyroniny i tyroksyny, czyli pobudza metabolizm. Występuje między tymi gruczołami zasada sprzężenia zwrotnego, tzn. zwiększenie stężenia TSH powoduje zwiększenie stężenia T4 (tyroksyna) i T3 (trójjodotyronina), których zwiększenie stężenie we krwi powoduje zmniejszenie wydzielania TSH. hormon folikulotropowy FSH – u kobiet pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego oraz wydzielanie estrogenu, u mężczyzn pobudza spermatogenezę; hormon luteinizujący LH – u kobiet podtrzymuje jajeczkowanie i produkcję progesteronu, a u mężczyzn pobudza produkcję testosteronu; endorfiny PEA. Część środkowa wydziela: Melanotropina MSH – pobudza komórki barwnikowe skóry do syntezy melaniny. Część tylna (nerwowa) magazynuje: oksytocynę – wspomaga zapłodnienie oraz powoduje skurcze mięśni macicy, co ma znaczenie podczas akcji porodowej; wazopresynę ADH (hormon antydiuretyczny) – powoduje wzmożone wchłanianie zwrotne wody w nefronach, zmniejszając tym samym ilość moczu. Zapobiega odwodnieniu.

14 Hormony tropowe – grupa hormonów wydzielanych przez komórki przedniego płata przysadki mózgowej, których zadaniem jest regulacja wydzielania innych hormonów. tyreotropowy adrenokortykotropowy folikulotropowy luteinizujący

15

16 SZYSZYNKA: 5–8 mm .Powstała z międzymózgowia u niektórych gadów w postaci oka ciemieniowego .Komórki szyszynki – pinealocyty – produkują tzw. hormon snu, czyli melatoninę. Melatonina i jej pochodne metabolity są wydzielane do płynu mózgowo-rdzeniowego i do krwi. Jego wydzielanie jest ściśle związane z bodźcami świetlnymi - ich obecność hamuje produkcję tego hormonu. Jego wewnętrzna ścianka wyściełana jest takimi samymi fotoczułymi komórkami jak siatkówka .U ssaków wywiera także hamujący wpływ na wydzielanie hormonów gonadotropowych, zapobiegając przedwczesnemu dojrzewaniu płciowemu. Czynność wydzielnicza szyszynki przebiega zgodnie z dobowym rytmem zmian oświetlenia i zapewne wpływa na rytmiczność różnych funkcji fizjologicznych. . Zaburzenia w pracy tego gruczołu powodują zachwianie rytmu dobowego . Niedobory powodują przyspieszone dojrzewanie. Szyszynka wydziela tez serotoninę -hormon tkankowy, ważny neuroprzekaźnik w OUN obecna tez w bł śluz jelit i trombocytach, wraz z melatoniną reguluje sen, apetyt, powoduje skurcze mięsni gładkich, i podwyższa ciśnienie krwi. HORMON DOBREGO NASTROJU. Komórki szyszynki wydzielają również silną psychodeliczną substancje psychoaktywną o nazwie dimetylotryptamina (DMT) Jest to odpowiedzialna za powstawanie wizji substancja psychoaktywna o wyjątkowo dużej aktywności i mocy. Odpowiada za barwne wizje, wyobrażenia i być może za, uniesienia mistyczne, w czasie snów, szczególnie zaś podczas doświadczeń bliskich narodzin i śmierci, w śmierci klinicznej, a także w gigantycznym stresie, podczas wyczerpującej choroby, wysokiej gorączki, głodu, bólu, cierpienia, tortur Jednym słowem w chwilach, gdy tego naprawdę, naprawdę bardzo potrzebujemy!

