1 Jaką formę prawną wybrać? Dr hab. Jerzy Cieślik

2 2 Znaczenie decyzji o wyborze formy prawno- organizacyjnej  „Business vehicle” – pojazd w biznesowej podróży – narzędzie do realizacji celów biznesowych  Na tym etapie przesądzamy kluczowe kwestie  Konieczność posiadania gruntownie przemyślanej koncepcji także do rozmów z prawnikami  W przyszłości możliwe zmiany ale wtedy dodatkowe koszty, możliwe konflikty

3 3 Liczba zarejestrowanych podmiotów według form w tys. – stan na 31.12.2006 (dane GUS) Jednoosobowa działalność gospodarcza 2 776.6 Spółki cywilna 277.4 Spółki osobowe 26.9  Jawne 24.8  Partnerskie 0.8  Komandytowe i akcyjno komandytowe 1.3 Kapitałowe 203.6  Z ograniczoną odpowiedzialnością 195.0  Akcyjne 8.6 Spółdzielnie 18.3 Przedsiębiorstwa państwowe 1.0 RAZEM 3 303.7

4 4 Co mamy do dyspozycji?  Jednoosobowa działalność gospodarcza  Spółka cywilna – mało użyteczna w aktualnym stanie prawnym  Spółki osobowe  Spółka jawna  Spółka partnerska – tylko dla wolnych zawodów  Spółka komandytowa – rzadko stosowana  Spółka komandytowo-akcyjna – rzadko stosowana  Spółki kapitałowe  Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością  Spółka akcyjna  Standard międzynarodowy

5 5 Jednoosobowa działalność gospodarcza  Najbardziej rozpowszechniona – ok. 2.8 mln zarejestrowanych, z tego ok. 1.5 mln aktywnych podmiotów  Uproszczone formalności – ok. 10 dni, minimalny koszt  Możliwość wyboru formy opodatkowania  Ścieżka rejestracyjna (ważna kolejność)  Urząd gminy  Urząd Statystyczny  Bank  Urząd Skarbowy  ZUS

6 6 Spółki osobowe  Spółka cywilna  Spółka jawna  Spółka partnerska – tylko dla wąskiej grupy tzw. wolnych zawodów  Spółka komandytowa i komandytowo-akcyjna – rzadko stosowane formy hybrydowe

7 7 Spółka cywilna  Najbardziej popularna ze spółek osobowych – uwarunkowania historyczne  Prosta w założeniu – na gruncie prawa cywilnego  Od 2001 r. w myśl przepisów s.c. nie jest przedsiębiorcą – istotne implikacje praktyczne  Po przekroczeniu pułapu 800 tys. euro – obligatoryjne przekształcenie  Czy to jest dobra forma dla nowych dynamicznych przedsięwzięć?

8 8 Spółka jawna  Zdolność do czynności prawnych  Umowa spółki w formie pisemnej  Obowiązek zgłoszenia w Rejestrze Przedsiębiorców KRS  Nieograniczona odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki  Brak podmiotowości podatkowej w przypadku podatku dochodowego; podmiotowość w przypadku innych podatków (VAT,ZUS)

9 9 Spółki kapitałowe – z ograniczona odpowiedzialnością i akcyjna  Odrębne podmioty prawa  Wspólnicy (akcjonariusze) odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wkładów  Funkcjonowanie szczegółowo regulowane przez Kodeks Spółek Handlowych  Pełna podmiotowość podatkowa  Minimalny próg kapitałowy – 50 tys. dla Sp. z o.o. i 500 tys. dla S.A. (ale opłacone przed rejestracją może być tylko 25%)  Sformalizowany proces tworzenia i rejestracji tego typu spółek

10 10 Kryteria wyboru formy prawnej 1.Samodzielnie czy ze wspólnikami 2.Oddzielenie sfery biznesu od sfery życia osobistego 3.Wymagany poziom kapitału założycielskiego 4.Czas i koszty związane z rejestracją 5.Elastyczność operacyjna 6.Implikacje podatkowe 7.Potencjał rozwojowy

