1 International Management Services Sp. z o.o.Miasto Zakopane Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata Jan Friedberg Prezentacja na VIII Międzynarodowe Forum Górskie - Zakopane, XI 2016

2 Cele polityki miasta Usprawnienie funkcjonowania miasta jako znaczącego ośrodka turystycznego i kulturalnego Poprawa stanu środowiska, zwłaszcza organicznie niskiej emisji pochodzenia motoryzacyjnego Poprawa bezpieczeństwa i sprawności ruchu miejskiego Aktywizacja nowych form przemieszczania się (pieszo, rower, transport zbiorowy) Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

3 Cele polityki miasta Usprawnienie funkcjonowania miasta jako znaczącego ośrodka turystycznego i kulturalnego Poprawa stanu środowiska, zwłaszcza organicznie niskiej emisji pochodzenia motoryzacyjnego Poprawa bezpieczeństwa i sprawności ruchu miejskiego Aktywizacja nowych form przemieszczania się (pieszo, rower, transport zbiorowy) Diagnoza: Permanentny stan zatłoczenia (drogi, parkingi) w sezonach letnim i zimowym wpływa niekorzystnie na poziom ekonomiczny i społeczny oraz ofertę miasta Stagnacja ilościowa ruchu turystycznego Utrudniony dostęp do miasta, zwłaszcza drogą, niska jakość oferty kolejowej Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

4 Kierunki działania Organizacja transportu zbiorowego: dostarczenie atrakcyjnej i wysokiej jakości usługi dla przybyszów i mieszkańców dla zrównoważenia transportu Inwestycje: punktowe inwestycje drogowe oraz aranżacja węzłów sieci transportowej Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

5 Kierunki działania Organizacja transportu zbiorowego: dostarczenie atrakcyjnej i wysokiej jakości usługi dla przybyszów i mieszkańców dla zrównoważenia transportu Inwestycje: punktowe inwestycje drogowe oraz aranżacja węzłów sieci transportowej Uwarunkowania: Zdolność do współpracy różnych „aktorów” – w obrębie miasta, subregionu i szerzej (województwo, kolej) Zorientowanie na klienta / pasażera Aktywna promocja nowego podejścia (informacja, wyjaśnianie, przekonywanie, pokazywanie wzorców) Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

6 Cel i założenia opracowania PlanuCelem Planu jest realizacja zadań strategicznych rozwoju miasta i jego partnerów Zadaniem Planu jest: zdefiniowanie szczegółowych celów, nakreślenie uwarunkowań i tła rozwoju transportu zbiorowego jako funkcji miejskiej, oraz określenie zasad i kierunków rozwoju systemu i zarządzania nim Plan jest aktem prawa lokalnego, wiążącym w zakresie usług lokalnego transportu miejskiego, organizowanego przez samorząd miasta i jego partnerów. Prawo nakłada obowiązek opracowania planu w większych gminach jeśli udzielane są ulgi ustawowe i organizowane zamówienia publiczne na usługi przewozowe Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

7 Zastrzeżenie: Zakres Planu obejmuje głównie:zasady organizacji pracy systemu, standardy usług przewozowych, zasady finansowania, organizację zarządzania systemem transportu zbiorowego, głownie publicznego. Plan uwzględnia prywatne komercyjne usługi przewozowe jako okoliczność działania systemu publicznego. Plan nie przesądza programu inwestycyjnego – przyjmuje decyzje podejmowane w innym trybie jako okoliczność / uwarunkowanie Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

8 Zrównoważony system transportowyZrównoważony system transportowy to taki, który: zapewnia dostępność celów komunikacyjnych w sposób bezpieczny, niezagrażający zdrowiu ludzi i środowisku w sposób równy dla obecnej i następnych generacji; pozwala funkcjonować efektywnie, oferować możliwość wyboru środka transportowego i podtrzymać gospodarkę oraz rozwój regionalny; ogranicza emisje i odpady w ramach możliwości zaabsorbowania ich przez ziemię, zużywa odnawialne zasoby w ilościach możliwych do ich odtworzenia, zużywa nieodnawialne zasoby w ilościach możliwych do ich zastąpienia przez odnawialne substytuty, przy minimalizowaniu zajęcia terenu i hałasu (Biała Księga: Europejska polityka transportowa do 2010 r.: czas na decyzje, Komisja Europejska, 2001) Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