17

18 Chrząstka tarczowata krtani

19 TARCZYCA Zbudowana jest z dwóch płatów bocznych połączonych wąską cieśnią ,od 30 do 60 g, jej waga może się zmieniać w trakcie cyklu miesiączkowego lub w stanie chorobowym. Otoczona torebką łącznotkankową, wnetrze narządu zbudowane z pęcherzyków wysłanych nabłonkiem . Z jodu i aminokwasów tarczyca wytwarza trójjodotyroninę, tyroksynę i kalcytoninę. Pęcherzyki mogą magazynować duże ilości hormonów T3 i T4 ,zanim zostanie on uwolniony pod wpływem TSH. Gromadzi tez jod. Produkcja i wydzielanie hormonów metabolicznych jest pod kontrolą : 1. układu podwzgórze-przysadka (sprzężenie zwrotne ujemne) 2. może także zachodzić na skutek pobudzenia układu współczulnego Oprócz komórek nabłonkowych w miąższu tarczycy znajdują się także komórki C (przypęcherzykowe) Produkują one hormon – kalcytoninę oraz somatostatynę i serotoninę. Hormony tarczycy T3 i T4 stymulują rozwój i wzrost organizmu, wzmagają procesy przemiany materii i energii i maja istotne znaczenie dla rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. Obniżenie ich działania hamuje fizyczne i psychiczne procesy zachodzące w organizmie, powoduje spowolnienie, ospałość, wrodzony zespół niedoboru jodu. Wzmocnienie ich działania może wywołać chorobę Gravesa-Basedowa. Wrażliwe na stężenie jonów wapnia w osoczu krwi receptory rozmieszczone są na komórkach C tarczycy. Wzrost stężenia jonów wapnia Ca2+ powoduje zwiększenie wydzielania kalcytoniny. Z kolei spadek stężenia jonów wapnia powoduje zmniejszenie wydzielania tego hormonu. Kalcytonina obniża stężenie wapnia i zmniejsza stężenie fosforanów w osoczu hamując działanie osteoklastów w kościach oraz hamując reabsorpcję wapnia i fosforanów przez komórki cewek nerkowych powoduje zwiększone ich wydalanie.

20

21

22 PRZYTARCZYCE z reguły ważą razem ok. 100 mg Wydzielają one parathormon odpowiedzialny za regulację poziomu wapnia we krwi i płynie tkankowym. Jest on odpowiedzialny za zwiększanie poziomu wapnia we krwi przez uwalnianie wapnia z kości i resorpcję wapnia z kanalików nerkowych. Poza tym obniża ilość jonów fosforanowych we krwi. Niedobór powoduje tężyczkę objawiającą się nadpobudliwością mięśni i nerwów. Nadmiar natomiast powoduje zbyt dużą resorpcję wapnia z kości co przyczynia się do tego, że są one słabe, łatwo ulegają urazom i może prowadzić do osteopenii i osteoporozy. Wydzielana przez tarczycę kalcytonina działa antagonistycznie w stosunku do parathormonu. Gdy stężenie wapnia wzrasta ponad normę, wytwarzana w tarczycy kalcytonina hamuje uwalnianie wapnia z kości.

23

24

25

26 GRASICA gruczoł znajdujący się w śródpiersiu przednim, tuż za mostkiem. Otoczony jest torebką łącznotkankową. Zbudowany jest z kory podzielonej na zraziki przegrodami łącznotkankowymi i wspólnego rdzenia. Głównymi komórkami grasicy są limfocyty i komórki nabłonkowe.(układ limfatyczny) Grasica produkuje hormony takie jak: tymozyna, tymulina, tymostymulina Tymozyna:Przyspiesza dojrzewanie limfocytów T, ma działanie przeciwnowotworowe poprzez pobudzanie limfopoezy. Pełni istotną rolę w zwalczaniu chorób autoimmunologicznych.

27

28 parzysty, niewielki (waga około 10-18 gramów)

29 Nadnercza składają się z części korowej i rdzeniowej różnych pod względem budowy i czynności.Kora stanowi główną masę gruczołu - około 80-90% całego nadnercza. Składa się z trzech warstw o różnej budowie histologicznej: kłębkowatej (MINERALOKORTYKOIDY gł aldosteron), pasmowatej (KORTYKOSTEROIDY gł kortyzol) i siatkowatej (ANDROGENY). Rdzeń nadnerczy wytwarza katecholaminy. Stale wydziela do krwi niewielkie ilości adrenaliny. Natomiast wszelkie stany emocjonalne, takie jak gniew czy strach, powodują nagłe wydzielanie do krwi dużej jej ilości. W rdzeniu nadnerczy produkowane są też niewielkie ilości noradrenaliny.