11 11 Porównanie kryteriów wyboru formy prawnej dla nowej firmy z wyborem marki samochodu (z przymrużeniem oka) Forma prawnaMarka samochodu Samodzielnie czy ze wspólnikami Czy pojazd będzie użytkowany głównie jednoosobowo czy przez całą rodzinę Oddzielenie sfery osobistej od sfery biznesu Czy pojazd będzie zarejestrowany na firmę czy prywatnie Wymagany poziom kapitału założycielskiego Wymagany wkład początkowy potrzebny do nabycia samochodu Czas i koszty związane z rejestracją Koszty przeglądów okresowych i części zamiennych, dostępność i poziom serwisu Elastyczność operacyjna Czy łatwo się prowadzi, możliwości użytkowania na różnych nawierzchniach, w warunkach zimowych, uzyskiwane przyspieszenia Implikacje podatkowe Możliwości zaliczenia kosztów eksploatacji i napraw, odliczenia VATu Potencjał rozwojowy Czy marka jest uznawana jako prestiżowa w środowisku nabywcy

12 12 Jednostka czy zespół – typowe sytuacje  Mogę prowadzić biznes tylko samodzielnie  Prowadzenie w pojedynkę nie wchodzi w grę – tylko grupa wspólników  Uruchamiam firmę samodzielnie ale zakładam, że dobiorę wspólników w niedalekiej przyszłości  Rozpoczynamy w grupie ale zakładamy, ze jeden z nas może z czasem wykupić pozostałych i prowadzić biznes samodzielnie  Jak to wygląda w przypadku biznesów technologicznych?

13 13 Samodzielnie czy ze wspólnikami? Jednoosobowa działalność gospodarcza Spółka jawna Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka akcyjna

14 14 Samodzielnie czy ze wspólnikami? Jednoosobowa działalność gospodarcza Tylko samodzielnie Spółka jawnaTylko ze wspólnikiem (wspólnikami) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Może być samodzielnie bądź ze wspólnikami – elastyczność zmian w strukturze udziałowców Spółka akcyjnaMoże być samodzielnie bądź wraz z innymi akcjonariuszami. Struktura typowa dla znacznej liczby akcjonariuszy

15 15 Oddzielenie sfery biznesu od sfery życia osobistego Jednoosobowa działalność gospodarcza Spółka jawna Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka akcyjna

16 16 Oddzielenie sfery biznesu od sfery życia osobistego Jednoosobowa działalność gospodarcza Brak rozdzielności. Nieograniczona odpowiedzialność właściciela w zakresie skutków prowadzonej działalności gospodarczej. Spółka jawnaBrak rozdzielności. Nieograniczona odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Rozdzielność. Jednak odpowiedzialność członków zarządu, którymi często są udziałowcy. Spółka akcyjnaPełna rozdzielność.

17 17 Wymagany poziom kapitału założycielskiego Jednoosobowa działalność gospodarcza Spółka jawna Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka akcyjna

18 18 Wymagany poziom kapitału założycielskiego Jednoosobowa działalność gospodarcza Może być na początku minimalny i być powiększany w miarę potrzeb Spółka jawnaMoże być na początku minimalny i być powiększany w miarę potrzeb Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Minimum 50 tys. PLN Spółka akcyjnaMinimum 500 tys. PLN, jednakże do rejestracji wystarczy 25%, czyli 125 tys. PLN

19 19 Czas i koszty związane z rejestracją Jednoosobowa działalność gospodarcza Spółka jawna Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka akcyjna

20 20 Czas i koszty związane z rejestracją Jednoosobowa działalność gospodarcza 10 dni, 200 - 400 PLN Spółka jawnaKilka tygodni, 2-3 tys. PLN Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Kilka, kilkanaście tygodni, 5-8 tys. PLN Spółka akcyjnaKilkanaście tygodni, 10-15 tys. PLN

21 21 Elastyczność operacyjna Jednoosobowa działalność gospodarcza Spółka jawna Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka akcyjna

22 22 Elastyczność operacyjna Jednoosobowa działalność gospodarcza Bardzo duża, zwłaszcza możliwości swobodnego dysponowania środkami – zmiany poziomu środków zaangażowanych w biznesie Spółka jawnaOgraniczenie wewnętrzne – umowa spółki Zewnętrzne – ogólne regulacje KSH Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Ograniczenia wewnętrzne – umowa spółki Zewnętrzne – szczegółowe regulacje KSH Spółka akcyjnaOgraniczenia wewnętrzne – statut spółki Zewnętrzne – szczegółowe wymagania KSH narzucające także procedury – n.p. powszechna notarialna forma uchwał, obowiązek rocznego audytu, szeroki wachlarz danych zgłaszanych do KRS