9 Instrumenty zrównoważenia systemuZasada zrównoważenia jest możliwa tylko przez rozwój transportu zbiorowego wobec indywidualnego Efektem ma być zmniejszenie pracy przewozowej pojazdów i poprawa płynności ruchu i skrócenie czasów podróży Czyli rozwój systemu wymaga odpowiedniej równowagi w inwestowaniu, oraz zarządzaniu i sterowaniu ruchem Polega to na tym, że każdy pasażer z samochodu w autobusie pozwala na oszczędzenie miejsca w terenie i zmniejszenie obciążenia środowiska. Miarami zrównoważenia są: (a) parametry dostępności, (b) poziomu swobody ruchu na drogach oraz (c) oddziaływania na otoczenie (w tym mierzonej transportochłonnością) (d) proporcje podziału ruchu na zbiorowy i indywidualny Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

10 Metodyka opracowania planuPodejście systemowe: diagnoza prognoza synteza Plan W ramach diagnozy przeprowadzono badania mieszkańców (KBR 2015/16) co do mobilności i preferencji korzystania z poszczególnych środków transportu i opracowano prognozę popytu Zbadano warunki przyszłego systemu transportu miasta na podstawie planów inwestycyjnych i wyników analiz popytu Podstawą ustaleń Planu (syntezy) jest model ekonometryczny, opisujący relacje potencjału demograficznego, społecznego i ekonomicznego (popytu) i usług transportu (podaży) Drugą przesłanką Planu są uwarunkowania i tendencje w polityce transportowej (regionalnej, krajowej, unijnej), a także uwzględnienie silnych związków z poziomem krajowym, wojewódzkim i sąsiednimi powiatami i gminami Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

11 Zakres ewolucji systemu transportu zbiorowegorealizacje nowych elementów infrastruktury –węzłów sieci - dwa projekty, • nowy środek przewozowy – wahadło kolejowe – jeden projekt, zarządzany poza jurysdykcja miasta, na podstawie porozumienia • uzupełnienie tych przewozów przez autobusowe (miejskie) na kierunkach o dużym natężeniu ruchu pasażerów, z ominięciem ścisłego centrum, oraz linie dowozowe do sieci kolejowej • realizacje dalszych węzłów integracyjnych, poza Zakopanem a także: • wprowadzenie uspokojenia ruchu w centrum z ograniczeniem parkowania i dostępu samochodem Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

12 Ustalenia Planu - Cele Instrumenty wdrażania Planu pozwalają na osiągnięcie celu strategicznego miasta: „Zapewnienie zwiększenia dostępności komunikacyjnej miasta i jego części w warunkach miasta – kurortu i centrum turystyki popularnej i kwalifikowanej, letniej i zimowej, poprzez przebudowę i rozbudowę układu drogowego, rozwój transportu zbiorowego oraz ruchu rowerowego i pieszego przy ograniczeniu uciążliwości wywołanych ruchem”, poprzez: i. zintegrowanie obsługi kolejowej, autobusowej i samochodowej, stworzenie sprawnego układu komunikacyjnego miasta, w tym głównie: ograniczenie ruchu samochodowego w strefie śródmiejskiej, udostępnienie centrum poprzez komunikację zbiorową, rowerową i pieszą; politykę parkingową ze strefowaniem parkowania w warunkach największych fal przybyszów, wprowadzenia reguł ustanawiania podaży miejsc parkingowych w obrąbie zabudowy mieszkaniowej i usługowo – handlowej (tzw. normatyw parkingowy). Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

13 Schemat subregionalnyZałożenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

14 Tabela celów i wskaźników PlanuCel operacyjny Cele cząstkowe Zadania Środki realizacji zadań Wskaźniki osiągania celów Osiągnięcie stanu zrównoważo -nego transportu, poprzez poprawę obsługi transporto- wej miasta, zmniejszenie zatłoczenia i poprawę dostępności dla mieszkań- ców i przybyszów Zwiększenie udziału przewozów transportem zbiorowym Skrócenie czasów przejazdu w transporcie zbiorowym Zmniejszenie zatłoczenia w ruchu drogowym Zmniejszenie transportochłon- ności na terenie miasta z ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych Rozbudowa infrastruktury sieciowej transportu zbiorowego (przystanki, węzły) Unowocześnie- nie taboru Rozwój organizacji przewozów transportem zbiorowym (integracja i koordynacja przewozów) Integracja transportu zbiorowego w mieście i subregionie Uruchomienie nowych połączeń w transporcie zbiorowym, w tym transportu publicznego (miejskiego) Inwestycje w urządzenia sieciowe oraz wyposażenie sieci Inwestycje w tabor niskoemisyjny Zmiany organizacji ruchu z nadaniem priorytetów dla transportu zbiorowego Restrykcyjna polityka parkingowa w centrum miasta Współpraca subregionalna i współdziałanie z przewoźnikami Zwiększenie udziału transportu zbiorowego (w tym głównie kolejowego) w regionalnych przewozach pasażerskich Zmniejszanie transportochłon ności w ruchu samochodowym (w efekcie – zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych) Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

