1 Jak nazywa się układ przedstawiony na ilustracji? mózgowieTEMAT LEKCJI Jak nazywa się układ przedstawiony na ilustracji? mózgowie Układ nerwowy. rdzeń kręgowy Jak nazywają się wskazane elementy ? Mózgowie i rdzeń kręgowy. Który z nich jest narządem nadrzędnym? Mózgowie.

2 Ośrodkowy układ nerwowyTEMAT LEKCJI Ośrodkowy układ nerwowy

3 PODZIAŁ MÓZGOWIA Podział rozwojowyOśrodkowy układ nerwowy PODZIAŁ MÓZGOWIA Podział rozwojowy kresomózgowie międzymózgowie śródmózgowie tyłomózgowie wtórne (móżdżek i most) rdzeń przedłużony

4 Podział rozwojowy mózgowiaOśrodkowy układ nerwowy Podział rozwojowy mózgowia kresomózgowie międzymózgowie tyłomózgowie wtórne śródmózgowie rdzeń przedlużony

5 PODZIAŁ MÓZGOWIA Podział rozwojowy Podział klinicznyOśrodkowy układ nerwowy PODZIAŁ MÓZGOWIA Podział rozwojowy Podział kliniczny kresomózgowie mózg międzymózgowie śródmózgowie pień mózgu (oprócz móżdżku) tyłomózgowie wtórne (móżdżek i most) rdzeń przedłużony móżdzek

6 Kresomózgowie Cechy kresomózgowia największa część mózgowia człowiekaOśrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Cechy kresomózgowia największa część mózgowia człowieka ma postać dwóch półkul półkule mózgu zbudowane są z istoty szarej tworzącej korę mózgu i istoty białej tworzącej drogi nerwowe kresomózgowie

7 Kresomózgowie ciało modzelowate Ciało modzelowate (spoidło wielkie)Ośrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Ciało modzelowate (spoidło wielkie) największe spoidło mózgu pasmo istoty białej łączące dwie półkule mózgu ciało modzelowate kresomózgowie

9 Kresomózgowie Półkule mózgu Prawa półkula orientacja w przestrzeniOśrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Półkule mózgu Prawa półkula orientacja w przestrzeni zapamiętywanie, odtwarzanie i porównywanie wrażeń wzrokowych i słuchowych zdolności artystyczne Lewa półkula zapamiętywanie, rozumienie i odtwarzanie mowy pisanie O osób praworęcznych dominuje półkula lewa, a u leworęcznych – półkula prawa.

10 Kresomózgowie Płaty mózgu płat ciemieniowy płat czołowyOśrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Płaty mózgu płat ciemieniowy płat czołowy płat potyliczny płat skroniowy

11 Ośrodki w korze mózgowejOśrodkowy układ nerwowy Kresomózgowie Ośrodki w korze mózgowej ośrodki m.in. czucia dotyku, ucisku, temperatury i bólu (kora czuciowa) ośrodki m.in. kontrolujące pracę mięśni szkieletowych (kora ruchowa) ośrodek ruchowy mowy ośrodek wzroku (kora wzrokowa) ośrodek słuchu (kora słuchowa) Kora kojarzeniowa obejmuje wszystkie płaty. Odpowiada za procesy zapamiętywania, uczenia się, kojarzenia i myślenia.

12 Międzymózgowie Funkcje podwzgórzaOśrodkowy układ nerwowy Międzymózgowie Funkcje podwzgórza znajdują się w nim ośrodki czynności wegetatywnych, czyli niezależnych od naszej woli np. termoregulacji, pragnienia, głodu, sytości neurony podwzgórza wydzielają hormony wpływające na pracę: przysadki – liberyny i statyny pracę nerek – wazopresyna żeńskich narządów rozrodczych – oksytocyna podwzgórze międzymózgowie

