1 Instytucjonalne i pozainstytucjonalne wsparcie osób starszychprof. UZ dr hab. Grażyna Gajewska Uniwersytet Zielonogórski r. Katedra Opieki Terapii i Profilaktyki Społecznej Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

2 realizowany ze środków Unii EuropejskiejCel Przedmiotu: Zainspirowanie do przeanalizowania i poszerzania wiedzy z zakresu instytucjonalnego i pozainstytucjonalnego wsparcia osób starszych, a także umiejętności poszukiwania i zastosowania skutecznych i innowacyjnych sposobów ich realizacji ze wskazaniem na niezbędne kompetencje służące temu celowi. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

3 Zakres tematyczny przedmiotu:Istota, specyfika, aspekty i źródła wsparcia osób starszych. Teoria, metodyka a praktyka. Możliwości i ograniczenia wsparcia instytucjonalnego osób starszych. Wsparcie pozainstytucjonalne. Doświadczenia wybranych krajów Europy – poszukiwania innowacyjnych rozwiązań wsparcia osób starszych. Ewaluacja wsparcia osób starszych w środowiskach lokalnych. Budowanie społeczeństwa wspierającego osoby starsze.

4 Warunki zaliczenia Ćwiczenia kończą się zaliczeniem.Zaliczenie uzyskuje się na podstawie następujących kryteriów: Aktywna obecność na zajęciach Przygotowanie do zajęć (znajomość tematycznej literatury) Przygotowanie pisemnej pracy zaliczeniowej

5 Wsparcie osób starszychInstytucjonalne Pozainstytucjonalne Złe w świadomości społecznej: Gubiące człowieka Mało elastyczne Narzucane, schematyczne Z brakiem indywidualnego podejścia … Dobre w świadomości społecznej Dające z siebie wszystko co możliwe Zindywidualizowane Ludzkie Elastyczne …

6 Opieka – pomoc - wsparciePojęcia tożsame ? Są między nimi różnice? Jakie? Są między nimi podobieństwa? Jakie? Konsekwencje przyjętego rozumienia pojęć dla praktyki

7 Definicja wsparcia Niejednomyślność naukowa (pomoc, wzmocnienie, podtrzymywanie, zasilanie) Jednoznaczność potoczna

8 „Wsparcie w ogóle” Rodzaj zrelatywizowanego pomagania o charakterze wzmacniania jednostki (jednostek, grup, społeczności), gdy znajduje się ona (one) w sytuacji z pogranicza trudności lub w sytuacji normalnej, które ułatwią podnieść komfort. Może być więc ułatwieniem, podniesieniem komfortu lub wzmocnieniem więzi (G. Gajewska 2009)

9 Rodzaje wsparcia Pozytywne – negatywne Interpersonalne – społeczneRodzinne, społeczne, woluntarystyczne Instytucjonalne – pozainstytucjonalne Formalne – nieformalne Obiektywne - subiektywne Emocjonalne, wartościujące, instrumentalne, informacyjne …

10 Elementy mechanizmu wsparciaPodmiot wspierający Obiekty wsparcia Dawanie wsparcia Znaczenie wsparcia spostrzeganego Odrzucanie wsparcia oferowanego Efektywność wsparcia społecznego (G. Gajewska 2009, s.53-78)

11 Kto nie może wspierać innychTen kto sam nie czuje się osoba dostatecznie i pozytywnie wspieraną Nie poradził sobie z wyparciem nieprawidłowych skutków zdarzeń krzywdzenia z dzieciństwa Nie jest dostatecznie komunikatywny, empatyczny, asertywny Sam nie posiada ukształtowanych na odpowiednim poziomie wzorów radzenia sobie samemu Nie wie co jest prawidłowe, a co nie w rozwoju człowieka Daje złe wzory postępowania, nie jest autorytetem…

12 Efektywność wsparcia Obiektywny stan potrzeb osoby wspieranej (G. Caplan 1964) – pozytywny skutek wsparcia osób znaczących Dopasowanie wsparcia do oczekiwań podmiotu (R.Cieślak) Znaczenie diagnozy Spójność cech dawcy i biorcy Funkcja cech osobowości: życzliwości, empatii, asertywności – atmosfera wsparcia Gotowość do wsparcia D.Becelewska Asertywność – H.Hamer Poziom chęci uczenia się – D.Goleman

13 Integracja i indywidualizacja wsparciaW ciągu życia - wewnętrzna W przestrzeni życia W relacjach międzyludzkich ….

14 Rewitalizacja społecznaWspółcześnie uznany kierunek zmian myślenia o zmianie Od aktywizacji do rozwoju Zwiększenie partycypacji społecznej

15 Społeczeństwo przyjazne starszymCzyli jakie? Starsi w instytucjach – humanizacja W środowisku życia Miejsce starszych wśród innych osób Odrzucenie starszych przez młodych Dzieci a osoby starsze Osoby starsze a osoby starsze W rodzinie i poza nią

16 Proszę nie pomagaj mi Nowa idea a pomoc narzucona – proszenie o pomocOdkrywcze? Nowe? Co podkreślające? Anna Rurka, Guy Hardy, Christian Defaus 2014

17 Ewaluacja wsparcia Czy: Jedynie wymóg? Czy propozycja?

18 Projekt zindywidualizowany wsparcia osób starszych - elementyDiagnoza – Opis przypadku Propozycje wsparcia instytucjonalnego i pozainstytucjonalnego Ocena efektywności: wariant pozytywny i negatywny

19 Poszukiwanie pomysłów wsparcia osób starszychPogotowie Babć (Niemcy – Polska) Elektroniczny dom pomocy społecznej w Japonii Babcie z wypożyczalni: Babcie założyły przedszkole: ….

20 Literatura Gajewska G. (2009). Wsparcie dziecka w rozwoju. Konteksty opieki i edukacji. Zielona Góra; Kijak R. J., Szarota Z. (2013). Starość. Między diagnozą a działaniem. Warszawa; Analiza stron internetowych, wybranych doniesień elektronicznych dotyczących wsparcia osób starszych (zdarzeń, dobrych praktyk, uchwał, rekomendacji europejskich, strategii); + uzupełniająca

21 Dziękuję ślicznie za uwagę i zapraszam na kolejne spotkanie w czerwcuKontakt w razie pytań i wątpliwości dotyczących dalszej współpracy Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej