1 Jak sfinansować nowy biznes technologiczny?

2 2 Własny biznes – determinanty sukcesu

3 3 Sytuacja w Polsce na tle krajów zachodnich Czy następujące twierdzenia są prawdziwe?  W krajach takich jak USA, Francja czy Wielka Brytania na przedsiębiorcę rozpoczynającego działalność czekają nisko bądź nieoprocentowane pożyczki ze źródeł publicznych. Także banki bardzo chętnie udzielają kredytu początkującym firmom  W Polsce takie możliwości są bardzo ograniczone i to stanowi podstawową barierę rozwoju przedsiębiorczości

4 4 Współzależności: pomysł - cechy przedsiębiorcy - finansowanie  Tylko najlepsze projekty mają szansę na uzyskanie znaczącego finansowania zewnętrznego  Wiele bardzo atrakcyjnych projektów nie zostaje wdrożonych bo nie uzyskują akceptacji banków i inwestorów (subiektywna ocena)  Nawet najlepszy projekt może zostać spalony, jeśli przedsiębiorca nie potrafi do niego przekonać partnerów, inwestorów, banki, etc.  Umiejętność zorganizowania finansowania stanowi potwierdzenie predyspozycji przedsiębiorczych  Cechy osobowościowe, dar przekonywania na ogół nie pomogą, gdy koncepcja biznesowa jest mało atrakcyjna i/lub słabo przygotowana

5 5 Podstawowe źródła finansowania nowo uruchamianych biznesów  Środki własne bądź zdobyte w wyniku relacji rodzinnych, przyjacielskich, itp.  Banki, instytucje finansowe  Środki wsparcia ze źródeł publicznych  Venture capital aniołowie biznesu  Relacje między środkami własnymi a zewnętrznymi źródłami finansowania źródłami finansowania  Czy można uruchomić biznes bez własnych środków?  Własne środki a zaufanie do przedsiębiorcy  Zasada: im więcej masz i mniej potrzebujesz tym chętniej ci pożyczają

6 6 Środki własne  Osobiste  Oszczędności, także rezultat celowego gromadzenia środków, wyjazdu zagranicznego, itp.  Mieszkanie, samochód  Rodzina  Rodzina pierwszym recenzentem przedsięwzięcia  Niebezpieczeństwo nadmiernego emocjonalnego zaangażowania  Rodzinna pożyczka a wpływ na funkcjonowanie biznesu

7 7 Środki własne – c.d. Przyjaciele i znajomi  Czy można mieszać przyjaźń z interesami?  Kogo z grona przyjaciół wybrać na pożyczkodawcę?  Pożyczkodawca czy wspólnik  Potrzeba klarownych reguł gry  Realne niebezpieczeństwo zerwania przyjacielskich więzi Środki własne – wnioski  Przymus zgromadzenia możliwie największych środków z własnych źródeł  Pierwszy solidny test dla atrakcyjności projektu i cech przedsiębiorczych inicjatora nowego biznesu

8 8 Strategia „stania na własnych nogach”  Mogę dostać kredyt ew. przyciągnąć inwestora  Nie robię tego bo:  Po co dzielić się zyskami  Po co tracić czas na przekonywanie banków i inwestorów  Jak to działa?  Skrajna determinacja w gromadzeniu własnych środków  Maksymalizacja cashflow zamiast zysków  Wykorzystanie sprawdzonych technik operacyjnych  To działa!

9 9 Jak to działa?  Dostosowanie modelu funkcjonowania  Szybkie uruchomienie sprzedaży  Priorytet dla produktów i usług o wysokiej marży  Rezygnacja z drogich ludzi  Kontrola tempa wzrostu w fazie rozruchu  Maksymalizacja cashflow zamiast zysków  Bootstrapping – metody operacyjne  Sprawne ściąganie należności  Przesuwanie płatności  Minimalizacja wydatków na inwestycje i zatrudnienie  Korzystanie ze wspólnej infrastruktury

