1 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego ul. Noakowskiego 24 00-668 Warszawa www.ippp.pl [email protected] ©MWJ
2 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 2 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Wzajemne relacje między PPP a funduszami UE
3 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 3 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego SamorządPrzedsiębiorca Cele społeczne Oparte na prawie i wymogach sytuacji politycznej Cele ekonomiczne Wynikające z interesu Inwestorów, realizowane w ramach swobody gospodarczej. Potrzeby inwestycyjne/wydatki bieżąceZasoby do zainwestowania Zadania publiczne jako cel władz a zadania i cel sektora prywatnego
4 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 4 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Przyczyny rozwoju przedsięwzięć typu PPP zdaniem Komisji Europejskiej Konieczność realizowania coraz nowszych inwestycji infrastrukturalnych, szczególnie w zakresie transportu, energetyki, gospodarki wodno-kanalizacyjnej i telekomunikacji, warunkujących rozwój gospodarki.
5 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 5 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Źródła prawa UE dotyczące PPP W obszarze prawnym Unii Europejskiej partnerstwo publiczno-prywatne regulowane jest jedynie tzw. „prawem miękkim”. Komisja Europejska nie zdecydowała się na harmonizację przepisów w tym zakresie, przyjmując jednakże szereg dokumentów o charakterze kierunkowym. Wśród najistotniejszych wymienić należy: 1) Wytyczne dotyczące udanego partnerstwa publiczno-prywatnego, Komisja Europejska, Bruksela 2003 Intencją autorów Wytycznych było wyjaśnienie, w jaki sposób PPP może wkomponować się w system pomocy udzielanej przez Komisję Europejską. Wytyczne nade wszystko wskazują podstawowe problemy i kierunki przyszłych rozwiązań prawnych, ułatwiających podmiotom gospodarczym z całego obszaru UE dostęp do świadczenia usług użyteczności publicznej w sposób zapewniający poszanowanie swobód konkurencji, wynikających z Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Wytyczne stanowią sui generis poradnik dla pomiotów publicznych dotyczący tego, jak zawierać i wykonywać kontrakty w modelu PPP.
6 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 6 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Źródła prawa UE dotyczące PPP 2) Zielona Księga w sprawie partnerstw publiczno-prywatnych i prawa wspólnotowego w zakresie zamówień publicznych i koncesji, COM (2004) 327, Bruksela 2004 Jest to dokument ilustrujący przebieg i wynik debaty organów UE w sprawie zastosowania prawa Wspólnoty w zakresie zamówień publicznych oraz koncesji w zjawisku PPP. Zielona Księga ma na celu ukazanie, które zasady Wspólnoty są stosowalne na etapie wyboru partnera prywatnego i na etapach następnych. 3) Komunikat wyjaśniający Komisji w sprawie stosowania prawa wspólnotowego dotyczącego zamówień publicznych i koncesji w odniesieniu do zinstytucjonalizowanego PPP (ZPPP), COM (2007) 6661, Bruksela 2008 Dokument wyjaśnia problemy prawne związane ze stosowaniem przepisów zamówieniowych odnośnie zawiązywania zinstytucjonalizowanego PPP (spółki o kapitale mieszanym).
7 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 7 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP a fundusze UE – wsparcie, alternatywa czy uzupełnienie? Od początku prac nad instytucjonalizacją PPP, współpraca między sektorem prywatnym i publicznym postrzegana była przez pryzmat pozyskania dodatkowych środków finansowych przez władze publiczne – szczególnie jako wkładu własnego dla projektów współfinansowanych przez UE. Zaangażowanie sektora prywatnego miało służyć wygenerowaniu środków na mityczne 15% udziału własnego i pre-finansowanie. Próba nowelizacji ustawy o PPP wydaje się wpisywać w tą „tradycję”. PPP nie jest sposobem na BBP czyli „Budowanie Bez Pieniędzy”.
8 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 8 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Przeszkody wynikające z niedostosowania programów operacyjnych do koncepcji PPP jako dźwigni finansowej (tworzenia projektów „hybrydowych”): 1. Niedookreślenie kategorii beneficjentów PPP – Wśród kategorii beneficjentów należy zidentyfikować kategorię podmiotów działających w oparciu o ustawę o ppp lub o koncesji na roboty budowalne lub usługi – ew. koncesjonariusz/partner. W zasadzie wystarczy wskazać przedsiębiorcę bez bliższej identyfikacji włascicielskiej. W przypadku Funduszu Spójności była taka możliwośćod od poczatku jednak nie sprzyjała temu praktyka NFOŚiGW.
9 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 9 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP – FUNDUSZE UE PRZESZKODY... 2. Kwestia pomocy publicznej – w razie uzyskania dotacji przez beneficjenta przedsiębiorcę dalej istnieje konieczność zgodności wsparcia z prawem ochrony konkurencji – ostatecznie wielkość dozwolonej intensywności pomocy może przyczynić się do nieatrakcyjności wsparcia. Szczególnie wobec czasu jaki potrzebny jest na pozyskanie dotacji i jej rozliczenie. Formalizm procesu udzielania środków pomocowych (zakaz zmiany zakresu przedsięwzięcia) jak i związane z tym faktem obowiązki informacyjne i kontrolne.
10 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 10 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP – FUNDUSZE UE PRZESZKODY...c.d 3. Ograniczenia w zakresie dochodowości projektu – dochodowość projektu w całym cyklu jego życia jest różnie oceniana przez KE i sektor prywatny. Projekty opłacalne z ekonomicznego punktu widzenia nie będą chętnie (lub w wysokim stopniu) dofinansowywane, natomiast projekty nieopłacalne ze swej natury nie zapewniają odpowiedniego zysku sektorowi prywatnemu. Paradoksalnie projekt zakładający PPP, może uzyskać dofinansowanie jako projekt służący wzrostowi konkurencyjności partnera prywatnego.