15 Główny instrument realizacji PlanuKlucz planu: Znaczący rozwój transportu zbiorowego, w tym publicznego, dla umożliwienia ograniczenia ruchu samochodowego, przez: d) Rozwój komunalnego operatora transportu publicznego i wyposażenie go w tabor i inne środki sprawnego przewoźnika, z uwzględnieniem roli niezależnych i koncesjonowanych przewoźników transportu zbiorowego, e) Zmodernizowanie układu drogowego i organizacji ruchu dla nadania priorytetów transportowi zbiorowemu, f) Stworzenie zintegrowanego centrum komunikacyjnego warunkującego zwiększenie dostępności Zakopanego g) Dążenie do zintegrowanie układu miejskiego z subregionalnym, w tym wykorzystanie linii kolejowej Nowy Targ – Zakopane do odciążenia od ruchu samochodowego Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

16 Główne przedsięwzięcia rozwojowe miastaW ramach przesądzeń Planu: 1) Rozwój komunalnego transportu zbiorowego: trzecia linia, zakup nowego taboru 2) Integracja transportu publicznego lokalnego z komercyjnym oraz przewozami kolejowymi, w tym: a) współpraca z przewoźnikami kolejowymi, b) współpraca z innymi organizatorami transportu zbiorowego 3) Aranżacja Centrum Komunikacyjnego w rejonie dworców: kolejowego i autobusowego, 4) Aranżacja nowej organizacji i obsługi ruchu turystycznego w Kuźnicach dla lepszego wykorzystania terenu oraz bezpiecznej i sprawnej obsługi pasażerów oraz jako działania towarzyszące: 5) Wzmocnienie kadry i wyposażenia komórki organizacji transportu 6) Zmiany organizacji ruchu drogowego i parkowania Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

17 Układ publicznych linii miejskich - obecnyZałożenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

18 Układ publicznych linii miejskich - poszerzonyZałożenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

19 Układ komercyjnych linii miejskich – do rozwojuZałożenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

20 Inne przedsięwzięcia wzmacniające efekty PlanuDziałania na rzecz uruchomienia wahadłowego ruchu kolei regionalnej w relacji (Chabówka) – Nowy Targ – Zakopane (organizator: samorząd województwa), w tym zorganizowanie parkingów zaporowych w rejonie Nowego Targu i ew. Zakopanego 2) Dążenie do powołania wspólnego podmiotu wykonującego funkcje organizatora zintegrowanego systemu transportu zbiorowego (planowanie sieci i rozkładów jazdy, wspólna taryfa elektroniczna, zakupy taboru, w tym elektrycznego, itp.), Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

21 Uwarunkowania zewnętrzneGłówne wyzwanie do podjęcia:: Poprawa dostępności miasta, zwłaszcza na kierunku północnym, zarówno dla dojazdu turystów jak i mieszkańców subregionu (głównie do pracy i usług). DROGA: Poprawa jest możliwa na odcinku do Nowego Targu (dwie jezdnie); odcinek Nowy Targ – Zakopane punktowe modernizacje i poprawa płynności, lecz przeciążenia nie można uniknąć KOLEJ: Szansa na radykalną poprawę połączenia przez budowę nowej linii kolejowej Kraków – Szczyrzyc – Nowy Sącz / Zakopane (czas dojazdu z Krakowa ok. 90 minut) + wahadło subregionalne SAMOLOT: Lotnisko w Nowym Targu nie jest racjonalne i wykonalne (brak finansowania, konieczność subsydiowania). Niemniej poprawa drogi i kolei pozwala na lepszą dostępność lotniska Balice Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

22 Współpraca subregionalnaWola współpracy – musi być silna Uczestnicy: powiaty, gminy, kolej, województwo Możliwe formy różnią się ryzykiem uczestników – powiatów i gmin: formy „słabe” (porozumienie, stowarzyszanie) – ryzyko opuszczenia przez uczestników forma „silna” zdecentralizowana (związek, umowa cywilna) – ryzyko konfliktów partnerów forma „silna” zcentralizowana (związek) – ryzyko konfliktów menadżerów forma „neutralna” (dobrowolne uzgodnienia doraźne) – ryzyko braku porozumienia Duże znaczenie partnerów zewnętrznych dla powiatów i gmin: Kolej – wiadomo („państwo w państwie”) – plany są! Województwo – czy subregion jest ważny (!?) – drogi (słabo) , wahadło kolejowe (jest!) Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata

23 Oczekiwane rezultaty PlanuZmiana podziału ruchu na indywidualny i zbiorowy: Obecny udział ruchu zbiorowego około 30% Oczekiwany udział ruchu zbiorowego 50% Zmniejszenie transportochłonności (pojazdo – km) – około 20% (także redukcja emisji GHG) Założenia Planu zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego dla Zakopanego na lata