10 10 Banki - uwagi wstępne Młody początkujący przedsiębiorca nie jest atrakcyjnym klientem dla banku, gdyż:  Nie ma pewność czy sobie poradzi  Brak zabezpieczenia kredytu Negatywne doświadczenia banków z początku lat 90-tych Ostatnio zmiany na lepsze, bo  Obniżenie stóp procentowych – obniżenie marż  Konkurencja w segmencie dużych klientów Pakiety dla MSP  Chęć sprzedaży usług bankowych dla MSP  Rozmawiają z nowo powstałymi firmami (staż min.18 mies.)  Rozmawiają (acz niezbyt chętnie) o finansowaniu uruchomienia działalności

11 11 Co pomaga staraniach o kredyt? Praktyczne sugestie bankowców Sensowny Biznesplan Inwestor mówi z sensem, zna się na dziedzinie, w której ma zamiar uruchomić biznes Musi być pewny tego co chce, silna wola Ma rozeznanie konkurencji, świadomość zagrożeń, trzeźwo patrzy na rzeczywistość Ma wsparcie rodziny  Małżonka – kwestia rozdzielności majątkowej  Rodziców - rodzina z tradycjami biznesowymi bardzo mocnym atutem. Ważna jest też skłonność do udzielenia poręczenia. Czy ma jakiś majątek jako zabezpieczenie (mieszkanie, samochód) Czy ma własne środki

12 12 Co przeszkadza? Zła historia kredytowa  Debety na karcie kredytowej  Opóźnienia w spłatach kredytów w innych bankach (BIK)  Czyszczenie konta do zera – niemożność ściągnięcia opłat bankowych Księgowość w formie uproszczonej Nadmierne korzystanie z transakcji gotówkowych unikanie nowoczesnych narzędzi – przelewy elektroniczne

13 13 Kwestia wiarygodności w kontaktach z bankiem Zdolność kredytowa a wiarygodność finansowa Zacznijmy budować wiarygodność kredytową od zaraz!  Unikać debetów na karcie kredytowej  Terminowa spłata rat kredytów konsumpcyjnych  Nie poręczać kredytów niesolidnym znajomym

14 14 Czego można się spodziewać od banku w przypadku nowo uruchamianej firmy?  Kredyt stanowiący 50% wartości inwestycji (czasami więcej), reszta środki własne  30 – 200 tys. PLN  Oprocentowanie ok.10 - 12%  Koszty opłaty 1-1.5 %  Przetrwanie z umiarkowanym sukcesem przez pierwsze 18-24 miesięcy znakomicie zwiększa zdolność kredytową

15 15 Środki wsparcia ze źródeł publicznych  Ogólne wskazówki gdzie szukać i czego można się spodziewać  Własne poszukiwania – dobrym początkiem n.p. PARP www.parp.gov.pl, mrr.gov.pl, mazovia.plwww.parp.gov.pl  Szansa dla wytrwałych w poszukiwaniach i zaprawionych w bojach administracyjnych  Wybrane formy wsparcia nowo uruchamianej działalności  Fundusze pożyczkowe  Fundusze poręczeń kredytowych  Fundusze strukturalne UE

16 16 Jeśli nie bank to…..fundusze pożyczkowe  Działa ok. 80 funduszy regionalnych w całej Polsce. Ich liczba i wartość środków szybko rośnie – dokapitalizowanie z UE  Wyspecjalizowane w finansowaniu MSP  Uproszczone procedury  Warunki finansowe (oprocentowanie, prowizje) niższe niż w bankach – choć to niestety może ulec zmianie

17 17 Fundusze poręczeń kredytowych  Niedoceniona lecz ważna forma wsparcia finansowego dla początkujących  Pozwala pokonać „zaklęty krąg” braku zdolności kredytowej na starcie  Buduje pozytywną historię kredytową przedsiębiorcy  Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych BGK www.bgk.com.plwww.bgk.com.pl  Kilkadziesiąt funduszy regionalnych i lokalnych  Przedsiębiorcy działający krócej niż 2 lata mogą w trybie uproszczonym uzyskać poręczenie  Do 50% wartości zaciągniętego kredytu  Do 50 tys. Euro