11 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 11 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP – FUNDUSZE UE PRZESZKODY...c.d 4. Udział własny – kwalifikowany tylko publiczny udział krajowy a nie udział krajowy– w przypadku wielu projektów, wkład finansowy strony prywatnej może jedynie spowodować zmniejszenie wielkości dofinansowania – proporcjonalnej do wkładu własnego.
12 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 12 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP – FUNDUSZE UE PRZESZKODY...c.d 5.Ograniczenia w zakresie dysponowania majątkiem wytworzonym w trakcie realizacji projektu – 5 lat od finansowego zakończenia projektu.
13 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 13 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP – FUNDUSZE UE PRZESZKODY...c.d 6. Obowiązek wydatkowania dotacji w procedurze zamówień publicznych – zniechęca sektor prywatny, który w swej chęci odgrywania roli partnera prywatnego kieruje się również chęcią konsumpcji środków UE jako ich współbeneficjent 7. Kiedy nawiązać koncesję – przed czy po założeniu wniosku
14 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 14 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP – FUNDUSZE UE PRZESZKODY...c.d 7. Konieczność uwzględnienia koncepcji realizacji inwestycji i sposobu zarządzania –pomoc publiczna czy luka finansowa. Kwestia podmiotów wewnętrznych. 8. Nie wszystkie przedsięwzięcia (rodzaje projektów) będą uznane za „kwalifikowane” w świetle programów operacyjnych.
15 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 15 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP A FUNDUSZE – SZANSA REALIZACJI 1. W skali makro – rezygnacja z niewykonalnych projektów hybrydowych – pozwoli na racjonalne zarządzanie środkami budżetowymi. Wprowadzając PPP i fundusze jako równoprawne ale w zasadzie niezależne od siebie źródła finansowania przedsięwzięć zapisanych w Wieloletnich Planach Inwestycyjnych, można uniknąć „zamrażania” środków publicznych w projektach (co prawda) teoretycznie dofinansowywanych, jeśli możliwe są do realizacji na zasadach PPP. W razie stosowania PPP tam gdzie jest ono możliwe władze zaoszczędzą środki na udział współ i pre- finansowania w projektach, które jako niedochodowe szybciej uzyskają wsparcie. Przykładem złudnej „dostępności” dofinansowania był nabór wniosków o dotacje na dofinansowanie projektów termomodernizacyjnych. Studia wykonalności projektów, które nie uzyskały wsparcia mogą po odpowiednim przedefiniowaniu być punktem wyjścia do ich realizacji w formule PPP.
16 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 16 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP A FUNDUSZE – SZANSA REALIZACJI c.d. 2. Wariant operatorski – wymagający rozdziału spółki właścicielskiej (100% publicznego beneficjenta pomocy) i operatora – partnera prywatnego. Rozwiązanie to wymaga zasygnalizowania we wniosku aplikacyjnym (sposób zarządzania projektem). 3. Wariant chronologiczny – po okresie ograniczeń w zakresie dysponowania infrastrukturą, uzyskaną dzięki dotacji, następuje włączenie go do współpracy opartej o koncepcję PPP. W tym przypadku możliwe jest uzyskanie środków na nieprzewidziane wydatki niekwalifikowane – w formie przedpłaty za dostęp do infrastruktury.
17 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 17 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP A FUNDUSZE – SZANSA REALIZACJI c.d. 4. Wariant funkcjonalny – niezależne od siebie projekty (o autonomicznych budżetach) stanowią funkcjonalną całość. W części współfinansowanej z dotacji (publicznych środków) w części w ramach PPP. Najlepiej sprawdzić może się w rewitalizacji. 5. Wariant KONCESYJNY – wydatkowanie środków UE następuje w formie udzielenia koncesji na roboty budowlane – projekt jest rozliczany w zakresie w jakim jest kwalifikowany a pozostała cześć przedsięwzięcia jest już opłacana w formie prawa do eksploatacji – w takim wypadku środki dotacyjne są konsumowane bezpośrednio przez koncesjonariusza w interesie koncesenta.
18 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 18 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP A FUNDUSZE – SZANSA REALIZACJI c.d. 6. Wariant w którym wydatkowanie środków UE jest powiązane z wyłonieniem partnera prywatnego – jako wkład publiczny lub wynagrodzenie.
19 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 19 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP a fundusze UE 1. Kto będzie beneficjentem 2. Kiedy nawiązać współpracę 3. Jakie ppp? SPV? 4. Jaka koncesja? SPV? 5. Faktura czy nota – podmiot upoważniony do ponoszenia wydatków?
20 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 20 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP a fundusze UE 1. Studium wykonalności 2. Umowa o dofinansowanie 3. Realizacja projektu i jego zakończenie 4. Oferta inwestycyjna! – plan B w razie braku koncesjonariusza
21 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 21 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego PPP a fundusze UE 6. Pomoc publiczna? 7. Podmiot wewnętrzny? 8. Zapewnienie środków – plan finansowy 9. Sposób zarządzania projektem/zyski 10 Koszty kwalifikowane projektu a JRP 11. Inżynier projektów – a ilość kontraktów
22 Instytut PPP ul. Noakowskiego 24, 00-668 Warszawa tel. (22) 435-95-02 faks (22) 482 10 50 e-mail [email protected] internet www.ippp.pl KRS 0000172867 REGON 015613863 NIP 118-171-2761 PKO BP 51-1020-1127-0000-1002-0068-8853 22 Instytut Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Dziękuję za uwagę Bartosz Korbus – Instytut PPP [email protected] +48 510 237 765