13 Ośrodkowy układ nerwowyUkład limbiczny Niektóre struktury kresomózgowia, międzymózgowia i śródmózgowia współpracują ze sobą tworząc układ limbiczny. zakręt obręczy sklepienie przegroda przezroczysta wzgórze podwzgórze zakręt hipokampa ciało suteczkowate ciało migdałowate

14 Układ limbiczny Funkcje układu limbicznegoOśrodkowy układ nerwowy Układ limbiczny Funkcje układu limbicznego Odpowiada on za zachowania i emocje, ma znaczenie w motywacji oraz zachowaniach seksualnych. Bierze udział w regulacji stanów snu i czuwania, a także kontroluje pobieranie pokarmu. Reakcje zachodzące w układzie limbicznym wpływają na proces zapamiętywania, kształtowanie osobowości oraz podejmowanie decyzji.

15 Tyłomózgowie wtórne MóżdżekOśrodkowy układ nerwowy Tyłomózgowie wtórne Móżdżek składa się z dwóch półkul połączonych robakiem. pokryty jest cienką warstwą istoty szarej, tworzącą tzw. korę móżdżku móżdżek tyłomózgowie wtórne

16 Tyłomózgowie wtórne Funkcje móżdżkuOśrodkowy układ nerwowy Tyłomózgowie wtórne Funkcje móżdżku utrzymanie odpowiedniego stanu napięcia mięśni koordynacja ruchów móżdżek tyłomózgowie wtórne

17 Tyłomózgowie wtórne Objawy uszkodzenia móżdżkuOśrodkowy układ nerwowy Tyłomózgowie wtórne Objawy uszkodzenia móżdżku utrata napięcia mięśniowego, zaburzenia koordynacji ruchów, czyli niezborność móżdżkowa, niemożność wykonania w szybkim tempie ruchów naprzemiennych, oczopląs, drżenie mięśni. móżdżek tyłomózgowie wtórne

18 Tyłomózgowie wtórne MostOśrodkowy układ nerwowy Tyłomózgowie wtórne Most fragment pnia mózgu położony między śródmózgowiem a rdzeniem przedłużonym, most pośredniczy w przepływie sygnałów między mózgiem, móżdżkiem i rdzeniem przedłużonym, tyłomózgowie wtórne

19 Rdzeń przedłużony Jest częścią mózgowia, która łączy sięOśrodkowy układ nerwowy Rdzeń przedłużony Jest częścią mózgowia, która łączy się z rdzeniem kręgowym Ma kształt spłaszczonego stożka o długości ok. 3 cm Znajdują się w nim ośrodki nerwowe wielu ważnych czynności odruchowych. rdzeń przedłużony

20 Rdzeń przedłużony Ośrodki znajdujące się w rdzeniu przedłużonymOśrodkowy układ nerwowy Rdzeń przedłużony Ośrodki znajdujące się w rdzeniu przedłużonym rdzeń przedłużony ośrodek oddechowy ośrodek naczynioruchowy ośrodek regulacji czynności serca ośrodki czynności odruchowych, takich jak: ssanie, żucie, połykanie oraz odruchy obronne: (np. kaszel, kichanie, mruganie powiekami, wymioty)

21 Rdzeń kręgowy Budowa i położenie rdzenia kręgowegoOśrodkowy układ nerwowy Rdzeń kręgowy Budowa i położenie rdzenia kręgowego Rdzeń kręgowy przebiega w kanale kręgowym utworzonym przez otwory w kręgach kręgosłupa. Ma kształt spłaszczonego walca. Ciągnie się od rdzenia przedłużonego do poziomu drugiego kręgu lędźwiowego i osiąga długość ok. 45 cm. Na wysokości pierwszych kręgów lędźwiowych zwęża się i przechodzi w tzw. nić końcową. rdzeń kręgowy

22 Rdzeń kręgowy Części rdzenia kręgowego szyjna piersiowa lędźwiowaOśrodkowy układ nerwowy Rdzeń kręgowy Części rdzenia kręgowego szyjna piersiowa lędźwiowa krzyżowa guziczna (ogonowa) rdzeń kręgowy