18 18 Fundusze strukturalne UE  Jak na warunki polskie olbrzymie środki do dyspozycji  Oprócz wsparcia „w naturze” – n.p. szkolenie możliwość uzyskania bezzwrotnej dotacji inwestycyjnej  Sektor MSP a w tym nowo uruchamiane firmy traktowane priorytetowo  Jasno określone cele i rezultaty jakich oczekuje UE – w tym przedsiębiorczość i innowacyjność  Szczegółowe zasady i rygorystyczne procedury – niewielki błąd powoduje odrzucenie wniosku – ale ma być bardziej elastycznie  Kluczem do sukcesu jest:  Dobre rozpoznanie dostępności środków  Czy spełniamy kryteria kwalifikacyjne – n.p czy już prowadzi działalność czy nie  Kiedy i przez kogo są organizowane konkursy (gdzie należy składać wnioski)  Olbrzymie środki w budżecie na lata 2007 – 2015 – tej szansy nie wolno przegapić  Zasada – Ci którzy otrzymali dotację i dobrze wykorzystali dotację mają szansę na następną  Często obowiązkowe pośrednictwo organizatora projektu

19 19 Przykład PO Kapitał Ludzki 6.2 – 400 mln euro w skali kraju 2008 - 2015  Mazowsze - 51 mln euro  Szkolenie i doradztwo dla kandydatów na przedsiębiorców  Nie dla prowadzących działalność w okresie poprzedzających 12 miesięcy  Dotacja inwestycyjna do 40 tys. PLN  Wsparcie pomostowe 6-12 mies. Po ok. 700 PLN  Promocja dobrych praktyk w zakresie rozwoju przedsiębiorczości  Organizatorzy – różne instytucja, ośrodki szkoleniowe także szkoły wyższe  Pierwsze konkursy na Mazowszu ruszają w połowie maja 2008  Projekt bardzo zbliżony do wcześniejszego Działania 2.5 ZPORR  Doświadczenia realizacyjne z Programu „Jak uruchomić własny biznes”  120 studentów z Mazowsza

20 20 Przykład PO Kapitał Ludzki 8.2.1 – 130 mln euro w skali kraju 2007 - 2015  Promocja i wsparcie akademickiej przedsiębiorczości (innowacyjnej)  Szkolenie i doradztwo dla pracowników, doktorantów i studentów, przygotowujące do uruchomienia innowacyjnego biznesu (spin-off, spin-out)  Brak dotacji inwestycyjnej dla „absolwentów” ale:  możliwość przejścia do PO IG 3.1 dla zaawansowanych technologicznie projektów  Organizatorzy – głównie szkoły wyższe  Pierwsze konkursy na Mazowszu ruszą w maju 2008 r.

21 Regionalny Program Operacyjny (Mazowsze) Działanie 1.5 Rozwój przedsiębiorczości  Dofinansowanie inwestycji, głównie w środkach trwałych  Dla firm nowopowstałych jak i tych już funkcjonujących  Przedsięwzięcia innowacyjne jak i innowacyjne  Projekty małe – do. 40 tys. PLN jak i duże (innowacyjne) – do 8 mln dotacji  Minimalny wkład własny – 25%  Więcej szczegółów będzie znanych po rozpisaniu konkursów na projekty 21

22 22 Przykład PO Innowacyjna Gospodarka 8.1  Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej  Dofinansowanie i szkolenie dla młodych przedsiębiorców działających nie dłużej niż 1 rok, wyspecjalizowanych w świadczeniu usług drogą elektroniczną  Dofinansowanie dla młodych przedsiębiorców 20 tys. – 200 tys.  Szczegóły realizacyjne nie zostały jeszcze określone (ma to nastąpić w najbliższym czasie)

23 23 Przykład PO Innowacyjna Gospodarka 3.1  Inicjowanie działalności innowacyjnej  Preinkubacja nowych biznesów opartych o zaawansowane technologie, inwestycje w nowoutworzone przedsięwzięcia  Organizatorzy – inkubatory, centra transferu technologii, parki technologiczne, itp.  Znaczące środki ale szczegóły realizacyjne nie zostały jeszcze określone (ma to nastąpić w najbliższym czasie)