30 Hormony kory nadnerczy.Aldosteron - zwiększa zwrotną resorpcje jonów sodowych w nerkach , natomiast zmniejsza odzyskiwanie jonów potasowych. Skutkiem niedoboru aldosteronu jest choroba Addisona, której przyczyną jest obniżenie stężenia sodu a podwyższenie stężenia jonów potasu we krwi. Wynikiem tego jest osłabienie, chudnięcie, obniżenie ciśnienia krwi. Nadmiar aldosteronu wywołuje chorobę Cushinga, której objawami jest podwyższenie ciśnienia krwi, otyłość i osteoporoza. Kortyzol ( kortykosteron ) - wpływa na metabolizm białek ograniczając ich syntezę oraz aktywując przekształcanie ich w cukry ( glukoneogeneza ). Kortyzol wpływa również na obniżenie odporności organizmu. Androgeny- odpowiadają za wytworzenie się  cech płciowych u mężczyzn. Nadmiar tych hormonów u dziewcząt powoduje maskulinizację. Hormony rdzenia nadnerczy: Adrenalina ( epinefryna )- nazywana jest hormonem stresu ponieważ uwalniana jest w sytuacjach wymagających zwiększonej pobudliwości ruchowej i umysłowej. Adrenalina podwyższa ciśnienie krwi, wywołuje rozszerzenie źrenic, zwiększenie metabolizmu tłuszczów i zwiększenie poziomu cukru we krwi. Przygotowuje ona organizm do wysiłku fizycznego, dlatego wywołuje również przyśpieszenie oddechu. Noradrenalina- podtrzymuje efekty działania adrenaliny .

31

32 2 jądra, które najczęściej znajdują się w mosznie – worku skórno-powięziowym, wywodzącym się ze ściany brzucha. jądra są składnikiem dwóch układów: rozrodczego (jako gonady) oraz endokrynnego (jako gruczoły dokrewne). Funkcje jąder, to: -produkcja plemników (spermatotwórcza) -produkcja męskich hormonów płciowych (m.in. testosteronu)-endokrynna Obie funkcje jąder, spermotwórcza i endokrynna znajdują się pod kontrolą hormonów produkowanych przez przedni płat przysadki: -(LH) -folikulotropiny (FSH) Kanaliki nasienne są wyłożone warstwą komórek, które od okresu dojrzewania do późnego wieku produkują plemniki. Pomiędzy kanalikami nasiennymi znajdują się komórki śródmiąższowe Leydiga, które wytwarzają testosteron i inne androgeny.

33

34 Testosteron spełnia szereg istotnych funkcji:-kształtowanie płci i cech płciowych w życiu płodowym (jego niedobór, brak, lub wada receptorów u płodu z kariotypem XY powoduje wady rozwojowe takie jak: spodziectwo, obojnactwo rzekome męskie -wpływa na spermatogenezę, -wykształcanie się wtórnych cech płciowych (budowa ciała, głos, typ owłosienia, zarost twarzy itp.), -wpływ anaboliczny poprzez pobudzenie syntezy białek (w bardzo niewielkim stopniu powoduje także zwiększenie masy mięśniowej itp.), -może zwiększać poziom libido (przy długotrwałym stosowaniu efekt ten zanika), -pobudza rozwój gruczołu krokowego, zwiększa jego objętość, silnie pobudza rozwój raka prostaty (z tego względu stosowanie testosteronu jako leku powinno być pod regularną kontrolą ) -zwiększa poziom cholesterolu we krwi (zatem teoretycznie zwiększa ryzyko miażdżycy tętnic) – w przeciwieństwie do estrogenów, które zmniejszają poziom cholesterolu we krwi, może podnosić ciśnienie krwi. -kształtuje sferę emocjonalną poprzez ukształtowanie takich cech jak zdecydowanie, śmiałość, pewność, odwaga, niezależność, ale też skłonność do ryzyka, w zależności od rozwoju emocjonalnego może powodować wybuchowość, agresję.