23 23 Efektywna stopa podatkowa = % zysku brutto przekazany na podatki Podstawowe formy prawne Opodatkowanie zysków z działalności bieżącej Opodatkowanie dochodów ze sprzedaży przedsiębiorstwa Jednoosobowa działalność gospodarcza Spółka jawna Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka akcyjna

24 24 Implikacje podatkowe – szybki test Założenia  Biznes wymaga zaangażowania już na początku własnych środków min. 1 mln PLN. Właściciel dysponuje takimi środkami i nie zamierza dobierać wspólników  Zgodnie z Biznesplanem przedsięwzięcie ma już od 1-go roku realizować przychody w wysokości 2 mln PLN a zysk brutto (przed opodatkowaniem) - 0.5 mln PLN rocznie Mamy do wyboru:  Jednoosobową działalność gospodarczą, oraz  Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, gdzie właściciel kontroluje 100% udziałów Pytanie  Którą formę prawną należałoby wybrać kierując się wyłącznie kryterium maksymalizacji zysku właściciela po opodatkowaniu?

25 25 Efektywna stopa podatkowa = % zysku brutto przekazany na podatki Podstawowe formy prawne Opodatkowanie zysków z działalności bieżącej Opodatkowanie zysków ze sprzedaży przedsiębiorstwa Jednoosobowa działalność gospodarcza 19% Spółka jawna19% Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 34,4%19% Spółka akcyjna34,4%19%

26 26 Potencjał rozwojowy Jednoosobowa działalność gospodarcza Niemożność włączenia wspólników. Niezbyt dobry „image” dla działalności na większą skalę Spółka jawnaMożliwość powiększenia liczby wspólników i poziomu zaangażowania kapitałowego. Forma rzadko stosowana przy większych przedsięwzięciach. Niemożność przejścia do jednoosobowej własności. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Możliwość kształtowania liczby wspólników i poziomu zaangażowania. Dobry „image” także dla dużych firm. Niemożność wejścia na giełdę. Spółka akcyjnaForma wskazana dla przedsięwzięć na większą skalę, gdzie inwestorzy mają dalekosiężny plan wprowadzenia spółki na giełdę.

27 27 Jaka forma jest najbardziej przydatna dla biznesu technologicznego KryteriaSpecyfika przedsięwzięć technologicznych 1. Samodzielnie czy ze wspólnikami Większość zaawansowanych projektów technologicznych na Zachodzie realizowanych jest grupowo 2. Oddzielenie sfery osobistej od sfery biznesu Bardzo istotne. Np. jeśli chodzi o prawa do wynalazku 3. Wymagany poziom kapitału założycielskiego Trzeba oceniać patrzeć przez pryzmat nakładów inwestycyjnych, które zazwyczaj są znacznie wyższe niż w innych dziedzinach. Te mogą być finansowane z kapitału 4. Czas i koszty związane z rejestracją Przy innych kosztach i procedurach proporcjonalnie mniej istotne 5. Elastyczność operacyjna Wskazana jak najwyższa 6. Implikacje podatkowe W przypadku przedsięwzięć technologicznych znacznie częściej jest realizowana strategia realizacji zysków poprzez sprzedaż biznesu lub jego części 7. Potencjał rozwojowy Bardzo istotny ze względu na dynamiczny charakter przedsięwzięć technologicznych

28 28 Jaką formę wybierzesz dla swojego biznesu technologicznego? Forma prawna Liczba Jednoosobowa działalność gospodarcza Spółka cywilna Spółka jawna Inna spółka osobowa Spółka z o.o. Spółka akcyjna RAZEM

29 29 Co w przypadku gdy forma prawna nie będzie odpowiadała potrzebom biznesowym w przyszłości? Możliwe jest przekształcenie jednej formy w inną, ale  Konieczność porozumienia między wspólnikami  Dość skomplikowana procedura  Dodatkowe koszty  Możliwe negatywne skutki podatkowe Typowe przekształcenia  Jednoosobowa działalność w Sp. z o.o.  Spółka cywilna w spółkę jawną bądź spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością  Spółka jawna w Sp. z o.o.  Sp. z o.o. w S.A.

30 30

31