24 24 Venture capital - Kapitał wysokiego ryzyka Podstawowe źródło finansowania nowych, innowacyjnych przedsięwzięć w USA i innych krajach rozwiniętych W Polsce i Europie Wschodniej faza początkowa z tendencją wzrostową  W latach 1990-2002 ponad 30 funduszy zainwestowało 2,3 mld USD, z tego ponad 50% w Polsce  Inwestycje w ponad 600 spółkach  Koncentracja na firmach średnich  Minimalny próg zaangażowania – kilka milionów Euro Pozytywne rokowania na przyszłość w związku oczekiwanym rozwojem gospodarczym i przystąpieniem do UE

25 25 Jak działa fundusz VC Udostępnia kapitał w formie udziałów bez zabezpieczeń i gwarancji Staje się wspólnikiem i bierze na siebie ryzyko na równi z innymi właścicielami firmy Przedstawiciele funduszu VC wchodzą do zarządu i /lub rady nadzorczej Po pewnym czasie (3-7) lat Fundusz VC wychodzi ze spółki poprzez:  Wprowadzenie spółki na giełdę  Management buy-out  Sprzedaż udziałów inwestorowi strategicznemu  Umorzenie udziałów

26 26 Jakie projekty interesują fundusze VC? Wysoka stopa zwrotu rzędu n.p. 50% w perspektywie kilku lat VC szukają firm, projektów, które:  Mają dobrą kadrę kierowniczą  Konkurencyjny produkt  Działają na wzrostowym rynku/branży  Rozwijają się szybciej niż konkurenci z branży Bardzo duża selekcja projektów  80% zgłaszanych projektów zostaje odrzuconych po wstępnym przeglądzie biznes planu  Dalsze 10-15 % odrzucone po dogłębnym przestudiowaniu biznes planu  Mniej niż 10% dopuszczone do pogłębionej analizy (2-4 tyg.)  Mniej niż 5% projektów uzyskuje finansowanie

27 27 VC a nowo uruchamiane przedsięwzięcia Na Zachodzie jest to główny obszar zainteresowania VC W Europie Wschodniej koncentracja na firmach średnich, firmy nowo powstałe uważane za słabe a jednocześnie ryzykowne Rynek wymusza stopniowe zainteresowanie nowo uruchamianymi przedsięwzięciami Szanse dla przedsięwzięć:  W których jest szansa na wysoka stopę zwrotu  Wymagających relatywnie dużych nakładów inwestycyjnych  W dziedzinach i innowacyjnych, high-tech  Gdzie właściciele wykazują się doświadczeniem i predyspozycjami menedżerskimi bądź potrafią przyciągnąć kadrę o takich predyspozycjach

28 28 Aniołowie biznesu  Ludzie, którzy odnieśli sukces finansowy  Niższy próg inwestycji – kilkadziesiąt, kilkaset tysięcy Euro  Mniej sformalizowane zasady działania  W Polsce ten segment dopiero się tworzy www.polban.pl, www.lba.plwww.polban.plwww.lba.pl  Czy w kręgu bliższych i dalszych znajomych nie kandydata na „naszego” anioła?  Ostrożnie z międzynarodowymi „aniołami”

29 29 Podsumowanie „Zaklęty krąg” niezdolności kredytowej początkujących biznesmenów. Przełamanie tej sytuacji - pierwszym, poważnym sprawdzianem przedsiębiorcy Zgromadzenie kapitału ze środków własnych, od rodziny, przyjaciół - kluczowe na starcie Ważne jest rozpoznanie różnorodnych źródeł i możliwości finansowania a także trzymanie „ręki na pulsie” Cierpliwość i znajomość szczegółowych procedur pomaga Efekt domina I: Zdobycie środków z jednych źródeł ułatwia dostęp do innych źródeł. Efekt domina II: Każdy udany projekt ułatwia „złożenie” finansowania następnych.

30 30

31