35

36

37 Hormony jajnikowe: Estrogeny - syntetyzowane są przez komórki warstwy ziarnistej pęcherzyka Graafa, nalezą do nich : estradiol, estriol oraz estron. Estrogeny kontrolują prawidłowy rozwój narządów rodnych , wywołują zmiany w śluzówce macicy w początkowych dniach cyklu owulacyjnego, odpowiedzialne są za popęd płciowy kobiet oraz wykształcenie się kobiecej sylwetki ( wąskiej talii, szerokich bioder i wzrost piersi ). Hormony ciałka żółtego: Progesteron- wywołuje zmiany w śluzówce macicy, mające na celu przygotowanie jej do przyjęcia zapłodnionego jajeczka. Progesteron wydzielany jest w dużej ilości w czasie ciąży, ponieważ odpowiedzialny jest za jej podtrzymanie i prawidłowy przebieg. Relaksyna- wydzielana w czasie porodu wywołuje rozluźnienie mięśniówki macicy oraz spojenia łonowego. Gonadotropina kosmówkowa ( hCG) - warunkuje powstanie ciążowego ciałka żółtego, które w pierwszych etapach ciąży jest miejscem produkcji progesteronu.

38

39

40 TRZUSTKA położona w górnej części jamy brzusznejTRZUSTKA położona w górnej części jamy brzusznej .Budowa zrazikowa dobrze zaznacza się na powierzchni gruczołu i nadaje mu wygląd guzkowaty. Na powierzchni trzustki może gromadzić się tkanka tłuszczowa,

41 Pod względem funkcjonalnym trzustka składa się z części wewnątrzwydzielniczej (hormonalnej, odpowiedzialnej za wytwarzanie kilku hormonów m.in. insuliny i glukagonu) i zewnątrzwydzielniczej (trawiennej, produkującej zawierający enzymy trawienne sok trzustkowy Hormony trzustki : Glukagon- pobudza katabolizm, wytwarzany przez komórki alfa powoduje rozkład glikogenu do glukozy oraz wzmaga procesy glukogenezy ( produkcji glukozy ) czego efektem jest podwyższenie poziomu tego cukru we krwi. Insulina- pobudza procesy anaboliczne, wytwarzana w komórkach beta zatrzymuje procesy glukogenezy, stymuluje przekształcanie glukozy w glikogen ( w wątrobie i mięsniach). Insulina obniża zawartość cukru w osoczu umozliwiając jego wnikanie do komórek,jak również pobudza syntezę tłuszczów i białek. Objawem niedoboru insuliny jest cukrzyca ( hiperglikemia ) . która może być przyczyna śpiączki i kwasicy. Wydzielanie insuliny i glukagonu jest regulowane poziomem cukru we krwi. Nadmiar insuliny wywołuje hipoglikemię i wstrząs hipoglikemiczny. Somatostatyna- produkowana w komórkach delta , wstrzymuje syntezę glukagonu i insuliny. Czynność wydzielniczą trzustki modulują neuroprzekaźniki i adrenalina: -acetylocholina (Ach) wpływa dodatnio na uwalnianie insuliny, gdy stężenie glukozy jest podwyższone -noradrenalina (Nor) – hamuje wydzielanie insuliny

42

43

44 Za prawidłowe funkcjonowanie układu hormonalnego odpowiedzialna jest część międzymózgowia - podwzgórze. Podwzgórze jest miejscem, gdzie syntetyzowane są hormony wpływające na sekrecję i działanie hormonów przysadkowych. (układ krążenia wrotny przysadki) Hormony wydzielane przez podwzgórze zaliczane są do neurohormonów hamujących i uwalniających. Hormony uwalniające ( liberyny) pobudzają przysadkę do wydzielania hormonów , natomiast hormony hamujące ( statyny)  blokują ich wydzielanie. W związku z nadrzędnością podwzgórza nad pozostałymi elementami układu endokrynnego regulacja hormonalna przebiega w ten sposób : podwzgórze → przysadka mózgowa → gruczoły i tkanki endokrynne. System regulacji poprzez zróżnicowane stężenie hormonów we krwi to sprzężenie zwrotne Dodatnie- hormon pobudza przysadkę do wydzielania regulatorów Ujemne- hormon hamuje wydzielanie przysadkowe BUDOWA HIERARCHICZNA

45 TARCZYCA JAJNIKI, JĄDRA Wrotnym krążeniem przysadki KORA NADNERCZY SOMATOTROPINA- WSZYSTKIE KOM CIAŁA GRUCZOŁ MLEKOWY MELANOCYTY SKÓRY I OKA NEUROSEKRECJA Spływają neuronami z podwzgórza uwalniane następnie z przysadki

46

47

48