23 Rdzeń kręgowy przekrój poprzeczny kanał środkowy istota szaraOśrodkowy układ nerwowy Rdzeń kręgowy przekrój poprzeczny kanał środkowy istota szara istota biała

24 Rdzeń kręgowy funkcje rdzenia kręgowegoOśrodkowy układ nerwowy Rdzeń kręgowy funkcje rdzenia kręgowego przewodzi impulsy z mózgowia do narządów wykonawczych i z powrotem uczestniczy w odruchach bezwarunkowych rdzeń kręgowy

25 Struktury chroniące mózgowie i rdzeń kręgowyOśrodkowy układ nerwowy Struktury chroniące mózgowie i rdzeń kręgowy Kręgosłup Mózgoczaszka Płyn mózgowo-rdzeniowy Opony (opona twarda, opona pajęcza i opona miękka) mózgowie rdzeń kręgowy

26 Skład płynu mózgowo-rdzeniowegoOśrodkowy układ nerwowy Płyn mózgowo-rdzeniowy Płyn mózgowo-rdzeniowy jest przesączem osocza krwi. Skład płynu mózgowo-rdzeniowego związki organiczne związki nieorganiczne krwinki

27 Płyn mózgowo-rdzeniowyOśrodkowy układ nerwowy Płyn mózgowo-rdzeniowy Diagnostyczne znaczenie badania składu płynu mózgowo-rdzeniowego Skład płynu mózgowo-rdzeniowego może wskazywać na choroby mózgowia lub rdzenia. Na przykład podwyższona ilość białka lub komórek może świadczyć o stanie zapalnym. Punkcja lędźwiowa polega na wprowadzeniu igły punkcyjnej do przestrzeni podpajęczynówkowej w odcinku lędźwiowym kręgosłupa w celu diagnostycznym np. pobraniu do badań płynu mózgowo-rdzeniowego.

28 Opony mózgowia i rdzenia kręgowegoOśrodkowy układ nerwowy Opony mózgowia i rdzenia kręgowego opona twarda opona pajęcza Najcieńsza z opon. Przylega do tkanki kostnej. Jest położona najbliżej tkanki nerwowej. Jama wypełniona płynem mózgowo-rdzeniowym. opona miękka przestrzeń podpajęczynówkowa

29 Zadania Określ rolę ośrodka znajdującego się zaznaczonym płacie.Ośrodkowy układ nerwowy Zadania Określ rolę ośrodka znajdującego się zaznaczonym płacie. W płacie potylicznym znajduje się ośrodek wzroku.

30 Ośrodkowy układ nerwowyZadania Podaj trzy objawy uszkodzenia struktury zaznaczonej na ilustracji. Objawy uszkodzenia móżdżku: utrata napięcia mięśniowego, zaburzenia koordynacji ruchów, czyli niezborność móżdżkowa, niemożność wykonania w szybkim tempie ruchów naprzemiennych, oczopląs, drżenie mięśni.

31 Zbudowana jest z ciał komórek nerwowych, tworzących istotę szarą.Ośrodkowy układ nerwowy Zadania Z jakich części neuronów jest zbudowana środkowa część rdzenia kręgowego, przypominająca kształtem literę H? Zbudowana jest z ciał komórek nerwowych, tworzących istotę szarą.

32 Zadania Wymień dwie funkcje części mózgowia wskazanej na ilustracji.Ośrodkowy układ nerwowy Zadania Wymień dwie funkcje części mózgowia wskazanej na ilustracji. znajdują się w nim ośrodki czynności wegetatywnychnp. termoregulacji, pragnienia, głodu, sytości neurony podwzgórza wydzielają hormony wazopresynę i oksytocyne oraz hormony wpływające na pracę przysadki – liberyny i statyny podwzgórze